3.1.4. 1994 – 2008 Dönemi Pirelli Takvimi: “Postmodernist Hikâyeler”
1993 de on yıllık dönemin sonlanmasıyla beraber Grubun zirve yönetiminde ciddi ve önemli değişiklikler olur. Pirelli iletişim topuklu kırmızı ayakkabılar giymiş atlet Carl Lewis’in de yer aldığı tüm dünyada son derece başarılı reklam kampanyalarıyla kendini kabul ettirir ve takvim yeni ‘corporate image’inin dünyaya tanıtımında anahtar araçlardan biri haline gelir. Takvimin sanat yönetmenliği Milanoda bulunan genel merkeze taşınır ve yurtdışı iletişim direktörlüğü, Derek Forsyth ve takımının koordinasyonunu Gioacchino del Balzo’a bırakır. Böylece Pirelli Takvimi stilinden ve kalitesinden ödün vermeksizin kendi özüne yani sanatın kayıtsız şartsız saf ifadesine geri döner. Diğer bir yandan ‘uzun P ‘ sadece tek bir ürün ailesiyle özdeşleştirilemeyecek kadar uluslararası bir markadır ve içinde sürekli bir yenilik ve mükemmellik arayışı olan geniş bir değerler yelpazesi barındırır. Bu da takvime bir bütünsellik katar.
Takvimin 30. yılını kutlamak için, Pirelli dünyanın en önemli görüntü üstadlarından biri olan Madonna ve Michael Jackson’in video kliplerinin yönetmeni Herb Ritts ile anlaştı. Ritts 1994 de ‘The Call’ un yeni sezonunu Cindy Crawford Helena Christensen, Kate Moss ve Karen Alexander gibi top modellerin muhteşem bir geçidiyle açar. Kumların üzerinde kıvrılmış halde ya da zincirlere sarılmış olarak ama tamamen çıplak çekimler yapar. Takvimin adı olan’A Homage to Woman’ 90’lı yılların kadınını ve onun yeryüzündeki konumunu fotoğraflar. Amacı, 1990’ların kadınını ve onun dünyadaki yerini tespit etmektir: iç güzelliğin mağrur ve baştan çıkarıcı kadını. Bu kavramsal paravana, kadınlara nesne gibi davranıldığına dair gelebilecek muhtemel eleştirilere karşı mükemmel bir tedbirdi. Londra’daki Victoria & Albert Müzesi’nde düzenlenen açılış töreniyle, takvim için tam bir yıldönümü kutlaması yapılmış oldu.
O zamandan itibaren fotoğrafçıların yaratıcı dehaları ve model kızların cazibeleri Pirelli takviminin başarısında her zamankinden daha fazla anahtar rol üstlenir. Bu sayede moda ve show dünyası arasındaki bağlar daha da güçlenir.
Podyumun starları için Pirelli takvimlerinde bir kare fotoğraflarının çıkması bile adeta bir kutsanma anlamına gelir. Öte yandan yılın 12 ayının sayfalarında görünmek ise bazıları için kariyerlerinin olmazsa olmazı halini alırdı ve mesleklerinde yeni olan gençler arasında hiç sönmeyen bir rekabet oluşurdu.
“Takvim, bayatlama, istençsizlik ve kendini tekrar etme korkusuna dayanan frijit bir entellektüelizm dönemi geçirmişse de kriz atlatılmıştır. Çözüm radikal bir yöntemdi malzemenin istisnai kalitesi, modeller, fotoğrafçı, amacın sadeliği güzelliğin yüceltilmesi ve bunun erotik alt metni insanların gözleri ve bazılarının fantezileri ve de estetik açıdan bakıldığında da temel olarak cinsellikten uzak bir şölen hazırlamıştır.”86
Takvimin yüzyılın son baskılarındaki ünlüler arasında Christie Turlington ve 1995 de Richard Avedon un fotoğraflarıyla yeniden Naomi Campbell, 1996 da Peter Lindberg in fotoğraflarıyla Carre Otis, Eva Herzigova ve Nastassja KinskyInes Sastre ve Monica Bellucci de vardır. 1998 de Bruce Weber, Robert Mitchum, John Malkowich, Kris Kristofferson, B.B King ve Bono gibi sinema ve müzik dünyasının erkek starlarına da takvimde yer verir. Alec Wek ve Laetitia Casta 1999 ve 2000 yıllarının kadın sembolleridir.
21. yüzyılın ilk Pirelli takvimi çekimleri Mario Testino tarafından Napolide Gisele Bunchen ve Frankie Ryder inde aralarında bulunduğu ünlülerle yapılır. 2002 baskısında pek çok aktris ve iki ünlü yeğen kendini gösterir. Bunlar George Bush’un 17 taşındaki yeğeni Lauren Bush ve Caplin’in yeğeni Kiera Chaplin dir. 2003 de yine Bruce Weber in hazırladığı kadro oldukça zengindir. Sophie Dahl, Heidi Klum, Karolina Kurkova ve Natalia Vodianova gibi ünlü modellerin yanısıra sinema ve spor dünyasından ünlü erkekleri Alessandro Gassman Stephan Ferrara Richie La Montagne ve tam üç tane de italyan kadın model vardır. Takvim ilerleyen yıllarda bu gelenegi devame ettirdi. 2004 yılında sanat dünyasından kadınların hayal dünyalarını anlatırken, 2007 yılında Hollywod starlarının yatak odası hikâyelerini anlatır. 2008 yılında batının cesaretini bir yana bırakıp, doğunun gizemini çözmeye çalışır.
86 Zanier, ag.e.,17 s.
Tüm bunların yanı sıra sanatta kendine önemli bir yer edinen ve bir çok otorite tarafından örnek gösterilen Pirelli takvimleri, üniversitelerdeki fotoğraf, grafik ve dizayn kurslarında ders olarak okutulmaya başlanır, bunun yanı sıra pek çok ülkedeki sergi, gösteri ve halka açık tanıtımlar da yer alır. İngiltere’de bulunan Victoria ve Albert Müzesinde bir bölüm sürekli olarak ‘The Cal’ olarak adlandıran Pirelli takvimlerine ayrılmıştır ve burada takvimdeki en ünlü kostümler ve bazı sahne dekorları sergilenmektedir. Bu durum Takvim projesini bir promosyon kampanyasından çok daha öteye geçtiğinin göstergesi niteliğindedir. Aynı zamanda Mimar Gae Aulenti tarafından düzenlenen en önemli retrospektif sergisi 1997 şubat ayında Venedikte Palazzo Grassi’de açıldı ve daha sonra da buradan Milano ‘ya Palazzo Reale Krallık Sarayı ve Genova da Palazzo Ducale Dükalık Sarayında sergilenir. Ve bu sergi üç ayrı kıtaya doğru yol alıp Montecarlo Casino da, Brüksel Musees Royaux d’Art et d’Histoire de, 1998 yılının Aralık ayında Paris Carrousel du Louvre müzesinde Buenos Aires Palais de Glace, Brezilyada San Paolo (MASP) ve 2001 de Tokyo’da sergilenir.
3.1.4.1. 1994 Pirelli Takvimi : “Kadına Övgü”
1994 yılında takvim 30.yılını kutluyordu. Pirelli Takvimine katkı yapanların geniş çeşitliliğine ve stillerinin karmaşıklığına karşın, Pirelli Takvimi otuz yılı aşkın bir süredir fotoğrafik güzellik konusunda tek bir idea olarak öne sürdüğü küresel güzellik ideası için takvimin pazarlama stratejisinin başlıca liderlerinden olan Gioacchino del Balzo da “ zamanın ruhunu yansıtan” görüntüler bunlar diye bahseder.87
Takvim zaman zaman bu gizemi, insanın ve coğrafyanın keşfedilmemiş manzaralarını da ortaya koyarak, belli bir yetenek ile açığa vurmayı başarmıştır. Gerçi bu işi bazen bir büyük şehir atölyesinin ışıkları altında da yeniden yarattıkları olur. Buna rağmen ortaya çıkan görüntü doğal bir görüntüdür, kamera objektifi tarafından dondurulmuş dalga serpintileri, bulutlar ve sis, yer değiştiren kumlar,
kehribardaki gibi ölümsüzleştirilmiş cilt dokuları rüzgâr aşındırmasına uğramış muhteşem kayalar ve dişi formu. Bunların hepsi, siyah-beyaz olsun renkli olsun, aristokrat bir kadroya sahip bir güzellik anlayışı ile uyumludur. Görüntüyü bağlamından kopararak, günlük bağlamından çıkarır. Bu öylesine bir güzelliktir ki, eğer “onu görecek gözlerimiz” varsa hemen önümüzdedir. Fontcuberta “Bu gerçeklik en çılgın hayallerimizi bile aşacak özelliklere sahiptir” 88 diyerek fotoğrafçının nesnenin anlamını onun doğal güzelliğini derinlemesine araştırdığını ve gizemini ortaya çıkardığını ifade eder.
1964 takvim çekimleri için Pirelli dünyanın en önemli görüntü üstadlarından biri olan Herb Ritts ile anlaşmıştır. Ritts fotoğraf hayatına 26 yaş kadar geç denebilecek bir yaşta o zamanlar bilinmeyen bir aktör olan Richard Gere fotoğraflarının çekimiyle başlamış ve kariyerine moda fotoğrafçısı olarak Vanity Fair, GQ, Vouge gibi dergileri için fotoğraf üreterek devam etmiştir. Calvin Klein, Versace ve Levi’s kampanyalarının fotoğraflarını çekerek ününü devam ettiren Herb Ritts Pictures, Men+Women ve Duo isimli albüm yayınlamıştır.
Takvim çekimleri için, 1990’lar boyunca basını vücutları ve yüzleriyle domine eden, kadın güzelliğinin bir anlamda arketipi sayılabilecek, dünya çapında top model olan Cindy Crawford, Helena Christensen, Kate Moss ve Karen Alexander ile çalışan Ritts bu dört kadının kumların üzerinde kıvrılmış halde ya da zincirlere sarılmış olarak ama tamamen çıplak fotoğraflarını çekerek modellerin farklı özelliklerini mükemmel bir şekilde yansıtmıştır.
Ritts fotoğraflarında kadını tanrısal güzelliğe sahip bir varlık gibi idealize eder. Onun fotoğraflarında nü ile çıplak fotoğraflar birbirinden ayrılır ve kadın bedeni cinsel bir obje olmaktan çok bir sanat biçimi olarak algılanır.
88 Zanier, a.g.e, 12 s.
Fotoğraf 61. Herb Ritts, Kasım,1994 Fotoğraf 62. Herb Ritts, Aralık,1994
1994 öncesi takvimlerdeki sıklıkla kullanılan lastik imgesi bu takvim içerisinde erimiştir. Kadın güzelliği ve çekiciliği takvimde gözardı edilemeyecek şekilde ön plandadır.
“Modern Pirelli takvimi, iyi hesaplanmış ve kurnazca hazırlanmış bir ürün olarak tekrar karşımıza çıktı. Bu sefer ilerlemiş reklam fotoğrafçılığı bağlamında ve bunun ‘sanat’ olduğu iddiasıyla cinsellik saklanıyor, ikinci plana atılıyordu.”89
Ritts 1994 Pirelli Takvim çekimlerinde “kadına övgü” başlığı altında geçmişe bir gönderme yapar. Amacı, 1990’ların kadınını ve onun dünyadaki yerini tespit eder ve kadının iç güzelliğinin mağrur ve baştan çıkarıcılığını sunar.
89