Japonya’da Organik Tarım

Japonya, düşük üretimi ve tüketicilerinin yüksek alım gücü ile dünyada önemli bir ihraç pazarıdır.

Japonya’da organik ürünlerde JAS (Japon Agricultural Standard- Japon Tarım Standardı) Organik Sertifikasyonu zorunlu tutulmuştur. Japonya Tarım, Orman ve Balıkçılık Bakanlığı (MAFF), organik standartların yerine getirilmesini denetleyen özel belgelendirme kuruluşlarının da (Registered Certification Organizations- RCO) ilgili balkanlığa kayıt yaptırmalarını zorunlu hale getirmiştir.

JAS organik yasası çerçevesinde iki uygulama mevcuttur. Bunlar (www.igeme.org.tr, 27.01.2006);

ƒ Organizasyon Standartları: Bu uygulama ile JAS sertifikası bir fabrika, alan veya ürün değil, bir firmaya verilmektedir. Bu standardın amacı, organik üretim konusunda bütünlüğün işletme olarak sağlanmasıdır. JAS logosu sadece belgelendirmeye sahip olan firmalar tarafından kullanılabilmekte olup, bu firmalar üretim, ana kuruluş, işleyici ve ithalatçı olarak çeşitli kategorilere ayrılmış bulunmaktadır.

Japonya’da organik olarak etiketlenen her ürün kayıtlı bir belgelendirme kuruluşu (RCO) tarafından belgelendirilmiş olmalıdır ve ürünün üzerinde JAS Logosu ile RCO’nun adı yer almalıdır.

Japonya’ya ürün satmak isteyen ihracatçı firmalar MAFF tarafından onaylanmış bir belgelendirme kuruluşundan sertifika almalıdırlar. Bunun yanında, ISO 65 veya IFOAM tarafından onaylı bir kuruluştan aldıkları belge ve dokümanları (başvuru belgeleri,gözlem raporları vb.) bu işlem için kullanabilirler.

2.2.3.1. Tüketici Tercihleri

Japon organik ürün tüketicileri; 30-40 yaşlarında, çocuk sahibi, genelde üniversite mezunu ve bayan, orta ve üst gelir düzeyine sahip ve sağlıklarına önem veren kişilerdir.

1997 yılında Japonya organik tarımsal ürünler pazarındaki tüketici tercihlerinin belirlenmesi amacıyla gerçekleştirilen araştırmada tüketicilerin yerel olarak yetiştirilmiş organik ürünleri ithal edilmiş ürüne göre daha taze olarak algıladıklarını ve ürünün belgelenmesinin güven artırıcı bir unsur olduğu ortaya çıkmıştır. Ayrıca 30 yaş ve altı ve her eşin bir işe sahip olduğu çiftlerin daha çok işlenmiş hazır ürünleri tercih ettikleri de anlaşılmıştır (www.igeme.org.tr, 27.01.2006).

Organik gıdalar, Japon tüketicisinin doğa ile uyumlu halde yaşama felsefesine uygundur. Tüketiciler, yerelliğe ve daha çok emek ile üretilen ürünlere daha fazla önem vermektedir. Bu nedenle, organik ürünlere olan talep Japonya’da artmaktadır.

Tüketiciler güven duydukları markalardan alışveriş yapmayı tercih etmekte ve organik ürünlerin pazarda yeni olması nedeniyle organik ürün markaları çok tercih edilmemektedir. Bu durumu ortadan kaldırmak için, pazarda tüketicilere daha fazla

ürün çeşidi sunulmalı ve tüketicilerin marka seçiciliklerini ortadan kaldırmaları gerekmektedir.

2.2.3.2. Pazarın Büyüklüğü

Japonya’da üreticiler talebi karşılayamamaktadır. Bu yüzden organik ürünler az miktarda bulunmaktadır. Bunun yanında ürün satışlarında, Japonya’da etiketleme kurallarının tam olarak yerleşmemesi ve ürünlerin yüksek fiyatları nedeniyle tüketici güveni sağlanamamıştır.

Organik gıda pazarında meyve ve sebze ürünleri en önemli ürün grubu olup, pirinç ikinci önemli üründür. Yaş meyve ve sebzeler grubunda soğan, havuç, tatlı patates, çilek, elma ve mandarin en popüler ürünler iken, dondurulmuş meyve ve sebzede kuşkonmaz, karışık sebzeler (özellikle brokoli, havuç ve tatlı mısırdan oluşan) ve kabak en çok tercih edilen ürünlerdir. Konserve edilmiş halde pazarda önemli yer tutan ürünler ise; beyaz mısır, mandarin ve kuşkonmazdır. Soya fasulyesi ve Japonya’da popüler bir yiyecek olan tofu da tüketici talebi doğrultusunda son zamanlarda organik olarak pazara sunulmaktadır (www.igeme.org.tr, 27.01.2006).

Tablo 4: Japonya Organik Gıda Pazarında İthal Edilen Ürün Çeşitleri Yaş Sebze Yaş Meyve Hububat ve

Bakliyat

İşlenmiş Ürünler İçecekler Havuç Elma Basmati pirinci Müsli Bitkisel çaylar Biber Üzüm Buğday Gevrek ve tahıl Elma suyu Brokoli Portakal Yabani pirinç Bisküvi Portakal suyu Fesleğen Kuru Üzüm Buğday unu Çikolata Domates suyu Kekik Limon Yulaf Zeytinyağı Kırmızı şarap Biberiye Ahududu Soya Fasulyesi Ayçiçek yağı Beyaz şarap

Greyfurt- Altıntop Salata sosu Dondurulmuş sebze Dondurulmuş meyve Makarna Kaynak: www.igeme.org.tr, 27.01.2006.

Tablo 4’de görüldüğü gibi, yaş meyve ve sebze, hububat ve bakliyat, işlenmiş ürünler ve içecekler Japon organik gıda pazarında ithal edilen ürün çeşitlerini oluşturmaktadır.

Japonya ithal ettiği yaş meyve sebzelerde buhardan geçirme işlemi (fümigasyon) uygulamaktadır. Bu durum ithalatı zorlaştırmaktadır, çünkü JAS kanunlarına göre buhardan geçirilen ürün organik etiketi taşıyamaz.

Organik ürünler pazarında önümüzdeki yıllarda gelişme olacağı düşünülmektedir. Tüketicilere dağıtılan örnek ürün, tanıtım broşürleri, çeşitli medya kuruluşlarında yapılan reklamlar ve süpermarketlerde yapılan (organik ürünler için ayrı bir bölüm açmak v.b. gibi) çalışmalar bu gelişmeye katkıda bulunmaktadır. 2.2.3.3. Dağıtım Kanalları

Japonya’da organik ürün dağıtım kanalları; süpermarketler, büyük mağazalar ve kooperatiflerden oluşmaktadır.

Süpermarketler, konvansiyonel ürünler ile birlikte veya farklı yerlerde organik ürünleri satışa sunmaktadır. Pazarlama stratejilerini de bu farklılığa göre belirlemektedirler. Ürünler, toptancılar vasıtasıyla temin edilmektedir. Özellikle Dole Japan ve Jusco bu alanda öne çıkan marketlerdir (www.igeme.org.tr, 27.01.2006).

Büyük mağazalar da ürünler genellikle toptancılardan temin edilmekte ve ürün çeşitliliği toptancı veya ithalatçının talebine bağlı olmaktadır. Bazı mağazalar ise özel etiketli ürün üretmekte ve bu ürünlerin hammaddelerini doğrudan ithal etmektedirler.

Organik ürün satışında önemli bir yere sahip olan kooperatifler ise ürün tanıtımları için çaba göstermektedir.

Japonya’da Teikei (“Kutu”) sistemi mevcut olup, sistem çiftliklerden tüketiciye ürün temini üzerine odaklanmakta olup, tüketiciler ve çiftçilerin bu yol ile birbirlerini desteklemesi sağlanmaktadır. Bazı durumlarda satışlar üretici tarafından desteklenen dağıtımcı tarafından koordine edilmekte iken, bazı durumlarda çiftçiler ürünlerini doğrudan tüketicilere ulaştırmaktadır.

Aynı zamanda Japonya’da, internet üzerinden ürün tanıtım kampanyaları da düzenlenmektedir.