Internet 'in Sunduğu Hizmetler

Internet, kullanıcılar açısından ele alındığında bir dizi hizmetin sunulduğu bir ortam olarak görülebilir. Her Internet hizmetinde, bu hizmeti sunan bir ana merkez bilgisayar ile bu hizmetten yararlanan çok sayıda istemci bulunur. Merkezde bulunan bilgisayar üzerinde tüm bilgilerin saklandığı ve genellikle diğer bilgisayarlara oranla daha hızlı ve kapasitesi yüksek olan bilgisayardır. İstemci ise ana bilgisayarlardan istekte bulunan uç noktalardır (Özceyhan, 2006). Internet üzerindeki hizmetler bilgiye erişim hizmetleri ve iletişim hizmetleri olarak iki grupta toplanabilir.

2.2.8.1 İletişim hizmetleri

İletişim hizmetleri kullanıcılar arasında iletişim, haberleşme ve bilgi alış verişini sağlayan araçlardır. Bu araçların başlıcaları, Elektronik posta, haber ve tartışma grupları ve sohbet kanallarıdır.

Elektronik Posta

Elektronik posta hizmeti, bilgisayar ağları üzerinde diğer kişi veya kişilere elektronik olarak mesaj veya dosya göndermeyi sağlayan servislerin genel adıdır. (Özceyhan, 2006; Şeniş ve diğer., 1999). Bu hizmet ile düz yazının yanı sıra, resim, grafik, ses, program formatındaki bilgilerde gönderilebilir.

Elektronik posta bire-bir iletişim kurmanın önemli araçlarından biridir. Herhangi bir soru yada ihtiyaç karşısında, normal posta yolundan yada telefondan daha etkili ve maliyeti düşük bir iletişim aracıdır (Çalışkan, 2002).

İntenet tabanlı kullanılan iletişim teknolojileri arasında en yaygın, en kolay ve en ucuz olanı e-postadır. New York Times tarafından yayınlanan bir araştırmada

ABD’deki Internet kullanıcılarının %77’sinin sadece bu hizmeti kullandıkları belirlenmiştir (Özdil ve Çelik, 2000). Rüzgar (2005)’ın 2003-2004 öğretim dönemi sonunda yaptığı bir araştırmada da ülkemizde Internet’ten en fazla yaralanılan hizmet olarak elektronik posta olduğunu ortaya konulmuştur. Araştırmaya katılan bireylerin %64’ü Internet’i elektronik posta amaçlı kullandıklarını belirtmişlerdir.

Haber Grupları (Newsgroups)

Internet kullanıcılarının değişik konulardaki düşüncelerini paylaşmak için oluşturulmuş tartışma gruplarıdır (Öztürk, 2001). Tartışma gruplarında bir üyenin gönderdiği mesaj tüm üyelere otomatik olarak gönderilir (Akpınar, 1999) Binlerce ilgi alanı içinde kullanıcılar üye oldukları tartışma gruplarına mesajlarını, sorularını ve ilanlarını bırakırlar ve aynı gruba üye olan diğer kullanıcılarla fikirlerini paylaşırlar. Belli konularda açılan her bireyin katılabileceği yöneticisiz tartışma gruplarının yanı sıra yöneticili ve belirli gruplara açık tartışma grupları da bulunmaktadır (Şeniş ve diğer., 1999). Günümüzde bu hizmet pek çok kişi tarafından etkin kullanılan bir servistir.

Tartışma veya haber grupları belirli zamanlarda bireylerin gerçek ortamında olduğu gibi bir araya gelmeleri hissini yaratmak ve içerik ve ilgili konular üzerinde tartışmalarını sağlamak amacıyla işe koşulmaktadır. Bu sayede farklı bakış açıları ortaya çıkar, tartışmalar gerçekleşir, anlaşma ve işbirliği sağlanır. Tüm bunlar karşılıklı anlayış, hoşgörü ve uzlaşma sınırları içinde gerçekleşmelidir (Çalışkan, 2002).

Sohbet Kanalları

Bazı programlar arayıcılığıyla sohbet hizmeti sunucularına bağlı kullanıcıların birbirleriyle yazılı olarak eş zamanlı sohbet edebilmelerine olanak sağlar (Şeniş ve diğer., 1999; Öztürk, 2001). Internet’te en çok kullanılan özelliklerinden biridir. Mesajınız yazdığınızda diğer kullanıcıya anında iletilir. Mesajınızı ilettiğini kişilerin size yazacağı cevap da yine çok kısa zaman aralıklarında size iletilir.

2.2.8.2 Bilgiye Erişim Hizmetleri

Bilgiye erişim hizmetleri; Internet ortamında tutulan içeriği bulmak ve bu içeriği kullanıcının bilgisayarına getirmek amacıyla kullanılan hizmetlerdir (Şeniş ve diğer., 1999). Bu hizmetlerin başlıcaları WWW, FTP, Gopher ve WAIS’dir.

FTP (Dosya Transfer Protokolü)

FTP; Bilgisayarlar arası dosya transferine olanak sağlayan Internet protokolüdür (Öztürk, 2001). FTP ile eğer kullanıcıya izin verilmişse, Internet’e bağlı herhangi bir bilgisayardaki bilgilere erişilebilir, kullanıcı kendi bilgisayarına bilgiyi aktarabilir ve kendi bilgisayarından da Internet erişimi olan bir başka bilgisayara dosya veya bilgi gönderebilir (Alkan ve Varol, 1998).

Gopher ve WAIS

Gopher bilgi ve verilere kolayca erişmeyi sağlayan, arşivlerdeki dokümanlara

bakmak, almak, çeşitli taramalar yapmak, FTP arşivlerine bağlanıp dosya almak, geçit’lerle sql temelli programlarla etkileşime girmek gibi yetenekleri olan menü temelli bir araçtır (Akpınar, 1999). Bu ortamın en önemli özelliği, Internet üzerinden anahtar kelimelerle arama yapmaya izin vermesidir. WAIS de Gopher’a benzer bir servistir. Kullanıcıların uzak veritabanlarını taramalarına izin veren bir servistir. WAIS, değişik bilgi servislerindeki bilgilere ulaşmakta ve bu bilgileri indekslemekte kullanılır. Anahtar kelimenin geçtiği tüm dokümanlar listelenir ve istenilen dokümana ulaşılır (Akpınar, 1999). Internet üzerin her geçen gün bilginin artması özellikle arama yapma araçlarının önemini daha da arttırmıştır. Bu noktada bu araçlar önemli bir görevi üslenmişlerdir.

WWW (Word Wide Web)

WWW, bilginin Internet aracılığı ile sunulmasını sağlayan bir arayüzdür (Yiğit ve diğer., 2000). Resim, film, canlandırma, ses, yazı, gibi farklı formatta olan bilgilerin gözatıcı (browser) kullanılarak ulaşıldığı Internet ortamıdır (Öztürk, 2001). Internet kullanıcıların en çok kullandığı platformdur. Internet’de her sayfanın bir adresi vardır ve farklı bilgisayarlar üzerindeki sayfalar birbirlerine anahtar

sözcüklerle bağlanmıştır. WWW, Internet üzerindeki dosyalar tarayıcılar yardımıyla kolayca ulaşılabilir olmasından dolayı Internet üzerindeki servisler arasında en hızlı gelişenidir. WWW'de bulunan sayfalar HTML (Hypertext Markup Language) dili ile oluşturulmaktadır. (Öztürk, 2001; Şeniş ve diğer., 1999). Eğitim öğretim ortamlarında da WWW en çok kullanılan ağ tabanlı ortam olarak karşımıza çıkmaktadır.

Yukarıda bahsedilen hizmetlerden, bilgiye erişim hizmetleri ve iletişim hizmetleri yapılan çalışma içerisinde kullanılmıştır. Ağ tabanlı öğretim, tüm bu hizmetlerin ve araçların beraber sistemli bir şekilde kullanılması sonucunda ortaya çıkan bir öğretim yöntemidir.