Ağ Tabanlı Fen Öğretimi

Fen dersi amaçlarına uygun olarak yürütülüyorsa bu dersi almış bir birey, problem çözme becerilerine sahip, etrafında gelişen olaylara nasıl anlam kazanıldığını bilen ve anlam katabilen akılcı bir bireydir. Akılcı bireyleri yetiştirmek için, fen öğretiminin amaçları genel olarak bilimsel tutumları ve değerleri, bilimsel süreç becerilerini ve bilimsel bilgiyi kazandırmak ve fen, teknoloji, toplum ve çevre ilişkisini kavratmaktır (MEB, 2004).

21. yüzyılda fen bilimleri eğitiminin temel amacı, kişinin kendisini, doğasını ve çevresini anlayabilmesi için gereken bilgi birikiminin aktarılması yanında belki de daha çok öğrencileri her şeyi bilen bireyler olarak değil, bilgiye ulaşma becerisine sahip, bilgi üreten, problem kuran ve çözen bireyler yetiştirmek olarak tanımlanabilir (Kesercioğlu, 2001).

Hamurcu (2002)’ya göre fen öğretimi, öğrencilerin çevrelerini anlamalarında önem taşımaktadır. Ayrıca fen öğrenmek öğrencilerin, bilimsel tutumları kazanmasında da etkili olmaktadır. Özellikle erken yaşlarda fen öğrenmek, öğrencilerin düşünce süreçlerini değiştirmekte ve geliştirmektedir. Bu yolla öğrenciler, çevrelerini sorgulama ve anlamada bilimsel düşünme yeteneği kazanmaktadır.

21. yüzyılda ülkemizde ve dünyada fen eğitimi alanında değişim ihtiyacı ve bu konudaki talepler artmıştır. Fen eğitimi alanında bir çok araştırma yapılmış ve bu araştırmalarla ilgili raporlar düzenlenmiştir. Bu raporlar; fen derslerinin eğitim programında nasıl sunulduğu, nasıl öğretildiği ve nasıl değerlendirildiği ve öğretmenlerin ellerindeki materyali nasıl kullandığı gibi konularda köklü değişimler talep etmektedir (Kaptan ve Korkmaz, 2002b).

Yukarda bahsedilen talepler doğrultusunda fen öğretiminde, öğrencilerin yaparak-yaşayarak bilgiye ulaşmalarına yardımcı olacak şekilde öğrenci ihtiyaçlarına uygun hale getirmek, kaynak çeşitliliğini ve bunlara ulaşımı kolaylaştırmak, ilk elden bilgi elde etmeye olanak sağlamak, bilgileri değerlendirmek ve teknolojiden yararlanan yaratıcı bireyler yetiştirmek için modern eğitim teknolojilerinin kullanılması gerekliliği ortaya çıkmaktadır. Bununla beraber öğrencilerin, olay ve nesneleri çok yönlü algılaması, yorumlaması, yaratıcı özelliklerinin gelişmesi ve derse olan ilgilerinin canlı tutulması için yeni gelişen teknolojilerden önemli ölçüde yararlanılması kaçınılmazdır (Akpınar ve diğer., 2005). Bu noktada ağ tabanlı fen öğretimi teknolojik araç gereçlerin kullanılmasına imkan vermekle beraber istenilen birey özelliklerini kazandırmaya yardımcı olacak niteliktedir.

Gürdal’da günümüz teknolojisindeki gelişmelerin takip edilebilmesinin fen bilimleri eğitim öğretiminin etkilik düzeyi ile doğrudan ilişkili olduğu belirtmektedir (Saka ve Kıyıcı, 2004).

Çakmak (1999) fen bilimlerinin genelde soyut kavramları içermesinden dolayı öğrencilerin anlamakta zorluk çektikleri derlerin başında geldiğini belirtmektedir. Bununla beraber fen eğitiminin, olabildiğince deneye dayalı öğrenme şeklinde verilmesi gerekmektedir. Aksi takdirde öğrencilerin canlıyı, fiziksel ve kimyasal olayları, hayatın biyolojik temelini anlamaları zor olacaktır. Bugün olduğu gibi biyoloji, hatta kimya ve fizik dersleri öğrenciler tarafından ezber ders olarak algılanacaktır. Bu noktada diğer bölümlerde ayrıntılarıyla incelenen ağ tabanlı öğretim hem bilgisayarın sağladığı avantajları (laboratuarda yapılması tehlikeli deneylerin yapılması, verilerin doğru, hızlı şekilde elde edilmesi, işlenmesinde ve anında geri bildirim sağlama), hem de öğrenci-öğrenci, öğrenci-öğretmen ve öğrenci- içerik etkileşimi sağlamasıyla, fen öğretiminde yaşanan sıkıntıları azaltacak nitelikleri içerisinde bulundurmaktadır.

Hsu (2006)’da çoklu ortam özellikleri taşıyan ağ tabanlı fen öğretiminin öğrencilerin soyut ifadelerle gerçek yaşam arasında ilişki kurmalarını ve bu sayede fen konularını anlamada etkilili bir yöntem olduğunu belirtmiştir.

Ağ tabanlı öğretim, aslında bilgisayar tabanlı öğretimi temel alan bir uzaktan öğretim yöntemidir. Bilgisayarların eğitimde sağladığı tüm avantajları içinde bulundurmanın yanı sıra etkileşimli olma yönüyle de pek çok avantajı beraberinde getirmektedir. Ağ tabanlı fen öğretimi hem bireylere kendi hızıyla öğrenmelerine, hem de grup içi çalışmalarına olanak tanıyan bir öğretim yöntemidir.

Ağ tabanlı fen öğretimi için iki yöntem kullanılabilir. Bunları Kara ve diğer. (2002) aşağıdaki gibi açıklamışlardır:

1. Telekonferans (Çevrimiçi) Erişimli Eğitim Yöntemi: Internet web sayfası

üzerinden verilen derslerin bir kısmı yazılı, sesli ve görsel ders dokümanlarından oluşmaktadır. Dersin bir bölümü de web üzerinden kamera desteği ile video– konferans yöntemi ile karşılıklı etkileşimli veya tek yönlü etkileşimli olarak sunulduğu öğretim yöntemidir. Telekonferans yöntemi ile ders veren kişi uzaktan eğitim dersini alan öğrencileri toplu halde sınıf ortamında (telekonferans amaçlı kullanılan sınıf) karşılıklı etkileşimli ders verirken dersi anlatan öğretici ile dersi alan öğrenciler birbirlerini olarak eş zamanlı bir şekilde görebilmekte ve karşılıklı soru- cevap yöntemi ile etkileşimli ders yapabilmektedirler.

2. Arşivlenmiş Bilgi (Çevrimdışı) İle Eğitim Yöntemi: Bu yöntemde, fen dersleri,

dersi alan öğrencilere, web sayfası üzerinden tek yönlü olarak aktarılmaktadır. Web sayfası üzerinden dersler çeşitli formatlarda (HTML, PHP, ASP, DOC, Jpeg, Sound, Move, Mpeg vb.) öğrencilere sunulmaktadır. Bu yöntemde çevrimiçi yöntemin aksine öğretmen ve öğrenciler eş zamanlı olarak etkileşime giremezler. Öğrenciler tarafından öğreticiye yöneltilen sorular belirli bir e-posta hesabında birikmekte ve bu sorulara öğretici sonradan erişerek yanıtlama yoluna gitmektedir.

Bu iki yöntem ayrı ayrı kullanılabildiği gibi beraberde kullanılabilir. Kullanılacak yöntemi seçimi; tasarlanan öğretimsel içeriğe, öğrenenlerin hazır bulunuşluk düzeyine, sınıf seviyelerine ve fiziki alt yapıya bağlı olarak değişkenlik gösterir.