İzmir İli İlçelerinin Sektörel İşgücü Dağılımının ve Gelişiminin Karşılaştırması

Tablo 3.16’da, İzmir iline ait ilçeler için 2000 yılı için TÜİK tarafından Genel Nüfus Sayımları’ndan elde edilen TÜİK tarafından tekli klasifikasyon olarak adlandırılan ve 10 ana sektörü kapsayan düzeyde çalışan sayıları sunulmuştur. Bu veri ayrıca Şekil 3.15’te grafik olarak yer almaktadır. Tablo 3.17 ve Şekil 3.16’da ise ilçe düzeyinde işgücü sayılarının sektörel dağılımı bulunmaktadır. Anılan Tablo ve Şekillerde, İzmir ili merkez ilçeleri olarak anılan Balçova, Bornova, Buca, Çiğli, Gaziemir, Güzelbahçe, Karşıyaka, Konak ve Narlıdere ilçelerine ait veri toplamları Merkez Kent olarak başlığında ayrıca sunulmuştur.

Tablo 3.16 ve Şekil 3.15 incelendiğinde, 2000 yılı itibarı ile en çok çalışan sayısının Konak ilçesinde olduğu gözlemlenmektedir. Bu ilçeyi sırası ile Bornova, Karşıyaka ve Buca izlemektedir. Bu dört ilçe de İzmir ilinin merkez ilçeleridir. Çalışan sayısı açısından en düşük değere ise Güzelbahçe ilçesi sahiptir. Bu ilçeyi Beydağ ve Karaburun izlemektedir.

İlçe düzeyinde işgücü dağılımı incelendiğinde, çalışan sayısı açısından en yüksek değere sahip Konak, Bornova, Karşıyaka ve Buca ilçelerinde çalışanların ağırlıklı olarak dört sektörde çalıştığı gözlemlenmektedir: Toplum Hizmetleri, Sosyal ve Kişisel Hizmetler, İmalat Sanayi ve Toptan ve Perakende Ticaret, Lokanta ve Oteller. Bu sektörleri İnşaat, Ulaştırma, Haberleşme ve Depolama ve Mali Kurumlar, Sigorta, Taşınmaz Mallara Ait İşler Ve Kurumları, Yardımcı İş Hizmetleri sektörleri izlemektedir. İlçe düzeyinde, merkez ilçeler dışında görece olarak düşük çalışan sayısına sahip ilçelerde ise çalışanların ağırlılık olarak bulunduğu sektörün Ziraat, Avcılık, Ormancılık ve Balıkçılık olduğu görülmektedir. Bu oran ilçe düzeyinde %80,1’e (Kınık) kadar çıkmaktadır. Bu ilçelerde ikinci ağırlıklı sektör ise genelde Toplum hizmetleri, sosyal ve kişisel hizmetler sektörüdür (Tablo 3.17 ve Şekil 3.16).

Şekil 3.14. İzmir İli’nde 1970-2000 Yılları Arasında 10 Ana Sektörde Çalışan Sayılarının Yıllık Ortalama Büyüme Hızlarının (%) Türkiye’deki Çalışan Sayılarının Yıllık Ortalama Büyüme Hızlarından Farkları

İKTİSADİ FAALİYET KOLUNA GÖRE YILLIK BÜYÜME İZMİR - TÜRKİYE FARKI (1970-2000)

-25%

sektörel dağılım yüzdelerinin 1990 yılına ait olanlarından 2000 yılına ait olanların çıkartılması ile elde edilmiştir. Örneğin, Karaburun ilçesinde 1990 yılında İnşaat sektöründe çalışan sayısının toplam çalışan sayısı içindeki oranı %9,55 iken, 2000 yılında bu oran %5,09’a düşmüştür. Bu nedenle Tablo 3.18’de bu değer %-4,09 olarak hesaplanmıştır.

Tablo 3.18 ve Şekil 3.17 incelendiğinde, 1990-2000 yılları arasında sektörel işgücü dağılımının en fazla değiştiği ilçelerin Selçuk ve Çeşme oldukları gözlemlenmektedir. Bu iki ilçede değişimdeki oran %10’un üzerindedir. Ancak bu iki ilçede sektörel kaymaların farklı sektörlerde olduğu gözlemlenmektedir. Çeşme ilçesinde, sektörel dağılımda İnşaat sektörü yerini Ziraat, Avcılık, Ormancılık ve Balıkçılık sektörüne bırakırken, Selçuk ilçesinde Ziraat, Avcılık, Ormancılık ve Balıkçılık sektörü yerini Toptan ve perakende ticaret, lokanta ve oteller sektörüne bırakmıştır. Ancak, her iki ilçede de Toptan ve perakende ticaret, lokanta ve oteller sektörü 1990-2000 yılları arasında çalışan sayısı payını yaklaşık %5 oranında arttırmıştır (Tablo 3.18 ve Şekil 3.17 ). Bu iki ilçeyi, Torbalı ve Seferihisar izlemektedir. Bu iki ilçede 1990-2000 yılları arasında dağılımın farkı %10’a yakındır. Torbalı ilçesinde Ziraat, Avcılık, Ormancılık ve Balıkçılık sektörünün payı yaklaşık %10 azalırken, İmalat sanayi farklılaşma olmadığı görülmektedir. Bu ilçelerde çalışan sayılarının sektörel dağılımındaki değişim %’in altındadır.

İzmir merkez ilçeler dikkate alındığında ise, Toptan ve perakende ticaret, lokanta ve otelle ile Toplum hizmetleri, sosyal ve kişisel hizmetler sektörlerinin paylarını yaklaşık %2,5’er puan arttırdıkları görülmektedir. Buna karşın, Ziraat, avcılık, ormancılık ve balıkçılık, İmalat Sanayi, İnşaat ve İyi tanımlanmamış faaliyetler sektörlerine ait payların %1-%2 arasında değişen oranlarda azaldıkları görülmektedir.

Tablo 3.16. İzmir İli İlçe Düzeyinde Sektörel İşgücü Sayıları (2000) (Veri Kaynağı: TÜİK 2000 Yılı Genel Nüfus Sayımı)

Sektör

Ziraat, Avcılık, Ormancılık ve Balıkçılık Madencilik ve Taş Ocakçılığı İmalat Sanayi Elektrik, Gaz ve Su İnşaat Toptan ve Perakende Ticaret, Lokanta ve Oteller Ulaştırma, Haberleşme ve Depolama Mali Kurumlar, Sigorta, Taşınmaz Mallara Ait İşler Ve Kurumları, Yardımcı İş Hizmetleri Toplum Hizmetleri, Sosyal ve Kişisel Hizmetler İyi Tanımlanmamış Faaliyetler Toplam

Balçova 493 11 3,228 83 1,289 4,876 1,377 2,014 6,564 83 20,018

Bornova 3,139 249 42,354 810 7,916 22,997 8,489 7,692 39,472 84 133,202 Buca 3,528 61 28,990 428 7,356 18,465 5,858 5,713 24,492 90 94,981 Çiğli 2,135 45 11,985 226 2,808 5,720 2,153 1,968 9,762 50 36,852 Gaziemir 4,976 39 9,468 89 1,756 4,400 2,029 1,498 14,212 32 38,499

Sektör

Ziraat, Avcılık, Ormancılık ve Balıkçılık Madencilik ve Taş Ocakçılığı İmalat Sanayi Elektrik, Gaz ve Su İnşaat Toptan ve Perakende Ticaret, Lokanta ve Oteller Ulaştırma, Haberleşme ve Depolama Mali Kurumlar, Sigorta, Taşınmaz Mallara Ait İşler Ve Kurumları, Yardımcı İş Hizmetleri Toplum Hizmetleri, Sosyal ve Kişisel Hizmetler İyi Tanımlanmamış Faaliyetler Toplam

Güzelbahçe 2.035 10 828 25 412 1.123 256 358 1.972 7 7.026

Karşıyaka 1.035 138 35.898 606 10.080 28.286 8.069 11.636 35.313 190 131.251 Konak 1.837 171 65.657 902 13.077 54.368 14.588 16.627 63.199 390 230.816

Narlıdere 708 10 1.972 75 1.198 3.018 681 1.151 12.956 47 21.816

Merkez Kent 19.886 734 200.380 3.244 45.892 143.253 43.500 48.657 207.942 973 714.461

Aliağa 8.768 154 7.920 292 1.497 2.425 1.321 667 3.133 9 26.186

Bayındır 21.470 8 1.292 36 433 1.325 314 226 1.867 6 26.977

Bergama 37.557 362 3.391 76 1.335 3.627 1.006 743 6.263 23 54.383

Beydağ 6.128 6 420 7 148 329 80 59 550 1 7.728

Çeşme 5.181 12 1.210 41 1.505 3.311 776 1.017 3.088 72 16.213

Dikili 10.474 54 778 38 1.068 1.298 353 404 1.832 4 16.303

Foça 7.688 8 836 26 491 1.485 376 444 12.764 11 24.129

Karaburun 5.145 3 383 27 455 632 210 379 1.094 5 8.333

Kemalpaşa 23.388 71 7.237 66 1.641 2.448 1.161 500 2.832 13 39.357

Kınık 13.960 233 630 18 289 665 235 122 1.273 6 17.431

Kiraz 22.696 2 734 20 314 739 213 108 1.319 2 26.147

Menderes 27.417 95 4.839 68 1.343 3.406 1.291 773 4.294 125 43.651

Menemen 32.480 33 7.578 95 2.876 3.481 1.156 750 7.654 34 56.137

Ödemiş 46.537 18 4.543 102 1.726 5.040 968 831 6.300 18 66.083

Seferihisar 8.418 3 1.548 23 1.404 1.540 412 718 3.372 10 17.448

Selçuk 6.080 7 892 23 665 2.907 527 318 2.184 14 13.617

Tire 26.096 64 3.493 48 1.134 2.681 674 459 3.648 9 38.306

Torbalı 29.217 39 7.622 49 2.161 3.024 1.028 691 4.146 31 48.008

Urla 7.041 23 1.654 48 1.452 2.683 682 958 5.555 14 20.110

Toplam 365.627 1.929 257.380 4.347 67.829 186.299 56.283 58.824 281.110 1.380 1.281.008

Tablo 3.17. İzmir İli İlçe Düzeyinde Sektörel İşgücü Dağılımı (%) (2000)

Sektör

Ziraat, Avcılık, Ormancılık ve Balıkçılık Madencilik ve Taş Ocakçılığı İmalat Sanayi Elektrik, Gaz ve Su İnşaat Toptan ve Perakende Ticaret, Lokanta ve Oteller Ulaştırma, Haberleşme ve Depolama Mali Kurumlar, Sigorta, Taşınmaz Mallara Ait İşler Ve Kurumları, Yardımcı İş Hizmetleri Toplum Hizmetleri, Sosyal ve Kişisel Hizmetler İyi Tanımlanmamış Faaliyetler Toplam

Balçova 2,46% 0,05% 16,13% 0,41% 6,44% 24,36% 6,88% 10,06% 32,79% 0,41% 100%

Bornova 2,36% 0,19% 31,80% 0,61% 5,94% 17,26% 6,37% 5,77% 29,63% 0,06% 100%

Buca 3,71% 0,06% 30,52% 0,45% 7,74% 19,44% 6,17% 6,01% 25,79% 0,09% 100%

Çiğli 5,79% 0,12% 32,52% 0,61% 7,62% 15,52% 5,84% 5,34% 26,49% 0,14% 100%

Gaziemir 12,93% 0,10% 24,59% 0,23% 4,56% 11,43% 5,27% 3,89% 36,92% 0,08% 100%

Güzelbahçe 28,96% 0,14% 11,78% 0,36% 5,86% 15,98% 3,64% 5,10% 28,07% 0,10% 100%

Karşıyaka 0,79% 0,11% 27,35% 0,46% 7,68% 21,55% 6,15% 8,87% 26,90% 0,14% 100%

Konak 0,80% 0,07% 28,45% 0,39% 5,67% 23,55% 6,32% 7,20% 27,38% 0,17% 100%

Narlıdere 3,25% 0,05% 9,04% 0,34% 5,49% 13,83% 3,12% 5,28% 59,39% 0,22% 100%

Merkez Kent 2,78% 0,10% 28,05% 0,45% 6,42% 20,05% 6,09% 6,81% 29,10% 0,14% 100%

Aliağa 33,48% 0,59% 30,25% 1,12% 5,72% 9,26% 5,04% 2,55% 11,96% 0,03% 100%

Bayındır 79,59% 0,03% 4,79% 0,13% 1,61% 4,91% 1,16% 0,84% 6,92% 0,02% 100%

Bergama 69,06% 0,67% 6,24% 0,14% 2,45% 6,67% 1,85% 1,37% 11,52% 0,04% 100%

Beydağ 79,30% 0,08% 5,43% 0,09% 1,92% 4,26% 1,04% 0,76% 7,12% 0,01% 100%

Çeşme 31,96% 0,07% 7,46% 0,25% 9,28% 20,42% 4,79% 6,27% 19,05% 0,44% 100%

Dikili 64,25% 0,33% 4,77% 0,23% 6,55% 7,96% 2,17% 2,48% 11,24% 0,02% 100%

Foça 31,86% 0,03% 3,46% 0,11% 2,03% 6,15% 1,56% 1,84% 52,90% 0,05% 100%

Karaburun 61,74% 0,04% 4,60% 0,32% 5,46% 7,58% 2,52% 4,55% 13,13% 0,06% 100%

Kemalpaşa 59,43% 0,18% 18,39% 0,17% 4,17% 6,22% 2,95% 1,27% 7,20% 0,03% 100%

Kınık 80,09% 1,34% 3,61% 0,10% 1,66% 3,82% 1,35% 0,70% 7,30% 0,03% 100%

Kiraz 86,80% 0,01% 2,81% 0,08% 1,20% 2,83% 0,81% 0,41% 5,04% 0,01% 100%

Menderes 62,81% 0,22% 11,09% 0,16% 3,08% 7,80% 2,96% 1,77% 9,84% 0,29% 100%

Menemen 57,86% 0,06% 13,50% 0,17% 5,12% 6,20% 2,06% 1,34% 13,63% 0,06% 100%

Ödemiş 70,42% 0,03% 6,87% 0,15% 2,61% 7,63% 1,46% 1,26% 9,53% 0,03% 100%

Seferihisar 48,25% 0,02% 8,87% 0,13% 8,05% 8,83% 2,36% 4,12% 19,33% 0,06% 100%

Selçuk 44,65% 0,05% 6,55% 0,17% 4,88% 21,35% 3,87% 2,34% 16,04% 0,10% 100%

Tire 68,13% 0,17% 9,12% 0,13% 2,96% 7,00% 1,76% 1,20% 9,52% 0,02% 100%

Torbalı 60,86% 0,08% 15,88% 0,10% 4,50% 6,30% 2,14% 1,44% 8,64% 0,06% 100%

Urla 35,01% 0,11% 8,22% 0,24% 7,22% 13,34% 3,39% 4,76% 27,62% 0,07% 100%

Toplam 28,54% 0,15% 20,09% 0,34% 5,29% 14,54% 4,39% 4,59% 21,94% 0,11% 100%

İZMİR İLÇELERİ SEKTÖREL İŞGÜCÜ DAĞILIMI (2000)

alçova ornova Buca Çiğli iemir elbah şıyaka Konak lıdere Aliağa ayındır gama eydağ Çeşme Dikili Foça aburun alpaş Kınık Kiraz deres emen demiş erihisa Selçuk Tire Torbalı Urla

İyi Tanımlanmamış Faaliyetler

Şekil 3.15. İzmir İli İlçe Düzeyinde Sektörel İşgücü Sayıları (2000)

Şekil 3.16. İzmir İli İlçe Düzeyinde Sektörel İşgücü Dağılımı (%) (2000)

İZMİR İLÇELERİ SEKTÖREL İŞGÜCÜ SAYILARI (2000)

0

Balçova Bornova Buca Çiğli Gaziemir Güzelbah Karşıyaka Konak Narlıdere Aliağa Bayındır Bergama Beydağ Çeşme Dikili Foça Karaburun Kemalpaş Kınık Kiraz Menderes Menemen Ödemiş Seferihisa Selçuk Tire Torbalı Urla

İyi Tanımlanmamış Faaliyetler

SEKTÖREL DAĞILIM 1990-2000 DEĞİŞİM (%) - İZMİR İLÇELERİ

MerkezKent Aliağa Bayındır Bergama Beydağ Çeşme Dikili Foça Karaburun Kemalpaşa Kınık Kiraz Menderes Menemen Ödemiş Seferihisar Selçuk Tire Torbalı Urla Toplam

İyi tanımlanmamış faaliyetler

Toplum hizmetleri, sosyal ve kişisel hizmetler Mali kurumlar, sigorta, taşınmaz mallara ait işler ve kurumları, yardımcı iş hizmetleri Ulaştırma, haberleşme ve depolama Toptan ve perakende ticaret, lokanta ve oteller

İnşaat

Elektrik, gaz ve su

İmalat Sanayii Madencilik ve taş ocakçılığı Ziraaat, avcılık, ormancılık ve balıkçılık

Tablo 3.18. İzmir İli İlçe Düzeyinde Sektörel İşgücü Dağılımı Değişimi (%) (1990-2000)

Sektör

Ziraat, Avcılık, Ormancılık ve Balıkçılık Madencilik ve Taş Ocakçılığı İmalat Sanayi Elektrik, Gaz ve Su İnşaat Toptan ve Perakende Ticaret, Lokanta ve Oteller Ulaştırma, Haberleşme ve Depolama Mali Kurumlar, Sigorta, Taşınmaz Mallara Ait İşler Ve Kurumları, Yardımcı İş Hizmetleri Toplum Hizmetleri, Sosyal ve Kişisel Hizmetler İyi Tanımlanmamış Faaliyetler

Merkez Kent -1,67% -0,02% -1,28% -0,11% -1,49% 2,45% 0,26% 0,58% 2,65% -1,36%

Şekil 3.17. İzmir İli İlçe Düzeyinde Sektörel İşgücü Dağılımı Değişimi (%) (1990-2000)