İzleme Bileşenine Yönelik Değerlendirme

İç kontrolün beşinci bileşeni olan izleme faaliyeti, genel olarak değerlendirilmiş ve bu aşamada iç kontrolün sürekli izlenmesi, eksik yönleri ile kontrol yöntemlerinin uygun olmaması durumunda gerekli önlemlerin alınması için süreçlerin belirlenmesi ve iç ve dış denetim raporları dikkate alınarak değerlendirilmesi ile iç denetim faaliyetlerinin yürütülmesi kapsamında izleme faaliyetinin etkinliğini ölçmeye yönelik 5 soru belirlenmiştir. Belirlenen sorulara verilen değerler ile 21 belediyenin aritmetik ortalaması ve standart sapması oluşturulmuştur.

Aşağıdaki tablolarda 21 belediyeye ait iç kontrol sisteminin beşinci bileşeni olan izleme faaliyetine yönelik yapılan değerlendirmeye ait ortalama ve standart sapmaları ile frekans ve yüzdelerine yer verilmiştir.

Tablo 4.12 İzleme Bileşenine Yönelik Değerlendirme

No İzleme Değer Min. Değer Max. Ortalama Standart

Sapma

1 İç Kontrol İzleme ve Yönlendirme Kurulu _{kurulmuş mudur?} 1 4 3,86 0,65

2

İç kontrol uyum eylem planında yer alan eylemlerin gerçekleşme sonuçları izlenmekte, revize edilme çalışmalarının takibi ve raporlaması yapılmakta mıdır?

1 4 3,29 1,19

3

İç kontrolün değerlendirilmesine iç ve dış denetim sonucunda düzenlenen raporlar dikkate alınmakta mı?

3 4 3,62 0,50

4

İDKK tarafından belirlenen standartlara uygun olarak iç denetim faaliyeti yürütülmekte midir?

1 4 2,90 1,45

5

İç denetim sonucunda tespit edilen hususların giderilmesine yönelik eylem planı hazırlanmakta mıdır?

1 4 2,38 1,24

111

Tablo 4.13 İzleme Bileşenine Yönelik Frekans ve Yüzdeler

No İzleme 1 2 3 4

1 İç Kontrol İzleme ve Yönlendirme Kurulu _{kurulmuş mudur?} N 1 - - 20

% 0,05 - - 0,95

2

İç kontrol uyum eylem planında yer alan eylemlerin gerçekleşme sonuçları izlenmekte, revize edilme çalışmalarının takibi ve raporlaması yapılmakta mıdır?

N 4 - 5 15

% 0,19 - 0,24 0,71

3

İç Kontrolün değerlendirilmesine iç ve dış denetim sonucunda düzenlenen raporlar dikkate alınmakta mı?

N - - 7 14

% - - 0,33 0,67

4

İDKK tarafından belirlenen standartlara uygun olarak iç denetim faaliyeti yürütülmekte midir?

N 7 1 - 13

% 0,33 0,05 - 0,62

5

İç denetim sonucunda tespit edilen hususların giderilmesine yönelik eylem planı hazırlanmakta mıdır?

N 8 2 6 5

% 0,38 0,10 0,29 0,24

İzleme bileşenine ilişkin genel değerlendirme ortalaması 3,21 olup standart sapması 1,01 olarak hesaplanmıştır. Ortalama ve standart sapmaları en yüksekten en düşüğe göre sıraladığımız zaman ilk sırada 3,86 ortalama ve 0,65 standart sapma ile iç kontrol izleme ve yönlendirme kurulu kurulması yer almaktadır. İKİYK, iç kontrol sisteminin yıllık değerlendirmesi sonucu hazırlanmış olan raporları değerlendirip eksik varsa tamamladıktan sonra uygun görüş vererek üst yöneticiye sunmakla yükümlüdür. Bu sebeple idarelerde İKİYK’ nın önemi büyüktür. Bu değişkenin frekans ve yüzde değerine bakıldığında %5 oranla 1 belediyede kurulun kurulmadığı diğer 20 belediyede %95 oranla ile kurulun kurulmuş olduğu mevcut durum ve öngörülen eylemlerden anlaşılmaktadır.

İkinci sırada 3,62 ortalama ve 0,50 standart sapma değeri ile iç kontrolün değerlendirilmesine iç ve dış denetim sonucunda düzenlenmiş olan raporların dikkate alınması yer almaktadır. Revize çalışmaları yapılmaya başladığı zaman idarenin ihtiyacı olan eylemlerin belirlenmesi için iç ve dış raporların sonuçları önemlidir. Bu değişkenin frekans ve yüzde değerine bakıldığında %33 oranla 7 belediyede düzenlenen raporların eylem belirlemek için hepsinin dikkate alınmaması sebebiyle yeterli düzeyde olmadığı, diğer 14 belediyede %67 oranla iç ve dış denetim sonuçlarına dikkat edildiği anlaşılmaktadır.

Üçüncü sırada 3,29 ortalama ve 1,19 standart sapma değeri ile iç kontrol uyum eylem planında yer alan eylemlerin gerçekleşme sonuçları izlenmekte, revize edilme

112

çalışmalarının takibi ve raporlaması yer almaktadır. Standart sapma değerinin yüksek olmasından da anlaşıldığı üzere verilerin ortalamaya uzak olarak dağıldığı görülmektedir. Eylem planlarının hazırlanmasının yanında, uygulama sürecinin izlenerek eylemlerin takip edilmesi de oldukça önemlidir. İzleme çalışması ile eylemlerin gerçekleşip gerçekleşmeyeceği veya neden gerçekleşmediği hakkında bilgiler elde edilmelidir. Bu değişkenin frekans ve yüzde değerine bakıldığında %19 oranla 4 belediyede gerçekleşme sonuçlarının izlemesi, değerlendirilmesi ve revize çalışmalarının yapılmadığı, %24 oranla 5 belediyede revize yapılmış olsada yıllık değerlendirme ve raporlamanın yeterli düzeyde olmadığı, diğer 15 belediyede %71 oranla gerçekleşme sonuçlarının izlendiği yıllık veya altı ayda bir değerlendirildiği buna yönelik revize çalışmalarının yapıldığı ve raporlandığı mevcut durum ve öngörülen eylemlerinden anlaşılmaktadır.

Dördüncü sırada 2,90 ortalama ile 1,45 standart sapma ile İDKK tarafından belirlenmiş standartlara uygun olarak iç denetim faaliyetinin yürütülmesi yer almaktadır. Standart sapma değerinin yüksek olmasından da anlaşıldığı üzere veriler ortalamaya uzak olarak dağıldığı görülmektedir. İç denetim faaliyeti iç kontrolün bir unsuru olup iç kontrol sonuçlarının değerlendirilmesi ve kurum içi her türlü iş ve işlemlerin denetlenme çalışmalarının yapılması için vazgeçilmez bir unsurdur. Bu değişkenin frekans ve yüzde değerine bakıldığında %33 oranla 7 belediyede iç denetim biriminin olmadığı, %5 oranla 1 belediyede iç denetimin uygun olmadığı, diğer 13 belediyede %62 oranla iç denetim faaliyetinin uygun olduğu görülmektedir.

İzleme bileşenine ilişkin sonuncu ve en düşük değeri 2,38 ortalama ve 1,24 standart sapma ile iç denetim sonucunda tespit edilen hususların giderilmesine yönelik eylem planı hazırlanması yer almaktadır. Bu değişkenin frekans ve yüzde değerine bakıldığında %38 oranla 8 belediyede iç kontrole ilişkin iç denetim sonuçları için eylem planı hazırlanmadığı, %10 oranla 2 belediyede hazırlanan eylem planının uygun olmadığı, %29 oranla 6 belediyede eylem planlarının yetersiz olduğu ve diğer 5 belediyede %24 oranla iç denetim sonunda tespit edilen hususların giderilmesine yönelik eylem planlarının yeterli olduğu görülmektedir. Değerlendirmeye konu belediyelerin bazılarında iç denetim birimi olmadığı için eylem planı hazırlanmaması doğal bir sonuçtur. Ancak iç denetim birimi olup eylem planı hazırlamayan belediyeler için yapılan her iç denetim sonucunda tespit edilen hususlara yönelik eylem planları

113

hazırlanması gerektiği değerlendirilmektedir. Zira bu durum gerek iç kontrolün etkinliği gerekte stratejik yönetim için gerekli ve önemli bir unsurdur.