İstihdam Oranları

2015 yılında ekonomik aktif nüfus sayısı erkeklerde 11.932.000, kadınlarda toplam kadın nüfusunun % 19,4’üne tekabül eden 2.317.000’e ulaşmıştır.

Genel olarak 2014 yılına oranla işgücü piyasasındaki aktif çalışanların sayısı % 4,2 artış (479.000) kaydetmiştir. Bu artış esasında işgücü piyasasına giren yeni aktif nüfustur. Toplam nüfusun % 26,4’ü (10.594.000) çalışmaktadır. Çalışan kadın sayısı 1.934.000’dür (toplam çalışanların içindeki oran % 18,3).

Ülke düzeyinde 16-24 yaş arası çalışanların oranı % 37,1 ile geçen yıla oranla % 0,7 artış kaydetmiş olup, bunda kadınlarda sağlanan % 12,3’ten % 13,6’ya artışın etkili olduğu değerlendirilmektedir.

146

Sözleşme ve ücret karşılığında çalışan erkeklerin oranı % 69,8, kadınların oranı % 78,8’dir.

Ayrıca, bağımsız çalışanların sayısında 2014 yılına oranla 231.000 kişi, ücretlilerde 134.000 kişi artış kaydedilmiştir.

Sektörel bazda çalışanların dağılımına bakıldığında, hizmet sektörü % 61,6 ile başı çekmektedir. İnşaat ve genel işlerde çalışanların oranı % 16,8, sanayi sektörü % 13 ve tarım

% 8,7’dir. 6.139.000 çalışanıyla özel sektör işgücü piyasasının % 58’ini kapsamakta ve kadınlar kamu sektörünün % 64,1’ini oluşturmaktadır.

8.2.1.3. Çalışan Vatandaşlarımızın İşkollarına Göre Dağılımı

İşkolu Çalışan (%)*

İnşaat 45

İmalat 15

Ticaret 15

Enerji 10

Maden 5

Ulaştırma ve iletişim 5

Diğer 5

(*) Tahmini Veriler

8.2.1.4. Bağımsız Çalışan Vatandaşlarımızla İlgili Bilgiler

2009 Ek Bütçe Yasası’nın 58. maddesi ile Cezayir’de imalat ve hizmet sektörlerinde yatırım gerçekleştirecek yabancı şirketlerin şirket sermayesinde en çok % 49 oranında pay sahibi olabileceği ve söz konusu şirketin % 51’inin Cezayirli ortağın (veya ortakların) hâkimiyetinde olacağı (% 51 Yerli Ortak Şartı) düzenlenmiştir. Dış ticaret şirketlerinde eskiden % 70 olan yabancı ortak payı da 1 Ocak 2014 tarihi itibarıyla en fazla % 49 olarak belirlenerek, yukarıdaki yasa hükmü kapsamına alınmıştır. Bankacılık ve sigortacılık sektörleri de 2010 yılından bu yana bu yasa hükmü çerçevesinde değerlendirilmektedir. Ayrıca, bankacılık sektöründe yerli ortak olarak sadece Cezayirli kamu bankaları belirlenebilmektedir. Cezayirli kamu iktisadi teşekkülleri ile ortaklıklar da söz konusu yasa çerçevesinde yapılabilmektedir.

147

Cezayirli yetkililerce, bu yasanın başlıca amacının teknoloji transferini hızlandırmak olduğu ifade edilmektedir. Bu şekilde, yabancı sermayenin yerel ekonomiye daha çabuk entegre olabileceği ve şirket karlarını ancak şirket sermayesindeki payı oranında yurt dışına çıkarabileceğinden, Cezayir ekonomisine daha çok katkı sağlayabileceği düşünülmektedir. Bu hüküm nedeniyle bağımsız çalışan vatandaşımızın sayısı çok azdır.

8.2.1.5. İşsiz Sayısı ve İşsizlik Oranları

Uluslararası Çalışma Örgütü Cezayir Bürosu’nun son verilerine göre, işsizlik oranı 2014 yılına kıyasla % 0,6 artışla 2015 yılında % 11,2 (1.337.000) olarak gerçekleşmiştir.

Erkeklerde bu oran % 9,9, kadınlarda % 16,6’dır. Petrol fiyatlarının düşmesine bağlı olarak ücretlerdeki nisbi düşüşle birlikte önümüzdeki dönemlerde işsizlik oranının daha da yükseleceği tahmin edilmektedir.

Genç işsizlik oranı (16-24 yaş) % 29,9’dur. Yüksekokul mezunu işsizlerin sayısı bir önceki yıla göre % 16,4’ten % 14,1’e düşmüş, ancak diploma ya da mesleki eğitim sertifikası sahibi olmayanlarda % 8,6’dan % 9,8’e yükselmiştir. İki yıllık okul mezunlarında bir önceki yıla oranla işsizlik % 0,7 puan artış kaydetmiştir. İşsizlerin % 55,7’sinin (745.000 kişi) herhangi bir niteliğe sahip olmadığı görülmektedir. İstihdam merkezlerine son bir yıl içinde başvuran işsizlerin oranı % 28,8 ve geri kalanların ise bir yıldan daha fazla bir süreyle işsiz olduğu belirtilmektedir.

Genel olarak son on yıllık süre içerisinde kadın haklarına verilen öneme binaen gerek özel gerekse kamu kurumlarında kadın yönetici sayısının arttığı görülmektedir. 2010 yılında 1,5 milyonu aşmayan kadın çalışanların sayısı 2015 yılında 2 milyonu aşmıştır.

İşsizlikle mücadele kapsamında Çalışma, İstihdam ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı bünyesinde gençlerin istihdamının sağlanması ve işsizlik sigortasının gayretiyle özel bankalar tarafından temin edilen ucuz ve uzun vadeli krediler aracılığıyla işsizliğe karşı mücadelede başarılı olduğu vurgulanmaktadır. 2000 yılında % 29,8 olan işsizlik oranının % 11’lere gerilemesinin yukarıda açıklanan üçlü yöntemle başarıldığı, ancak ekonomik reformun başarılı olamaması nedeniyle daha fazla iş sahasının yaratılamadığı belirtilmektedir.

148

Ekonomi politikalarındaki dengesizliğin özellikle % 96’ya tekabül eden tarıma elverişli olmayan ülke arazisi nedeniyle vuku bulduğu, uygun yöntemlerle özel sektörü teşvik ile işsizliğin azaltılabileceği yetkililerce vurgulanmaktadır. Küçük ve orta ölçekli 1.050.000 işyeri ve bunun 400.000’i orta ölçekli işletme olmasına rağmen, istihdam edilenlerin % 50’si kamuda çalışmaktadır. Güçlü ekonomiye sahip ülkelerde bu oranın % 20 olduğuna işaret edilmektedir.

Ülkede sağlıklı bilgi ve istatistiki verilerin noksanlığı dikkat çekmektedir. İşsizlik oranıyla ilgili olarak ILO yetkilisinin vermiş olduğu işsizlik oranı temel veri olarak kabul edilmektedir.

Ülkede çalışan yabancı işçilerin sayısı bilinmemektedir. Çalışma İstihdam ve Sosyal Güvenlik Bakanı ülkede resmi olarak 140.000 yabancı işçinin bulunduğunu açıklamaktadır.

Uluslararası Para Fonu tarafından açıklanan verilere göre, Eylül 2016 tarihi itibarıyla işsizlik oranı % 11,2 (1.337.000), erkeklerde işsizlik oranı % 9,9 ve kadınlarda % 16,6’dır.

8.2.1.6. İşsiz Vatandaşlarımıza İlişkin Bilgiler

İstihdam edilmek üzere ülkeye giriş yapan vatandaşlarımız, iş yapan firmalarca proje süresince üçer aylık vizeyle çalıştırılmakta ve deneme süresi geçtikten sonra oturum müsaadesi alınmaktadır. Proje teslimi sırasında çıkış işlemleri yapılıp transferleri gerçekleşmektedir. Bu nedenle işçilerimiz arasında işsizlerin bulunmadığı tahmin edilmektedir. Ancak, Cezayirli bir vatandaşla evlenip yerleşenler arasında mevsimlik ya da geçici işsizlik (çok düşük oranda) olabilmektedir.

8.2.1.7. Asgari ve Ortalama Ücretler

Cezayir’de aylık asgari ücret 18.000 dinardır (167 dolar). En yüksek maaş sırasıyla petrol sektörü, banka ve sigorta firmalarının çalışanlarına ödenmektedir. Ulusal İstatistik Kurumu (ONS)’nun verilerine göre, tarım ve idarecilik dışında ortalama ücretler % 4,8 oranında artarak 2014 yılında 37.800 Cezayir dinarına (CD) ulaşmıştır (2013 yılında 36.104 CD).

Kamuda çalışanların ortalama ücreti 52.700 CD, özel sektör çalışanlarının 31.000 CD’dir.

149

Ortalama Aylık Gelirler

Petrol sektörü 98.000 CD

Banka ve sigorta işleri 57.800 CD

İnşaat sektörü 28.722 CD

Otelcilik ve lokantacılık sektörü 30.948 CD

İhtiyaca göre yapılan ücret artışlarına bakıldığında; sağlık sektörü % 14,6, ticaret sektörü

% 12,4, hizmet sektörü % 9 ve emlak sektörü % 7,2’dir.

Satınalma gücüne göre Cezayir, körfez ve bölge ülkeleri arasından en düşük ücret ödemesi yapan ülkedir. Ortalama aylık ücretin (30.000 CD) asgari geçim endeksinin (38.000 CD) altında olmasının nedeni enflasyon, tüketim mallarının maliyet artışı ve ulusal paranın değer kaybetmesidir.