Bu bölümde, yapılan çalışmanın yöntemi, verilerin özellikleri ve çıkan sonuçların yorumlarına yer verilecektir.
5.2.1. Kullanılan Verilerin Özellikleri
Çalışmamızın veri toplama aşamasında, İstanbul Menkul Kıymetler Borsası 100 endeksinde 2005 yılında işlem gören şirketler temel alınmıştır. Bu şirketler Tablo 5.3’te ve bölüm sonunda daha detaylı bir şekilde 2000-2005 yıllarına göre Ek 1’de verilmiştir. İMKB -100 endeksinde işlem gören 100 şirket ele alınmış ve geriye dönük olarak 2000 yılına kadar şirketlerin kâr payı dağıtımları incelenmiş ve modelde bu şirketlere ilişkin veriler kullanılmıştır. Şirketlerin kâr payı dağıtımları İMKB -100 endeksine dahil oluş yıllarına göre 2005-2000 dönemi içinde incelenmiştir. Bu verilere bölüm sonunda Ek 2’de yer verilmiştir. 2005 yılında İMKB -100 endeksinde 100 şirket işlem görmesine rağmen bazı şirketler incelenen dönemde kâr payı dağıtmaması ya da endeksten çıkması dolayısıyla incelenen şirket sayısında azalma gözlenmiştir.
Tablo 5.3: 31.12.2005 Tarihi İtibariyle İMKB 100 Endeksine Dahil Olan Şirketler
XU 100 Şirket Adı XU 100 Şirket Adı XU 100 Şirket Adı
ADNAC ADANA ÇİMENTO DOKTS DÖKTAŞ NTTTUR NET TURİZM
AKENR AK ENERJİ ECİLC ECZACIBAŞI İLAC NETAS NETAŞ TELEKOM
AKBNK AKBANK ECYAP ECZACIBAŞI YAPI OTKAR OTOKAR
AKCNS AKÇANSA ECZYT ECZACIBAŞI YATIRIM PRKTE PARK ELEKTRİK
AKSA AKSA EFES EFES HOLDİNG PETKM PETKİM
AKGRT AK SİGORTA ENKAİ ENKA İNŞAAT PTOFS PETROL OFİSİ
ALGYO ALARKO GMYO EREGL EREĞLİ DEMİR ÇELİK SAHOL SABANCI HOLDİNG
ALARK ALARKO HOLDİNG FENER FENERBAHÇE SANKO SANKO PAZARLAMA
ALCTL ALCATEL TELETAŞ FİNBN FİNANSBANK SASA SASA ADVANSA
AEFES ANADOLU EFES FROTO FORD OTOSAN SKBNK ŞEKERBANK
ANSGR ANADOLU SİGORTA DISBA FORTİS DIŞBANK SISE SİŞE CAM
ARCLK ARÇELİK GARAN GARANTİ BANKASI TUDDF T. DEMİRDÖKÜM
ASELS ASELSAN GRGYO GARANTİ GMYO TEBNK T. EKONOMİ BANKASI
AGYO ATAKULE GMYO GİMA GİMA TSKB T.S.K.B.
AYEN AYEN ENERJİ GLYHO GLOBAL YATIRIM HOLDİNG TNSAS TANSAŞ
AYGAZ AYGAZ GOLDS GOLDAŞ KUYUMCULUK TATKS TAT KONSERVE
BAGFS BAGFAŞ GOODY GOOD-YEAR TEKTU TEK-ART TURİZM
BANVT BANVİT GSDHO GSD HOLDİNG TEKST TEKSTİLBANK
BEKO BEKO ELEKTRONİK HURGZ HÜRRİYET GAZETECİLİK TOASO TOFAŞ OTO.
BOLUC BOLU ÇİMENTO İHLAS İHLAS HOLDİNG TRKCM TRAKYA CAM
BRSAN BORUSAN BORU İŞCTR İŞ BANKASI C TRCAS TURCAS PETROL
BRYAT BORUSAN YATIRIM İŞFİN İŞ FİN. KİR. TCELL TURKCELL
BFREN BOSCH FREN İŞGYO İŞ GYO TUPRS TÜPRAŞ
BOSSA BOSSA İZDMC İZMİR DEMİR ÇELİK THYAO TÜRK HAVA YOLLARI
BOYNR BOYNER MAĞAZACILIK KRDMD KARDEMİR D TTRAK TÜRK TRAKTÖR
BRİSA BRİSA KARSN KARSAN OTOMOTİV UCAK USAŞ
CYTAŞ CEYTAŞ MADENCİLİK KARTN KARTONSAN UZEL UZEL MAKİNE
CİMSA ÇİMSA KCHOL KOÇ HOLDİNG ULKER ÜLKER GIDA
DENİZ DENİZBANK KOZAD KOZA DAVETİYE VESTL VESTEL
DEVA DEVA HOLDİNG MRDİN MARDİN ÇİMENTO YKGYO Y.KREDİ KORAY GYMO
DGZTE DOĞAN GAZETECİLİK MMART MARMARİS MARTI YKBNK YAPI KREDİ BANKASI
DOHOL DOĞAN HOLDİNG MNDRS MENDERES TEKSTİL YAZIC YAZICILAR HOLDİNG
DYHOL DOĞAN YAY.HOLDİNG MİGRS MİGROS
Gözlem setini oluşturan 100 şirkete ait kâr payı dağıtım şekilleri, kâr payı dağıtım oranları, genel kurul ve yönetim kurulu tarihleri ve kâr payı dağıtım tarihleri, hisse senetlerinin günlük fiyatları ve İMKB 100 endeksinin günlük değerleri, günlük kapanış bazında incelenmiştir.
Modelde, kâr payı dağıtım tarihinden 60 gün öncesi ve 30 gün sonrası hisse senedi fiyatları modelde kullanılmıştır. Hisse senedi fiyatlarında kâr payı dağıtım şeklinden dolayı meydana gelmiş olabilecek fiyat artışının sebebini daha iyi açıklayabilmek için günlük veriler kapanış fiyatları bazında kullanılmıştır.
-60 0 +30
Kâr Payı Dağıtım Tarihi
Kâr payı dağıtım tarihinden 60 gün öncesinin alınmasının sebebi, bu dönemde genel kurul ve yönetim kurulu tarihlerinin yer almasıdır. Genel kurul ve yönetim kurulu tarihinde yapılan ilanların etkisinin de incelemeye dahil edilmesi ve etkisinin tespit edilmesini sağlamak için kâr payı dağıtım tarihinden 60 gün öncesine gidilmiştir. Kâr payı dağıtım tarihinden sonraki 30 günlük dönemin alınmasının sebebi ise, kâr payı dağıtımından sonra hisse senedi fiyatındaki değişimin incelenebilmesini sağlamaktır. Daha uzun bir dönemin alınmamasının sebebi ise kâr payı dağıtım etkisinin daha uzun dönemde yok olacağı ve ortaya diğer etmenlerin etkilerinin çıkacağıdır. Sonucu olumsuz yönde etkilememesi ve sadece kâr payı dağıtımının etkisinin incelenmesi için sadece bu günleri içeren dönemler dahil edilmiştir.
Araştırmada kullanılan her şirket için aşağıdaki kriterler aranmıştır:
• Her şirketin İMKB 100 endeksinde kesintisiz işlem gördüğü 90 günlük
verileri 2000-2005 yılları için ele alınmıştır.
• Örnek grubun oluşturulmasında kâr payı dağıtım yılları baz alınmış kâr payı
dağıtılmayan yıllar ihmal edilmiştir.
• Kâr payı dağıtımından 60 gün öncesi ve 30 gün sonrası için hisse senedi
• Kâr payı ilan tarihi olarak şirketlerin genel / yönetim kurulu tarihleri kabul
edilmiştir.
• Şirketlerin genel / yönetim kurulu tarihleri ve kâr payı dağıtım tarihleri İMKB
şirket haberleri baz alınarak tespit edilmiştir.
• Yapılan incelemede sapma olmaması için tek seans işlem gören günler
ihmal edilmiştir.
Kâr payı dağıtım şekilleri 5 grupta incelenmiştir; 1. Nakit
2. Hisse Senedi 3. Bedelli 4. Bedelsiz
5. Melez (Nakit + Hisse senedi)
2000-2005 yıllarında İMKB 100 endeksine dahil olan şirketlerin kâr payı dağıtım şekillerine göre kâr payı dağıtım sayıları tablo 4.4’te verilmiştir. Tablo incelendiğinde İMKB 100 Endeksindeki şirketlerin 2000-2005 yıllarında en fazla bedelsiz hisse senedi dağıttığı, ikinci olarak da nakit kâr payı dağıtımına ağırlık verdiği gözlenmektedir. Örnek grupta en küçük pay melez kâr payı dağıtımına aittir. Bunun sebebinin ise henüz Türkiye’deki şirketlerin melez kâr payı dağıtım şeklini tam olarak benimsememeleri olabilir.
Tablo 5.4: Yıl / Kâr Payı Dağıtım Şekli Bazında İMKB 100 Endeksine Dahil Olan Şirketlerin Kâr Payı Dağıtım Sayısı
ÖDEME TİPİ 2000 2001 2002 2003 2004 2005 TOPLAM NAKİT 13 21 17 31 20 35 137 HİSSE SENEDİ 12 12 6 9 2 2 43 MELEZ 6 4 4 2 2 0 18 BEDELLİ 13 17 12 3 11 4 60 BEDELSİZ 34 32 29 32 27 18 172 TOPLAM 78 86 68 77 62 59 430