İstanbul Sanayi Odası (İSO)

İSO’nun 2004 yılında yayımladığı “Avrupa Birliği’ne Tam Üyelik Sürecinde İstanbul Sanayi Odası Meslek Komiteleri Sektör Stratejileri Geliştirilmesi Projesi, Kimya Sektörü” raporunda (İSO, 2004), kimya sektörü altında yer alan İlaç, Sabun- Deterjan-Kozmetik, Boya, Yalıtım, LPG, Sınai Gazlar, Gübre, Tarım İlaçları, Petrokimya, Tekstil Kimyasalları, Yapıştırıcılar, Aşındırıcılar alt sektörleri incelenmiştir. Bu kapsamda, kimya alt sektörlerinin tanımı ve kapsamı, Türkiye’deki mevcut durumu, dünya ve AB’de mevcut durum, sektörün rekabet gücü alt başlıkları dahilinde sektörler irdelenerek, sektörlerin SWOT analizi yapılmış ve bu doğrultuda sektörlere dair vizyon, misyon, strateji ve politikalar ve sektör stratejileri uygulama planı, ilgili kurum ve kuruluşlara görevler biçerek belirlenmiştir.

Rapora göre, Türkiye, dinamik bir iç pazara sahip olmasına, dünya standartlarında üretim kalitesine, ürün ve süreç esnekliğine, yeterli kapasiteye, teknik bilgi ve deneyim birikimine, vasıflı insan gücüne sahip olmasına rağmen, çok hızlı gelişen tıp, eczacılık ve biyolojik bilimlerle bağlantılı teknolojilere adapte olmakta zorluklar yaşamaktadır. İlaç endüstrisinin yüksek düzeyde yeni teknolojiler kullanan Ar-Ge ağırlıklı global yapısı, ülkemizi sektörde hızlı yenilenme ve Ar-Ge ağırlıklı yatırımlara zorlamaktadır. Ancak toplumdaki sağlık ve yaşam kalitesindeki bilinçlenme, ilaç araştırmalarında sınırlı da olsa bazı ilaçların klinik çalışmalarının ülkemizde yapılmaya başlaması, jenerik ilaçların geliştirilebilmesine imkan tanıyan yasal ve teknik altyapının varlığı, sağlık sigortası ile ilgili gelişmeler rekabet gücünün artmasında potansiyeller olarak görülmektedir.

Raporda, Dünya ilaç pazarında çok önde olmayan ülkelerin doğru yönetim ve politikalar ile önemli gelişmeler sağladığı (Çin, Hindistan, G. Kore, İsrail, İrlanda) ve ülkemizin sahip olduğu mevcut potansiyelin ülke ekonomisine katkıda bulunabilmesi için sektöre yönelik kamu tarafından milli ilaç politika ve stratejilerinin oluşturulması gerektiği vurgulanmıştır. Bunun için öncelikli olarak üniversite – sanayi işbirliği ve teknolojik gelişimin derinleştirilmesi, teknopark ve üniversitelerin ilgili bölümlerinin ve yeni Ar-Ge şirketlerinin kümeleşerek uzmanlık merkezlerinin oluşturulması hedeflerinin benimsenmesi gerektiği vurgulanmıştır.

Raporda, sektörün mevcut durumu ile ilgili olarak,

• İlaç endüstrisi yüksek düzeyde yeni teknolojiler kullanan Ar-Ge yoğunluklu global yapısı, sektörü çok hızlı yenilenme ve Ar-Ge ağırlıklı yatırımlara zorlamaktadır. Ancak Türkiye’de yoğun devlet denetimi ve fon ve fiyatlandırma politikalarındaki yetersizlik, yeni ilaç Ar-Ge’sine başlayamamasına neden olmaktadır.

• AB ilaç mevzuatı ile tam uyum sağlanamamıştır.

• Üniversiteler, sektöre yönelik uzman ve araştırmacı yetiştirmekte yetersiz kalmakta ve insan kaynakları açısından ciddi sıkıntılar yaşanmaktadır. (Özellikle biyomedikal bölümleri)

• Sektörde üniversite-sanayi işbirliği zayıftır.

• Sektörde mamul ilaç ithalatı artmakta, yerli üretim azalmakta ve bürokratik ve mevzuata yönelik engeller de yabancı yatırımcıyı kaçırmaktadır.

• Sektörün iç pazarı, toplam pazarın %95’idir. Dış pazarlarda rekabeti artırmak için devletin politika ve tanıtım ile ilgili müdahalelerde bulunması gereklidir. • İlacı dünya standartlarında üretebilecek 35 ülke vardır ve Türkiye bu

ülkelerden biridir.

• Sağlık ve yaşam kalitesinde toplumsal bilinçlenme, ilaç araştırmalarında bazı klinik çalışmaların yurtiçinde yapılmaya başlanması, jenerik ve eşdeğer ilaçların geliştirilmesine imkan tanıyan yasal ve teknik altyapı, sağlık sigortası ve kapsayıcılığı ile ilgili gelişmeler, sektörün rekabet gücünün artması için önemli potansiyellerdir.

Bu doğrultuda raporda sektör vizyonu şu şekilde belirlenmiştir;

“İnsan sağlığı ve yaşam kalitesinde vazgeçilmez bir araç olan ilacı üreten ve sağlayan stratejik önemde bir sektör olarak, uluslararası rekabet gücüne sahip, yaşam kalitesini artırıcı ve ülke ihtiyacının büyük bir kısmını karşılayabilecek ilaç sanayinin yurdumuzda bulunması temel amaçtır.”

Temel hedef ise; “Uluslararası rekabet edebilen, ihracatını artırarak sürdürebilen, ülke ihtiyacının büyük bölümünü yurtiçinde üretebilen, istihdamı geliştiren, yenilikçi ve üretici katma değeri yüksek bir ilaç sanayinin varlığını korumak ve gelişmesini teşvik etmek” olarak belirlenmiştir.

Sektör stratejileri ise altı başlık altında şu şekilde özetlenmiştir;

• Ekonomik ve Finansal Uygulamalar: Ar-Ge yapabilmek, ithalatı teşvik etmek ve Avrupa’da kabul gören sertifikaların finansmanı gibi konular için yeni fon kaynak sistemlerinin geliştirilmesi,

• Dış Ticaret: Yerli üretimi teşvik edecek politikalar, ,ihracatın teşviki, yerli ürün tanıtımı için devlet desteğinin sağlanması,

• Yatırım: Yatırım teşviklerinin artırılması, yabancı sermayenin gelebilmesi için bürokrasinin azaltılması ve sektörde güven ortamının sağlanması

• Kurumsal ve Yasal Düzenlemeler: 8. BYKP’nında önerilen “Ulusal İlaç Kurumu”na ait yasanın çıkarılması, ilaç denetim faaliyetlerinin uluslararası düzeyde karşılıklı tanınmasına imkân verecek PIC üyeliğinin gerçekleştirilmesi, ilaç mevzuatında AB ile uyumsuzlukların giderilmesi, ilaç sınıflandırılmasının AB kriterlerine göre düzenlenmesi,

• Teknoloji: Biyoteknoloji ve yüksek teknoloji ürünlerinin ülkede geliştirilebilmesi için Ar-Ge projelerine özel teşvikler proje destekleri için fon sağlanması, teknoparklarda üniversitelerin ilgili bölümlerinin ve Ar-Ge şirketlerinin kümelenerek “Uzmanlık Merkezleri”nin (Center of Excellence) oluşturulması,

• İnsan Kaynakları: Sektörün uzman araştırmacı ve teknolog ihtiyacının karşılanması için yüksek öğretim kurumlarında ilgili programların yoğunluğunun artırılması, özellikle biyoteknoloji ve moleküler biyoloji konularında yüksek lisans eğitiminin yenilikçi bir kapsamda artırılması

meslek içi eğitim ve geliştirme amacı ile sektör, üniversite ve meslek kuruluşlarının ortak eğitim projelerini uygulaması.