• Sonuç bulunamadı

İşletmeler inovasyon faaliyetlerinde gereken bu kaynakları, iç ve dış çevresinden elde edebilir. İç kaynaklar; firmanın yenilik kapasitesini etkileyen birçok faktör vardır. İç faktör olarak, firmanın sahip olduğu bilgi, beceri, öğrenme yeteneği, girişimci özellikleri sayılabilir. Ayrıca firmanın yaptığı yatırımlar, Ar- Ge çalışmaları, deneyimleri de bu faktörlerin içinde sayılabilir. Ancak bu kaynak ve kabiliyetlerin direkt olarak gözlenmesinin elverişsiz olmasından dolayı tüm bu faktörlerin çıktılarından yararlanılarak yenilik kapasitesi ölçülmeye çalışılır. Dış kaynaklar ise; bugünkü dünyada küresel ekonominin ve düşen işlem ve iletişim maliyetlerinin etkisi ile uzak bölgelerdeki firmalar arasında network ilişkiler ortaya çıkmıştır. Ekonomik alanda ortaya çıkan bu network yapılar teknolojik gelişmeyi ve ekonomik rekabeti desteklemektedir. Hükümetler ve üniversitelerin yenilik alanındaki desteklerini de bu dış unsurlar arasında sayılabilir (Romijn ve Albaladejo, 1999: 95-96).

Peter F.Drucker’e göre, inovasyon insan zekâsının doğal bir ürünüdür. Zekâ ürünü olan bu inovasyonlardan başarılı olanlar yenilik fırsatlarının bilinçli, amaçlı değerlendirmesi sonucu ortaya çıkmaktadır. Drucker yedi tane inovasyon kaynağı belirlemiştir. Bunlardan dördü içsel yani işletme veya endüstri içindeki değişmelerle ilgilidir. Diğer üçü ise dışsal yani işletme veya endüstri dışı değişimlerle ilgilidir. Birinci grupta olanlar şirketin veya sektörün içinde yer alır. Bunlar beklenmedik gelişmeler, uyumsuzluklar, süreç ihtiyaçları, sektör ve pazar yapısındaki değişiklikler şeklinde dört tür kaynaktır. Bunlardan başka ikinci grup olarak şirketin dışındaki sosyal ve entelektüel ortamlarda bulunan kaynak sayısı da üçtür. Bunlar, demografik yapıdaki değişiklikler, algılama değişiklikleri ve yeni bilgidir. İnovasyon fikrinin oluşumunda bu iki kaynak birbirinden farklı özelliklere sahiptir. Özellikle işletme içi kaynaklar denetlenebilirken, işletme dışı kaynakların denetlenememesi en önemli farkı oluşturmaktadır (Adıgüzel, 2012: 15).

 Beklenmeyen gelişmeler: İşletmeler için beklenmeyen gelişmeler en kolay kazanılabilen inovasyon kaynaklarıdır. İşletmelere önemli avantajlar sağlayabilirler. Gelecek çalışmalar için ise bu kaynaklar iyi bir fırsat oluşturabilirler. Bu doğrultuda sektör içinde veya dışında beklenmeyen

durumları iyi şekilde izleyebilen işletmeler önemli avantajlar yakalayabilirler (İraz, 2005: 93-94).

 Uyumsuzluk: Hedeflenen bir durum ile ortaya çıkan durum arasındaki farktır. Oluşan fark uyuşmazlık şeklinde endüstride pazarda ve süreçte ortaya çıkar (Ürper, 2005: 45). İşletmenin hatasından kaynaklanabilen bu fark inovasyon yapmak için önemli bir fırsat oluşturabilir. İşletme bu uyumsuzluk durumunu doğru zamanda fark edebilirse uygun stratejilerle inovasyon oluşumunu sağla- yabilir(Demirci, 2006: 101-104).

 Süreç İhtiyaçları: İnovasyon için önemli fırsatlar oluşturan süreç ihtiyaçları inovasyonu güdüler ve inovasyona kaynaklık eder. İç veya dış çevrenin etkisinden ziyade, süreç gereği yapılmış bir iş ile başlamasından dolayı diğer kaynaklardan farklıdır. Süreç ihyaçları duruma odaklanmak yerine göreve odaklanır. Önceden var olan bir süreci daha iyi hale getirilebilir, süreçte zayıf olan bağlantıların yerine geçebilir ve yeni bilgiler çerçevesinde eski süreci yeniden tasarlayabilir (Durna, 2002: 50).

 Sektör ve Pazar Yapısındaki Değişiklikler: Genelde müşteri istek ve ihtiyaçlarındaki değişimlerden kaynaklanır. Sektör yapısındaki değişikliklere neden olan sebep, belli bir sektörün hızlı bir şekilde büyüme göstermesidir. Örneğin; 1970’li yıllarda ABD’de benzin fiyatlarında ciddi bir artış yaşanmıştır. Tüketiciler bu artış sonucu yeni arayışlara yönelmişlerdir. Bunu fırsat bilen Japon otomobil üreticileri, ABD pazarına yakıt tasarruflu ve daha küçük otomobiller sunmuştur. Böylece değişen pazar yapısına uyum sağlayarak tüketici isteklerine cevap verebilmiş ve rekabette öne geçebilmiştir (http://serkankaraduman.blogspot.com.tr/2012/05/yenilikcilik-ve-inovasyon- kaynaklari.html, E.T.: 16 Şubat 2018) .

 Demografik Değişimler: Demokrafik yapı işletmenin faaliyette bulundukları çevredeki nüfusun yapısı, özellikleri ve trendleri ile ilgili faktörleri içermektedir. İşletmeler değişime açık olman demografik yapıyı iyi analiz etmelidir. Sürekli değişen müşteri talep ve beklentilerine cevap verebilmek ancak iyi bir analiz sonucu sağlanabilir. Böylece işletmeler değişen duruma göre yeni trendler oluşturabilir (Ülgen ve Mirze, 2004: 87).

 Algılama Değişiklikleri: Yaşanan algılama değişiklikleri müşterilerin satın alma davranışlarında farklılık yaratabilir. İşletme bu değişiklikleri dikkatli inceleyerek

inovasyon fırsatlarını yakalayabilirler. Birbirinden farklı promosyon çalışmaları, fikir liderlerinin görüşleri ve çevredeki değişiklikler hem girişimcilerin hem de müşterilerin algılarındaki değişimi etkiler. Girişimciler içinde bulunduğu pazarı iyi tanıyarak algı değişikliği yapabilir ve karşışısına çıkan problemlere farklı açıdan yaklaşabilir. Girişimciler veya yenilikçiler sağladıkları algı değişikliğine uygun ürün ve hizmet üreterek sektörde bir inovasyon fırsatı yaratırlar. Müşterinin değişen algılarını fark edebilmek ve buna uygun inovasyon yaratmak başarıyı sağlayabilmek için en önemli adımdır (Ürper, 2005: 46).

 Yeni Bilgi: İnovasyon fırsatlarından bir diğeri ise yeni bilgidir. Fakat Ducker’e göre inovasyon fırsatı sağlamak amacıyla kullanılan yeni bilgi inovasyon kaynakları içinde uygulaması en uzun süren kaynaktır. Yeni bilginin kaynak olarak alınıp teknolojiye uyum sağlama aşaması oldukça uzun bir süreçtir. Teknolojiye uyum sağladıktan sonra pazara çıkması da belli bir süreçtir. Bilgiye dayalı inovasyonlar birbirine bağlı süreçlerden oluşur. Bilgi aşamasından ticari uygulamaya kadar geçen sürenin uzunluğuna klasik bir örnek olarak, ilk kez 1930 yılında patenti alınan jet motorunu gösterebiliriz. İlk askeri denemenin tarihi 1942, ticari jet uçağı Comet'in kullanıma girişi 1952’dir. Boeing’in 707 modeli ise ancak patenti alındıktan 28 yıl sonra, 1958 yılında üretilmiştir. Yeni bir uçağın geliştirilmesi aerodinamik, yeni malzeme ve yakıt teknolojilerinin iç içe geçmesini gerektirmiştir (http://serkankaraduman.blogspot.com.tr/2012/05/ yenilikcilik-ve-inovasyon-kaynaklari.html, ET: 12 Şubat 2018).