İlköğretim Okulu Yöneticilerinin İletişim Becerilerine İlişkin

İlköğretim okulu yöneticilerinin empatik dinleme, etkililik, geri bildirimde bulunma ve güven verme boyutlarındaki kişiler arası iletişim becerilerine ilişkin öğretmen görüşleri cinsiyet, çalışma süresi ve branş değişkenine göre anlamlı farklılık göstermemektedir. Bu durum ilköğretim okulu yöneticilerinin ilişkilerinde cinsiyet, kıdem ve branş ayrımı yapmadıklarını göstermektedir. Kadın ve erkek öğretmenlerin yüksek derecede aynı görüş bildirmeleri okullarda kadın ve erkekler arasında sıcak, samimi ve doğrudan bir ilişkinin varlığına da işaret etmektedir. Yöneticilerin öğretmenlere eşit mesafede olması karşılıklı güven ve samimiyeti arttırıcı niteliktedir.

İlköğretim okulu yöneticilerinin iletişim becerilerine ilişkin öğretmen görüşlerinin öğrenim durumu değişkenine göre empatik dinleme, etkililik ve güven verme becerisi boyutlarında anlamlı şekilde farklılaşmadığı belirlenmiştir. Sadece geri bildirimde bulunma becerisi boyutunda öğretmen görüşlerinin öğrenim durumu değişkenine göre anlamlı farklılık gösterdiği belirlenmiştir. Anlamlı farklılığın ön lisans eğitimine sahip olanlarla lisans eğitimine sahip olanların görüşleri arasındaki farklılıktan kaynaklandığı bulunmuştur.

6.1.2. İlköğretim Okulları Yöneticilerinin Çatışma Yönetimi Stratejilerine İlişkin İlköğretim Okulu Yöneticilerinin ve Öğretmenlerinin Görüşleri

İlköğretim okulu yöneticilerinin çatışma yönetimi stratejilerine ilişkin yönetici ve öğretmen görüşleri incelendiğinde yöneticiler çatışma yönetimi sürecinde en fazla problem çözme stratejisini sonra sırasıyla uzlaşma, hükmetme ve kaçınma stratejilerini kullandıklarını belirtmişlerdir. İlköğretim okulu öğretmenlerinin de yöneticilerinin en fazla problem çözme

stratejisini sonra sırasıyla uzlaşma, hükmetme ve kaçınma stratejilerini kullandıklarını belirtmiş olmaları yönetici ve öğretmen görüşlerinin birbirini destekler nitelikte olduğunu göstermektedir. Gümüşeli (1994, s.268-269), Yıldırım (2003, s.11,142-150) ve Ural (1997, s.124)’ın elde ettiği sonuçlar da araştırma bulgularını destekler niteliktedir.

Davranışçı yaklaşıma göre çatışma yönetiminde problem çözme stratejisi en uygun ve en etkili stil olarak kabul edilmektedir. Hükmetme ve kaçınma ise çatışma yönetiminde pek etkili olmayan stratejiler olarak görülmektedir (Rahim, 2002, s.218).

Sonuçlar davranışçı yaklaşımlar açısından değerlendirildiğinde ilköğretim okulu yöneticilerinin kullandıkları stratejiler ve sıklıkları yöneticilerin çatışmaları işlevsel hale getirmeye çalıştıklarının bir göstergesidir. Çatışmaların işlevselleştirilmesi ise okullarda örgütsel ve bireysel gelişmelerin, yeniliklerin ve yaratıcılığın artırılmasına imkan tanıyacaktır. Karar verme süreci daha etkin hale gelebilecek ve sorunlara ilişkin alternatif çözümler geliştirilebilecektir. Aynı zamanda işlevsel çatışmalar okullarda yönetici ve öğretmen performansının doğrudan, öğrenci performasının ise dolaylı olarak artmasına olanak sağlayacaktır. Örgüt çalışanları arasında duygu ve düşünceler rahatça ve açıkça ifade edilebilecektir.

Problem çözmenin çatışmalarda en sık kullanılan strateji olması yöneticilerin çatışma yönetimi sürecinde hem kendisine hem de karşı tarafa yönelik ilgisinin yüksek olduğunu göstermektedir. Bu durum yönetici- öğretmen ilişkilerinde olumlu bir havanın varlığına işaret etmekle birlikte yöneticilerin çatışma sürecinde etkili bir çözüm üretebilmek için taraflar arası işbirliğine hazır olduğunu göstermektedir. Dolayısıyla çatışma sonucunun işlevsel olma olasılığı yüksektir. Yöneticilerin öğretmen kökenli olmaları, okullarda öğretmen yönetici ilişkilerinin informel yanının daha ağır basması, bunların sonucu olarak da yönetici öğretmen ilişkilerinin sıcak, samimi ve içten olması çatışma süreçlerinde problem çözme stratejisinin daha sık tercih edilmesinin nedeni olabilir.

Kaçınma stratejisinin en az kullanılan strateji olması eğitim örgütleri açısından oldukça manidar olan başka bir sonuçtur. Çatışmalardan kaçınmak okullarda sorunların daha çözümsüz hale gelmesine neden olabilir. Çözüme kavuşturulamayan sorunların gittikçe artması da çatışmaların yıkıcı etkilerini artıracaktır. Ayrıca çatışmalardan kaçınma taraflar arası bir gerilimin varlığına işaret etmekte olup sağlıklı bir iletişim ortamının kurulmasının zor olduğunu göstermektedir. Bu nedenle yöneticiler tarafından kaçınma stratejisinin az kullanılması okullarda sağlıklı iletişimin egemen olduğu sonucunu desteklemektedir.

Sonuçlar durumsalcı yaklaşımlar açısından değerlendirildiği takdirde ise okullarda yaşanan yönetici-öğretmen çatışmalarında ortamın genellikle açık sözlülüğe, bilgi paylaşımına, alternatiflerin üretilmesine ve farklılıkların sorgulanmasına müsait olduğunu

göstermektedir. Zira böyle ortamlar problem çözme odaklı stratejilerin kullanılmasını kolaylaştırıcı niteliktedir.

İlköğretim okulu yöneticilerinin ve öğretmenlerinin görüşleri problem çözme ve kaçınma boyutlarında anlamlı farklılık göstermektedir. Yöneticiler, problem çözme stratejisini oldukça sık kullandıklarını belirtirlerken; öğretmenler ise yöneticilerin sıkça problem çözme stratejisini kullandıkları görüşündedirler. Kaçınma stratejisi boyutunda ise yöneticiler çatışmalardan nadiren kaçındıklarını belirtirlerken; öğretmenler yöneticilerin belirttikleri görüşlerden daha sık olarak çatışmalardan kaçındıklarını ifade etmişlerdir. İlköğretim okulu yöneticilerinin ve öğretmenlerinin görüşleri her ne kadar problem çözme ve kaçınma boyutlarında anlamlı farklılık göstermekteyse de problem çözmenin en fazla, kaçınmanın ise en az kullanılan strateji olduğunda hem fikir olunması yöneticilerin çatışma yönetimi sürecinde etkili olmaya çalıştıklarının ve sağlıklı bir örgüt iklimi yaratma arayışı içerisinde olduklarının bir göstergesidir.

İlköğretim okulu yöneticilerinin ve öğretmenlerinin görüşleri hükmetme ve uzlaşma boyutlarında ise anlamlı farklılık göstermemektedir.

Yöneticilerinin çatışma yönetimi stratejilerine ilişkin yönetici ve öğretmen görüşleri ayrıntılı olarak aşağıda sunulmuştur.

6.1.2.1. İlköğretim Okulu Yöneticilerinin Çatışma Yönetimi Stratejilerine İlişkin