Araştırmanın bu bölümünde alan yazında bulunan benzer araştırmalar derlenmiştir. Derlenen araştırmalar; çokkültürlü eğitime yönelik tutumlar ile ilgili, kültürel zekâ ile ilgili ve çokkültürlü eğitme yönelik tutum ve kültürel zekânın bir arada ele alındığı araştırmalar şeklinde gruplanmış ve ayrı başlıklar altında ele alınmıştır.
50
2.6.1 Çokkültürlü Eğitime Yönelik Tutum İle İlgili Araştırmalar
Aslan ve Kozikoğlu (2017) ilkokul, ortaokul ve lise düzeyinde görev yapan öğretmenler ile yaptıkları çalışmada öğretmenlerin çokkültürlü eğitime yönelik tutumlarını incelemişlerdir. Türkiye’nin Van ilinde bulunan 201 öğretmenle yapılan çalışmada veriler, Ponterotto, Baluch, Greig, ve Rivera (1998) tarafından geliştirilen ve Yazıcı, Başol ve Toprak (2009) Türkçe uyarlaması yapılan Öğretmenlerin Çokkültürlü Eğitim Tutum Ölçeği aracılığı ile toplanmıştır. Yapılan analizler sonucunda, erkek katılımcıların kadın katılımcılara göre daha olumlu çokkültürlü eğitime yönelik tutuma sahip olduğu belirlenmiştir. Araştırmada ayrıca öğretmenlerin branş ve dil bilme durumlarına göre çokkültürlü eğitime yönelik tutumlarının farklılaştığı bulgusuna ulaşılmıştır.
Türkan, Aydın ve Üner’in (2016) yaptığı çalışmada öğretmen adaylarının çokkültürlü eğitime yönelik tutumlarını, öğretmen adaylarının epistemolojik inançları açısından incelenmiştir. Eğitim fakültesinde öğrenim gören 162 öğretmen adayı ile yapılan çalışmada veri toplama aracı olarak Öğretmenlerin Çokkültürlü Eğitim Tutumları Ölçeği ve Epistemolojik İnanç Ölçeği kullanılmıştır. Öğretmenlerin Çokkültürlü Eğitim Tutumları Ölçeği, Ponterotto, Baluch, Greig, ve Rivera (1998) tarafından geliştirilmiş olup, Türkçe uyarlaması Yazıcı, Başol ve Toprak (2009) tarafından yapılmıştır. Epistemolojik İnanç Ölçeği ise Schommer (1990) tarafından geliştirilmiş ve Deryakulu ve Büyüköztürk (2002) tarafından türkçe uyarlaması yapılmıştır. Bu araştırmada öğretmen adaylarının çokkültürlü eğitime yönelik tutum puanları arttıkça bilginin yapılandırılmasaına ilişkin inanç puanları da arttığı belirlenmiştir.
Danacı, Eran, Çetin, Pınarcık ve Bahtiyar (2016) yaptıkları araştırmada okul öncesi öğretmenlerinin çokkültürlü eğitime yönelik tutumlarını incelemişlerdir. 5’i
51
erkek 86’sı kadın olmak üzere toplam 91 okul öncesi öğretmeni ile yapılan çalışmada Ponterotto, Baluch, Greig, ve Rivera (1998) tarafından geliştirilen ve Yazıcı, Başol ve Toprak (2009) tarafından uyarlanan Öğretmenlerin Çokkültürlü Eğitim Tutum Ölçeği kullanılmıştır. Yapılan analizlerin ardından, okul öncesi öğretmenlerinin lisans düzeyinde eğitim aldıkları üniversitenin bulunduğu bölge, kıdem yılları, boş zamanlarda uğraştıkları etkinlikler, bulundukları okulun köy veya merkezde olması durumuna göre çokkültürlü eğitime yönelik tutumlarının farklılaştığı görülmüştür. 2.6.2 Kültürel Zekâ İle İlgili Araştırmalar
Khodadady ve Ghahari (2011), Ang ve diğerleri (2007) tarafından geliştirilen Kültürel Zekâ Ölçeği’nin Farsça uyarlamasını yaptıkları çalışmada ayrıca kültürel zekânın cinsiyet, eğitim durumu, yurt dışına çıkma durumu ve katılımcıların İran’da yaşadıkları bölge açısından incelemişlerdir. 854 üniversite öğrencisi ile yapılan çalışmada İran’da imkanları az olan bölgelerden gelen katılımcıların, kadın katılımcıların ve yurt dışına seyahat eden katılımcıların kültürel zekâ toplam ve altboyut (üst biliş, biliş, motivasyon, davranış) puanları yüksek bulunmuştur. Araştırmada ayrıca lisansüstü katılımcıların kültürel zekâ biliş ve davranış alt boyutlarında, lisans düzeyindeki katılımcılara göre daha yüksek olduğu saptanmıştır.
Petrović (2011) ilk okul öğretmenleri ile yaptığı çalışmada, öğretmenlerin kültürel zekâları ile çokkültürlü ortamlardaki çeşitli tutumları arasındaki ilişkiyi araştırmıştır. 107 ilkokul öğretmeni ile yapılan bu çalışmada; yüksek kültürel zekânın, kültürlerarası etkileşimlerden keyif almanın, çokkültürlü sınıfları meydan okuma olarak görmenin, kültürel öğrenmeye ve farklı kültürden bireyler ile etkileşim kurmaya yönelik yönelik açıklığın yordayıcısı olduğu saptanmıştır. Araştırmanın bir başka önemli bulgusu ise başka kültürlerden insanlar ile temas kurmanın, kültürel zekânın oluşması ve gelişmesinde ön şart olmadığı yönündeki bulgudur.
52
2.6.3 Çokkültürlü Eğitime Yönelik Tutum ve Kültürel Zekâ İlgili Araştırmalar Ekici (2017), okul öncesi öğretmenliği lisans programında okuyan 245 öğrenci ile yaptığı araştırmada okul öncesi öğretmen adaylarının kültürel zekâ düzeyleri ve çokkültürlü eğitime yönelik tutumlarını incelemiştir. Bu araştırmada kişisel bilgi formunun yanı sıra, Yavuz ve Anıl (2010) tarafından geliştirilen Öğretmen Adayları için Çok Kültürlü Eğitime Yönelik Tutum Ölçeği ve Ang ve diğerleri (2007) tarafından geliştirilip, İlhan ve Çetin (2014) tarafından Türkçe uyarlaması yapılan Kültürel Zekâ ölçeği kullanılmıştır. Araştırmada, katılımcıların kültürel zekâ biliş boyutu ile çokkültürlü eğitime yönelik tutumları arasında anlamlı bir ilişki bulunamazken, kültürel zekânın üst biliş, motivasyon, davranış boyutları ve kültürel zekâ toplam puanları ile çokkültürlü eğitime yönelik tutum puanları arasında anlamlı bir ilişki bulunmuştur.
Koçak ve Özdemir (2015) ise yaptıkları araştırmada öğretmen adaylarının çokkültürlü eğitime yönelik tutumlarında, kültürel zekânın rolünü incelemişlerdir. Eğitim fakültesinde öğrenim gören 485 öğretmen adayı ile yapılan çalışmada öğretmen adaylarının Kültürel Zekâlarını ölçmek amacı ile Ang ve diğerleri (2007) tarafından geliştirilen ve Türkçe uyarlaması İlhan ve Çetin (2004) tarafından yapılan Kültürel Zekâ Ölçeği kullanılmıştır. Öğretmen adaylarının çokkültürlü eğitime yönelik tutumlarının belirlenmesi amacı ile Yavuz ve Anıl (2010) tarafından geliştirilen Öğretmen Adayları için Çok Kültürlü Eğitime Yönelik Tutum Ölçeği kullanılmıştır. Kültürel zekâ ile çokkültürlü eğitime yönelik tutum arasında anlamlı, pozitif ve orta düzeyli bir ilişki bulunan araştırmada ayrıca kültürel zekâ standartlaştırılıp, çeşitli demografik değişkenlerin ortak etkileri ile çokkültürlü eğitime yönelik tutumların ilişkileri incelenmiştir. Katılımcıların kültürel zekâya göre standartlaştırılmış çokkültürlü eğitime yönelik tutum puanları ile cinsiyet, yerleşim birimi ile cinsiyet
53
yerleşim birimi ortak etkisinin anlamlı şekilde farklılaştığı bulunmuştur. Araştırmanın bir başka bulgusu ise kadın katılımcıların kültürel zekâ puanlarının erkek katılımcıların kültürel zekâ puanlarından daha yüksek bulunmasıdır.
Gezer ve Şahin (2017) yaptıkları araştırmada, öğretmen adaylarının çokkültürlü eğitime yönelik tutumları ile kültürel zekâları arasındaki ilişkiyi incelemişlerdir. Eğitim fakültesinde okuyan 283 öğretmen adayı ile yapılan çalışmada Ang ve diğerleri (2007) tarafından geliştirilip, İlhan ve Çetin (2014) tarafından Türkçe uyarlaması yapılan Kültürel Zekâ Ölçeği ve Yavuz ve Anıl (2010) tarafından geliştirilen Öğretmen Adayları için Çokkültürlü Eğitime Yönelik Tutum Ölçeği kullanılmıştır. Yapılan araştırmada kültürel zekânın üst biliş, davranış ve motivasyon alt boyutları ile öğretmen adaylarının çokkültürlü eğitime yönelik tutum puanları arasında pozitif ve orta düzeyde, biliş alt boyutu ile pozitif ve düşük düzeyde ilişkili olduğu belirlenmiştir.
54
Bölüm 3
YÖNTEM
Araştırmanın bu bölümünde araştırmanın modeli, evren ve örneklem, veri toplama araçları ve veri toplama süreci başlıkları incelenip araştırmanın yöntemi ile ilgili bilgiler sunulmuştur.