İletişim Kavramına Kısa Bir Bakış

İletişim (communuication) kelimesi, Latince bir kelime olan

communis’ten gelmektedir. İngilizcedeki karşılığı common olan kelime; “bir

başkası ile ortaklaşa sahip olabildiğimiz veya sahip olmaya çalıştığımız her şey” anlamı taşımaktadır.45

İletişim kavramının birçok kaynakta farklı ifadelerle ve farklı bakış açılarıyla tanımları bulunabilir. Birbirinden farklı birçok tanım olması, iletişimin birçok bilimden faydalanarak kendi alanını oluşturmasından kaynaklanmaktadır. Diğer bilimlerden faydalanan iletişim, kullandığı bilim alanlarına göre farklı tanımlanmıştır. Bir toplum bilimci iletişime sosyal bir ileti süreci olarak bakarken bir psikolog iletişimin bireye olan etkileri çerçevesinde bir tanım yapabilmektedir. İletişim hem bu bilimlerden faydalanmakta hem de bu bilimlere katkı sağlamaktadır.

Sosyal Psikoloji, iletişimi, çoğunlukla kitle iletişimi ve propaganda amacıyla kullanır. Burada bir kaynaktan, bir hedefe yönetilen tutum ve davranışı değiştirme amacı taşıyan tek yönlü haberleşme söz konusudur. Sosyal Psikologlar iletişimin içeriğinden çok onun etkinliğini artıran etmenler

45 _{Menemencoğlu, Tuğrul; “Uluslararası Çevrede Faaliyet Gösteren İşletmelerin}

Yaşadıkları Kültürlerarası İletişim Sorunları” (Yüksek Lisans Tezi, Marmara

üzerinde yoğunlaşmak eğilimindedir. Bütün iletişimlerin etkinliğini genel yasa ve ilkeler çevresinde ararlar.46

Davranış Bilimlerinde; herhangi bir davranış değişikliği meydana getirmek amacıyla bireylerin tutum, duygu ve becerilerini paylaşma süreci iletişimin tanımı olarak kullanılmaktadır. En basit şekilde iletişimi “bireyin bilgiyi anlaşılır biçimde başkalarına aktarmasıdır.” şeklinde tanımlamak mümkündür. Benzer şekilde iletişimi bireyler arasında bilgi alıp vermek amacıyla oluşturulan ilişkiler sistemi olarak tanımlamakta mümkündür.47

Toplum bilimleri sözlüğünde iletişim; düşünce ve duyguların bireyler, toplumsal kümeler, toplumlar arasında söz, el kol devinimi, yazı görüntü vb. aracılığı ile değiş tokuş edilmesini sağlayan toplumsal etkileşim süreci olarak tanımlanmaktadır.48

İletişim insanların davranışlarına temel teşkil eden, dünyaya ilişkin imajlarını oluşturan anlamların meydana getirildiği ve bu imajların semboller yardımıyla değiş tokuş edildiği sosyal bir eylem sürecidir. Buna göre iletişim insanın kendi amaçlarını gerçekleştirmek için çeşitli durumlara ilişkin anlamlar yarattığı ve hatta ona kendi bakış açısına göre anlamlar yüklediği bir eylem biçimidir. Dolayısıyla iletişim, sadece mekanik bir bilgi ve fikir aktarma işleminin ötesinde olayın, ona bir anlam ifade atfeden anahtar semboller, sloganlar veya temalar vasıtasıyla yeniden üretimidir. Bu tür bir iletişim anlayışı, yalnızca bilgi vermeyi değil, yönlendirmeyi, ikna etmeyi ve insanların duygu ve düşüncelerine hitap ederek davranışlarını (iletişimcinin arzuladığı yönde) değiştirmeyi amaçlar.

46

Özgit, Şükran; “İletişim Becerileri Konusnda Verilen Eğitimin iletişim Çatışmalarına Girme Eğilimi Üzerindeki Etkisi”, (Yüksek Lisans, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler

Enstitüsü, 1991), s.23. 47

Erdoğan, İlhan; İşletmelerde Davranış İstanbul Malatyalı İşadamları Derneği Yönetim

Yayınları Dizisi 1 7. Baskı Şubat 2007, s.384.

48 _{Ozankaya, Özer; Temel Toplum Bilimleri Sözlüğü, 3. Baskı, Ankara: Savaş Yayınları} 1984, s.64.

Bütün iletişim süreçleri alıcı ile verici arasındaki sinyal değişimine dayanır.

Verici (kaynak): İletişimin merkezindeki kişi ya da organizasyon: İletişim ortamının oluşmasını arzulayan taraftır. Olumlu ya da olumsuz bir iletişim süreci yaşanabilmesi için kaynağın harekete geçmesi gerekir. Kaynak ile hedefi birbirinden iletişimin yönü bakımından ayırabiliriz. Kaynaktan hedefe bir yönlenme vardır. Kaynaktan çıkan mesaj hedefe ulaşması ile geri besleme sürecinin başlaması hedefi ikinci bir sürecin kaynağı yapacaktır. Kaynağın görevi karşı taraf vasıtasıyla mesajı iletmektir.49

Kodlama(şifreleme): Fikirleri sembol, şekil veya resimlere dökme yolu. Bir mesajın etkili olabilmesi için şifreleme sistemi ile karşı tarafın şifre çözücü işlemi iç içe olmalıdır. Şifreleme iletilecek mesajın, karşı tarafın bilgi birikimi ve özellikleri göze alınarak, düzenlenmesi sistemleştirilmesidir.

Mesaj: Vericinin yaydığı semboller grubu şeklinde ifade edilebilir. Mesaj kaynağın hedefe iletmek istediği, iletişimin oluşmasını sağlayacak, verilerin şifrelenerek bir araya getirilmesidir. Kaynak hedefe ulaşırken ondan nasıl bir karşılık beklediğini bilmelidir. Şifrelenmiş mesajlar hedef olarak seçilen tarafın bu tür mesajları nasıl çözdükleri bilerek hazırlanmalıdır.

Medya (İletişim Kanalı): Mesajın taşındığı araç. İletişim kanalı her türlü iletişim ortamında bulunur. İletinin aktarılacağı bir yol olmalıdır. İster görsel, ister işitsel, isterse diğer duyargalara iletilen mesajlar hava, su, ten, tenolojik bir araçlar vb. aracılığıyla hedefe ulaşmaktadır. Hedefin kendi tecrübe alanı ışığında, kaynak tarafından kodlanmış mesajı, tam olarak çözebilmesi için mesajın sorun yaşanmadan medyadan aktarılması gerekir.

Kodlamayı çözme (décodage): Alıcının sembollere anlam kattığı aşamadır. Alıcı kendi tecrübe alanına göre göndericinin kodladığı mesajı çözümler.

49

Alıcı: Mesajın gittiği, haberleşmenin son noktasıdır. Kaynaktan gelen mesaja olumlu/olumsuz bir tepki göstermesi beklenmektedir.50

Dönüşteki etki (Geri Besleme): Alıcının cevabının verici ile bağlantılı bölümüdür. Kaynak tarafından alıcıda meydana gelen tepkinin ölçülmesi ve değerlendirilmesi sürecidir. Geri Besleme iletişim sürecinin tamamlanmasını ve yeni bir iletişim sürecinin başlangıcını sağlar. Özellikle kitle iletişiminde geri beslemenin ölçümü zor olmaktadır. Ancak geri beslemenin alınamadığı iletişim süreçlerinin devamlılığı aksamaya uğrayacaktır.

Tablo 3: İletişim Süreci

Gönderici Tecrübe Alıcı Tecrübe

Alanı Alanı

Kaynak: Yükselen, Cemal; Temel Pazarlama İlkeleri, Ankara: Adım Yayıncılık,

Genişletilmiş 2.Baskı, 1994, s.147 50 Aksoy, a.g.e. s.50. Mesajı Gönderen Kaynak Mesajın İletişim Kanalına Uygun Olarak Kodlanması --Mesaj-- İletişim Kanalı Kodların Çözülmesi Alıcı Geri Dönüşüm (Feedback) İletişim Bozucu Etkiler Tepki

3.2. Kent Gelişim Projesinde Etkili İletişimin Gerçekleştirilmesi –