IV. H.1245-1247 / M.1829-1831 Tarihli ve 1960/146 No’lu Trabzon Şeri῾Ye Sicilinin
2.3. İktisadȋ Konularla İlgili Belgeler
2.3.1.Vergi Tahsilâtı, Vergi Muafiyeti ve Vergi Yasağı ile ilgili Belgeler
Sıra No Belge Türü Belgenin Konusu Sicil Sayfa No/
Belge No
1 Fermân Kalyoncu bedeliyesinin taksîdle alınması
hususunda kayıt. v.25-B/25-A/b.404
2 Fermân
Trabzon Valiliğinde eski evrak bohçasının teslimi, cizye kalemine ait mâlların vergilerinin tahsili kaydı.
v.27-B/b.407
3 Fermân Nüzulhâne bedelleri toplanmasında re῾âya
fukarâsına zulüm edilmemesi hususunda kayıt. v.28-B/b.412
4 Fermân Nüzulhâne bedelleri toplanırken re῾âya
fukarâsına zulüm edilmemesi hususunda kayıt. v.28-B/b.413
5 Fermân
ʽAvarız hâne bedellerinin toplanma-sında re῾âyâ fukarâsına zulüm edilmemesi hususunda kayıt.
v.28-B/28-A/b.414
6 Fermân Asakîr-i Mansûre-i Muhammediye ordusunun
masrafları olan vergilerin tahsili kaydı. v.29-B/29-A/b.421
7 Fermân Seferiye yardımının tahsili hususunda kayıt. v.30-A/b.425
8 Fermân ʽAvarız hânesinden vergi tahsili kaydı. v.30-A/b.426
9 Fermân Cebe ve hâne nüzul bedeli tahsili kaydı. v.30-A/31-B/b.427
10 Buyruldu
Kalyoncu bedeliyesi , Kaymakam ikrâmiyesi , gelip geçme masrafları v.s. ithali lâzım gelen mâlların paylaşımı, dağıtımı ve ihtiyaç duyulan mahallerden tahsili hususunda kayıt.
v.31-B/b.428
11 Fermân
Trabzon’daki 1245-1246 seneleri arasında nısfȋ toplanacak çeşitli kirâ, hise, masraf ve bedelleri hususundaki kayıt.
v.42-A/b.494
12 Fermân Aralık tevzîʽi adıyla toplanan verginin tahsil
yasağı hususunda kayıt. v.31-B/b.429
13 Fermân Asâkir-i Mansûre masraflarına kaynak teşkil
edecek İhtisâb vergisinin tahsiline dâ’ir kayıt. v.34-B/b.444
14 Buyruldu
İhtisâb vergisinin defterde kayıtlı mahallerden tahsili ve Dersaadet’e gönderilmesine dâ’ir kayıt.
15 Buyruldu Orta-hisâr Mahallesi’nde oturan Kazzaz’ın
vergiden muafiyet kaydı. v.35-A/b.448
16 Buyruldu
Mahmudoğlu Mehmed’in kırkar guruş aylık ve sâ’ir mu’afiyetlerden yararlanması hususunda kayıt.
v.36-B/b.451
17 Buyruldu
Trabzon’daki topçu neferlerinin ticaret ve sanatla uğraşmalarından dolayı harç ve masraflarının çeşitli salyaneli vergiler adıyla tahsiline dâ’ir kayıt.
v.36-A/b.453
18 Fermân Trabzon’da Cizye kalemi mallarının tahsili
kaydı. v.37-A/b.465
19 Buyruldu
Asâkir-i Mansûre masraflarından üretilen tütünlerin dönüm ve gümrük vergilerinin tahsili kaydı.
v.34-B/b.439
20 Fermân
Trabzon’daki hazire mâlları, Kalyoncu bedeliyesi, alışılmış ikrâmiyelerin tahsili hususunda kayıt.
v.37-A/b.468
21 Buyruldu
Eski Bağdad Vâlisi Davut Paşa’nın isyanını bastırmak için seçilen Trabzon’dan 68 nefer süvarinin masraflarının karşılanması kaydı.
v.43-A/44-B/b.502
22 Fermân
Eski Erzurum Valisi Hasan Paşa’nın Trabzon Vâliliğinde iken mukataʽât ve tevzîʽât v.s.’den kalan bakayasının tahsili kaydı.
v.46-A/b.512
23 Fermân
Eski Erzurum Vâlisi Hasan Paşa’nın Trabzon Vâliliği’nde iken geçen senenin nüzul bedeli ve avârız mâllarından kalan bakayâsının tahsili kaydı.
v.48-B/b.514
24 Buyruldu Sürmene’de altı hâneden salyâne vergisi
alınmaması hususunda kayıt. v.48-A/b.515
25 Kayıt
Sancak masrafları ve Kalyoncu bedelinin Yomra nâhiyesine ve kurrâlara taksȋmi hususunda kayıt.
v.45-B/b.506
26 Kayıt Trabzon Sancağı’nda 1247 senesi avârız ve
nüzul-hâne bedeli kaydı. v.45-B/b.507
27 Derkenar Mahalle sakinlerinin haneleri için Cami
82
28 Maʽrûz Mahalle sakinlerinin Haneler için Camii
vergisinden hisse talebine dâ’ir kaydı. v.28-A/b.417
29 İstida Mahalle sakinlerinin haneler için Camii
vergisinden hisse talebine dâ’ir kaydı. v.28-A/b.418
30 Tezkîre
Trabzon Kadısı, Çarşu Mahallesi Câmi ʿİmâmı ve Hâfızı’nın salyâne ve tekâliflerden mûʿâfiyyetleri husûsuna dâ’ir kayıt.
v.10-A/b.257
31
Buyruldu
Trabzon Kadısı’na Saçlu Hoca Mahallesi kayıtlı akçesinden yarım akçe indirilerek bu paradan mahalleye yardıma dâ’ir buyruldu kaydı.
v.10-A/b.258
32
Maʽrûz
Bazarkapusı Mahallesi’ndeki menzil mülkünün vergisinden yüzde bir guruşun mahalleliye yardım verilmesine dâ’ir maʽrûz kaydı.
v.10-A/b.259
33
Hüccet
Trabzon’da ikâmetini bütün ulemâ ve eşrâfın uygun gördüğü kişinin Eksotha mahallesinde satın aldığı menzilin vergiden muaf olduğuna da’ir kayıt.
v.29-B/b.419
34 Derkenar Arzuhal sahibi Bende Ali’nin vergiden
muafiyetinin kabulü hususunda kayıt. v.36-A/b.454
35 Arzuhâl Bende Ali’nin Trabzon Kadısı’na vergiden
muafiyeti husûsunda arzuhal kaydı. v.36-A/b.455
36 Arzuhâl
Yardım için ahaliye dağıtılan ve daha sonra peşin olarak tahsili istenilen 2317,5 guruşun durumunun kaydı.
v.48-B/b.513
37 Arzuhâl Müezzinlere ödenen vergiler v.49-A/b.521
38 Maʽrûz Müezzin Serezli Korkudoğlu Hasan Tahir’in
vergi muafiyeti v.49-A/b.522
39 Maʽrûz Fettah Abdulvahab Efendi’nin yıllık vergi
alınırken rencȋde edilmemesi hususunda kayıt. v.49-B/b.525
40 Hüccet 1245 senesi Trabzon Sancağı’nın ʽavarız ve
nüzul-hâne bedelleri kaydı. v.42-B/b.488
41 Kayıt Yomra Nâhiyesi karyeleri ʽâvarız ve nüzul
42 Kayıt
Mapavri, Rize, Of, Akçaâbâd, Yomra, Yavebolı/Görele, Keşâb ve Giresun kazâlarındaki ʽâvarız ve nüzul bedeli kaydı.
v.42-B/b.491
43 Kayıt Trabzon Kazâsı’nda gönderilen mebâliğden
Yomra nâhiyesine düşen hisse kaydı. v.42-A/43-B/b.495
44 Kayıt Trabzon Sancağı’nın 1246 senesine mahsȗb
olan ‘avarız ve nüzul bedeli kaydı. v.43-B/b.496
45 Kayıt Yomra Nâhiyesi karyeleri ʽavârız ve nüzul
bedeli kaydı. v.43-B/43-A/b.498
46 Kayıt
Mapavri, Rize, Of, Akçaâbâd, Yomra, Yavebolı/Görele, Keşâb ve Giresun kazâlarındaki ʽâvarız ve nüzul bedeli kaydı.
v.43-B/43-A/b.499
47 Kayıt
1246 senesi Kalyoncu, ref‛i menzil; 1247’nin menzil ocaklığı ,İmdâd-ı seferiyye, gidiş-geliş masrafları, Sancak masraflarının bedelleri, esnâflara ve varoş reâyâsına düşen nısfȋ vergi bedelleri kaydı.
v.44-B/b.504
48 Kayıt Yomra Nahiyesi karyelerininin hânelerinin
ʽavârız ve nüzul bedelleri kaydı. v.45-A/b.509
49 Kayıt
Mapavri, Rize, Of, Akçaâbâd, Yomra, Yavebolı /Görele, Keşâb, Giresun ve Trabzon kazâlarındaki ʽâvarız ve nüzul bedeli kaydı.
v.45-A/b.510
50 Arzuhâl Tekfur çayırı İmâmı ʽAbdü’l-hâsib Efendi’nin
vergiden muaf olduğu hususunda kayıt. v.49-A/b.524
2.3.2. Satış Akdi ile İlgili Belgeler
Sıra No Belge Türü Belgenin Konusu Sicil Sayfa No/
Belge No
1 Hüccet Satış akdi v.18-B/b.365
2 Hüccet Satış akdi v.21-B/b.381
3 Hüccet Satış akdi v.21-A/b.384
4 Hüccet Satış akdi v.22-B/b.388
5 Hüccet Satış akdi v.22-A/b.390
84
2.3.3. İç ve Dış Ticaret İle ilgili Belgeler
Sıra No Belge Türü Belgenin Konusu Sicil Sayfa No/
Belge No
1 Fermân İngiliz Mister Bratde’ye İngiltere’ye verilen ʽahid-nâme-i
hümâyûn gereğince davranılması hususunda kayıt. v.25-B/b.403
2 Fermân Sardunyalı Filibo Krezzi’ye Sardunya’ya verilen ʽahid-
nâme-i hümâyûn gereğince davranılması hususunda kayıt. v.27-B/b.409
3 Fermân Franceli(Fransalı)Fontaniye’ye bu devlete verilen ʽahid-
nâme-i hümâyûn gereğince davranılması hususunda kayıt. v.34-B/b.443
4 Fermân Hınta /buğday ,ş῾âir /arpa ve kokorozun/ mısırın vs.
zahirenin dışarıya satılmaması hususunda kayıt. v.28-B/b.411
5 Fermân Bakır Külçesi ve Balmumu ve sair malların satılmasının yasaklanması hususunda kayıt.
v.35-B/35-A b.445
6 Emir Karadeniz’de Müslüman tüccar dışında ecnebi gemilerine
zahire satılmaması hususunda kayıt. v.35-A/b.446
7 Buyruldu Tedavüldeki altın cinsleri ve çeşitli paraların alış-verişinde devletin belirlediği sâbit fiyata uyulması hususunda kayıt.
v.27-B/28- B/b.410
8 Buyruldu Trabzon merkezdeki esnâfın şeriâta uygun satış yapmaları
hususunda kayıt. v.36-B/b.450
2.3.4. Narh ile İlgili Belgeler S
ıra No
Belg e Türü
Belgenin Konusu Sicil Sayfa No/
Belge No
1 Fer
mân
Trabzon ,Canik ve Karahisâr-ı Şarkî livâlarında esnâfın narh usulüne uymaları hususundaki kayıt.
v.34-A/34- B/b.444
2 Kayı
t
Temel gıdaların fiatları narh defteri kaydı.
v.50-B/b.526
3 Kayı
t
Es‛ar (Narhlar) defterine
kayıtlı ürünlerin Fiat listesi kaydı.
v.50-A/b.530
4 Emir Bâlâ-i defter gereğince verilen
narh bedeli.