4. BULGULAR VE YORUMLAR
5.2. İkinci Alt Probleme İlişkin Sonuçlar
Araştırmada, ikinci alt problemin test edilmesi sonucunda, görsel sanatlar eğitimi alan öğrencilerin yaptıkları ilk resimleri ile son resimleri arasında, resim değerlendirme ölçeğinde belirlenen boyutlarda anlamlı farklılıkların olduğu tespit edilmiştir.
Resim değerlendirme ölçeğinde birinci boyut olarak ele alınan nesne kullanımlarının anlamlılığı, öğrencilerin aldıkları ön test ve son test puanları arasındaki farkın istatistiksel olarak da p=0,000<0.05 düzeyinde anlamlı bulunmasıyla ortaya çıkmıştır. Elde edilen bulgular, nesne boyutunun alt kriterleri olan ‘Ambalaj Atıkları’, ‘Sigara İzmaritleri’ ve ‘Yiyecek Atıkları ve Hayvansal Atıklar’ kriterlerine yönelik nesnelerin, öğrencilerin ilk resimlerine oranla son resimlerinde daha az resmedildiğini göstermektedir. Öğrencilerin çevre kirliliği ve tahribatı oluşturacak nesneleri son resimlerinde daha az resmetmesi, doğayı koruma içgüdünden hareketle eğitimin farkındalık oluşturduğunun bir sonucudur. Öğrenciler son resimlerinde, katı atık diyebileceğimiz her türlü nesneyi, duyarlı insan davranışına uygun olarak, çöp kutularının içerisinde çizmişlerdir. Eğitim öncesinde öğrencilerin ilk resimlerinde piknik alanında önemsenmeyen çöp kutuları, büyük oranda çizilme gereği duyulmamışken, eğitim sonrası son resimlerinde çöp kutuları, resimlerinin içerisinde yer almıştır. Nesne boyutunda ‘Geri Dönüşüm Kutuları’ ve ‘Çevre Levhaları ve Çevre Koruma İşaretleri’ kriterleri incelendiğinde ise, öğrencilerin ilk resimlerine oranla son resimlerinde bu nesnelerin daha fazla resmedildiği görülmüştür. Doğayı sevme, bilinç tüketme, ekonomiyi destekleme ve doğal kaynakları koruma gibi bilinçli düşünmelerden kaynaklı olarak öğrencilerin son resimlerinde daha fazla görülen bu nesneler, görsel sanatlar eğitiminin, öğrencilerin düşünce ve imgelerini olumlu yönde etkilemesinin bir sonucudur.
Resim değerlendirme ölçeğinde ikinci boyut olarak ele alınan “Figür” boyutu incelendiğinde, öğrencilerin ilk resimlerindeki figürlerinde çevreye yönelik duyarlı bir
62
hareketlilik söz konusu değilken, son resimlerinde figürlerin çöp kutularına çöp atma durumu, duyarlı davranışlarda bulunma açısından ilk resimleri ile son resimleri arasında anlamlı bir farklılık yaratmıştır. Figürlerin duyarlı davranış sergileme durumu kriterinin analizi sonucunda, görsel sanatlar eğitiminin öğrencilerin katı atık duyarlılıklarına olumlu etki ettiği tespit edilmiştir.
Resim değerlendirme ölçeğinde üçüncü boyut olarak ele alınan ‘‘Mekân’’ boyutunda ise, öğrencilerin ilk resimlerine oranla son resimlerinde, mekânın piknik alanına daha fazla benzetildiği ve piknik alanında temizliği sağlayan unsurların daha fazla resmedildiği tespit edilmiştir. Öğrencilerin ilk resimlerine oranla son resimlerinde daha fazla ortaya çıkan ayrıntı ve imgesel zenginlik görülmüştür. Çeşme, doğal su kaynağı, tuvalet gibi unsurlar, insan ihtiyaçlarını gidermek ve doğaya zarar vermeden ondan faydalanmanın duyarlılığıyla son resimlerde daha fazla çizilmiştir. Görsel sanatlar eğitimi öncesi öğrenci resimlerinde, gelişigüzel piknik alanına atılmış veya çöp kutusundan yerlere taşmış olarak resmedilen atıklar, eğitim sonrası öğrencilerin resimlerinde artık olması lazım gelen haliyle, çöp konteynırlarının içerisinde resmedilmiştir. Bu analizlere bakılarak, mekân boyutunun alt kriterleri olan ‘’Mekânın Piknik Alanına Yansıması’’ ve ‘Piknik Alanında Temizliği Sağlayan Unsurların Varlığı’ kriterlerine görsel sanatlar eğitiminin anlamlı düzeyde etki ettiği tespit edilmiştir.
Dördüncü boyut olarak ele alınan ‘Renk’ boyutunda elde edilen bulgulara göre öğrencilerin renk boyutunda aldıkları öntest-sontest puan ortalamaları arasındaki fark, istatistiksel olarak p=0,000<0.05 düzeyinde anlamlı bulunmuştur. Söz konusu farklılık son test lehine gerçekleşmiştir. Bu sonuca göre verilen görsel sanatlar eğitiminin renk kullanımına bağlı olarak çevresel farkındalığa katkı sağladığı görülmektedir. Çünkü öğrenci resimlerinde açık renklerin kullanımı, mavi bir gökyüzü yeşil bir alan onlar için temiz bir çevreyi örneklendirmektedir.
Bu araştırmadan çıkarılabilecek en önemli sonuç ise verilen görsel sanatlar eğitiminin, 7. sınıf öğrencilerin katı atık sorununa yönelik farkındalık düzeyleri üzerinde etkisinin var olduğu ve öğrencilerin duyarlılıklarını arttırmada önemli bir rol oynadığıdır.
63
5.3. Öneriler
Öğrencilerin verilen görsel sanatlar eğitimi ile konu bağlamında çevre farkındalık düzeylerinin olumlu değişimleri gözlemlenmiştir. Verilen sanat eğitimi ile, bireylerde çevre sorunlarını çok yönlü bir şekilde algılamanın sağlatıldığı ortaya çıkarılmış, oluşturulmak istenilen çevre bilincinin sadece tek bir disiplin alanının sahiplenebileceği bir yaklaşım olmadığı görülmüştür. Bu sebeple çevre bilinci oluşturulması adına verilen tüm eğitimlerde sanatsal aktivitelere yer verilmesi önerilmektedir.
Görsel sanatlar eğitiminde sanatsal faaliyetler bireyin kendini ve çevresini tanımasına olanak verir. Bu sebeple birey, öncelikle en yakın çevresinde gördükleri ile algısını oluşturur. Temiz çevre algısının oluşması için ilk olarak okul ortamının bu konuda düzenlenmesi, okul idarecileri tarafından da bu oluşumun desteklenmesi gerekmektedir. Tüm okullarda resim atölyelerinde çöp kutularının yerine geri dönüşüm kutularının kullanılması önerilmektedir. Çevresel farkındalığı oluşturmak adına, sanat eğitimcisi tarafından geri dönüşüm kutularının öğrencilere etkinlik olarak yaptırılması önerilebilir. Çünkü niçin yaptığını sorgulayan, çalışmasının fayda sağladığını gören bireyin bu konuda daha fazla duyarlılığı artacaktır.
Öğrencilerin yaşadıkları çevreyle ilgili farkındalığını arttırmak disiplinlerarası çalışmayı gerektirmektedir. Sanat eğitiminde disiplinlerarası yaklaşım, çocukların estetik düşünme becerilerinin gelişmesinde ve farklı disiplinleri ait bilgileri birbirine bağlamalarında önemlidir. Bu sebeple sanat eğitimcilerinin özel öğretim yöntemlerini ders içerisinde kullanmaları, ders içeriğini görsel materyallerle, çalışma kağıtları ve teknoloji kullanımlarıyla zenginleştirmeleri önerilmektedir.
Öğrencilerin doğaya karşı duyarlılıklarını arttırmak için, doğada uygulamalı sanat eğitiminin verilmesi öğrencilerin doğa sevgisinin oluşmasında önemli olduğu gerekçesiyle önerilmektedir.
64
KAYNAKLAR
Akın, G. (2007). Küresel çevre sorunları. Cumhuriyet Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 31(1), 43-54.
Artut, K. (2004). Sanat eğitimi kuramları ve yöntemleri. Ankara: Anı
Artut, K. (2009). Sanat eğitimi kuramları ve yöntemleri.6. Basım. Ankara: Anı
Ayaydın, A., Vural, D., Tuna, S., Yılmaz, M. (2011). Sanat eğitimi ve görsel sanatlar öğretimi. Alakuş ve Mercin (Ed.). Ankara: Pegem A.
Aydınalp, C . (1997) . Çevre Kirlenmesinin Nedenleri ve Ekoloji, Çevre ve İnsan Dergisi, Çevre Bakanlığı Yayın Organı Sayı:37, Ankara.
Batı, D, (2012). (4-12 yaş) Çocuk resimleri ve onların iç dünyalarının resimlerine yansıması, Yüksek Lisans Tezi. Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir
Bağcı Kılıç, G. ve Yardımcı, E. (2010), “Çocukların gözünden çevre ve çevre sorunları”, İlköğretim Online, 9 (3), 1122-1136.
Baykan, A. R. (2004). Türkiye Çevre Atlası. Türkiye Cumhuriyeti Çevre ve Orman Bakanlığı ÇED ve Planlama Genel Müdürlüğü Çevre Envanteri Dairesi Başkanlığı, Ankara.
Bogdan, R. C. & Biklen, S. K. (1998). Qualitative Research for Education: An İntroduction to Theory and Methods. Boston: Allyn and Bacon.
Budak, B. (2008). Çevre eğitiminin yeri ve uygulama çalışmaları, Ege Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
Buyurgan, S. (2001). Sanat eğitimi ve öğretimi. Ankara: Dersal
65
Buyurgan, S. ve Buyurgan, U. (2012). Sanat eğitimi ve öğretimi. Ankara: Pegem A. Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E. K., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2008).
Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem A.
Cihangir, A. (1994). Relationship between environmental attitudes and reported behaviors. Yüksek Lisans Tezi, Orta Doğu Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara
Charleroy, A., Frederikson, J.A.G., Jensen, A., McKenna, S. & Thomas, A. (2012). Child Development and Arts Education: A review of Current Research and Best Practices, Prepared by the College Board for The National Coalition for Core Arts Standards, New York, NY, January 2012.
Creswell, W. J. (1994). Research design : Qualitative and quantitative approaches. Thousand Oaks, California: SAGE .
Creswell, W. J. (2005). Educational research: Planning, conducting and evaluating quantitative and qualitative research (2nd ed.), Upper Saddle River, N.J.: Pearson Merrill Prentice Hall.
Creswell, J. W. (2008). Educational research planning, conducting and evaluating quantitative and qualitative research. International Pearson Merril Prentice Hall. Çakır İlhan, A. (2007). Okul öncesinde yaratıcılık ve sanat eğitimi. Çocukta Yaratıcılık ve
Drama. (ss. 27–48) Öztürk, A. (Ed.). Eskişehir: Anadolu Ün. AÖF
Çepel, N. (1996). Çevre Koruma ve Ekoloji Terimleri Sözlüğü. İstanbul: Türkiye Erozyonla Mücadele, Ağaçlandırma ve Doğal Varlıkları Koruma Vakfı.
Çetin, G. (2015) . İlkokul öğrencilerinin temiz ve kirli çevre ile ilgili görüşleri,
Uluslararası Eğitim, Bilim Ve Teknoloji Dergisi, Cilt 1, Sayı 1, 26-41 Çevre Kanunu, RG. 11.08.1983 tarih ve 2872 Sayı
Daş, C. (2006). Bütünleşmek ve büyümek gestalt terapi yaklaşımı, İstanbul: HYB
Daştan, H. (1999). Çevre koruma bilinci ve duyarlılığının oluşmasında eğitimin yeri ve önemi, Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara
Deniş, H. ve Genç, H. (2010). İlköğretim sekizinci sınıf öğrencilerinin yaşadıkları çevrede bulunan milli parklara yönelik tutumlarının bazı değişkenlere göre incelenmesi (Isparta ili örneği). Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Fen bilimleri Enstitüsü Dergisi, 1, 9-25
Devlet Planlama Teşkilatı (DPT). (1994). Çevre Eğitimi, İnsan Gücü ve Katılım Planlaması, VII. Beş Yıllık Kalkınma Planı Özel İhtisas Komisyonu. Ankara: Devlet Planlama Teşkilatı
66
Doğan, Musa.(1989). “İnsan, Çevre ve Çevre Eğitimi” Biyoloji Eğitiminde Çevre Sorunlarına Yaklaşım Sempozyumu (20-21 Aralık 1988) Ankara: Hacettepe Üniversitesi Fen Fakültesi Biyoloji Bölümü Yayınları, Ankara.
Doğan, M. (1997). Türkiye Ulusal Çevre Stratejisi ve Eylem Planı Eğitim ve Katılım Grubu Raporu, Ankara: DPT Müsteşarlığı ve Türkiye Çevre Vakfı
Durmuş, N. (2009). Görsel sanatlar eğitiminin ilköğretim 1. kademedeki öğrencilerde çevre bilinci düzeylerinin gelişmesine katkısı, Yüksek Lisans Tezi .Ankara: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
Eisner E. W.(2001). ‘‘Shoul We Create New Aims for Art Education’’, Art Education, September, ss.6-7
Erten, S.(2002). İlköğretim İkinci Kademe Öğrencilerinin Çevreye Yararlı Davranışlarının Araştırılması. (V. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi, 16-18 Eylül 2002, Ankara).
Erten, S. (2003). 5. Sınıf öğrencilerinde "çöplerin azaltılması" bilincinin kazandırılmasına yönelik bir öğretim modeli. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 25 : 94-103.
Erten, S. (2006). Çevre eğitimi ve çevre bilinci nedir, çevre eğitimi nasıl olmalıdır? Çevre ve İnsan Dergisi, Çevre ve Orman Bakanlığı Yayın Organı. Sayı 65/66.
Gençaydın, Z. (1990). Sanat eğitiminin düşünsel temelleri ortaöğretim kurumlarında resim-iş öğretimi ve sorunları. Ankara: Şafak Matbaacılık
Görmez, K. (1991). Türkiye’de Çevre Politikaları, Ankara.
Gökçe, N., Kaya, E., Aktay, S. ve Özden, M. (2007). İlköğretim öğrencilerinin çevreye yönelik tutumları. İlköğretim Online E- Dergi,
Haktanır, K. (1992) . Türkiye‘nin Çevre Sorunları, Ankara: TÇSV
Hayes, A. F., & Krippendorff, K. (2007). Answering the call for a standard reliability measure for coding data. Communication Methods and Measures, 1, 77-89.
Hayta, B., A.(2006). Çevre kirliliğinin önlenmesinde ailenin yeri ve önemi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi. 7(2)
İleri, R. (1998). Çevre eğitimi ve katılımın sağlanması. Ekoloji ve Çevre Dergisi, 28. KAKY (1991): "20814 Sayılı Resmi Gazete", 14 Mart 1991
67
Karatekin, K. (2013). Öğretmen adayları için katı atık ve geri dönüşüme yönelik tutum ölçeğinin geliştirilmesi: geçerlik ve güvenirlik çalışması. Uluslararası Avrasya Sosyal Bilimler Dergisi, 4 (10), 71-90.
Kavuran, T. (2003). Sanat ve Bilim’de Gerçek Kavramı. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Sayı 15.
Kehnemuyi, Z. (1977). Çocuğun resim eğitimi. İstanbul: Yapı Kredi Keleş, R. ve Hamamcı, C. (1998). Çevrebilim, Ankara: İmge
Keleş, R., Hamamcı, C. ve Çoban, A. (2009). Çevre politikası. Ankara: İmge Kırışoğlu, O.T. (2005). Sanatta eğitim. (3. basım). Ankara: Pegem A.
Kışlalıoğlu, M. Berkes, (1985). Ekoloji ve çevre bilimleri, Ankara: TÇSV
Kurgun, E.; Aydın, N. ve Tarkay, N. (2002). Çevre el kitabı. Ankara: T.C. Çevre Bakanlığı Kurra, S. (1992) . Gürültü, Türkiye'nin çevre sorunları, Ankara: TÇSV
Kuzu, T. (2007). Aytül Akal‘ın masallarıyla çocukta çevre bilinci geliştirme. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi
Malchiodi, C. A.( 2005). Çocukların resimlerini anlamak (Çev. T. Yurtbay). İstanbul: Epsilon Yayıncılık.
Meb, (2009). Çevre Koruma Katı Atık Toplama, Ankara.
http://hbogm.meb.gov.tr/modulerprogramlar/kursprogramlari/cevrekoruma/modul ler/k ati_atik_toplama.pdf adresiden 16 Aralık 2016 tarihinde alınmıştır.
Meb. (2011) Aile Ve Tüketici Hizmetleri. Katı Atıklar, 850CK0104, Ankara
Mert, M. (2006). Lise öğrencilerinin çevre eğitimi ve kati atıklar konusundaki bilinç düzeylerinin saptanması. Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Hacettepe Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü.
Naea (National Art Education Association) (1994). The National Visual Arts Standarts, Reston.Usa
Özdemir, A. (2003). İlköğretim sekizinci sınıf öğrencilerinin çevre bilgi ve bilinçlerinin araştırılması. Doktora Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
Özsoy, V. (2003). Görsel sanatlar eğitimi. Ankara. Gündüz Eğitim ve Yayıncılık
Palabıyık, H. (2001). Belediyelerde kentsel katı atık yönetimi: İzmir Büyükşehir Belediyesi örneği, Doktora Tezi, DEÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
68
San, İ. (1982). Resim-iş öğretiminde yaratıcılık. Resim-iş öğretimi ve sorunları. Ankara: TED
San, İ. (1985). Sanat ve eğitim. Ankara: Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Yayınları.
Sezer, H. (2001). İlköğretimde Resim-İş Eğitimi. Ankara: MEB. Yayınları.
Şimşekli, Y. (2004). Çevre bilincinin geliştirilmesine yönelik çevre eğitimi etkinliklerine ilköğretim okullarının duyarlılığı, Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi XVII (1). 83-92s.
Toska, S. (2013). William Faulkner’in “Ayı” Adlı Öyküsüne Eko eleştirel Yaklaşım. Ankara: Doruk. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi,17(1), 95- 116.
Tuzlak ,B. (2004). Sanat eğitimi ve çevre ilişkisi. Yüksek Lisans Tezi .Ankara: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü
Uluçınar Sağır, Ş. ,Aslan, O. ve Cansaran, A. (2008). Çevre tutum ölçeği uyarlanması ve ilköğretim öğrencilerinin çevre tutumlarının belirlenmesi, Selçuk Üniversitesi Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi Sayı: 25, Sayfa 283 -295
Uzun N. ve Sağlam N. (2005). Orta Öğretim Kurumlarında Çevre Eğitimi ve Öğretmenlerin Çevre Eğitim Programları Hakkındaki Görüşleri. XIV. Ulusal
Eğitim Bilimleri Kongresi. (28-30 Eylül 2005) Pamukkale Üniversitesi Eğitim
Fakültesi, Denizli. Bildiriler Kitabı, Cilt 2, 573-579.
Uzun, N., ve Sağlam, N. (2006). Orta öğretim öğrencileri için çevresel tutum ölçeği geliştirme ve geçerliliği. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 30 (30), 240-250.
Ünal, S.ve Dımışkı, E.(1999). “Unesco-Unep himayesinde çevre eğitiminin gelişimi ve Türkiye’de ortaöğretim çevre eğitimi”. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 16-17.
Ünver, E. (2002). Sanat eğitimi, Ankara: Nobel
Yıldırım, A. ; Şimşek, H. (2005). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayınevi.
69
Yılmaz, A., Morgil, İ., Aktuğ, P. ve Göbekli, İ. (2002). Ortaöğretim ve üniversite öğrencilerinin çevre, çevre kavramları ve sorunları konusundaki bilgileri ve öneriler. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2:156-162.
70
71
EK 1 “7. Sınıf Öğrencilerinin Görsel Sanatlar Eğitiminin Katı Atık Sorununa Yönelik Farkındalık Düzeylerine Katkısı” Konulu Çalışmaya Yönelik Değerlendirme Ölçeği
Çalışmanın Konusu: Piknik
RESİM DEĞERLENDİRME ÖLÇEĞİ Ön Resim Öğrenci 1
Öğrencinin Cinsiyeti: 1( )Kız 2( ) Erkek
Resimde Kullanılan Puanlama I. UZMAN Puanlama II. UZMAN Puanlama III. UZMAN Genel Puan
1 2 3 4 5 1 2 3 4 5 1 2 3 4 5
A. Nesneler
Ambalaj atıkları ( Meşrubat Kutuları - Cam Şişe - Plastik Şişe- Kağıt vb. )
Yiyecek atıkları ve hayvansal atıklar Sigara izmaritleri
Çöp konteyneri Geri dönüşüm kutuları
Çevre uyarı levhaları - çevre koruma işaretleri B. Figür
İnsan figürlerinde çevreye yönelik duyarlı davranış sergileme durumu
C. Mekan
Mekanın piknik alanını yansıtması
Piknik alanında temizliği sağlayan unsurların varlığı (Çeşme–Tuvalet vb. )
Çöplerin çöp kutusunun içinde olma durumu (temiz çevre algısı)
D. Renk
Açık renk tonlarının kullanımı
Siyah veya koyu renk tonlarının kullanımı
Uzman Uzman Uzman
72
EK 2. Katı Atık ve Geri Dönüşüme Yönelik Başarı Testi
SON TEST
Sevgili Öğrenciler,
Bu uygulama, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Güzel Sanatlar Anabilim Dalı’ nda, Prof. Dr. Serap Buyurgan danışmanlığında hazırladığım, görsel sanatlar eğitimi alanındaki yüksek lisans tezimle ilgili bir araştırmayla ilgilidir. Soruları iyice okuyarak içtenlikle cevaplamanız, çalışmanın daha nitelikli olmasını sağlayacaktır. Katkılarınız için teşekkür ederim.
Hülya Havva YARIMCA
Kişisel Bilgileriniz
1. Adınız- Soyadınız ……….. 2. Cinsiyetiniz a- Kız (…) b- Erkek (…) 3. Sınıfınız ……
4. Annenizin eğitim durumu
a-Okula gitmemiş (…) b- İlkokul mezunu (…) c-Ortaokul mezunu (…) d-Lise mezunu (…) e- Üniversite mezunu (…) f- Lisansüstü(…)
5. Babanızın eğitim durumu
a-Okula gitmemiş (…) b- İlkokul mezunu (…) c-Ortaokul mezunu (…) d-Lise mezunu (…) e- Üniversite mezunu (…) f- Lisansüstü(…)
KATI ATIK VE GERİ DÖNÜŞÜME YÖNELİK BAŞARI TESTİ
Yönerge : Sevgili arkadaşlar , bu başarı testi’’ Görsel Sanatlar Eğitiminin Öğrencilerin Katı
Atık Sorununa Yönelik Farkındalık Düzeyleri Üzerindeki Etkisi’’ni incelemek amacıyla kullanılacaktır. Toplam 12 soru vardır. Süreniz 20 dakikadır.
Cevaplarınız 100 puan üzerinden değerlendirilecektir. Uygulama sonunda
sizlere not verilmeyecektir.
1. Evsel atıklar geri dönüştürülebilir ve dönüştürülemeyenler olmak üzere iki gruba ayrılır. Buna göre aşağıdaki atıklardan hangisi geri dönüştürülemeyen evsel bir atıktır?
A) Kullanılmış defterler B) Plastik şişeler
C) Yemek artıkları D) Cam şişeler
2. Aşağıdakilerden hangisi geri dönüşümü sağlanan atıklardan biri değildir?
A) Bakalit B) Pil C) Kağıt D) Cam
73
. 1. Toplanan atıklar geri dönüşüm tesislerine gönderilir.
2. Farklı özellikteki atıklar ayrılarak biriktirilir. 3. Atıklar, atık araçları ile toplanır.
Atık maddelerin kullanılabilir hale gelme sürecine göre sıralanışı aşağıdakilerden hangisidir?
A) 1-2-3 B) 1-3-2 C) 2-3-1 D) 2-1-3
4. Aşağıdakilerden hangisi çevreyi koruma bilincine sahip bir bireyin davranışlarından olamaz?
A) Atıkları geri dönüşüm kutularına atmak. B) Ormanlık alanların çoğalmasına destek vermek. C) Ulaşımda toplu taşıma araçlarını tercih etmek. D) Atık kağıtları biriktirip yakıt olarak kullanmak.
5. 1. Doğal kaynakları korur.
2. Enerji tasarrufu sağlar. 3. Ekonomiye katkı sağlar.
Verilen ifadelerden hangileri geri dönüşümün sağladığı faydalardandır?
A) 1 ve 2 B) 1 ve 3 C) 2 ve 3 D) 1, 2 ve 3
6. Aşağıdakilerden hangisi su kirliliğine sebep olmaz?
A) Evsel çöpler B) Asit yağmurları C) Kanalizasyon suları D) Balıkların çoğalması
7.Verilen işaretlerden hangisi geri dönüşüm ile ilgili işaretlerden biri değildir?
74 8. 1. Üretim 2. Enerji 3. Ekonomi 4. Çevre 5. Doğal kaynaklar
Atıkların geri dönüşümünün yukarıdakilerden hangileri üzerinde olumlu etkisi vardır?
A) 1, 2 ve 3 B) 1, 2, 3 ve 4 C) 1, 2, 3 ve 5 D) 1, 2, 3, 4 ve 5
9. 1. Geri dönüşümün çevreye ve ekonomiye faydası vardır
2. Geri dönüşümü olan maddelerin üzerinde bu durumu ifade eden bir sembol vardır. 3. Farklı ürünlerin geri dönüşümleri farklı yöntemlerle gerçekleşir.
Verilen ifadelerden hangileri doğrudur?
A) Yalnız 1 B) 1 ve 2 C) 2 ve 3 D) 1, 2 ve 3
10. Evsel atık suların kanalizasyon sistemiyle toplanması ve arıtma işleminin yapılması hangi kurum tarafından yapılır?
A) Belediye B) Sağlık Bakanlığı C) Devlet Su İşleri D) Çevre ve Orman Bakanlığı
11. Üzerinde yukarıdaki şekil olan kutuya aşağıdakilerden hangisi atılmamalıdır?
A) Pet şişe
B) Teneke içecek kutusu C) Çürümüş sebze atıkları D) Karton parçaları
12. Aşağıdakilerden hangisi geri dönüştürülebilir atıktır?
A) Kağıt B) Yemek artığı C) Meyve kabuğu D) Odun külü
75
EK 3: Ders Planı 1
ÖĞRENME- ÖĞRETME VE UYGULAMA SÜRECİ
Deney grubu ile, araştırma çerçevesinde toplam dört saat ders islenmiştir. Bu dersler sırasında öğrencilerin ilgilerini çeken ve tezin amacına uygun olarak görsel materyaller ve çalışma kağıtları kullanılmıştır. Disiplinlerarası öğretime uygun olarak geliştirilen tema kazanımlarının belirlenmesinde görsel sanatlar dersi kazanımları, MEB (2008) “Görsel Sanatlar Dersi (1–8.sınıflar) Öğretmen Kılavuz Kitabı” yardımıyla belirlenmiştir.
1. Hafta
Birinci haftada eğitim süreci öncesi öğrencilere 12 sorudan oluşan ‘‘Katı Atık Ve Geri Dönüşüme Yönelik Başarı Testi’’ öğrencilerin bilgi düzeylerinin saptanması adına, ön test olarak uygulanır. Teste geçilmeden önce, başarı testindeki yönerge, öğrencilere sesli bir şekilde araştırmacı tarafından okunur ve gerekli açıklamalar yapılır. Test için gerekli süre verilir ve süre bitiminde kağıtlar toplanır. Daha sonra resim uygulamasına geçilir. Öğrencilere verilecek konu hakkında ön bilgilerini hatırlamalarını sağlamak için sorular sorulur. Sorularla yapılan beyin fırtınası sonunda öğrencilerden ön resim olarak ‘‘Piknik’’ konulu bir resim çizmeleri istenir. Uygulama aşamasında öğrenciler özgür bırakılır ve çalışma esnasında rehberlik yapılır.
2. Hafta
İkinci haftadaki ders saatinde ise ders işlenişine geçilir. Ders, araştırmacı tarafından çağdaş eğitim modeline uygun, bilgisayar destekli olarak görsel işitsel materyalin sıklıkla kullanılacağı şekilde planlanmıştır. Çevre ve katı atıklar hakkında bilgiyi paylaşma sürecinde ise öğrenci motivasyonun sağlanması adına, çalışma kağıtları hazırlanmıştır. Sunum şeklinde ilerleyen ders, ara ara çalışma kağıtları, eğlenceli ve bilgilendirici video gösterimleriyle dikkat çekici ve kalıcı hale getirilmeye çalışılmıştır. Çünkü dersi ilginç hale getirip, onu vazgeçilmez bir ders havasına dönüştürmek bir sanat eğitimcisinin göstereceği çabaya bağlı olarak artabilir ( Artut ve diğerleri 2010 s.200). İkinci haftada uygulanan 1. ders planı aşağıda verilmiştir.
76
Hülya Havva Yarımca Hülya Havva Yarımca
Çevre nedir?
İnsanlığın ihtiyaçlarını karşılamak, neslini devam ettirmek için, sürekli üretim ve tüketim faaliyetlerinde bulunduğu, doğal, kültürel ve yapay ortam olarak tanımlanabilir .
(Ünlü, 1995:5) 1. DERS PLANI
Ders: Görsel Sanatlar Sınıf: 7
Süre: 1 Ders Saati
Öğrenme Alanı: Görsel Sanatlarda Biçimlendirme / Görsel Sanat Kültürü
Kazanımlar:
7.1.3. Yaşantısının herhangi bir anını hikayeleştirerek görsel sanat çalışmasına yansıtır. Öğrenci daha önce yaşadığı olaylardan esinlenerek hikâye oluşturur ve bunu biçimlendirir.(GSB)
7.1.4. Görsel sanat çalışmasında geleneksel ve çağdaş malzemeler ile teknikleri kullanır. Geleneksel malzemeler olarak kuru boya, suluboya, pastel boya, fırça vb.; çağdaş malzemeler olarak video, bilgisayar, fotoğraf makinesi, tablet vb. tercih edilebilir. (GSB)
7.1.8. Görsel sanat çalışmalarını oluştururken sanat elemanlarını ve tasarım ilkelerini kullanır.(GSB)
7.3.8. Bilgi ve deneyimlerin sanat eserine yönelik bakış açısını nasıl etkilediğini ifade eder. (GSK)
Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Araştırma, İnceleme, Gösterim,
Soru -Cevap, Uygulama
A.DERS HAZIRLIĞI 1.Öğretmen Hazırlığı
A) ‘‘Katı Atık Sorunu ve Geri Dönüşüm’’ hakkında detaylı araştırma yapılır