1. Cumhurbaşkanı
A. Nitelikleri ve tarafsızlığı 74 adil olması
Madde 101 − (Değişik: 31/5/2007-5678/4. md.)(26) (1) Yürütmenin Başı olan Cumhurbaşkanı ve, kendi belirledigi ve kendisine vekalet edecek yardımcısı, kırk (?!)75 yaşını doldurmuş ve yüksek öğrenim (?!)76 yapmış Türkiye Cumhuriyeti Büyük Millet Meclisi üyeleri veya bu niteliklere ve milletvekili seçilme yeterliğine sahip, ► doguştan ◀ Türkiye Cumhuriyeti vatandaşları ► olanlar ◀ arasından, halk ‘Millet’ tarafından, ‘iki tur’da ya da, gerektiginde ‘üç tur’da genel oyla ve son oylamaya katılan ‘seçmen’lerin ‘salt çogunluk’unun (%50+1 ve üzeri oyu) oyuyla, seçilir.77
(2) Cumhurbaşkanlığı’na,
(2a) Türkiye Cumhuriyeti Büyük Millet Meclisi üyeleri içinden veya Meclis dışından aday gösterilebilmesi yirmi milletvekilinin yazılı teklifi ile mümkündür. Millet Meclisi’nde grubu bulunan her parti bir seçimde, ancak tek bir aday gösterebilir.
(2b) Ayrıca, en son yapılan milletvekili genel seçimlerinde geçerli oyları toplamı birlikte hesaplandığında yüzde onu geçen (%10 ve üzeri oy almış olan) siyasi partiler, tek başlarına, ya da birlikte aday gösterme konusunda uzlaştıklarında, kayıtlı üye sayıları toplamı 100.000’i aşan STK’ları ve ya aynı aday için, sayısı 100.000’i aşan dilekçeyle YSK’na başvuran T. C. yurttaşları da partilerden bagımsız olarak seçilebilmek için gerekli özelikleri taşıyan birer ortak aday gösterebilir.
(3) Cumhurbaşkanlığı seçiminde,
(3a) birinci tur sonunda; adaylardan, o oylamaya katılan ‘seçmen’lerin ‘salt çogunluk’unun (%50+1 ve üzeri oyu) oyunu alan aday T. C. Cumhurbaşkanı olur.
(3b) birinci tur sonunda; o oylamaya katılan ‘seçmen’lerin ‘salt çogunluk’unun (%50+1 ve üzeri oyu) oyunu alan aday çıkmadıgı gibi, %25 ve üzeri en çok oy alan üç aday da çıkmazsa, en çok oy alan iki aday, ikinci tura katılma hakkını elde eder. İkinci tur sonunda, iki adaydan, o oylamaya katılan ‘seçmen’lerin ‘salt çogunluk’unun (%50+1 ve üzeri oyu) oyunu alan aday T. C. Cumhurbaşkanı olur.
(3c) birinci tur sonunda; %25 ve üzeri en çok oy alan üç aday − vy dört − çıkarsa, bu üç − vy dört − aday ikinci tura katılma hakkını ; ikinci tur sonunda, bu üç − vy dört − adaydan en çok oyu alan iki aday da üçüncü tura katılma hakkını elde eder. Üçüncü tur
74 Gerekçe ▶ Karar verme durumunda olan her varlık ‘taraf’tır. Önemli olan ‘adil’, ‘hukuk’un yanında,
‘hakk’ı gözetir olabilmektir.
75 Yalnız ‘40 (kırk) yaşınıdoldurmuş’ olanların mı ‘cumhurbaşkanı’ olacaktır, yoksa ‘Millet’in mi ?!...
76 Yalnız ‘yüksek ögrenim yapmış’ olanların mı ‘cumhurbaşkanı’ olacaktır, yoksa ‘Millet’in mi ?!...
77 Gerekçe ▶ Daha saglıklı bir seçim − gerektiginde − üç turlu da yapılabilir. Birinci tur sonunda en çok
− özellikle, varsa, % 25 ve üzerinde − en çok oy alan üç aday, ikinci tura; ikinci tur sonunda, bunlardan en çok oy alan iki aday da, üçüncü tura katılır. Üçüncü tur sonunda, bu iki adaydan, en çok − yani % 50+1ve üzerinde − oy almış olanı seçilmiş olur...
sonunda, bu iki adaydan, o oylamaya katılan ‘seçmen’lerin ‘salt çogunluk’unun (%50+1 ve üzeri oyu) oyunu alan aday T. C. Cumhurbaşkanı olur.
(4) Cumhurbaşkanı seçilenin, varsa partisi ile ilişiği kesilir ve eger Türkiye Cumhuriyeti Büyük Millet Meclisi üyesi ise, bu üyeliği sona erer.
(5) Cumhurbaşkanı’nın görev süresi beş yıldır. Bir kimse, bir dönem ara vermeden, üst üste, en fazla iki defa Cumhurbaşkanı seçilebilir.
(6) ‘Cumhurbaşkanı’nın, (a) ölüm ve ya saglık sorunları sebebiyle görevi sonlandıgında ; (b) görevi kötüye kullanması sebebiyle, o dönem milletvekillerinin 1/4’ünün (150 ve üzeri) teklifi ve 3/4’ünün (450 ve üzeri) oyuyla ya da, ‘seçmenler’in ‘salt çogunluk’unun (%50+1 ve üzeri) ‘Yüksek Seçim Kurulu’na şikayet dilekçeleriyle müracaatları sonucu görevi sonlandırıldıgında, ‘cumhurbaşkanı seçimi’ en geç ‘iki ay’
içinde yenilenir. Yeni seçilen ‘cumhurbaşkanı’, ‘dönem sonu’na kadar görevi devralır.
(6) Cumhurbaşkanlığı seçimine ilişkin usûl ve esaslar kanunla düzenlenir.
C. Andiçmesi
Madde 103 − Cumhurbaşkanı, görevine başlarken Türkiye Cumhuriyeti Büyük Millet Meclisi önünde aşağıdaki şekilde andiçer:
“Cumhurbaşkanı sıfatıyla, Devlet’in Millet’in varlığı ve bağımsızlığını, vatanın ve milletin devletin bölünmez bütünlüğünü, milletin kayıtsız ve şartsız egemenliğini ‘kendini yönetme hakkı’nı koruyacağıma, Anayasa’ya, yasalara, hukukun üstünlüğüne, demokrasiye, Atatürk78 ilke ve inkılaplarına ve laik cumhuriyet ilkesine bağlı kalacağıma, milletin huzur ve refahı, milli dayanışma ve adalet anlayışı içinde herkesin insan haklarından ve temel hürriyetlerinden yararlanması ülküsünden ayrılmayacağıma, Türkiye Cumhuriyeti’nin şan ve şerefini korumak, yüceltmek ve üzerime aldığım görevi tarafsızlıkla adil ve hukuka uygun olarak yerine getirmek için bütün gücümle çalışacağıma Türkiye Cumhuriyeti Milleti ve tarih79 huzurunda, namusum ve şerefim üzerine andiçerim.”
D. Görev ve yetkileri
Madde 104 − (1) Cumhurbaşkanı Devlet’in başkanıdır. Bu sıfatla Türkiye Cumhuriyeti’ni ve Türkiye Cumhuriyeti Milleti’nin birliğini temsil eder; Anayasa’nın uygulanmasını, Devlet organlarının düzenli ve uyumlu çalışmasını gözetir.
(2) Bu amaçlarla Anayasa’nın ilgili maddelerinde gösterilen şartlara uyarak yapacağı görev ve kullanacağı yetkiler şunlardır:
a) Yasama ile ilgili olanlar:
(3) Gerekli gördüğü takdirde, yasama yılının ilk günü Türkiye Cumhuriyeti Büyük Millet Meclisi’nde açılış konuşmasını yapmak,
(4) Türkiye Cumhuriyeti Büyük Millet Meclisi’ni gerektiğinde toplantıya çağırmak, (5) Kanunları yayımlamak,
78 Gerekçe ▶ bkz. : BAŞLANGIÇ − Fıkra : (1)’deki son dipnotu.
79 Gerekçe ▶ Ne tarihi, hangi tarih?!... « tarih » kavramı, « tanrı » kavramından da soyut bir kavramdır.
Yani, insanlar arasında ortak bir algılanışı yoktur ve olamaz da. Ya “tarih” terimiyle ne kasdediliyorsa, açık açık o yazılmalıdır, ya da totoloji yapmaktan ileri gitmeyen böyle bir terimin, somut bir yaptırımı olması beklenen böyle bir metinde yazılmasına gerek yoktur.
(6) Kanunları tekrar görüşülmek üzere Türkiye Cumhuriyeti Büyük Millet Meclisi’ne geri göndermek,
(7) Anayasa değişikliklerine ilişkin kanunları gerekli gördüğü takdirde halkoyuna (referanduma) sunmak,
(8) Kanunların, kanun hükmündeki kararnamelerin, Türkiye Cumhuriyeti Büyük Millet Meclisi İçtüzüğünün, tümünün veya belirli hükümlerinin Anayasa’ya şekil veya esas bakımından aykırı oldukları gerekçesi ile Anayasa Mahkemesi’nde iptal davası açmak,
(9) Türkiye Cumhuriyeti Büyük Millet Meclisi seçimlerinin yenilenmesine karar vermek,80
b) Yürütme alanına ilişkin olanlar:
(10) Başbakan’ı Baş yardımcısını, diger yardımcılarını ve bakanları atamak ve istifalarsını kabul etmek,
Başbakan’ın teklifi üzerine bakanları atamak ve görevlerine son vermek,
Gerekli gördüğü hallerde Bakanlar Kuruluna başkanlık etmek veya Bakanlar Kurulunu başkanlığı altında toplantıya çağırmak,
(11) Yabancı devletlere Türkiye Cumhuriyeti Devleti’nin temsilcilerini göndermek, Türkiye Cumhuriyeti’ne gönderilecek yabancı devlet temsilcilerini kabul etmek,
(12) Milletlerarası andlaşmaları onaylamak ve yayımlamak,
Türkiye Cumhuriyeti Büyük Millet Meclisi adına Türkiye Cumhuriyeti Silahlı Kuvvetlerinin Başkomutanlığını temsil etmek,
(13) Acil durumlarda Türkiye Cumhuriyeti Silahlı Kuvvetlerinin kullanılmasına karar vermek,
(14) Savunma Bakanının teklifi üzerine Genelkurmay Başkanını atamak81, (15) Milli Güvenlik Kurulunu toplantıya çağırmak,
(16) Milli Güvenlik Kuruluna Başkanlık etmek,
(17) Başkanlığında toplanan Bakanlar Kurulu kararıyla sıkıyönetim veya olağanüstü hal ilan etmek ve kanun hükmünde kararname çıkarmak,
(18) Kararnameleri imzalamak,
(19) Sürekli hastalık, sakatlık ve kocama sebebi ile belirli kişilerin cezalarını hafifletmek veya kaldırmak,
(20) Devlet Denetleme Kurulunun üyelerini ve Başkanını atamak,
(21) Devlet Denetleme Kuruluna inceleme, araştırma ve denetleme yaptırtmak, (22) Yükseköğretim Kurulu üyelerini seçmek82,
80 Gerekçe ▶ Bu fıkra daha açık bir şekilde yeniden yazılmalıdır. Halk tarafından seçilmiş Cumhurbaşkanı (Madde 101 − Fıkra : (1)), kendisi gibi halk tarafından seçilmiş Türkiye Cumhuriyeti Millet Meclisi seçimlerinin, yasal süresi bitmeden yenilenmesine karar verilmesini gerektiren zorlayıcı bir sebeple karşılaştıgında, Cumhurbaşkanı seçiminin de yenilenmesini saglamalıdır. Halkın seçtiklerini, halkın seçtikleri degil, ancak ve ancak halkın kendisi görevden alabilir.
81 Gerekçe ▶ Savunma konusunda, Meclise, dolayısıyla Millete karşı sorumlu Savunma Bakanı olduguna göre, bu atamanın, Savunma Bakanı’nın teklifi ve Cumhurbaşkanı’nın onayıyla yapılması daha dogru olmalı.
(23) Üniversite rektörlerini seçmek83, c) Yargı ile ilgili olanlar:
(23) Anayasa Mahkemesi üyelerini, Danıştay üyelerinin dörtte birini,84 Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı ve Yargıtay Cumhuriyet Başsavcıvekilini,85 Askeri Yargıtay üyelerini, Askeri Yüksek İdare Mahkemesi üyelerini,86 Hakimler Yüksek / Üst Kurulu ve Savcılar Yüksek / Üst Kurulu üyelerini seçmek.87
(24) Cumhurbaşkanı, ayrıca Anayasa’da ve kanunlarda verilen seçme ve atama görevleri ile diğer görevleri yerine getirir ve yetkileri kullanır.
E. Sorumluluk ve sorumsuzluk hali
Madde 105 − (1) Cumhurbaşkanı’nın, Anayasa ve diğer kanunlarda Başbakan ve ilgili bakanın imzalarına gerek olmaksızın tek başına yapabileceği belirtilen işlemleri dışındaki bütün kararları, Başbakan ve ilgili bakanlarca imzalanır; bu kararlardan Başbakan ve ilgili bakan sorumludur.88
(2) Cumhurbaşkanı’nın resen imzaladığı kararlar ve emirler aleyhine Anayasa Mahkemesi dahil, yargı mercilerine başvurulamaz. (?!)89
(3) Cumhurbaşkanı, Vatan’a90 Millet’e ihanetten dolayı, Türkiye Cumhuriyeti Büyük Millet Meclisi üye tamsayısının en az üçte birinin (1/3) teklifi üzerine, üye tamsayısının en az dörtte üçünün (3/4) vereceği kararla suçlandırılır.91
82 Gerekçe ▶ Bu seçimi ilgili Yüksekögretim kurumlarının yapmasının daha dogru olacagı görüşündeyim.
83 Gerekçe ▶ Kanımca, rektörlük idari bir görevdir. Rektör olacak kimselerin akademisyen olması bile gerekmez. Devlet ünivesitelerinde rektör olacak kimselerin, Yüksek Ögretim Kurulu’nca belirlenmesi ve
−valilerin İçişleri Bakanlıgı’nca atanmalarında oldugu gibi − Egitim Bakanlıgı’nca atanmaları en uygun olan yöntemdir. Ancak, bilemedigim bir sebeple, rektör olacak kimsenin, illa akademisyen olması isteniyorsa, bu seçimin, ilgili üniversitelerin profesörlerince yapılmasının ve seçilmiş olan rektörün Yüksekögretim Kurulu Başkanlıgı’na bildirilmesinin ve sözkonusu başkanlıgın onayının alınmasının daha dogru olacagı görüşündeyim.
84 Gerekçe ▶ Anayasa Mahkemesi üyelerinin ve Danıştay üyelerinin, sırasıyla, Anayasa Mahkemesi üyesi ve Danıştay üyesi seçilebilecek hakim ve savcılarca seçilmeleri daha dogru olur.
85 Gerekçe ▶ Adalet konusunda, Meclise, dolayısıyla Millete karşı sorumlu Adalet Bakanı olduguna göre, bu son iki atamanın da Adalet Bakanı tarafından yapılması daha uygun olmalı.
86 Gerekçe ▶ Askeri ve sivil yargı ayırımı eşitlik ilkesiyle bagdaşmayacagına göre bu ayırıma son verilmeli ve herkes için tek bir yargı sistemi olmalıdır. Asker, sivil ya da başka bir ayırım yapılmaksızın, Türkiyelilerin, degişik hukuk alanlarında ihtisaslaşmış hakim ve savcılara ve bunların görev yaptıgı özel mahkemelere ihtiyacı oldugu bir gerçektir. Askeri suçlarla ilgili konular da bu ihtisas alanlarından olmalı ve tek yargı sisteminin içindeki konuya özel sivil mahkemelerde karara baglanmalıdır.
87 Hakimler Yüksek / Üst Kurulu (HY/ÜK) üyelerinin − Hakimler Yüksek / Üst Kurulu (HY/ÜK) üyesi seçilebilecek −hakimlerce ve Savcılar Yüksek / Üst Kurulu (SY/ÜK) üyelerinin − Savcılar Yüksek / Üst Kurulu (SY/ÜK) üyesi seçilebilecek − savcılarca seçilmeleri daha dogru olur görüşündeyim. bkz. ayrıca : Madde 159 dipnotu.
88 Bu çok bilinen halk deyimiyle “Davul, ‘başbakan’ ve ‘bakanlar’ın boynunda, tokmak,
‘cumhurbaşkanı’nın elinde” anlamına gelir... Yetki ve sorumluluk dengeli paylaşılmalı (?!). ...
89 Sorumsuz ya (?!)
90 Anlamca bulanık / muglak bir ifade; suç belli degil, ceza belli degil. ‘Vatan’ bir kimse vy kimseler degil; bir nesnedir. O, ancak kötü kullanılabilir. Onu koruyacak olan da kendisi degil, Üzerinde yaşayan Millet ve Millet’in sahibi oldugu Devlet’tir.
F. Cumhurbaşkanı’na vekillik etme
Madde 106 − Cumhurbaşkanı’nın hastalık ve yurt dışına çıkma gibi sebeplerle geçici olarak görevinden ayrılması hallerinde, görevine dönmesine kadar, ölüm, çekilme veya başka bir sebeple Cumhurbaşkanlığı makamının boşalması halinde de yenisi seçilinceye kadar, Türkiye Cumhuriyeti Büyük Millet Meclisi Başkanı Cumhurbaşkanlığına vekillik eder ve Cumhurbaşkanı’na ait yetkileri kullanır.
G. Cumhurbaşkanı Genel Sekreterliği
Madde 107 − Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreterliğinin kuruluşu, teşkilat ve çalışma esasları, personel atama işlemleri Cumhurbaşkanlığı kararnamesi ile düzenlenir.
H. Devlet Denetleme Kurulu
Madde 108 − (1) İdarenin hukuka uygunluğunun, düzenli ve verimli şekilde yürütülmesinin ve geliştirilmesinin sağlanması amacıyla, Cumhurbaşkanlığına bağlı olarak kurulan Devlet Denetleme Kurulu, Cumhurbaşkanı’nın isteği üzerine, tüm kamu kurum ve kuruluşlarında ve sermayesinin yarısından fazlasına bu kurum ve kuruluşların katıldığı her türlü kuruluşta, kamu kurumu niteliğinde olan meslek kuruluşlarında, her düzeydeki işçi ve işveren meslek kuruluşlarında, kamuya yararlı derneklerle vakıflarda, her türlü inceleme, araştırma ve denetlemeleri yapar.
(2) Silahlı Kuvvetler ve Yargı organları, Devlet Denetleme Kurulunun görev alanı dışındadır.
(3) Devlet Denetleme Kurulunun üyeleri ve üyeleri içinden Başkanı, kanunda belirlenen nitelikteki kişiler arasından, Cumhurbaşkanı’nca atanır.
(4) Devlet Denetleme Kurulunun işleyişi, üyelerinin görev süresi ve diğer özlük işleri, kanunla düzenlenir.
II. Bakanlar Kurulu A. Kuruluş
Madde 109 − (1) Bakanlar Kurulu, Başbakan Cumhurbaşkanı, yardımcıları ve bakanlardan kurulur.
(2) Başbakan, Cumhurbaşkanı’nca, Türkiye Cumhuriyeti Büyük Millet Meclisi üyeleri arasından atanır (?!).
(3) Bakanlar, Türkiye Cumhuriyeti Büyük Millet Meclisi üyeleri veya milletvekili seçilme yeterliğine sahip olanlar arasından Başbakan’ca seçilir ve Cumhurbaşkanı’nca atanır ; gerektiğinde Başbakan’ın önerisi üzerine Cumhurbaşkanı’nca görevlerine son verilir (?!).
91 Gerekçe ▶ Bu fıkra daha açık bir şekilde yeniden yazılmalıdır. Halk tarafından seçilmiş Türkiye Cumhuriyeti Millet Meclisi (Madde 75 − Fıkra : (1)), kendisi gibi halk tarafından seçilmiş Cumhurbaşkanı seçimlerinin, yasal süresi bitmeden yenilenmesine karar verilmesini gerektiren zorlayıcı bir sebeple karşılaştıgında, Millet Meclisi seçiminin de yenilenmesini saglamalıdır. Halkın seçtiklerini, halkın seçtikleri degil, ancak ve ancak halkın kendisi görevden alabilir.
B. Göreve başlama ve güvenoyu (?!)92
Madde 110 − (1) Bakanlar Kurulunun listesi tam olarak Türkiye Cumhuriyeti Büyük Millet Meclisi’ne sunulur. Türkiye Cumhuriyeti Büyük Millet Meclisi tatilde ise toplantıya çağrılır.
(2) Bakanlar Kurulunun programı, kuruluşundan sonra en geç bir hafta içinde Başbakan Cumhurbaşkanı veya bir Cumhurbaşkanı’ın uygun gördügü bir yardımcısı ya da bir bakan tarafından Türkiye Cumhuriyeti Büyük Millet Meclisi’nde okunur ve güvenoyuna başvurulur. Güvenoyu için görüşmeler, programın okunmasından iki tam gün geçtikten sonra başlar ve görüşmelerin bitiminden bir tam gün geçtikten sonra oylama yapılır. Millet Meclisi’nden, [yasamanın] Bakanlar Kurulu’nun programı konusundaki görüş ve önerileri;
Bakanlar Kurulu’ndan da, [yürütmenin] programını gerçekleştirebilmesi için, varsa gerekli yasa istekleri alınıp degerlendirilir.
C. Görev sırasında güvenoyu
Madde 111 − (1) Başbakan, gerekli görürse, Bakanlar Kurulunda görüştükten sonra, Türkiye Cumhuriyeti Büyük Millet Meclisi’nden güven isteyebilir (?!).
(2) Güven istemi (?!), Türkiye Cumhuriyeti Büyük Millet Meclisine bildirilmesinden bir tam gün geçmedikçe görüşülemez ve görüşmelerin bitiminden bir tam gün geçmedikçe oya konulamaz.
(3) Güven istemi, ancak üye tamsayısının salt çoğunluğuyla reddedilebilir (?!).
D. Görev ve siyasi sorumluluk
Madde 112 − (1) Başbakan Cumhurbaşkanı, Bakanlar Kurulunun başkanı olarak, Bakanlıklar arasında işbirliğini sağlar ve hükümetin genel siyasetinin yürütülmesini gözetir.
Bakanlar Kurulu, bu siyasetin yürütülmesinden birlikte sorumludur.
(2) Her bakan, Başbakan Cumhurbaşkanı’na karşı sorumlu olup ayrıca kendi yetkisi içindeki işlerden ve emri altındakilerin eylem ve işlemlerinden de sorumludur.
(3) Başbakan Cumhurbaşkanı, bakanların görevlerinin Anayasa ve kanunlara uygun olarak yerine getirilmesini gözetmek ve düzeltici önlemleri almakla yükümlüdür.
(4) Bakanlar Kurulu üyelerinden milletvekili olmayanlar; 81 inci maddede yazılı şekilde Millet Meclisi önünde andiçerler ve bakan sıfatını taşıdıkları sürece milletvekillerinin tabi oldukları kayıt ve şartlara uyarlar ve yasama dokunulmazlığına sahip bulunurlar. Bunlar Türkiye Cumhuriyeti Büyük Millet Meclisi üyeleri gibi ödenek ve yolluk alırlar.
E. Bakanlıkların kurulması ve bakanlar
Madde 113 − (1) Bakanlıkların kurulması, kaldırılması, görevleri, yetkileri ve teşkilatı kanunla düzenlenir.
(2) Açık olan bakanlıklarla izinli veya özürlü olan bir bakana, diğer bir bakan geçici olarak vekillik eder. Ancak, bir bakan birden fazlasına vekillik edemez.
92 Gerekçe ▶ Bundan böyle, Cumhurbaşkanı − Millet Meclisi tarafından degil − halk yani Millet tarafından seçilecegine göre (Bkz. : Madde 101 − Fıkra : (1)), dogrudan ‘kendini yönetme hakkı’nın asıl sahibi olan Millet’ten ‘güven oyu’ almış sayılan Cumhurbaşkanı’nın atadıgı Başbakan’ın ve Bakanlar Kurulu’nun, Millet Meclisi’nden ayrıca ‘güven oyu’ alması gerekmez. Bu durumda, Bakanlar, Başbakan üzerinden, Başbakan da, Cumhurbaşkanı üzerinden Millet’e karşı sorumludur. Bunlar, hesaplarını, Millet Meclisi’ne degil, zamanı ve sırası geldiginde, dogrudan, ‘kendini yönetme hakkı’nın asıl sahibi olan Millet’e vereceklerdir (Bkz. : Madde 6 − Fıkra : (1)).
(3) Türkiye Cumhuriyeti Büyük Millet Meclisi kararı ile Yüce Divana verilen bir bakan bakanlıktan düşer. Başbakan Cumhurbaşkanı’nın Yüce Divana sevki halinde hükümet istifa etmiş sayılır.
(4) Herhangi bir sebeple boşalan bakanlığa en geç onbeş gün içinde atama yapılır.
F. Seçimlerde geçici Bakanlar Kurulu
Madde 114 − (1) Türkiye Cumhuriyeti Büyük Millet Meclisi genel seçimlerinden önce, Adalet, İçişleri ve Ulaştırma bakanları çekilir. Seçimin başlangıç tarihinden üç gün önce; seçim dönemi bitmeden seçimin yenilenmesine karar verilmesi halinde ise, bu karardan başlayarak beş gün içinde, bu bakanlıklara Türkiye Cumhuriyeti Büyük Millet Meclisi içinden veya dışarıdan bağımsızlar Başbakan Cumhurbaşkanı’nca atanır.
(2) 116’ncı Madde gereğince seçimlerin yenilenmesine karar verildiğinde Bakanlar Kurulu çekilir ve Cumhurbaşkanı geçici Bakanlar Kurulunu kurmak üzere bir Başbakan atar.
(3) Geçici Bakanlar Kuruluna, Adalet, İçişleri ve Ulaştırma bakanları Türkiye Cumhuriyeti Büyük Millet Meclisi’ndeki veya Meclis dışındaki bağımsızlardan olmak üzere, siyasi parti gruplarından, oranlarına göre üye alınır.
(4) Siyasi parti gruplarından alınacak üye sayısını Türkiye Cumhuriyeti Büyük Millet Meclisi Başkanı tespit ederek Başbakan’a bildirir. Teklif edilen bakanlığı kabul etmeyen veya sonradan çekilen partililer yerine, Türkiye Cumhuriyeti Büyük Millet Meclisi içinden veya dışarıdan bağımsızlar atanır.
(5) Geçici Bakanlar Kurulu, yenilenme kararının Resmi Gazete'de ilanından itibaren beş gün içinde kurulur.
(6) Geçici Bakanlar Kurulu için güvenoyuna başvurulmaz.
(7) Geçici Bakanlar Kurulu seçim süresince ve yeni Meclis toplanıncaya kadar vazife görür.
G. Tüzükler
Madde 115 − (1) Bakanlar Kurulu, kanunun uygulanmasını göstermek veya emrettiği işleri belirtmek üzere, kanunlara aykırı olmamak ve Danıştayın incelemesinden geçirilmek şartıyla tüzükler çıkarabilir.
(2) Tüzükler, Cumhurbaşkanı’nca imzalanır ve kanunlar gibi yayımlanır.
H. Türkiye Cumhuriyeti Büyük Millet Meclisi seçimlerinin Cumhurbaşkanı’nca yenilenmesi (?!)
Madde 116 − (1) Bakanlar Kurulunun, 110 uncu maddede belirtilen güvenoyunu alamaması ve 99 uncu veya 111 inci maddeler uyarınca güvensizlik oyuyla düşürülmesi hallerinde; kırkbeş gün içinde yeni Bakanlar Kurulu kurulamadığı veya kurulduğu halde güvenoyu alamadığı takdirde Cumhurbaşkanı, Türkiye Cumhuriyeti Büyük Millet Meclisi Başkanına danışarak, seçimlerin yenilenmesine karar verebilir (?!).
(2) Başbakan Cumhurbaşkanı’nın güvensizlik oyu ile düşürülmeden istifa etmesi üzerine kırkbeş gün içinde veya yeni seçilen Türkiye Cumhuriyeti Büyük Millet Meclisi’nde Başkanlık Divanı seçiminden sonra yine kırkbeş gün içinde Bakanlar Kurulunun kurulamaması hallerinde de Cumhurbaşkanı Türkiye Cumhuriyeti Büyük Millet Meclisi Başkanı’na danışarak seçimlerin yenilenmesine karar verebilir (?!).
(3) Yenilenme kararı Resmi Gazetede yayımlanır ve seçime gidilir.
İ. Milli Savunma
1. Başkomutanlık ve Genelkurmay Başkanlığı
Madde 117 − (1) Başkomutanlık, Türkiye Cumhuriyeti Büyük Millet Meclisi’nin manevi varlığından ayrılamaz ve Cumhurbaşkanı tarafından temsil olunur.
(2) Milli güvenliğin sağlanmasından ve Silahlı Kuvvetlerin yurt savunmasına hazırlanmasından, Türkiye Cumhuriyeti Büyük Millet Meclisi’ne karşı, Bakanlar Kurulu sorumludur.
(3) Genelkurmay Başkanı; Silahlı Kuvvetlerin komutanı olup, savaşta Başkomutanlık görevlerini Cumhurbaşkanlığı namına yerine getirir.
(4) Genelkurmay Başkanı, Bakanlar Kurulunun teklifi üzerine, Cumhurbaşkanı’nca atanır; görev ve yetkileri kanunla düzenlenir. Genelkurmay Başkanı, bu görev ve yetkilerinden dolayı Başbakan Cumhurbaşkanı’na karşı sorumludur.
(5) Milli Savunma Bakanlığının, Genelkurmay Başkanlığı ve Kuvvet Komutanlıkları ile görev ilişkileri ve yetki alanı kanunla düzenlenir.
2. Milli Güvenlik Kurulu
Madde 118 − (1) (Değişik birinci fıkra: 3/10/2001-4709/32. md.) Milli Güvenlik Kurulu; Cumhurbaşkanı’nın başkanlığında, Başbakan, Genelkurmay Başkanı,93 Başbakan Cumhurbaşkanı yardımcıları, Adalet, Milli Savunma, İçişleri, Dışişleri Bakanları, Kara, Deniz ve Hava Kuvvetleri Komutanları ve Jandarma Genel Komutanından kurulur.
(2) Gündemin özelliğine göre Kurul toplantılarına ilgili bakan ve kişiler çağrılıp görüşleri alınabilir.
(3) (Değişik birinci cümle: 3/10/2001-4709/32. md.) Milli Güvenlik Kurulu;
Devlet’in milli güvenlik siyasetinin tayini, tespiti ve uygulanması ile ilgili alınan tavsiye kararları ve gerekli koordinasyonun sağlanması konusundaki görüşlerini Bakanlar Kuruluna
Devlet’in milli güvenlik siyasetinin tayini, tespiti ve uygulanması ile ilgili alınan tavsiye kararları ve gerekli koordinasyonun sağlanması konusundaki görüşlerini Bakanlar Kuruluna