"N üm un e işte biziz... G örm ek istiyen görsün! Bakın da hâline ibret alın şu m em leketin! Nasıldın ey k oca m illet? Ne oldu âkibetin? Y a b a n cıla r ediyorm uş- ed er ya- istikrâh: V akaarı çok tan unuttun, hayâyı kaldırdın; M ukaddesât ı ısırdın, H udâya saldırdın! Ne h â tırâ tm a hürm et, ne a n ‘anâtını yâd; Ne h â tırâ tm a hürm et, ne an 'a n â tın ı yâd; Deden de böyle mi yapm ıştı ey sefil evlat?
Meseleye bu kadar gerçekçi ve bu kadar acı bir dille sarılıyor. Acaba bu dönemlerde yaşayan hangi şair ve ya yazarımız memleket gerçeklerini bu kadar ağır ve acı bir ifade ile, bu kadar etkili bir biçimde dile getirmiş tir. Akif'in Safahat'taki görüşleri muhakkak ki ciltler ce yoruma kaynak olacak ve günümüzün bazı meslelerini de bu vesile ile daha rahat ve daha gerçek çi olarak mütala ve münakaşa imkanı verecektir.
“ Ç alış” dedikçe şeriat sen, çalışm ad ın durdun. Onun hesabına birçok hurâfe uydurdun! Sonunda bir de tevekkül sokuşturup a ra y a , Z avallı dini çevirdin onunla m a s k a ra y a !” “ A lla h 'a d a y an d ım !” diye sen çıkm a y a ta k ta n ... M ânâ-yı tevekkül bu m udur? Hey gidi n âdan! Ecdad ın ı, zannetm e, a sırla rca uyudu; Nerden bulacaktın o zam an eldeki yurdu? Ü ç k it'ad a, y er y er, k an ayan izleri şâhid: Dinlenmedi bir gün o büyük nesl-i m ü ca h id .”
“ Dünya k oşuyor” söz mü? Beraber k oşacaktın ; H eyhât, bütün azm i sen a rk an d a bıraktın!
Dünya koşuyorken yolun üstünde yatılm az; D avranm ıyacak kim se bu m eydana atılm az. M üstakbeli bul, sen de k oşan larla bir ol da; M aziyi, fakat, yıkm aya kalkışm a bu yolda.
M âzîsi yıkık milletin âtfsi olu r mu?
M azisi yıkık milletin elbette geleceği olm az.
Türk Edebiyatı
MEHMED AKİF ANIT SAYISI
Aralık/86
Haliç'in yosun çehreli m iskin sularından, kıyıdaki ağlam ış yüzlü, çirkin evlerine k ad ar bütün yurt sathı,odönem in ünemli devletleri, gidişatları konu edilm iş, m eseleler o rtay a i r i lm iş ve çözüm yolları da bilhassa te k ra r te k ra r açıklan- n,Iştır. “ Millet h ayatınd a durm anın yeri y o k tu r” (12) diyen Akif, “ Bir kere şu G arbe bakın, artık ona y er yüzü yetm iyor, Soklere hükm ediyor. Bir de şu geri ve h areketsiz ona y er yü- zü yetm iyor, göklere hükm ediyor. Bir de şu geri ve h arek et siz olan şarka bakın, belki yakında yer yüzünde oturacak yeri “'le k alm ıy acak . Fenden, san attan , ilim le bulunan h ak ik at l e yabancı ve ilgisiz şarkın hali ne a c ı” diyor.
Ahmet Hamdi Tanpınar'ın “ 19. Asır Türk Edebiyatı Tarihi” adlı eserine yazdığı takdim yazısında Mehmet Kaplan “ Tanpınar kendisini dikkatle okuyanlarıjı ka rsınd a yeni ufuklar açan bir yazardır” diyor. Biz de büyük Akif için, kendisini dikkatle okuyup düşünen- teryeniduygular, yeni düşünceler, yeni çözüm yollan bulacaklardır. O hem millî şairimiz, hem de mütefek- birimizdir, diyoruz.
Akif'i bütün cepheleri ile, ne yazık ki tam anlıyama- dık. Bir kısım aydınlar yazdıklarının hepsini değil de, bendi tezlerine uyan kısımlarını ele aldılar. Akif'i tez W ine deli ve şahit yapmak istediler. Akif'in gerçekçi bayat tabloları karşısında biraz olsun düşünmediler. Bir kısmımız da bu gerçekleri kabul etme yürekliliğini gös teremedik. Bir kısım aydın da samimi iıyıanı sebebiyle °nu saf dışı saydı. Halbulki Akif hangi temayülde ve görüşte olursa olsun, her samimi Türk aydınının fay dalanacağı bir şiir ve tefekkür kaynağıdır. Sosyal me selelerimize ilk gerçekçi neşteri vuran odur. Ferdî gibi görünen konularda bile toplumun bir derdini, bir ya rasını dile getirmiş, yüreğinin bütün yanıklığı ile za manının aydınlarını ve idaresini ikaz etmiştir. Bu işi Çok ciddi ve çok dikkatle yapmıştır. Bütün bir devrini macerasını üstadı ve ustası olduğu aruzun kanatların da manzum olarak dile getirmiştir. Safahat Türk mille tinin romanıdır, dramıdır. Onda göz yaşartacak olaylar, ümit verecek yorumlar, kurtuluş reçeteleri vardır.
Mehmet Akif Ersoy, İstiklâl Marşımızın şairi, Çanak kale destanının mimarı, istisnasız samimi her Türk ay dının sevgi ve ilgisine hak kazanmış geniş ve derin bir Şair-mütefekkirdir. Onu millet olarak kalbimizin için de yaşatıyoruz. Yüz liralık banknotların üzerine, büyük bir isabetle resmi konulalı, bütün bir müllet olarak kal bimizin üstünde taşıyoruz. Bu sevgi zamanla bütün yü- teklere sinecektir. Nur içinde yatsın.
OKUYUCULARIM IZA
Elinizde bulunan Mehmet Âkif Anıt sayım ız, maalestı mevcut y.azı ve metinlere kâfi gelmemiştir.
Bu konudaki daha bir çok inceleme, araştırma, hatıra ve metinleri Türk Edebiyatının gelecek sayılarında bulaca siniz Çünkü 1987 yılı Mehmet Akif yılı olarak memleket çapında kutlanacaktır. Dergimiz de bu faaliyete her sayısında katılacaktır. Akif'in şahsiyeti, fikirleri ile dgili 111 lil ve tanıtma yazıları, yarışmalar .. yıl boyunca buyuk şa irimizin ismine lâyık çalışmalar yapılacaktır.
Saygılarımızla... , r .
Türk Edebiyatı
M U A LLİM ORDUSU Nasılsa gaaib edip kamilen muhaarebeyi, Esâret altına girmişdi bir büyük millet. Zevil'ukul arasında seçilme bir hey'et, Düşündü: milleti i'lâye çâre hangisidir? Döküldü ortaya ârâyi encümen birbir: Siyâseten kimi kurtarmak istemiş kalanı; Demiş ki diğeri: “Asker halâs eder vatanı”, O der: “ donanmaya vardır bugün eşşedi lüzum ”. Bu der: “hayır, daha elzemdir iktisâbi ulûm ”. Kiminde san 'ate rağbet, kiminde nakde heves, Hülâsa, her kafadan başka başka çıkmış ses. Bir ihtiyar yalınız dinleyip bidâyetde.
“ Mahalle mektebi lâzım” demiş nihâyetde. Zavallının sözü pek anlaşılmamış ilkin;
“B unak” diyen bile olmuş düşünmeden; lâkin, Herif, bu söz ne demekdir, güzelce şerhetmiş. Deminki lâfları pek vaakıfâne cerhetmiş. Sonunda: “kuvvetimiz, şübhesiz ilerlemeli,
Fakat düşünmeli her şeyden önceden temeli. Teammüm etmesi lâzım maârifin mutlak: Okur yazarsa ahâlî, ne var yapılmayacak? Donanma, ordu birer ihtiyâcı mübrimdir; O ihtiyâcı, fakat, öğreten (muallim) dir” Deyip kararını vermiş ki, aynen icrâya Konunca ortaya çıkmış, bu günkü Almanya. “Sedan” da orduyu teslim eden Fransızlar,
— Ki her zaman o vuku 'âtı yâdedip sızlar —
Ne der, bilir misiniz? hem de öyledir inanın: “Muallim ordusudur harbeden purusyalının; Muallim ordusu, lâkin asıl muzaffer olan''. Bu sözden almalıdır, hiç değilse, ibret alan.
Cild: 4
_________ ____ _______ /