İş Arkadaşları ile Doyum veren İlişkiler

Bu alt kategori kamu ve özel kurumlarda görev yapan öğretmenlerin arkadaşlarıyla olan ilişkilerin doyumlarına ilişkindir. “İlişkilerde doyum” aldığını bildiren öğretmenlerin görüşleri, doyum almadığını bildiren öğretmenlerin görüşlerine göre daha fazladır. Doyum veren ilişkilerin öğretmenlerin okullarına duygusal bağlılıklarını olumlu yönde yordadığı, doyum vermeyen ilişkilerin ise öğretmeni olumsuz etkilediği aşağıdaki ifadelerden anlaşılmaktadır:

Arkadaşlarla genelde anlaşıyoruz, hiçbir sıkıntımız olmuyor, birlikte yapmamız gerekenleri birlikte yapıyoruz. (K1)

Öğretmenler arasında sosyal diyalog bizim okula bağlılığımızı artırır, önemlidir. (K5)

Okul idaresi ve öğretmenler arasında iletişim sağlayan sosyal medya araçlarını kullanmanın ve okullarda aile ortamının oluşmasının öğretmenlerin duygusal bağlılığını olumlu etkilediği hakkında katılımcı öğretmenlerin görüşleri şöyledir:

Öğretmen-idare arasında da iletişimi sağlayan gruplarımız (WhatsApp) da var, direkt iletişime geçebiliyorsun, düşünceni söylüyorsun. (Ö7)

Sabah sekiz buçukta geliyorsunuz 18.40’ta çıkıyorsunuz hep aynı kişilerle karşılaşıyorsunuz, konuşuyorsunuz artık bir aile gibi olduk. (Ö16)

Öğretmenlerin okul idaresiyle ve öğretmenlerle anlaşabilmesi, olumlu diyalogları ve bir arada yemek yemeleri duygusal bağlılıklarını olumlu etkilemekte ve

bu durumun neşeli ve keyifli anlara neden olduğunu, idare ile öğretmenler arasında bağ oluştuğunu öğretmenler şöyle dile getirmişlerdir:

Öğretmen arkadaşlarla, okul idaresiyle böyle güzel anlaşmak da insanı bayağı bir motive ediyor. Yani olumlu anlamda motive ediyor. Bu anlaşmak dediğim görüş olarak aynı görüşte olmak değil, mesela biz de aynı görüşte değiliz, Müdür Yardımcısı ya da Müdür Bey’le... Evden bir şeyler yaptık getirdik bugün bütün öğretmenler, Müdür Bey, idareciler erkek arkadaşlar öğretmen odasında öğlen arası yemek yedik, güzel keyifli, sohbetli bir yemek oldu. (K5)

Yönetim ve gelmek isteyen bazı hocalar havalar güzelken böyle mangala falan gideriz, bizim Müdür Bey’in güzel bir bahçesi var oraya gideriz. Bu, öğretmenler ve yönetim arasındaki böyle uçurumları yok ediyor daha böyle güzel bir ortam, çalışma ortamı sağlıyor doğal olarak, güzeldir yani bu tarz şeyler. (Ö15)

Okul yönetiminin iyi günde kötü günde öğretmenin yanında olması, öğretmenlerin hal ve hatırını sorması öğretmenlerin okula bağlılıklarını etkilediğine dair bir katılımcının fikri şöyledir:

Okul kurucusunun ve yöneticilerin böyle çalışanlarla yakın diyalog içerisinde olması, onların sürekli hâl hatır sorması veya onların iyi ya da kötü günlerinde yanında olduğunu göstermesi bence çalışanları duygusal olarak kuruma çok bağlayan etkenlerden biri. (Ö7)

İş arkadaşlarıyla doyum vermeyen ilişkilerden “ben bilirim,” “siyaset,” “erkek kadın iletişimsizliği” etmenleri ile ilgili katılımcı öğretmenlerin şu görüşlerinden onların duygusal bağlılıklarının olumsuz etkilendiği anlaşılmaktadır:

En iyisini ben bilirim, en güzel eğitimi ben veririm havası girince işin içine olumsuz etkileniyorsunuz... Son zamanlarda böyle dediğim gibi siyaset işin

62

içine girmeye başladı, o böyle biraz bizi bozdu açıkçası ama gerçekten öğretmen arasındaki ilişki, zümreler arasındaki bilgi alışverişi çok önemli. (K5)

Bayan hocalar erkek hocalar arasında ciddi bir iletişimsizlik var. Erkekler sanki ne bileyim birbirinin zıttıymış gibi böyle rahatlıkla bir sosyal iletişim kuramıyor. (K13)

Okula sonradan gelen bir katılımcı öğretmen, gruba dahil olamamanın sonucunda duygusal bağlılığının olumsuz etkilendiğine dair görüşü şöyle oluşmuştur:

Biz sonradan gelenler dış kapının dış mandalı oluyoruz. Ortam sıcaklığı yok... Zamanla iletişim problemlerimizi hallettikçe kendimi daha güçlü bir halka olarak o zincirin içinde göreceğime de eminim. (K4)

Görüşmelere katılan öğretmenlerden iş arkadaşlarıyla doyum veren ilişkiler sağlayabilmek için mevcut durumu iyileştirmeye yönelik görüşleri de olmuştur. Sosyal diyaloğun, öğretmenler ve okul idaresi arasında geliştirilebilmek için rahat ve huzurlu ortamın oluşmasını, çeşitli sosyal faaliyetlerin organize edilmesini, belirli günlerde bir araya gelerek duygusal bağlılıklarını artırabileceklerini şu ifadelerle dile getirmişlerdir:

Erkek öğretmenlerin futbol oynaması veya yüzme havuzuna gitmesi veya dışarıda piknik yapması veya bir yere gezi düzenlemesi idarecilerle beraber okulun sosyal boyutu açısından duygusal olarak birbirlerine karşı daha bağlı olacaklarını düşünüyorum. (K6)

Okul sonuçta hayatımızı geçirdiğimiz bir kurum, günümüzün çoğunu burada geçiriyoruz. Yani buraya sadece böyle bir fabrikada çalışan insanlar gibi gelip gitmek yerine bir aile ortamı, bir ev ortamı olarak görmek istiyoruz. Bununla ilgili mesela şu okulun düzenlediği gezileri olabilir işte belli hobileri olan insanları bir araya toplayabilmek için işte kulüpler kurulabilir. Müzikle

ilgili teknoloji ile ilgili veriler ile ilgili yapılabilir, yemekler düzenlenebilir, çeşitli yarışmalar yapılabilir. Tabii ki kendi okulum olarak değil yani bunu bütün okullara yönelik söylüyorum. Hani sonuçta burası bizim yani yaşam alanımız bunu iyileştirebilmemiz için de tabii ki sosyal faaliyetlerin olması gerekir. (K9)

Öğretmenlerin duygusal bağlılığını etkileyen olumlu etmenlerden birinin de teneffüs aralarında arkadaşlarıyla çay içme ortamının sağlanması yönünde görüş bildiren kamuda görev yapan bir öğretmenin söyledikleri şu şekildedir:

Okulda öğretmenlere rahat güzel bir ortam hazırlanmalı, öğretmen odasında rahat bir çay keyfi olmalı, ders anlatıyorsun boğazın kuruyor, şöyle 10 dakika bir rahat arkadaşınla orada bir sohbet edip bir çay içmek... Bir okul idaresi öğretmene bütün imkânlarını seferber etmeli yani öğretmenin hizmetine sunmalı. (K5)

4.2. OKUL İDARESİNİN ÖĞRETMENLERE YÖNELİK TUTUMLARINA İLİŞKİN ETMENLER

Kamu ve özel okullarda görev yapan öğretmenlerin en çok görüş bildirdiği üst kategorilerdendir. Katılımcılar, okul idaresinin kendilerine yönelik tutumlarının duygusal bağlılıklarını nasıl etkilediği konusunda birbirlerinden farklı düşünmektedirler. Katılımcılardan elde edilen görüşlerin yarısı olumlu etmenler, yarısı da olumsuz etmenlerle ilgili olmuştur. Katılımcıların duygusal bağlılıklarını olumlu veya olumsuz etkileyen etmenlerle ilgili görüşlerin sayıca fazla olmasının nedeni okul idaresinin yönetimde gösterdikleri etkili ya da etkisiz liderlik vasıfları, olumlu ya da olumsuz tutumlarından kaynaklandığı anlaşılmaktadır. Bu kategoride okul idaresinin; “etik tutumları,” “yönetim becerileri,” “karar sürecine katılım sağlaması,” “adil” ve “demokratik olması,” öğretmeni “motive ve takdir etmesi,” öğretmene “destek, cesaret ve güven vermesi” etmenlerinin katılımcılara sağladığı olumlu veya olumsuz etkileriyle ilgili görüşlere ve bu etmenlere ilişkin öğretmenlerin duygusal bağlılıklarını artıracak iyileştirmelerle ilgili görüşlere yer verilmiştir.

64