Hz Meryem ve Hz Đsâ Kıssalarında er-Rahmân

Kur’ân’ı Kerîm’e göre Hz. Đsâ, resullerin en büyükleri olan beş “ulü’l-azm” peygamberden biridir.356 On beş sûredeki 93 âyette ismi ve ya bir sıfatı zikredilmektedir.357 _{Ağırlıklı olarak Âl-i Đmrân, el-Mâide ve Meryem sûrelerinde} doğumunun müjdelenmesi, dünyaya gelişi, tebliği, mucizeleri, dünyevî hayatının sonu ve Allah katına yükseltilişiyle ilgili olarak bilgi verilmektedir. Kur’ân’da Hz. Đsâ’nın

353 _{Köksal, Mustafa Asım, Peygamberler Tarihi, I-II, TDVY. 4. basım, Ankara, 1995, II, 291–299;}

Harman, Ömer Faruk, “Hz. Zekeriyyâ” Đslâm’da Đnanç Đbadet ve Günlük Yaşayış Ansiklopedisi, ĐFAV yay., Đstanbul, 1997, IV, 574–575.

354 _{Meryem, 19/7, 10–14; Âl-i Đmrân, 3/39, 41; Enbiyâ 21/91.}

355 _{Köksal, Peygamberler Tarihi, II, 292–299; Harman, “Hz. Yahyâ”, Đslâm’da Đnanç Đbadet ve Günlük}

Yaşayış Ansiklopedisi, Đstanbul, 1997, IV, 470–472.

356 _{el-Ahzâb 33/7; el-Ahkâf 46/35.}

babasız olarak dünyaya geldiği bildirilir ve böylece ilâhî kudrete bir alâmet sayılır.358 Hz. Đsâ diğer peygamberler gibi yaratılmıştır ve bir kuldur. Ona ulûhiyet nisbet etmek, onu rab edinmek kesinlikle doğru değildir.359 _{Hem Đbn-i Meryem hem de Mesîh olarak} adlandırıldığı gibi başka isimler ve sıfatlarla da anılmaktadır.360 _{Hz. Đsâ’ya verilen diğer} isimleri şu şekilde sıralamak mümkündür: Müeyyed,361 _rûhullah,362 _{kelime, vecîh,resûl,} münebbî, merfû, göz aydınlığı, ilim veya alem, musaddık, salih,363 _{nebî, mübeşşir,}364 âyet,365 _{temizlenmiş,}366_{, abd, nebî, mübârek, rahmet.}367 _{Hz. Đsâ’ya kitab (Đncil) verilmiş,} mübarek kılınmış, annesine saygılı olmuş, bedbaht ve zorba olmamış, doğumu ve ölümü esenlik içinde olmuş, tekrar diriltmesi de esenlik içinde olacağı bildirilmiştir.368 _O Đsrâiloğullarına gönderilen bir peygamberdir. Bütün üstün özelliklerine rağmen kendisini Allah’ın kulu olduğunu söylemiş kavmini de bir olan Allah’a kulluğa çağırmış, Tevrat’ı tasdik etmiş ve bazı hususlarda onu neshetmiş, kavmine namazı ve zekâtı emretmiştir. 369 _{Kur’ân’da Hz. Đsa’nın doğduğundan, öleceğinden ve tekrar hayata} döneceğinden söz edilir. Hz. Muhammed’in geleceğini müjdelemiş, Rûhulkudüs ile desteklenmiştir.370 _{Ayrıca onun gösterdiği mucizeleriyle ilgili de Kur’ân’da ayrıntılı} bilgiler verilmektedir.371

Kur’ân-Kerîm’de üstün kılındığı bildirilen dört seçkin aileden biri de Hz. Đsâ’nın annesi Meryem’in bulunduğu Đmrân ailesidir.372 _{Kur’ân’da}373 _{ve hadislerde}374 _{en çok}

358 _{Âl-i Đmrân 3/45–47; Meryem 19/17–22; el-Mü’minûn 23/50.}

359 _{et-Tevbe 9/31.}

360 _{en-Nisâ 4/157, 171, 172; el-Mâide 5/17, 72, 75; et-Tevbe 9/31; Âl-i Đmrân 3/45.}

361 _{el-Bakara 2/87.}

362 _{en-Nisâ 4/171; el-Enbiyâ 21/91; et-Tahrîm 66/12.}

363 _{Âl-i Đmrân 3/39, 45, 46, 49, 50, 55; en-Nisâ 4/157, 171; el-Mâide 5/75; es-Saf 61/6.}

364 _{es-Saf 61/6.}

365 _{el-Mü’minûn 23/50; Meryem 19/21.}

366 _{Âl-i Đmrân 3/55.}

367 _{Meryem 19/21, 26, 30, 31.}

368 _{Meryem, 19/27–33;el-Mâide 5/75.}

369 _{Âl-i Đmrân 3/49–51; en-Nisâ 4/171, 172; el-Mâide 5/17, 46, 72, 75,116–117; Meryem 19/30–31, 36;}

ez-Zuhruf 43/59; es-Saf 61/6.

370 _{el-Bakara 2/87, 253; el-Mâide 5/110.}

371 _{Âl-i Đmrân 3/45–47,49; el-Mâide 5/110, 112, 115; Meryem 19/17–22, 30; el-Mü’minûn 23/50.}

övülen kadınların başında gelen Hz. Meryem iffet, itaat, ismet ve takva gibi faziletlerin simgesi olan bir şahsiyet olarak gösterilir.

Meryem sûresindeki Hz. Meryem’den bahseden kıssa Hz. Zekeriyyâ ve Hz. Yahyâ kıssasından daha ilginçtir. Çünkü o kıssada kısır ve ihtiyar bir kadının, yaşlı da olsa eşinden bir çocuğu dünyaya getirmesi söz konusu edilmiştir. Burada ise hiçbir erkek eli değmemiş bir kızın babasız bir çocuk dünyaya getirmesi anlatılmaktadır. Kur’ân’ı-Kerîm’de bildirildiğine göre Meryem evinden ayrılarak mabedin doğu tarafında bir yere çekilir ve Cebrâil (as) kendisine düzgün bir insan şeklinde görünür. Bu durumdan rahatsız olan Hz. Meryem, "#ﺕ Aآ نإ HAﻡ ﻝ#3 ذأ D0إ ﻝ#," “Meryem

dedi ki: Senden, er-Rahmân'a, sığınırım! Eğer Allah'tan sakınan bir kimse isen (bana dokunma)”375 _{der. Hz. Meryem en çeresiz kaldığı bir durumda Allah’a er-Rahmân}

ismiyle istiâzede bulunmuş ve O sonsuz rahmet sahibinin koruyuculuğuna sığınarak kendisinin karşılaştığı bu tehlikeli durumdan kurtulmayı niyaz etmiştir.

er-Rahmân’a sığınan Hz. Meryem’e Cebrâil, kendisinin Allah’ın bir elçisi olduğunu söyler ve ona, bir erkek çocuğu doğuracağını müjdeler. Melek vasıtasıyla Hz. Meryem’e ruh üfürülür376 _{ve Hz Meryem, Hz. Đsa’ya hamile kalır. O, bundan dolayı} insanların gözünden uzak, kuytu bir köşeye çekilir. Doğum zamanı geldiğinde doğum sancısının verdiği elemle bir hurma ağacına doğru yönelen Hz. Meryem hurma ağacının alt tarafından bir ses duyar. Gelen bu ses, rahminde olanın insanlar için delil ve rahmet olduğunu bildirerek üzülmemesini çünkü kendisi için alt yanında bir su arkı vücuda getirildiğini ya da kendisinden Đsâ yaratılıp çıkarıldığını,377 altında bulunduğu hurma dalını kendine doğru silkelemesini ve böylece üzerine olgun hurmalar döküleceğini söyler. Sonra da ( #ﻡﺹ ﻝ ترL0 D0إ Dﻝ( ا+أ >2ﻝا ﻡ یﺕ #ﻡv( #A ي,و D3ﺵاو DB("

#<0ا مﻝا آا

" “Ye, iç. Gözün aydın olsun! Eğer insanlardan birini görürsen de ki: Ben,

er-Rahmân'a oruç adadım; artık bugün hiçbir insanla konuşmayacağım.”378

373 _{Âl-i Đmrân 3/37, 42–43, 45; el-Mâide 5/75; el-Enbiyâ 21/91; et-Tahrîm 66/12.}

374 _{Buhârî, “Şehâdât”, 30, “Enbiyâ”, 32, 45, 46, “Et’ime”, 25, “Menâkıbu’l-Ensâr” 20.}

375 _{Meryem 19/18.}

376 _{el-Enbiyâ 21/91; et-Tahrîm 66/12.}

377 _{Râzî, Tefsîr-i Kebîr, XV, 321–323.}

Kur’ân’da anlatılan bu kıssada Yüce Allah’ın, Hz. Meryem'in üzüntüsünü gidermek ve acılarını dindirmek için sonsuz rahmetinin bir neticesiyle ve er-Rahmân isminin tecellisiyle ona mucizevî iki ikramda bulunduğu görülür. Allah Teâlâ ilk olarak Meryem’in yanıbaşındaki kupkuru bir yerden, içilebilecek berrak tatlı bir su fışkırtır. Bu tatlı su fışkırtılması olayını mucize eseri olarak Đsâ’yı babasız yaratması şeklinde anlayanlar da379 olmuştur. Đkinci olarak da kurumuş hurma ağacını silkelemekle taze, lezzetli ve olgun hurma döküleceğini bildirir. Bunlardan yiyip içmesini, gönlünü hoş tutmasını, doğuracağı çocuktan dolayı sevinip mutlu olmasını ister. Babasız çocuk doğurduğu için kendisini kınayan cahillerle tartışmamasını ve Allah için sükût orucu adadığına işaret etmesini tavsiye eder.380