İlaveler

İlave yapılar, yapı inşaat alanında artış meydana getiren inşa faaliyetleridir. Yapı inşaat alanında artış meydana getiren faaliyetler ise, ana yapıya ek ya da ana yapıdan bağımsız olarak inşa faaliyetlerinin yapılmasıdır.

21 3. RUHSAT (İZİN) KAVRAMI

Arapça bir sözcük olan ruhsat, birinci anlamı ile izin, müsaade; ikinci anlam olarak da bu izni veya müsaadeyi gösteren izin belgesi, ruhsatname, anlamlarına gelmektedir.

Arapça ruhsat ve Farsça nâme sözcüklerinin birleşiminden meydana gelen

“ruhsatname” sözcüğü ise, “belli etkinliklerde bulunabilmek, kamu hizmeti ve mallarından yararlanabilmek için kişilere, önceden belirlenmiş ve bazı şartlara uyma kaydıyla idarece verilen izin, ruhsat” anlamına gelir.

“Yapı ruhsatı” deyimi ise, taşınmaz malikinin ya da taşınmaz üzerinde yapı yapma hakkı olan kişi ya da kurumların, taşınmazı üzerinde imar mevzuatına uygun bir yapı ya da mevcut bir yapı üzerinde esaslı değişiklik ve ilaveler yapılabilmesi için yetkili makamlar tarafından verilen izin belgesi anlamına gelmektedir.

İmar Kanunu’nun 21. maddesinde, bu kanun kapsamına giren bütün yapılar için (istisnalar dışında) yetkili idareden yapı ruhsatının alınmasının zorunlu olduğu belirtilmiştir.

İdare, imar düzenini korumak, dengeli, düzenli ve sağlıklı şehirleşmeyi gerçekleştirmek amacıyla, kolluk faaliyetleri kapsamında çeşitli imar etkinliklerinde bulunur. İdare bu etkinliklerini de değişik organları aracılığıyla ve idare hukukunun en önemli araçları olan idari işlem ve eylemlerle gerçekleştirir.

İdarenin imar etkinlileri arasında yer alan yapıya ruhsat verme işlemi, yapılaşmayı denetim altında tutabilmek ve böylelikle dengeli, düzenli ve sağlıklı şehirleşmeyi sağlayabilmek için, kolluk yetkisine dayanarak yaptığı bir idari işlemdir.

22 4. WEB TARAYICI (BROWSER)

Web standart olarak bilgi hizmetlerinin görüntülenmesi ve hazırlanması için birçok değişik platform (Unix, Windows, MacOs,...) üzerinde çalışan programlara izin verir.

Bu programlara Web Tarayıcılar (Browser) denir. HTML kodları World Wide Web (Dünya Çapında Kütüphane) için hazırlanmış Web tarayıcılarında görüntülenir. Her bir HTML dokümanı tarayıcılar tarafından görüntülenebilse de tarayıcılardan kaynaklanan çeşitli eksiklik ve özelliklerden ötürü hazırlanan dokümanlar her tarayıcıda aynı görüntülenmez.

Neden değişik tarayıcıların değişik sürümlerine ihtiyacımız var? Bu sorunun cevabı, HTML dilinin Internet’ ın ortak dili olduğu gerçeğine bir ölçüde gölge düşürecektir.

Çünkü ortak bir HTML dili bulunmasına rağmen, tarayıcıların ve aynı tarayıcının farklı sürümlerinin HTML kodlarını yorumlayışı farklıdır. HTML, Uluslararası Web Konsorsiyumu adlı kuruluşun çıkarttığı standart sayılan ve 4.01 Sürümüne ulaşmış bir dil konumundadır. Böyle bir standartlaşmaya rağmen, Netscape ve Microsoft firmaları, bilgisayar kullanıcılarını rağbet ettiği tek tarayıcı programını kendi programları olmasını sağlamak üzere giriştikleri rekabet çerçevesinde, programlarını sadece HTML dilini aynı şekilde yorumlayan ve dolayısıyla birbirinden farksız sonuçlar veren programlar olmaktan çıkartmak istediler. Bunun sonucu ise Web tasarımcısının, bazen Netscape’ in anladığı ama IE’ nın anlamadığı, kimi zaman IE’ in becere bildiği, buna karşılık Netscape’ in henüz programına koyamadığı HTML özelliklerinden hangisini kullanacağına karar veremez duruma düşmesi oldu.

HTML dilini kullanarak, ticari amaçlı Web tasarımı yapan kişi, Internet ile bağlantılı bilgisayar kullanıcılarının (Internet kullanıcıların) hepsinin ekranda aynı şekilde gösterilecek sayfalar yapmaya mecburdur. Buna karşılık bir firmanın intranet ortamı için Web tasarımı yapan kişinin, HTML kodlarından sadece kendi firmasının standart olarak benimsediği tarayıcının anlayabileceği özelliklerinden yaralanması mümkündür.

23 5. COĞRAFİ BİLGİ SİSTEMLERİ

İngilizce Geographical Information Systems (GIS) ifadesinin Türkçe karşılığı olan Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS) çok farklı disiplinlerden olması nedeniyle değişik şekillerde tanımlanmaktadır. Özellikle CBS’ nin dünyada konumsal bilgi ile ilgilenen kişi, kurum ve kuruluşlar arasında geniş bir merak uyandırması, gelişmelerdeki hızlı değişiklikler, özellikle ticari beklentiler, farklı uygulama ve fikirler, CBS’ nin standart bir tanımının yapılmasına henüz izin vermemiştir.

CBS, bazı araştırmacılara göre konumsal bilgi sistemlerin tümünü içeren ve coğrafi bilgiyi irdeleyen bir bilimsel kavram, bazılarına göre; konumsal bilgileri dijital yapıya kavuşturan bilgisayar tabanlı bir araç, bazılarına göre de; organizasyona yardımcı olan bir veri tabanı yönetim sistemi olarak nitelendirilmektedir. Buna göre en genel haliyle CBS'tanımı aşağıdaki şekildedir;

Coğrafi Bilgi Sistemleri; konuma dayalı gözlemlerle elde edilen grafik ve grafik- olmayan bilgilerin toplanması, saklanması, işlenmesi ve kullanıcıya sunulması işlevlerini bütünlük içerisinde gerçekleştiren bir bilgi sistemidir.

Dünya üzerinde bulunan konumsal olan ve olmayan bilgileri belirli bir amaca yönelik olarak toplamaya, bilgisayar ortamında depolamaya, kontrol etmeye, analiz etmeye ve görüntülemeye olanak sağlayan teknik araçlar bütününü CBS olarak tanımlamak mümkündür.

Harita üzerindeki bilgiler grafiksel olarak ifade edilebildiğinden, konuma dayalı grafik ve grafik olmayan nitelikleri açıklayabilen bilgilerin, bir bütün içinde aynı sistemde toplanıp analiz edilmesi gereği CBS’nin ortaya çıkmasına neden olmuştur. Bilgilerin tek bir sistem içerisinde toplanıp, depolanması, modellenerek analiz edilmesi, eldeki bilgilere hızlı ve güvenli bir ulaşımı sağlayacağından sistemin etkinliği ve güvenilirliği daha fazla olacaktır.

CAD (Computer Aided Design) gibi bilgisayar destekli çizim ve tasarım ile uydu görüntü analizi sistemleri, CBS sistemlerinin gelişmesine oldukça önemli katkı sağlamışlardır. Bu tür sistemler daha çok fiziksel çevrenin takip-kontrol edilmesi ve modellenmesi ile ilgilenmektedirler. CBS ise coğrafi bilgilerin toplanması, depolanması, analizi ve görüntülenmesinden oluşan yazılımlar bütününü oluşturmaktadır. Karar vermeyi destekleyen bir bilgi sistemi olduğu söylenebilir. CBS sık sık geniş çaplı olarak coğrafik kantitatiflerin modellenmesi ile ilişkilendirilmektedir.

24

Kısacası, CBS, konuma ait olan tüm konularda uygulama alanı bulmaktadır, bu nedenle CBS Konumsal Bilgi Sistemleri olarak da adlandırılmaktadır.

5.1. Temel Kavramlar

Günlük yaşamdaki her karar, coğrafi olgular tarafından etkilenmekte, sınırlanma ve yönlendirilmektedir. Karmaşık planlama ve yönetim sorularının çözülebilmesi için tasarlanan; mekândaki konumu belirlenmiş verilerin kapsanması, yönetimi, işlenmesi, analiz edilmesi, modellenmesi ve görüntülenebilmesi işlemlerini kapsayan donanım, yazılım ve yöntemler sistemidir (İŞG, 2005).

Daha basit bir ifade ile ‘dünya üzerindeki bölgeleri tarif eden, verileri saklayan ve kullanan bilgisayar sistemi’ olarak da tanımlanmaktadır. CBS, mekansal verilere bağlı sözel bilgileri entegre bir şekilde depolayan bir yapıya sahiptir. CBS, problemlerin çözümünde etkin bir koordinatördür (İŞG, 2005).

Veri Yapısı: Coğrafi veri yapısı temel olarak mekansal ve tamamlayıcı bilgiler olmak üzere iki gruba ayrılır. Mekansal veriler, özelliklerin yerini, şeklini ve diğer mekansal veriler ile ilişkilerini belirler. Tamamlayıcı bilgiler ise özelliklere ait bilgilerin veri tabanında tutulmasıdır (İŞG, 2005).

Şekil 5-1 Grafik ve grafik olmayan veriler (İŞG, 2005).

25

Şekil 5-2 CBS kurulması için gerekli elemanlar (İŞG, 2005).

Ancak, sistemin başarısı bu teknolojileri kullanacak personel ve yöneticilerin eğitimine bağlıdır ve en önemli faktör bu konuda yetişmiş “insan”dır. Coğrafi Bilgi Sistemlilerinde amaç Coğrafi bilginin; üretimini, yönetimini, analiz ve network üzerindeki dağıtık veri tabanlarından coğrafi verileri tüm insanların paylaşabileceği profesyonel bilgi sistemi teknolojisini sunmaktır (İŞG, 2005).

Veri Depolama Formatları: Coğrafi Bilgi Sisteminde yeryüzüne ait bilgiler, vektör ve raster formatlarda birbirlerinden soyutlanmış farklı tabakalar seklinde depolanırlar.

Vektörel Veri: Formatında konuma ait veriler; nokta, çizgi ve alan özellikleri x,y koordinat değerleriyle depolanırlar. Nokta özelligi tekbir x,y koordinat çifti ile temsil edilen verilerdir (Elektrik Direkleri, Yangin Musluklari, Kuyular gibi). Çizgi özelliği, bir baslangıç ve bir bitiş noktası olan x,y koordinatlar dizisi ile temsil edilirler (Dereler, Yollar, Elektrik Hatlari gibi). Alan özelliği ise, baslangıç ve bitiş noktası aynı olan x,y koordinatlar dizisi ile temsil edilirler. (Parseller, Binalar, Arazi Kullanimi gibi)

Raster Veri: Formatında konuma ait veriler ise; hücrelere bağlı olarak temsil edilir.

Aynı boyuttaki hücrelerin bir araya gelmesi ile oluşurlar. En küçük birim pixel olarak tanımlanır. Raster verilerde verinin hassasiyeti pixel buyutuna göre değisen çözünürlük (resolution) özelligi ile tanımlanır. Raster veride her pixel bir değere sahiptir. (İŞG, 2005).

26 Aralarındaki Farklılıklar:

Raster verilerin veri depolama hacmi vektör verilere göre oldukça büyüktür. Bazı konumsal analizler (Bindirme analizleri, Alan hesaplamaları ve yakınlık analizleri gibi) raster veri formatında daha kolaydır. Verilerin hassasiyeti raster verilerde pixel size ile orantılı olduğunda hassas çalısmalarda veri kayıplarına neden olabilir. Vektörel veri formatında grafik objeleri tanımlayan öznitelik bilgilerine ulaşma ve güncelleme ve daha kolaydır (İŞG, 2005).

Sorgulama: Cografi Bilgi Sistemi grafik ve grafik olamayan verilerin birbirleri ile bütünleşik olarak sorgulanmasına olanak tanır. Buna göre grafik veriden sözel verilere, sözel verilerden de grafik (konumsal veriye) verilere hızlı bir erişim sağlanmış olur (İŞG, 2005).

Select Feature & Select By Attribute: Cografi Bilgi Sisteminde depolanmış bir yol objesinin tanımlanması ile, o yolun uzunluk, adı, tipi, vb bilgilere hızlı bir erişim sağlanmış olur. Bir parsel tanımlandığında o parselin alan, çevre, ada ve parsel numarası gibi veritabanına girilmiş bilgilere erişim sağlanmış olur. Veri tabanından mantıksal ifadeler kullanılarak grafik verilere ulaşılmış olur. Mahalle adı tanımlanarak o mahalledeki tüm parseller ekranda görüntülenebilir (İŞG, 2005).

Select by Location: Birbirlerinden soyutlanmış farklı tabakalarda ve aynı coğrafi düzlemde depolanmış verilerin (Yol,Mahalle Sinirlari, Parseller, Okullar, Ilçe Sinirlari gibi) birbirleri ile iliskilendirilmesidir. Örnegin bir mahalle içine giren parsellerin, okulların seçilmesi, D750 karayolunun geçtigi ilçelerin seçilmesi, bir sanayi alanına belli bir mesafede olan yerleşim yerlerinin belirlenmesi gibi mekansal sorgulamalar yapılabilmektedir (İŞG, 2005).

Veri Görüntüleme ve Harita Çıktı Işlemleri: Sistemde depolanan vektör veriler, veritabanı bilgilerine göre sınıflandırılarak farklı özelliklerde görüntülenebilirler.

Sistemde yer alan semboloji kütüphanesi ile, vektör verilere çizgi tipleri, tarama, renk ve grafik semboller atayarak ilgili yönetmeliklere göre harita görüntüleme islemleri hizli bir sekilde gerçekleştirilir (İŞG, 2005).

5.2. ArcGIS

ARCGIS™ 10.1 sistemi, entegre bir cografi bilgi sistemidir. CBS yazılım bileşenlerinin ortak kütüphanesi ArcObjects üzerine kurulmuş bir sistemdir.

27

ArcGIS Desktop: Ileri düzeyde CBS uygulamalarının bütünüdür.

ArcGIS Desktop, (ArcInfo, ArcView ve ArcEditor) içerisinde bütünleşik olarak gelen ArcMap, ArcCatalog, ArcToolbox, ArcGlobe ve Model Builder arayüzleri ile, haritalama, coğrafi analizler, veri editleme, veri yönetimi ve görüntüleme islemlerinin gerçeklestirilebildiği entegre bir cografi bilgi sistemi yazılımıdır.

ArcGIS Desktop, üç farklı yazılım üürünü ile CBS kullanıcıları için meknasal verilerin yönetimi ve bilginin etkin kullanımında bir koordinatördür.

•ArcView, çok kapsamli haritalama, veri kullanımı, analiz ve geoprocessing araçları saglar.

•ArcEditor, bütün ArcView fonksiyonlarına ek olarak shapefile ve geodatabase için gelişmiş editleme içerir.

•ArcInfo, çok kapsamlı CBS fonksiyonları ve çok zengin coğrafi işlemler içeren profesyonel bir yazılımdır. Çok gelişmiş geoprocessing ile ArcView ve ArcEditor fonksiyonlarını genişletir. ArcView, ArcEditor ve ArcInfo aynı mimariyi paylaşması sebebiyle ArcInfo Workstation için gereken uygulamaları da (Arc, ArcPlot™, ArcEdit™, AML, vs.) içermektedir.

ArcView: Çok kapsamlı veri kullanımı, haritalama ve analizler üzerine odaklanır.

ArcView profesyonel CBS kullanıcıları için anahtar bir veri kullanımıdır. ArcView 10.1, ArcMap, ArcCatalog, ArcToolbox ve ModelBuilder uygulamalarının bir bütünüdür. ArcView; haritalama, raporlama ve harita-bazlı analizler için güçlü bir toolkit oluşturur.

ArcGIS Server: Ortak CBS yazılım objeleri kütüphanesidir. Sunucu tarafinda bütün CBS uygulamalarını, SOAP tabanlı web servislerini ve web uygulamalarını gerçekleştirmek için kullanılır.

ArcGIS Server, merkezi olarak yönetilen, ileri düzeyde CBS fonksiyonelliği sağlayan, çok kullanıcılı ortamları destekleyen ve endüstri standartlarını kullanan bütün coğrafi bilgi sistemi uygulamalarını ve hizmetlerini kuran bir platformdur.

ArcGIS Server geliştiricilere, CBS Web uygulamaları yapılandırabildikleri bir ortamdır. Bununla birlikte, istemciler tarafindan kullanilan Web browser tabanlı uygulama, ArcGIS Desktop ürünleri ArcInfo, ArcEditor ArcView ve ArcGIS Engine uygulama hizmetleri sağlamaktadır.

28

Web-browser istemcileri, CBS sunucusuna bağlı hizmetlerden faydalanabilmek için kendi üzerlerine kurulan ArcGIS teknolojisine ihtiyaç duymazlar. ArcGIS Server, geliştiricilerin ve sistem tasarımcılarının merkezi olarak yönetilen CBS gerçekleştirmelerini saşlar. Web uygulaması gibi çok kullanıcılı ortamı destekleyen CBS uygulamaları üzerinden daha düşük maliyete sahip olma avantaji sağlar ve desktop uygulamalarını her kullanıcının makinesine yükleme maliyetinden tasarruf eder.

ArcGIS Server, ilişkisel veritabanları, web sunucuları ve bütün uygulama sunucuları gibi diğer kritik IT sistemleri ile entegrasyon için idealdir.

Şekil 5-3ArcGIS Server uygulama yapısı (İŞG, 2005).

ArcGIS; ArcGIS Desktop, ArcGIS Engine, ArcGIS Server ve ArcIMS sistemleri içerisinde yer alabilmektedir. Bütün bu sistemler, iliskisel veritabanlarina ArcSDE üzerinden erisebilir ve bu veritabanlarını kullanabilir.

CBS veri ve uygulamalarını sunmak için Web sitesi geliştirir. Ücretsiz HTML ve Java™ ekranları ArcIMS ile birliktedir fakat ArcIMS aynı zamanda geniş ölçüde istemciyle (ArcGIS Desktop, ArcPad, kablosuz araçlar ve Java istemcileri için Map

29 Objects gibi) çalışabilir (İŞG, 2005).

ArcInfo: Çok kapsamlı CBS fonksiyonları ve çok zengin coğrafi işlemler içeren profesyonel bir yazılımdır.

ArcInfo, ArcGIS’in fonksiyon olarak en zengin istemcisidir. ArcInfo, bütün ArcView ve ArcEditor yeteneklerini sağlar. ArcInfo, GIS veri üretimi, güncelleme, sorgulama, haritalama ve analiz sisteminin bütünüdür.

ArcMap: ArcMap’de mevcut grafik ve sözel verilerin görüntülenmesi, veri günleme, sorgulama ve analiz, grafikleme ve raporlama araçlari ile yüksek kalitede kartografik üretim fonksiyonlari bulunmaktadir.

ArcGIS Desktop yazilimlarinin (ArcInfo, ArcEditor ve ArcView) içerisinde bütünlesik olarak gelen ArcMap uygulamasi, GIS verileri ile ilgili baslica su fonksiyonlari yerine getirir;

ArcCatalog : ArcCatalog, grafik ve sözel verileri tanımlama, gözden geçirme, yönetme, ve organize etme islemlerini üstlenmiş olan uygulamadır. ArcGIS Desktop yazılımlarının (ArcInfo, ArcEditor ve ArcView) içerisinde bütünleşik olarak gelen ArcCatalog uygulaması, GIS verileri ile ilgili su fonksiyonları yerine getirir;

•ArcCatalog’da, ilişkisel veri tabanlarına direk bağlantı Windows Exploler’a benzer işlevler

•Veri Tipleri,içerikleri ve icon Görüntüleme (Contents)

•Drag,Drop Özelliği (ArcMap ve ArcToolBox için)

•Projeksiyon sistemlerinin görüntülenmesi ve yönetilmesi Veri tabanında yer alacak

30

olan alanların (Field) yaratılması ve tüm özelliklerinin yönetimi ArcGIS veri formatlarının yaratılması (Shape File, Coverages ve Feature Class)

•Veri Içerik Tablolarının oluşturulması ve görüntülenmesi •DataView ortamında Ön gösterimlerinin sağlanması

•UML (Unified Modeling Language) ile olusturulmus nesne modellerinden geodatabase yaratma

•Grafik ve Sözel veriler arasındaki işlevlerin tanımlanması (Subtypes, Domain, RelationShips)

•Veri yönetimi (Copy, Rename, Delete)

•ArcGIS Server yönetimi

•Lokal aglar ve Web üzerinde CBS verileri arama ve bulma

•ArcToolbox (Geoprossesing) fonksiyonlarını içerir.

ArcCatalog, mekansal verilerinizin yönetimi ve veritabani tasarimi için kullanilabildigi gibi, depolama, görüntüleme ve metaveri yönetimi için de kullanilabilen bir arayüzdür.

31

6. TAŞINMAZ DEĞERI VE DEĞERLEME KAVRAMI

Taşınmaz değerlemesi birçok faktörün bir arada irdelenmesini gerektiren çok boyutlu bir işlemdir. Bu durum değerlemeyi yapan kişinin teknik ve hukuki bakışla karmaşık bir yapıyı analiz etmesini, bağımsız elemanların ortak etkilerini kavramasını ve yorumlamasını gerektirir. Bu amaçla taşınmaz değerlemesi konusunda uzman sayılabilecek kişilerin bazı özel konularda profesyonel eğitim alarak temel bilgilerle donanmış olmalıdır.

◆ Vergilendirme Hukuku,

◆ Kadastro Kanunu,

◆ Tapu Sicil Kanunu,

◆ İmar Kanunu,

◆ Kıyı Kanunu,

◆ Orman Kanunu,

◆ Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma ile İlgili Hukuk,

◆ Yerel Yönetimler ve İmar Hukuku,

◆ Parsel Ekonomisi,

◆ Genel Finans Bilgisi,

◆ İşletme Ekonomisi,

◆ Şehir ve Bölge Planlama,

◆ Jeoloji,

◆ Jeofizik,

◆ Matematik.

32

6.1. Taşınmaz Değerlemesinin Uygulama Alanları

Ülkemizde bazı yasa hükümlerinin hakça uygulanabilmesi için taşınmaz değerlerinin belirlenmesi ve bunların güncel olarak tutulması gerekmektedir. Başta Anayasamız olmak üzere Medeni Yasa, Kamulaştırma, Emlak, Vergi Usul, Devlet İhale, Gelir, Belediye Gelirleri, Harçlar, Kadastro, İmar, Özelleştirme, Orman, Kat Mülkiyeti, Köy Yasalarını sayabiliriz. Değinilen yasaların değerleme açısından temel ilkeleri, değer kavramı, değerleme veri ve yöntemleri değerleme uzmanları açısından incelendiğinde aşağıdaki yapı ortaya çıkmaktadır (Açlar vd. 2003).

6.1.1. Anayasa

1982 Anayasası’nda taşınmaz değerlemesiyle doğrudan ilişkili olan kamulaştırma ve devletleştirmeyle ilgili hükümler vardır.

Kamulaştırmayı doğrudan ilgilendiren Anayasanın hükmü 46. maddedir ve şöyledir:

Madde 46- “ Devlet kamu tüzel kişileri, kamu yararının gerektirdiği hallerde karşılıklarını peşin ödemek şartıyla özel mülkiyette bulunan taşınmaz malların tamamını veya bir kısmını kanunla gösterilen esas ve usullere göre kamulaştırmaya ve bunların üzerinde idari irtifaklar kurmaya yetkilidir”

Anayasanın devletleştirmeyi düzenleyen 47. maddesi şöyledir:

“Madde 47- Kamu hizmeti niteliği taşıyan özel teşebbüsler, kamu yararının zorunluluğu kıldığı hallerde devletleştirilebilir. Devletleştirme, gerçek karşılığı üzerinden yapılır, gerçek karşılığın hesaplanma tarz ve usulleri kanunla düzenlenir…”

Her iki hükümden de anlaşıldığı gibi Anayasa’da taşınmaz malların gerçek değerlerinin belirlenmesinin düzenlenmesini öngörmektedir.

6.1.2. Kamulaştırma yasası

8.11.1983 tarih ve 18215 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren 2942 sayılı Kamulaştırma Yasası ülkemizde taşınmaz malların değerlerinin saptanması konusunda en kapsamlı yasadır. Yasada taşınmazların değerleme yöntemleri, veri ve etmenleri ile değerleme uzmanlarının dikkat etmesi gereken değer etmenlerine ilişkin ayrıntılı düzenlemeler bulunmaktadır.

Kamulaştırma Yasası’nın çeşitli maddelerinde 05.05.2001 tarih ve 24393 sayılı Resmi

33

Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren 4650 sayılı “ Kamulaştırma Yasası’nda Değişiklik Yapılması Hakkında Yasa” ile değişiklikler yapılmıştır. Yapılan değişikliklerin en önemlilerinden biri Kamulaştırma Yasasının 8. maddesiyle, idarelere kamulaştırma kararı alınmasından sonra kamulaştırmanın her evresinde tanınan, taşınmaz sahibi ile anlaşma ve trampa yetkisinin öncelikle uygulanmasıdır. Yasa, kamulaştırma kararı alınan taşınmazın, idare tarafından pazarlıkla satın alınması ya da trampası için taşınmazın kestirim bedelinin belirlenmesi öngörmektedir.

2942 sayılı kamulaştırma yasasının yine değerlemeye ilişkin hükümlerinin bulunduğu 11. maddesi 4650 sayılı yasalı sayının 6. maddesi ile yeniden düzenlenmiştir. Nitekim yasanın 11. maddesi şöyledir:

“15. madde uyarınca oluşturulacak bilirkişi kurulu kamulaştırılacak taşınmaz malın bulunduğu yere mahkeme heyetiyle giderek hazır bulunan ilgilileri dinledikten sonrataşınmaz malın veya kaynağın,

a) Cins ve nevini, b) Yüzölçümünü.

c) Kıymetini etkileyebilecek bütün nitelik ve unsurlarını ve her unsurun ayrı ayrı değerini,

d) Varsa vergi beyanını,

e) Kamulaştırma tarihindeki resmi makamlarca yapılmış kıymet takdirlerini,

f) Arazilerde, taşınmaz mal veya kaynağın kamulaştırma tarihindeki mevkii ve şartlarına göre ve olduğu gibi kullanılması halinde getireceği net gelirini.

g) Arsalarda, kamulaştırılma gününden önceki özel amacı olmayan emsal satışlara göre satış değerini,

h) Yapılarda, resmi birim fiyatları ve yapı maliyet hesaplarını ve yıpranma payını, i) Bedelin tespitinde etkili olacak diğer objektif ölçüleri,

Esas tutarak düzenleyecekleri raporda bütün bu unsurların cevaplarını ayrı ayrı belirtmek suretiyle ve ilgililerin beyanını da dikkate alarak gerekçeli bir değerlendirme raporuna dayalı olarak taşınmaz malın değerini tespit ederler.”

34 6.1.3. Emlak vergisi yasası

Emlak vergisi, servet üzerinden alınan bir vergi olup gelişmiş ve gelişmekte olan pek çok ülkede yerel yönetimler bakımından en önemli gelir kaynağıdır. Ülkemizde Emlak Vergisi Kanunu 11.08.1970 tarih ve 13576 sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. 1319 sayılı yasa, bina, arsa ve arazi gibi taşınmazlardan rayiç bedele göre vergi alınmasına ilişkin bir yasadır.

Rayiç bedele göre alınan emlak vergisine ilişkin oranlar, 29.07.1998 tarih ve 23417 mükerrer sayılı Resmi Gazetesinde yayımlanan 4369 sayılı yasanın yedinci bölümünde yer alan 1319 sayılı Emlak Vergisi Kanunu ile ilgili Son Değişikliklere göre binalarda

%0.2, meskenlerde %0.1, arsalarda %0.3 ve arazilerde %0.1 olarak değiştirilmiştir.

6.1.4. Özelleştirme yasası

Ülkemizde özelleştirme faaliyetlerinin şeffaf bir şekilde yürütülmesine yönelik olarak ilk kanuni düzenlemeler 27.11.1994 tarih ve 22124 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren 4046 sayılı Özelleştirme kanunu ile yapılmıştır.

Taşınmaz değerlemesi özelleştirmenin en önemli aşamalarından birisidir. Bu nedenle özelleştirilmesi yapılacak olan taşınmazın değer tespitinin ne şekilde yapılacağı yasanın Özelleştirme Yöntemleri, Değer Tespiti, İhale Yöntemleri konu başlıklı 18.maddenin (B) bendinde ayrıntılı değinilmiştir.

6.1.5. İmar yasası

09.05.1985 tarih ve 18749 sayılı Resmi Gazete’ de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.

3194 sayılı İmar Yasası ülkemizde planlı gelişmeyi sağlamak, sağlıklı ve yaşanabilir bir çevrede düzenli yerleşim alanları oluşturmak ve yaşam kalitesini arttırmak amacıyla

3194 sayılı İmar Yasası ülkemizde planlı gelişmeyi sağlamak, sağlıklı ve yaşanabilir bir çevrede düzenli yerleşim alanları oluşturmak ve yaşam kalitesini arttırmak amacıyla

Belgede ANKARA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ DÖNEM PROJESİ (sayfa 21-0)