Hophopçu (Manevracı)

Maden ocaklarında döküm yapılan yere tumba, dökümü yapan kamyonları yönetecek kişiye de hophopçu (Harmancı- Manevracı) denir. Açık Ocak maden işletmelerinde iş makinelerinin arazi şartlarından kaynaklanan dar bölgelerde ki hareketlerini tanzim eden, iş makineleri operatörlerini ve kamyonu şoförlerinin makine alt kısımlarını, döküm ve yol kesişim sınırlarında güvenli manevra yapmaları ve emniyetli şekilde ilerlemelerine yardımcı olan, manevra alanlarında çalışma emniyetini sağlayan vasıflı kişiye denir. Hophopçu, Harmancı, tumbacı olarak ta adlandırılırlar. Kişilere meslekleri ile alakalı görev tanımları iş güvenliği eğitimlerinde verilir. Eğitimden sonra bu kişilere görev tanımları okunup imzalatılır. Hophopçuların görev tanımı şu şekildedir;

1- Gündüz ve gece vardiyasında görev yapan hophopçular ve manevracılar; Kamyon ve diğer araç sürücüleri tarafından kolayca görülecek bir yerde durmaları, kendilerine verilen bareti takmaları, fosforlu yeleği giymeleri, iş ayakkabısı giymeleri, düdük kullanmaları, havanın karardığı anlarda el feneri ile işaret vermeleri iş güvenliği açısından uymak zorunda olduğu en önemli kuraldır.

2- Hophopçular ve Manevracılar; İşçi Sağlığı ve İş Güvenliğinin bütün gerekliliklerini kullanma zorunluluğu bulunan ve kendilerine tutanak ile verilen koruyucu malzemeyi ( Baret, İş Ayakkabısı, Fosforlu Yelek, Düdük, El Feneri, Toz Maskesi, İş Gözlüğü, Eldiven vb.) öğretildiği şekilde kullanmak zo-rundadırlar. Aksi halde yukarıda sözü edilen Koruyucu Malzemeyi kullanmamalarından kaynaklanan iş kazalarından bizzat Hophopçular ve Manevracıların kendisi sorumlu tutulacaklardır.

3- Hophopçular; kamyonu malzemesini boşaltmak için döküm setine geri manevra ile yanaştırmaktan sorumludurlar. Bu görevlerini yaparken iş güvenliği bakımından kendisi şoförün oturuşuna göre solunda (şoför mahalli tarafında) ve araçtan açıkta durması gerekmektedir. Aracın arkasında, sağında ve yakınında durup işaret vererek döküm setine aracı yanaştırması iş güvenliği açısından

(aracın altında kalabilir araçtan taş veya kaya üzerine düşebilir, araç devrilir ise altında kalabilir) kesinlikle yasaktır.

Kamyonun yan yatması ihtimaline karşı tedbir olarak, döküme yanaştıracakları iki araç arasında mutlaka en az bir damper boyu mesafe olacaktır. (Devrilen aracın yanındakinin üzerine devrilmemesi için.)

4- Hophopçular; kamyonu yanaştıracakları döküm setlerinin yeterli yükseklikte (en az kamyon lastik çapı yüksekliğinde) olmasını sağlamakla yükümlüdür. Döküm setlerinin kuvvetli ve yeterli yükseklikte olması için, döküm sahasının düzeltilmesi ve dökülen dekapaj malzemesinin serilmesi işini yapan Paletli Makine ve Dozer Operatörü ile diyalog kurup araçların yanaşacağı zeminin düz ve temiz olmasını sağlamak, döküm setlerini yaptırmak, projeye uygun olarak döküm yaptırmak saha mühendisinin ve formenin talimatları doğrultusunda çalışmak zorundadır.

5- Hophopçuların, vardiya başında dolu kamyonlar döküm sahasına gelmeden önce, iş yerine gelmeleri, vardiya sonunda ise son araca dökümünü yaptırdıktan sonra iş yerini terk etmesi zorunludur. Geç işe başlaması ve erken paydos etmesi ile görev yerini terk etmesi kesinlikle yasaktır.

6- Hophopçular ve Manevracılar; Döküm sahasını aydınlatan projektörlerin yanıp yanmadığını kontrol etmekle yükümlüdürler. Projektörler ile aydınlatmanın olmadığını veya yeterli gelmediğini saha mühendisine ve formene en kısa yoldan (telefon veya şoförlerle) bildirmek zorundadırlar.

7- Hophopçular ve Manevracıların alkollü olarak işe çıkmaları kesinlikle yasaktır.

8-Hophopçular ve Manevracıların; vardiya içindeki mesai saatlerinde gazete, dergi okumaları, radyo, volkmen, teyp dinlemeleri ve cep telefonu ile oynamaları can ve mal güvenliği ile İş Güvenliği açısından kesinlikle yasaktır. 9- Hophopçular ve Manevracılar; görevlerini yaparken, şoförlerle su, sigara, çakmak, yiyecek vb. alışverişinde bulunmaları kendisinin ve şoförlerin dikkatini dağıtacak hareketlerde bulunmaları İş Güvenliği açısından kesinlikle yasaktır. 10- Hophopçular; kamyon dekapaj malzemesini boşaltmak amacı ile döküm setine yanaştıktan sonra damper kaldırdıklarında meydana gelebilecek tehlikeli

durumları (kapağın açılmaması, kapağa kaya sıkışması, malzemenin boşalmaması, damperin tehlikeli bir şekilde eğik kalkması, Liftlerden veya damper yağ tankından ve hortumlarından, kapak liftleri ile damper pompasından yağ gelmesi, aracın yanaştığı zeminin çatlaması, heyelan başlama tehlikesinin oluşması, sis gelme tehlikesi vb.) şoförlere düdük, el feneri vasıtası ile veya şoföre yüksek sesle bağırarak tehlikeyi haber vermek zorundadır.

11- Hophopçular; döküm setine yanaşmış veya yaklaşmış vaziyette arızalanan araçlar ile iş makinelerini derhal saha mühendisi ve formene bildirmek zorundadır.

12- Hophopçuların; döküm sahasında meydana gelebilecek her türlü iş kazasını önce gerekli önlemleri alarak derhal saha mühendisi ve formene bildirmesi zorunludur.

13- Hophopçular; kamyonun döküm setini aşarak aşağıya kaçmaları durumunda, ilk yapacağı iş olarak aracın aşağı gittiği yerde, sağında ve solunda yeterli mesafede döküm yaptırma işini kesinlikle durdurmak zorundadır. Tüm bu önlemleri alırken aracın döküm setinden aşağı kaçtığı bölgedeki mevcut durumun ve lastik izlerinin yok olmaması için de o bölgeyi olduğu şekli ile korumalı ve iş makineleri ile veya başka şahıslar tarafından bozulmasına engel olmalıdır.

14- Hophopçuların ve Manevracıların; kamyona binerek dolaşmaları yasaktır. 15- Hophopçuların ve Manevracıların; İş makinelerinin çevresinde dolaşması, durması ve oturması iş Güvenliği açısından tehlikeli ve yasaktır.

16- Dekapaj döküm sahalarının eğiminin, mecbur kalınmadıkça (döküm sahasında çökme. oturma, heyelan, akma vb. durumları hariç ) düz veya toprak döküm sahası istikametine doğru düşük yapılması yasaktır. Çöken, oturma yapan, heyelan ve akma olan yerlerde döküm setlerinin bozulduğu, kaybolduğu ve zeminin araçların yanaşmasına uygun olmadığı durumlarda dolgu yapılıp tesviye edilinceye ve döküm seti oluşturuluncaya kadar kamyonları döküm ucuna kadar yanaştırmak İş Güvenliği açısından kesinlikle yasaktır.

17- Hophopçuların ve Manevracıların; İş Sağlığı Güvenliği ile ilgili gördükleri eksiklikleri ve aksaklıkları veya önerilerini Saha Mühendisine, Şantiye Şefine, Çalışan Temsilcisi, ve Saha Formenine bildirmek zorundadır.

Şekil 7. Tumba Alanında olan kamyon devrilmesi