Öğrencilere verilen toplam 6 önyargı cümlesinin 3’ü (TR-FR) Türkçe’den Fransızca’ya, 3’ü de (FR-TR) Fransızca’dan Türkçe’ye çevrilmesi istenmiş. Hacettepe Üniversitesi öğrencilerinin TR-FR çevirilerinde %60 başarı varken, bu oran TR-FR-TR çevirilerinde %40 ’ye ulaşmıştır. Bilkent Üniversitesi öğrencilerinin TR-FR çevirilerinde %23 başarı varken, bu oran FR-TR çevirilerinde %35
’ye ulaşmıştır. Ayrıca tüm önyargı cümlelerinin toplam başarısı, Hacettepe Üniversitesi için %51 iken, Bilkent Üniversitesi için %30’dur. Bu her iki üniversitenin başarı oranlarına bakınca, Bilkent öğrencilerinin FR-TR çevirilerinde TR-FR çevirilerine göre belirgin bir şekilde daha başarılı oldukları görülmektedir. Tam tersine Hacettepe öğrencilerinin TR-FR çevirilerinde FR-TR çevirilerine göre belirgin bir şekilde daha başarılı oldukları ilk defa görülmektedir. Ayrıca, önyargı cümlelerinin
çevirisinde, %14 ‘lük bir farkla Hacettepe Üniversitesi öğrencilerinin Bilkent Üniversitesi öğrencilerinden daha başarılı olduklarını saptayabiliriz.
III.2.7-Cümlelerin Taşıdığı Genel Anlamlarda Çeviri Hataları (Sezgi, Tahmin, Alaya alma, Öneri, Takdir etme, Beğenme, Hayıflanma, Üzülme, Yakınma, Uyarma, Çaresizlik, Şaşırma…) vb Cümlelerinde Çeviri Hataları:
III.2.7.1-Genel Cümleler- Özellikleri:
-Genel duygu ve düşüncelerimizi ifade etmek için kullanılan cümlelerdir.
Örnek:
-Uyarma (ikaz) cümleleri, bir kimseye belirli bir davranışta bulunmamasını söylemek, tembih etmek için kullanılır.
-Yakınma cümleleri, istenmeyen, beğenilmeyen, hoşa gitmeyen bir durum yada bir şeyden şikayet etmek için kullanılır.
Örnek:
“Eğer müsaade ederseniz, size durumu anlatacağım.”
“Si vous le permettez, je vais vous expliquer la situation.”
“Kalemi kullandıktan sonra, onu arkadaşına ver!”
“Aprés avoir utilisé le crayon, donne -le à ton ami!”
Örnek cümlelerden anlaşılacağı üzere konuşan kişi, birinci cümlede izin istemektedir ve izin alma - izin isteme cümle kalıbını kullanmaktadır. İkinci cümlede ise, konuşan kişi bir diğerine emirler vermektedir ve bunu ancak emir cümle kalıbını kullanarak yapabiliriz.
Bu çalışmada öğrencilerden beklenen, bu özelliklere sahip genel cümleleri örnekte görüldüğü üzere Türkçe’den Fransızca’ya veya Fransızca’dan Türkçe’ye çevirmeleri, aktarmaları olacaktır. Bu tür cümlelerin çevirilerinde öğrencilerin yaptıkları yanlışlıklar veya hatalar tespit edilerek, nedenleri üzerinde durmaya çalışılacaktır.
III.2.7.2-Hatalar- Nedenleri:
III.2.7.3-Fransızca’dan Türkçe’ye Çeviri :
1-) “Aprés avoir lu ces livres, vous les donnerez à vos amis.”
Bizce bu emir cümlesi şöyle çevrilmeliydi:
“Bu kitapları okuduktan sonra arkadaşlarınıza verirsiniz.”
Bilkent Üniversitesi öğrencileri : (Toplam 17 öğrenci)
15 öğrenci, bir genel (emir-tavsiye) cümlesinin sahip olması gereken özelliklerini muhafaza ederek çevirmiştir.
2 öğrenci ise,. “verirsin” şeklinde şahıs zamirini “sen” e göre yaparak bu cümlenin çevirisini zaafa uğratmıştır.
Hacettepe Üniversitesi öğrencileri : (Toplam 15 öğrenci)
Tüm öğrenciler, bir genel (emir-tavsiye) cümlesinin sahip olması gereken özelliklerini muhafaza ederek çevirmiştir.
Fr-Tr –1.Genel cümlesinin çeviri istatistiği tablosu:
(FR-TR) 1.GENEL CÜMLESİNİN ÇEVİRİ İSTATİSTİĞİ
Değerlendirme Kriterleri
Genel cümleleri için belirlenen özelliklere uygun
ve kabul edilebilir şekilde çevrilen cümle sayısı
Sözcük düzeyinde veya diğer düzeylerde yapılan hatalar nedeniyle eksik veya hatalı
cümle sayısı
Çevrilmeyen veya doğru olarak çevrilemeyen cümle
sayısı
Üniversiteler Öğrenci toplam
sayıları
Hacettepe Üniversitesi
Öğrencileri ( 15 öğrenci)
Bilkent Üniversitesi
Öğrencileri ( 17 öğrenci)
Hacettepe Üniversitesi
Öğrencileri ( 15 öğrenci)
Bilkent Üniversitesi
Öğrencileri ( 17 öğrenci)
Hacettepe Üniversitesi
Öğrencileri ( 15 öğrenci)
Bilkent Üniversitesi
Öğrencileri ( 17 öğrenci)
Sayısal olarak 15 15 0 2 0 0
Oransal olarak 100% 88% 0% 12% 0% 0%
2-) “Les amis, pouvons nous être un peu plus silencieux?”
Bizce bu istek cümlesi şöyle çevrilmeliydi:
“ Arkadaşlar (dostlar), biraz daha sessiz olabilir miyiz?”
Bilkent Üniversitesi öğrencileri : (Toplam 17 öğrenci)
12 öğrenci, bir genel (emir-tavsiye) cümlesinin sahip olması gereken özelliklerini muhafaza ederek çevirmiştir.
1 öğrenci,. “olabilir misiniz” ifadesinde şahıs zamirini “biz” yerine “siz” e göre yaparak bu cümlenin çevirisini zaafa uğratmıştır.
4 öğrenci ise, “olmaya çalışalım”, “sessiz olalım” ifadeleriyle bu cümleyi yanlış çevirmiştir.
Hacettepe Üniversitesi öğrencileri : (Toplam 15 öğrenci)
14 öğrenci, bir genel (emir-tavsiye) cümlesinin sahip olması gereken özelliklerini muhafaza ederek çevirmiştir.
1 öğrenci ise, “olabiliriz” ifadesiyle soru cümlesi yapmayarak yanlış çevirmiştir.
Fr-Tr –2.Genel cümlesinin çeviri istatistiği tablosu:
(FR-TR) 2.GENEL CÜMLESİNİN ÇEVİRİ İSTATİSTİĞİ
Değerlendirme Kriterleri
Genel cümleleri için belirlenen özelliklere uygun
ve kabul edilebilir şekilde çevrilen cümle sayısı
Sözcük düzeyinde veya diğer düzeylerde yapılan hatalar nedeniyle eksik veya hatalı
cümle sayısı
Çevrilmeyen veya doğru olarak çevrilemeyen cümle
sayısı
Üniversiteler Öğrenci toplam
sayıları
Hacettepe Üniversitesi
Öğrencileri ( 15 öğrenci)
Bilkent Üniversitesi
Öğrencileri ( 17 öğrenci)
Hacettepe Üniversitesi
Öğrencileri ( 15 öğrenci)
Bilkent Üniversitesi
Öğrencileri ( 17 öğrenci)
Hacettepe Üniversitesi
Öğrencileri ( 15 öğrenci)
Bilkent Üniversitesi
Öğrencileri ( 17 öğrenci)
Sayısal olarak 14 12 0 1 1 4
Oransal olarak 93% 70% 0% 7% 7% 23%
3-) “Une école doit être comme celle-ci.”
Bizce bu öneri cümlesi şöyle çevrilmeliydi:
“Okul dediğin böyle olmalı.”
Bilkent Üniversitesi öğrencileri : (Toplam 17 öğrenci)
16 öğrenci, bir genel (emir-tavsiye) cümlesinin sahip olması gereken özelliklerini muhafaza ederek çevirmiştir.
1 öğrenci ise, bu cümleyi çevirmemiştir.
Hacettepe Üniversitesi öğrencileri : (Toplam 15 öğrenci)
13 öğrenci, bir genel (emir-tavsiye) cümlesinin sahip olması gereken özelliklerini muhafaza ederek çevirmiştir.
1 öğrenci, “dediğimiz” ifadesini ekleyerek bu cümlenin çevirisini zaafa uğratmıştır.
1 öğrenci, “iyi bir okulun…gerekir” şeklinde yanlış çevirmiştir.
Fr-Tr –3.Genel cümlesinin çeviri istatistiği tablosu:
(FR-TR) 3.GENEL CÜMLESİNİN ÇEVİRİ İSTATİSTİĞİ
Değerlendirme Kriterleri
Genel cümleleri için belirlenen özelliklere uygun
ve kabul edilebilir şekilde çevrilen cümle sayısı
Sözcük düzeyinde veya diğer düzeylerde yapılan hatalar nedeniyle eksik veya hatalı
cümle sayısı
Çevrilmeyen veya doğru olarak çevrilemeyen cümle
sayısı
Üniversiteler Öğrenci toplam
sayıları
Hacettepe Üniversitesi
Öğrencileri ( 15 öğrenci)
Bilkent Üniversitesi
Öğrencileri ( 17 öğrenci)
Hacettepe Üniversitesi
Öğrencileri ( 15 öğrenci)
Bilkent Üniversitesi
Öğrencileri ( 17 öğrenci)
Hacettepe Üniversitesi
Öğrencileri ( 15 öğrenci)
Bilkent Üniversitesi
Öğrencileri ( 17 öğrenci)
Sayısal olarak 13 16 1 0 1 1
Oransal olarak 86% 94% 7% 0% 7% 6%
III.2.7.4-Türkçe’den Fransızca’ya Çeviri:
1-) “İzin verirseniz, bu konuyu sonra tartışalım.”
Bizce bu istek cümlesi şöyle çevrilmeliydi:
“Si vous le permettez, nous discuterons (plus tard) ce sujet (plus tard).”
Bilkent Üniversitesi öğrencileri : (Toplam 13 öğrenci)
3 öğrenci, bir genel (istek) cümlesinin sahip olması gereken özelliklerini muhafaza ederek çevirmiştir.
2 öğrenci, “nous pouvons discuter”, “peut-on discuter” gibi yakın anlamlarla aktarılmaya çalışılmışsa da bu cümleyi zaafa uğratmıştır.
8 öğrenci ise, bu cümleyi çevirmemiştir.
Hacettepe Üniversitesi öğrencileri : (Toplam 19 öğrenci)
16 öğrenci, bir genel (istek) cümlesinin sahip olması gereken özelliklerini muhafaza ederek çevirmiştir.
3 öğrenci, devrik cümleler kurarak bu cümlenin çevirisini zaafa uğratmıştır.
Tr-Fr –1.Genel cümlesinin çeviri istatistiği tablosu:
(TR-FR) 1.GENEL CÜMLESİNİN ÇEVİRİ İSTATİSTİĞİ
Değerlendirme Kriterleri
Genel cümleleri için belirlenen özelliklere uygun
ve kabul edilebilir şekilde çevrilen cümle sayısı
Sözcük düzeyinde veya diğer düzeylerde yapılan hatalar nedeniyle eksik veya hatalı
cümle sayısı
Çevrilmeyen veya doğru olarak çevrilemeyen cümle
sayısı
Üniversiteler Öğrenci toplam
sayıları
Hacettepe Üniversitesi
Öğrencileri ( 19 öğrenci)
Bilkent Üniversitesi
Öğrencileri ( 13 öğrenci)
Hacettepe Üniversitesi
Öğrencileri ( 19 öğrenci)
Bilkent Üniversitesi
Öğrencileri ( 13 öğrenci)
Hacettepe Üniversitesi
Öğrencileri ( 19 öğrenci)
Bilkent Üniversitesi
Öğrencileri ( 13 öğrenci)
Sayısal olarak 16 3 3 2 0 8
Oransal olarak 84% 23% 16% 15% 0% 62%
2-) “Hemen okula gitmek zorundayız.”
Bizce bu zorunluluk cümlesi şöyle çevrilmeliydi:
“Nous devons tout de suite (immédiatement) aller à l’école .”
“Nous sommes obligés d’aller tout de suite (immédiatement) à l’école.”
Bilkent Üniversitesi öğrencileri : (Toplam 13 öğrenci)
6 öğrenci, bir genel (zorunluluk) cümlesinin sahip olması gereken özelliklerini muhafaza ederek çevirmiştir.
1 öğrenci, “hemen” kelimesini unutarak bu cümleyi zaafa uğratmıştır.
6 öğrenci ise, bu cümleyi çevirmemiştir.
Hacettepe Üniversitesi öğrencileri : (Toplam 19 öğrenci)
17 öğrenci, bir genel (zorunluluk) cümlesinin sahip olması gereken özelliklerini muhafaza ederek çevirmiştir.
2 öğrenci, “d’urgence” kelimesiyle yan anlam vermiş ve şahıs zamiri yanlış verilerek bu cümlenin çevirisini zaafa uğratmıştır.
Tr-Fr –2.Genel cümlesinin çeviri istatistiği tablosu:
(TR-FR) 2.GENEL CÜMLESİNİN ÇEVİRİ İSTATİSTİĞİ
Değerlendirme Kriterleri
Genel cümleleri için belirlenen özelliklere uygun
ve kabul edilebilir şekilde çevrilen cümle sayısı
Sözcük düzeyinde veya diğer düzeylerde yapılan hatalar nedeniyle eksik veya hatalı
cümle sayısı
Çevrilmeyen veya doğru olarak çevrilemeyen cümle
sayısı
Üniversiteler Öğrenci toplam
sayıları
Hacettepe Üniversitesi
Öğrencileri ( 19 öğrenci)
Bilkent Üniversitesi
Öğrencileri ( 13 öğrenci)
Hacettepe Üniversitesi
Öğrencileri ( 19 öğrenci)
Bilkent Üniversitesi
Öğrencileri ( 13 öğrenci)
Hacettepe Üniversitesi
Öğrencileri ( 19 öğrenci)
Bilkent Üniversitesi
Öğrencileri ( 13 öğrenci)
Sayısal olarak 17 6 2 1 0 6
Oransal olarak 90% 46% 10% 8% 0% 46%
3-) “Ben nöbeti alınca siz gidersiniz.”
Bizce bu izin - emir cümlesi şöyle çevrilmeliydi:
“Lorsque je prendrai la garde, vous partirez.”
Bilkent Üniversitesi öğrencileri : (Toplam 13 öğrenci)
1 öğrenci, bir genel (emir) cümlesinin sahip olması gereken özelliklerini muhafaza ederek çevirmiştir.
12 öğrenci ise, bu cümleyi çevirmemiştir.
Hacettepe Üniversitesi öğrencileri : (Toplam 19 öğrenci)
7 öğrenci, bir genel (emir) cümlesinin sahip olması gereken özelliklerini muhafaza ederek çevirmiştir.
2 öğrenci, “nöbet” kelimesi yerine “le travail” ve farklı bir zaman belirteci yapısıyla bu cümlenin çevirisini zaafa uğratmıştır.
10 öğrenci ise, 6’sı çevirmemiş, “vous pouvez aller”, “vous partirez”, “vous aller partir” farklı anlamlardaki cümlelerle çeviri yanlış yapılmıştır.
Tr-Fr –3.Genel cümlesinin çeviri istatistiği tablosu:
(TR-FR) 3.GENEL CÜMLESİNİN ÇEVİRİ İSTATİSTİĞİ
Değerlendirme Kriterleri
Genel cümleleri için belirlenen özelliklere uygun
ve kabul edilebilir şekilde çevrilen cümle sayısı
Sözcük düzeyinde veya diğer düzeylerde yapılan hatalar nedeniyle eksik veya hatalı
cümle sayısı
Çevrilmeyen veya doğru olarak çevrilemeyen cümle
sayısı
Üniversiteler Öğrenci toplam
sayıları
Hacettepe Üniversitesi
Öğrencileri ( 19 öğrenci)
Bilkent Üniversitesi
Öğrencileri ( 13 öğrenci)
Hacettepe Üniversitesi
Öğrencileri ( 19 öğrenci)
Bilkent Üniversitesi
Öğrencileri ( 13 öğrenci)
Hacettepe Üniversitesi
Öğrencileri ( 19 öğrenci)
Bilkent Üniversitesi
Öğrencileri ( 13 öğrenci)
Sayısal olarak 7 1 2 0 10 12
Oransal olarak 37% 8% 11% 0% 52% 92%
III.2.7.5-Genel Cümlelerin Sayısal Değerlendirilmeleri:
III.2.7.6-Genel Cümlelerinin Başarı Oranları Grafiği: (%)
Değerlendirme Kriterleri
Üniversiteler toplam cümle
sayıları
Hac. Üniv.
Öğr.
Bil. Üniv.
Öğr.
Hac. Üniv.
Öğr.
Bil. Üniv.
Öğr.
Hac. Üniv.
Öğr.
Bil. Üniv.
Öğr.
TR-FR (Hac. 57 cümle)
(Bil. 39 cümle)
40 10 7 3 10 26
FR-TR (Hac. 45 cümle)
(Bil. 51 cümle)
42 43 1 3 2 5
TR-FR (Hac. 57 cümle)
(Bil. 39 cümle)
%70 %25 %12 %8 %18 %67
FR-TR (Hac. 45 cümle)
(Bil. 51 cümle)
%94 %84 %2 %6 %4 %10
Sayısal (Hac.102 cümle)
(Bil. 90 cümle)
82 53 8 6 12 31
Oransal (Hac.102 cümle)
(Bil. 90 cümle)
%80 %59 %8 %7 %12 %34
GENEL CÜMLELERİ GENEL DEĞERLENDİRME TABLOSU
Sayısal olarak
Oransal olarak
Genel
Genel cümleleri için belirlenen özelliklere uygun ve kabul edilebilir
şekilde çevrilen cümle sayısı
Sözcük düzeyinde veya diğer düzeylerde yapılan hatalar nedeniyle eksik veya hatalı cümle sayısı
Çevrilmeyen veya doğru olarak çevrilemeyen
cümle sayısı
70
25
94 84 80
59
0 20 40 60 80 100
Hac. Üniv.
Tr-Fr
Bil. Üniv.
Tr-Fr
Hac. Üniv.
Fr-Tr
Bil. Üniv.
Fr-Tr
Hac. Üniv.
Genel
Bil. Üniv.
Genel Genel Cümleleri Başarı Oranları
III.2.7.7-Genel Cümlelerinin Genel Değerlendirilmesi:
Öğrencilere verilen toplam 6 genel cümlesinin 3’ü (TR-FR) Türkçe’den Fransızca’ya, 3’ü de (FR-TR) Fransızca’dan Türkçe’ye çevrilmesi istenmiş. Hacettepe Üniversitesi öğrencilerinin TR-FR çevirilerinde %70 başarı varken, bu oran FR-TR çevirilerinde %94 ’e ulaşmıştır. Bilkent Üniversitesi öğrencilerinin TR-FR çevirilerinde %25 başarı varken, bu oran FR-TR çevirilerinde %84 ’e ulaşmıştır. Ayrıca tüm genel cümlelerinin toplam başarısı, Hacettepe Üniversitesi için %80 iken, Bilkent Üniversitesi için %59’dur. Bu her iki üniversitenin başarı oranlarına bakınca, öğrencilerin FR-TR çevirilerinde FR-TR-FR çevirilerine göre belirgin bir şekilde daha başarılı oldukları görülmektedir.
Ayrıca, genel cümlelerinin çevirisinde, %21 ‘lik büyük bir farkla Hacettepe Üniversitesi öğrencilerinin Bilkent Üniversitesi öğrencilerinden daha başarılı olduklarını saptayabiliriz.