• Anlamın çeviri işlevi içerisindeki önemi büyüktür ve bu nedenle anlambilimsel çeviri hataları, ciddi sorunlara ve kargaşalara neden olabilir, bu nedenle çeviri yaparken özellikle anlamın aktarılması hedeflenmelidir. Öğrenciler, önce cümle düzeyinde anlamın aktarılıp aktarılmadığını kontrol edip sonra eşdeğerliliği sağlayıncaya kadar diğer düzeylerde kontrollerini sürdürmeleri gerekmektedir.
• Sözlüklerle iç–içe olma, vokabüler (kelime bilgisi) çalışması, anlambilimsel hataları büyük ölçüde azaltmaktadır. Bunun sağlanması için, çeşitli vokabüler yani kelime bilgisi artırma etkinliklerine katılmaları gerekmektedir. Tabii ki bizler, burada sözlüğün bire bir ezberlenmesini kastetmemekteyiz, sadece önerimiz sözcük bilgisi mevcudunu olabildiğince arttıracak faaliyetlerine girişmeleridir.
• Çevirinin öğretimi ile dilbilgisi kurallarının öğretimi arasında doğrudan bir ilişki söz konusudur, bu nedenle dilbilgisi kurallarının çabuk unutulmaması için sistemli bir şekilde gözden geçirilmeleri gerekir. Öğrenciler, çeşitli dilbilgisel alıştırmalarla bu eksiklerini giderebilirler.
• Çeviri, dilbilgisel bir kaynağa dayansa da, yabancı dil öğretiminde var olan dört temel becerileriyle de doğru orantılıdır. Öğrenciler, dört temel becerilerinin her birinde eşit derecede önemseyerek durmalıdırlar.
• Bazı okul ve sınıflarda, çeviri teknikleri ve yöntemleri verilmesine rağmen, uygulamaya çok daha fazla zaman ve emek gerekmektedir. Teori, pratikle yani uygulamayla desteklenmediği
takdirde, o bilgiler körelmeye hatta yok olmaya mahkumdur. Bu nedenle öğrenciler, bilgilerinin sürekliliği için ara sıra bu alanda çalışmalar yapmaları gerekmektedir.
TEZ ÖZETİ
Teknolojik gelişmeler sayesinde küçük bir köye dönen dünyamızda iletişimin ve çevirinin önemi oldukça büyüktür. Doğru çeviri yapabilmek için, meslekleri gereği, dili en ince ayrıntılarına kadar bilmeleri gereken tercümanlar; “dilin uzmanları” sayılırlar. İki dili çok iyi bilmenin yanında, tercümanlar, çeviri tekniğini de çok iyi bilmeleri gerekmektedir. Çeviri tekniğinin içerisinde, kelime bilgisi ne kadar önemliyse, kalıpların ve cümlelerin çevirisi de o kadar önemlidir. Burada, “cümle çeşitleri nelerdir ?” “Cümle çeşitlerine göre çeviri yöntemi geliştirilebilir mi ?” gibi sorular karşımıza çıkmaktadır. Bir diğer ifadeyle, “cümle çeşitlerine göre çeviri” mantığı geliştirip yerleştirilebilir mi ? sorusuna cevap aramak için bu çalışmaya başlanılmıştır.
Bu çalışmamız dört bölümden oluşmaktadır. I. Bölümde; Sorun, Amaç, Önem, Varsayım, Yöntem, Sınırlılık, Tanım verilmiştir. II. Bölümde; Anlambilimin tanımı ve içeriği verilmiştir. III.
Bölümde; öğrencilere verilen cümle türleri (Yargı, Tanım, Yorum, Olasılık, Varsayım, Önyargı ve Genel Cümle) tek tek ele alınıp değerlendirilmiştir. IV. Bölümde; çeviri yönüyle değerlendirme, cümle türlerine göre değerlendirme, iki üniversitenin bu her iki kriterde karşılaştırmalı değerlendirmeleri, genel değerlendirme ve öneriler şeklinde ele alınmıştır.
Bu çalışmamızda, total evren olarak “Hacettepe ve Bilkent Üniversiteleri Fransızca Mütercim-Tercümanlık Bölüm öğrencileri” seçilmiştir. Bu öğrencilerin cümle düzeyinde anlambilimsel çeviri hataları, nedenleri ve konuyla ilgili çözüm önerileri için; çeşitli cümle türlerine göre özenle hazırlanmış 21 adet Türkçe’den Fransızca’ya ve 21 adet Fransızca’dan Türkçe’ye çeviri cümleleri verilmiştir. Elde edilen neticeler, gerek her cümle sonunda, gerekse cümle türleri sonunda; gerek çeviri yönüyle, gerekse üniversitelerin karşılaştırmalı olarak, oransal ve sayısal tablolara ve grafiklere yansıtılmış, bunlar üzerinden objektif değerlendirmeler yapılmıştır.
Bu çalışmamızın ortaya çıkmasında emekleri geçen, başta değerli tez danışman hocam Prof.
Dr. Zeynel KIRAN’a, Hacettepe ve Bilkent Üniversitelerin değerli öğretim üyelerine ve tüm bölüm öğrencilerine teşekkür ediyor, çalışmamızın çeviri ve bilim çevrelerine faydalı olması temennisindeyiz.
Sinan DARCAN
Résumé de Thèse
Dans notre monde, qui est devenu un petit village grâce aux développements téchnologiques;
l’importance de la communication et de la traduction est considérablement importante. Pour pouvoir faire une bonne traduction, nécéssité de leur professions, les interprètes-traducteurs, qui doivent savoir la langue avec sa moindre détail, sont considérés comme les “experts de la langue”. A coté de savoir tres bien deux langues, les interprètes-traducteurs doivent aussi tres bien savoir les téchniques de la traduction. Dans la téchnique de traduction, la valeur de la traduction des structures et des phrases est aussi importante que la valeur de la connaissance de vocabulaire. İci, nous sommes face à ces questions: “Quelles sont les types de phrases ?” “Peut-on développer une méthode de traduction selon les types de phrases ?”. En d’autres termes cette recherche, a été commencé pour chercher une réponse à la question: “Pouvons-nous développer et instaurer la mentalité de “traduction selon les types de phrases” ?
Notre thèse se compose de quatre parties. Dans la I. Partie; il y a Problématique, But, İmportance, Méthode, Limitation, Définition. Dans la II. Partie; il y a la définition et le contenu de la sémantique. Dans la III. Partie; il y a l’appréciation et l’évaluation une par une des types de phrases (Jugement, Définition, İnterprétation, Possibilité, Hypothèse, Pré-jugement, Phrases Générales) données aux étudiants. Dans la IV. Partie; il y a l’appréciation et l’évaluation selon le sens de la traduction, selon le type de phrase, selon ces deux critères du point de vue comparatives des deux universités, selon de façon générale et finalement l’avis aux étudiants.
Dans notre thèse, comme univers total ( milieu de recherche); il a été choisi “Les étudiants du Département Traduction-İnterprétariat Français des Universités Bilkent et Hacettepe”. Pour obtenir et voir les fautes sémantiques au niveau de phrase, savoir les raisons et proposer des solutions y relatifs;
il a été donné à ces étudiants des phrases à traduire, spécialement choisi selon leurs types; dont 21 du Turque au Français et 21 du Français au Turque. Les résultats obtenus; soit en fin de toutes phrases,
soit en fin de toutes types de phrases, soit selon le sens de la traduction, soit selon ces deux critères du point de vue comparatives des deux universités; sont representés sous forme de tableaux et de graphiques numériques et proportionnels puis sont évalués de façon objective.
Nous remercions cordialement notre Professeur Conseiller de These Prof. Dr. Zeynel KIRAN, les Professeurs des Universités de Bilkent et de Hacettepe, les Etudiants du Département de leurs aides et contributions pour la mise en oeuvre de cette thèse et souhaitons que celle-ci soit utile et profitable pour les milieux de la traduction et de la science.