Adi fiğde farklı tohumluk miktarlarının hasat indeksine ait varyans analiz tablosu Çizelge 22 ve bu özelliğe ait ortalama değerler Çizelge 23’de verilmiştir.
Çizelge 22. Adi fiğde farklı hat ve tohumluk miktarlarının hasat indekslerine ait varyans analiz tablosu
Varyans Kaynağı SD Kareler
Toplamı Kareler Ortalaması F Değeri Tekerrür Hatlar (H) Hata 1 Tohumluk Miktarı (TM) H x TM Hata 2 2 3 6 5 15 40 104.81 177.15 181.29 56.82 52.32 147.17 52.407 59.049 30.214 11.364 3.488 3.679 1.73 1.95* - 3.09 0.95 - CV (%) 7.93
Çizelge 23. Adi fiğde farklı hat ve tohumluk miktarlarının hasat indekslerine ait ortalama değerler
Hatlar Tohumluk Miktarı (adet/m²)
100 150 200 250 300 350 Ortalama 845 26.6 23.6 23.6 24.8 25.4 25.4 24.9 a* 2640 26.3 26.4 25.4 24.5 24.5 23.2 25.0 a 1448 27.8 26.5 23.0 24.5 23.7 26.5 25.3 a Karaelçi 23.3 21.6 21.6 20.9 20.5 21.0 21.5 b Ortalama 26.0 24.5 23.4 23.7 23.5 24.0 24.2
LSD Hatlar: 3.17*, Tohumluk Miktarı: Ö.D, H x TM: Ö.D *p≤ 0.05 hata sınırları içerisinde önemlidir.
Çizelge 22’de görüldüğü gibi hasat indeksleri bakımından hatlar arasındaki fark istatistiksel olarak % 5 düzeyinde önemli bulunmuştur. Denemede en düşük hasat indeksi % 21.5 ile Karaelçi çeşidinden, en yüksek % 25.3 ile 1448 nolu hattan elde edilmiştir (Çizelge 23). Hasat indeksleri bakımından elde ettiğimiz sonuçlar Büyükburç ve ark. (2003)’nın araştırma sonuçlarıyla uyum içinde bulunurken, bazı araştırıcıların (Altınok ve ark. 1997; Sümerli ve Gül, 2001; Avcı ve ark. 2005; Tan ve Temel, 2005) elde ettikleri sonuçlardan düşük, Hakyemez ve ark. (1997), İptaş ve Karadağ, (2003), Sabancı ve ark. (2005)’nın elde ettikleri bulgulardan daha yüksek bulunmuştur. Bu durum, denemelerde kullanılan genotiplerin farklılığı ve bu genotiplerin değişik ekolojilerde ve farklı ekim zamanlarında denenmesinden kaynaklandığı söylenebilir.
Nitekim, Altınok ve ark. (1997), Sümerli ve ark. (2001), İptaş ve Karadağ (2003) yürütmüş oldukları denemede materyal olarak koca fiği kullanırken, Hakyemez ve ark. (1997), Sabancı ve ark. (2005) tüylü fiği kullanmışlardır.
Araştırmada, hasat indeksleri bakımından tohumluk miktarı ve hat x tohumluk miktarı interaksiyonu arasında istatistiksel olarak önemli bir fark bulunmamıştır (Çizelge 22). Çizelge 23 incelendiğinde, en düşük hasat indeksi % 23.4 ile 200 adet/m², en yüksek ise % 26.0 ile 100 adet/m² tohumluk miktarından elde edilmiştir.
4.11. Ham Kül Oranı (%)
Adi fiğde farklı tohumluk miktarlarının ham kül oranına ait varyans analiz tablosu Çizelge 24 ve bu özelliğe ait ortalama değerler Çizelge 25’de verilmiştir.
Çizelge 24. Adi fiğde farklı hat ve tohumluk miktarlarının ham kül oranına ait varyans analiz tablosu
Varyans Kaynağı SD Kareler
Toplamı Kareler Ortalaması F Değeri Tekerrür Hatlar (H) Hata 1 Tohumluk Miktarı (TM) H x TM Hata 2 2 3 6 5 15 40 26.29 55.38 48.61 43.95 162.00 242.88 13.143 18.459 8.101 8.790 10.800 6.072 1.62 2.28 - 1.45 1.78 - CV (%) 18.13
Çizelge 25. Adi fiğde farklı hat ve tohumluk miktarlarının ham kül oranına ait ortalama değerler
Hatlar Tohumluk Miktarı (adet/m²)
100 150 200 250 300 350 Ortalama 845 16.6 14.7 17.2 13.6 13.6 14.0 15.0 2640 12.6 11.7 13.3 16.7 13.0 15.3 13.8 1448 10.2 11.6 10.9 14.9 14.7 14.8 12.8 Karaelçi 14.0 12.7 11.8 15.7 11.9 10.8 12.8 Ortalama 13.4 12.7 13.3 15.2 13.3 13.7 13.6
LSD Hatlar: Ö.D, Tohumluk Miktarı: Ö.D, H x TM: Ö.D
Çizelge 24’de izlendiği gibi, ham kül oranları bakımından hatlar arasındaki fark istatistiksel olarak önemli bulunmamıştır. Denemede en düşük ham kül oranı %12.8 ile 1448 nolu hat ve Karaelçi çeşidinden, en yüksek %15.0 ile 845 nolu hattan elde edilmiştir (Çizelge 25). Ham kül oranları bakımından elde ettiğimiz sonuçlar Serin ve ark. (1996)’nın elde etmiş oldukları sonuçlardan daha yüksek bulunmuştur. Bu farklılıklar, denemelerde kullanılan çeşit ve hat farklılıklarından, denemelerin yürütüldüğü ekolojik koşullardan özellikle de yağış ve sıcaklık gibi iklim koşullarından kaynaklandığı söylenebilir.
Araştırmada, hasat indeksleri yönünden tohumluk miktarı ve hat x tohumluk miktarı interaksiyonu arasında istatistiksel olarak önemli bir fark bulunmamıştır (Çizelge 24). Çizelge 25 incelendiğinde, en düşük ham kül oranları %12.7 ile 150 adet/m² ve en yüksek ise %15.2 ile 250 adet/m² tohumluk miktarından elde edilmiştir. Çizelgeden de görüldüğü üzere tohumluk miktarı 150 adet/m²’den 250 adet/m²’ye doğru arttıkça ham kül oranlarında artışlar kaydedilmiştir. Nitekim, Serin ve ark. (1996), adi fiğde yürütmüş oldukları bir çalışmada tohumluk miktarındaki artışa bağlı olarak ham kül oranlarında artışların olduğunu bildirmişlerdir.
5. SONUÇ VE ÖNERİLER
Tokat-Kazova koşullarında 2006/2007 vejetasyon döneminde Gaziosmanpaşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarla Bitkileri Bölümü deneme alanında farklı tohumluk miktarlarının adi fiğ (Vicia sativa L.) hatlarında verim ve bazı agronomik özellikleri üzerine etkilerini belirlemek amacıyla yürütülmüştür. Deneme bölünmüş parseller deneme desenine göre üç tekrarlamalı olarak kurulmuştur. Araştırmada hatlar (845, 1448, 2640, Karaelçi) ana parselleri, tohumluk miktarları (100, 150, 200, 250, 300, 350 adet/m²) ise alt parselleri oluşturmuştur. Araştırmada en yüksek çiçeklenme süresi, olgunlaşma süresi, kuru ot oranı, biyolojik verim, tohum verimi, saman verimi Karaelçi çeşidinden, en yüksek yaş ot verimi 2640 nolu hattan, en yüksek kuru ot verimi, ham kül oranı 845 nolu hattan, en yüksek bin tane ağırlığı 2640 ve 1448 nolu hatlardan ve en yüksek hasat indeksi 1448 nolu hattan elde edilmiştir.
Tohumluk miktarı arttıkça çiçeklenme süresi, olgunlaşma süresi ve bin tane ağırlığı, kuru ot oranı azalırken; yaş ot verimi, kuru ot verimi, biyolojik verim, tohum verimi, saman verimi ve ham kül oranı artmıştır. Bu durumda, çiçeklenme süresi, olgunlaşma süresi, kuru ot oranı, bin tane ağırlığı, hasat indeksi bakımından en yüksek değerler 100 adet/m², yaş ot verimi, kuru ot verimi, biyolojik verim, tohum verimi, saman verimi bakımından 300 adet/m² ve ham kül oranı bakımından 250 adet/m² tohumluk miktarından elde edilmiştir. Bölgede hangi hatların ve hangi tohumluk miktarlarının daha uygun olacağı konusunda daha net olarak tavsiye yapabilmek için araştırmanın en az bir yıl daha yürütülmesi daha uygun olacaktır.
KAYNAKLAR
Abd El-Moneim, M.A., 1985. Herbage and Seed Yields for Selected Strains of Common Vetch (Vicia sativa L.) ICARDA Annual Report, 285-289.
Abd El-Moneım, A.M. ve Cocks, P.S., 1993. Adaptation and Yield Stability of Selected Lines of Lathyrus spp. Under Rainfed Conditions. Euphytica, 66:89-
97.
Açıkgöz, E., Çakmakçı, S., Turgut, İ., Bulur, V., Uzun, A. ve Aydoğdu, L., 1996. Adi Fiğ (Vicia sativa L.) Islah Çalışmaları. Türkiye 3. Çayır Mer’a ve Yem Bitkileri Kongresi, 17-19 Haziran 1996, 219-223. Erzurum.
Açıkgöz, E., 2001 Yem Bitkileri Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarla Bitkileri Bölümü, No:182, Bursa.
Albayrak, S., Töngel, M.Ö. ve Güler, M., 2005. Orta Karadeniz Bölgesi Şartlarında Yetiştirilen Fiğ (Vicia sativa L.) Hatlarının Verim Özellikleri ve Kalıtım Derecelerinin Belirlenmesi. Türkiye VI. Tarla Bitkileri Kongresi, 5-9 Eylül 2005, Cilt: 2, 901-905, Antalya.
Altınok, S., 1999. Silaj ve Dane Yemi Elde Etmek İçin Yetiştirlen Fiğ türleri (Vicia
spp.) ve Arpada (Hordeum vulgare L.) Yem Verimleri Türkiye 3. Tarla Bitkileri
Kongresi 15-18 Kasım 1999 Adana Cilt III, Çayır-Mera Yem Bitkileri Yemeklik Tane Baklagiller 80-85
Altınok, S., Sevimay, C.S. ve Hakyemez, B.H., 1997. Ankara Koşullarında Koca Fiğ (Vicia narbonensis L.) Hatlarında Adaptasyon Çalışmaları. Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü Dergisi, (6) 2, 23-29.
Andiç, C., Deveci, M., Akdeniz, H., Andiç, N., Terzioğlu, Ö., Keskin, B., Yılmaz İ. ve Arvas, Ö., 1996. Van Kıraç Koşullarına Adapte Olabilecek Burçak (Vicia ervilia L. Willd.) Hatlarının Belirlenmesine İlişkin Bir Araştırma. Türkiye 3. Çayır- Mera ve Yem Bitkileri Kongresi, 17-19 Haziran 710-717, Erzurum.
Andiç, C., Andiç, N., Terzioğlu, Ö., Keskin, B., Yılmaz, İ., Deveci, M., Akdeniz, H. ve Akdemir, H., 1996. Tüylü Fiğ (Vicia villosa Roth) Hat ve Çeşitlerinin Ot Verimleri Üzerine Bir Araştırma. Türkiye 3. Çayır Mera ve Yem Bitkileri Kongresi 17-19 Haziran Erzurum 679-685.
Anlarsal, A.E., 1987. Çukurova Koşullarında Bazı Adi Fiğ (Vicia sativa L.) Çeşitlerinde Bitkisel ve Tarımsal Özellikler ve Bunlar Arası İlişkiler Üzerinde Bir Araştırma. Ç.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü Tarla Bitkileri Anabilim Dalı Doktora Tezi. Adana. Anlarsal, A.E. ve Gülcan, H., 1989. Çukurova Koşullarında Uygun Fiğ (Vicia sativa L.)
Çeşitlerinin Saptanması Üzerine Araştırmalar. Ç.Ü. Ziraat Fakültesi Dergisi 4 (5), 57-68.
Anlarsal, A.E., Yücel, C. ve Özveren, D., 1999. Bazı Adi Fiğ Hatlarının Çukurova Koşullarında Adaptasyonu Üzerine Araştırmalar. Türkiye 3. Tarla Bitkileri Kongresi. 86-92, Adana.
Anonim, 1992. Ülkesel Çayır-Mer’a ve Yem Bitkileri Araştırma Projesi, 1991-92 Gelişme Raporu, GATAE, Diyarbakır.
Anonim, 1999. Crop Updates 1999: Pulses.
http://www.agric.wa.gov.au/cropupdates/1999/pulses/Vetch.hitm. Anonim, 2003. Toprak ve Su Kaynakları Araştırma Enstitüsü., TOKAT
Anonim, 2006. Çayır Mera Yem Bitkileri Danışma Kurulu Ön Çalışma Raporu. Yem Bitkileri Üretimi Alt Çalışma Komite Raporu, 6-7 Nisan 2006, 27-72, Denizli. Arslan, A. ve Anlarsal, A.E., 1996a. Güneydoğu Anadolu Bölgesi Koşullarında Farklı
Tohumluk Miktarlarının Bazı Adi Fiğ (Vicia sativa L.) Çeşitlerinde Tohum Verimi ve Bazı Özelliklere Etkisi Üzerinde Bir Araştırma. Türkiye 3. Çayır- Mera ve Yem Bitkileri Kongresi, 17-19 Haziran, 632-639, Erzurum.
Arslan, A. ve Anlarsal, A.E., 1996b. Güneydoğu Anadolu Bölgesi Koşullarında Farklı Tohumluk Miktarlarının Bazı Adi Fiğ (Vicia sativa L.) Çeşitlerinde Ot Verimi ve Bazı Özelliklere Etkisi Üzerinde Bir Araştırma. Türkiye 3. Çayır-Mera ve Yem Bitkileri Kongresi, 17-19 Haziran, 640-647, Erzurum.
Avcı, M., Meyveci, K., Karakurt, E., Karaçam, M., Özdemir, B., Sürek, D. ve Yürürer, A.Ş., 2005. Macar Fiği (Vicia pannonica Crantz. CV. Tarmbeyazı-98) Tohumluk Üretiminde Değişik Ekim Sıklıklarının Etkinliğinin Araştırılması. Türkiye VI. Tarla Bitkileri Kongresi, 5-9 Eylül, 2005, Cilt: 2, 895-900, Antalya Avcıoğlu, R., Yıldırım, M.B. ve Budak, N., 1989. Ege Bölgesi’nde Uygun Yonca
Hatlarının Geliştirilmesi ve Adaptasyonu. Proje No: 1978/154, İzmir.
Avcıoğlu, R., Soya, H., Geren, H., Demircioğlu, G. ve Salman, S., 1999. Bazı Değerli Yem Bitkilerinin Verim ve Kalitesi Üzerine Hasat Zamanlarının Belirlenmesi Üzerine Araştırmalar. Türkiye 3. Tarla Bitkileri Kongresi. 3: 29-34, Adana. Başbağ, M., Peker, C. ve Gül, İ., 1999. Diyarbakır Sulu Koşullarında Farklı Sıra Arası
ve Tohumluk Miktarlarının Adi Fiğ (Vicia sativa L.)’de Tohum Verimi ve Verimi Kriterlerine Etkisi. Türkiye 3. Tarla Bitkileri Kongresi, 15-18 Kasım 1999. Adana, (Poster Bildiri) Cilt III, Çayır-Mera Yem Bitkileri ve Yemeklik Tane Baklagiller, 218-222.
Başbağ, M., Saruhan, V. ve Gül, İ., 2001. Diyarbakır Koşullarında Bazı Tek Yıllık Baklagil Yem Bitkilerinin Adaptasyonu Üzerine Bir Araştırma. Türkiye 2. Tarla Bitkileri Kongresi, 17-21 Eylül, 169-173.
Başbağ, M. ve Peker, C., 2003. Diyarbakır Koşullarında Farklı Sıra Arası Mesafeleri ve Tohumluk Miktarlarının Adi Fiğ (Vicia sativa L.)’de Tohum Verimi ve Bazı Verim Kriterlerine Etkisi. Türkiye 5. Tarla Bitkileri Kongresi, 13-17 Ekim 2003, 438-443, Diyarbakır.
Başbağ, M. ve Saruhan, V., 2003. Diyarbakır Koşullarında Farklı Sıra Arası Mesafesi ve Tohumluk Miktarlarının Çemen (Trigonella foenum-graecum L.) de Ot Verimine Etkisi Üzerine Bir Araştırma. Türkiye 5. Tarla Bitkileri Kongresi, 13- 17 Ekim, 2003, 444-447, Diyarbakır.
Bilgili, U. ve Açıkgöz, E., 1999. Değişik Yaprak Özelliklerine Sahip İzogenik Yem Bezelyesi Hatlarının Önemli Morfolojik ve Tarımsal Özellikleri Üzerinde Araştırmalar. Türkiye 3. Tarla Bitkileri Kongresi 15-18 Kasım 1999, Adana (sunulu bildiri) Cilt III, Çayır Mera Yem Bitkileri ve Yemeklik Tane Baklagiller, 96-101.
Blum, A., 1967. The Influence Of Plant Density On The Morphological Characters And Seed Production Of Common Vetch (Vicia sativa L.) Herbage Abst., 37:275
Blum, A. ve Lehrer, W., 1973. Genetic And Environmental Variability İn Some Agronomical And Botanical Character Of Common Vetch. Euphytica, 22:88- 97.
Brohi, A. ve Aydeniz, A., 1999. Gübreler ve Gübreleme. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları, No : 1, Tokat.
Bulgurlu, Ş. ve Ergül, M., 1978. Yemlerin Fiziksel, Kimyasal ve Biyolojik Analiz Yöntemleri. E.Ü.Z.F. Yayın No: 127-176, Bornova-İzmir.
Bulur, V. ve Çelik, N., 1996. Bazı Seçilmiş Adi Fiğ (Vicia sativa L.) Hat ve Çeşitlerinin Verim ve Önemli Tarımsal Özellikleri. Türkiye 3. Çayır-Mera ve Yem Bitkileri Kongresi 17-19 Haziran. Erzurum 479-490.
Büyükburç, U. ve Karadağ, Y., 1999a. Tokat - Kazova ve Yozgat Sarıkaya Ekolojık Şartlarında Yetiştirilen Kışlık Fiğ Türlerinin (Vicia pannonica Crantz ile Vicia villosa Roty) Verim ve Adaptasyonu Üzerine bir Araştırma Türkiye 3. Tarla Bitkileri Kongresi 15-18 Kasım 1999.Adana (poster bildiri) Cilt III. Çayır Mera Yem bitkileri ve Yemeklik Tane Baklagiller 207-211.
Büyükburç, U. ve İptaş, S., 2001. Tokat Ekolojik Koşullarında Bazı Koca Fiğ (Vicia norbonensis L.) Hatlarının Verim ve Verim Ögeleri Üzerinde Bir Araştırma. Turk. J. Agric. For. 25 (2), 79-88.
Büyükburç, U. ve Karadağ, Y., 2001. Farklı Lokasyonlarda Kışlık Olarak Yetiştirilen Fiğ Türlerinin (Vicia pannonica Crantz. iie Vicia villosa Roth.) Biyolojik ve Saman Verimleri ile Kalite Özelliklerinin Belirlenmesi. GOÜ. Ziraat Fakültesi
Dergisi, 18 (1), 75-80.
Büyükburç, U. ve Karadağ, Y., 2002. The Amount Of NO3-N Transferred To Soil By
Legumes, Forage And Seed Yield, And The Forage Quality Of Annual Legume+Triticale Mixtures. Turkish Journal Of Agriculture And Forestry, 26(5) :281-288ri ve Yemeklik Tane Baklagiller, 218-222, Adana
Büyükburç, U., İptaş, S., Karadağ, Y., ve Acar, A.A., 2003. Tokat-Kazova Koşullarında Kışlık Ekilen Bazı Adi Fiğ (Vicia sativa L.) Hat ve Çeşitlerinin Tohum Verimi ve Bazı Verim Kriterlerinin Belirlenmesi. Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü Dergisi (Baskıda).
Çomaklı, B., Menteşe, Ö., Koç, A. ve Bakoğlu, A., 1999. Burçak (Vicia ervilla (L.) Willd.)’da Verim ve Verim Unsurları Üzerine Sıra Aralığı ve Fosforun Etkisi. Türkiye 3. Tarla Bitkileri Kongresi. Cilt III Çayır Mera Yem Bitkileri Yemeklik Tane Baklagiller. 15-18 Kasım, 107-112. Adana.
Düzgüneş, O., Kesici, T., Kavuncu, O. ve Gürbüz, F., 1987. Araştırma ve Deneme Metodları. Ankara Üniv. Zir. Fak. Yayınları, 295, Ankara.
Fırıncıoğlu, H.K., Uncuer, D., Ünal, S. ve Aydın, F., 1996. Bazı Fiğ (Vicia sp.) ve Mürdümük (Lathyrus sp.) Türlerinin Tarımsal Özellikleri Üzerine Bir Araştırma. Türkiye 3. Çayır Mer’a ve Yem Bitkileri Kongresi, 17-19 Haziran 1996, 17-19. Erzurum.
Geren, H., 2001. Hasat Zamanlarının Bazı Yem Bitkisi Karışımlarının Kimi Verim Özelliklerine Etkisi Türkiye 4. Tarla Bitkileri Kongresi, 17-21 Eylül Tekirdağ 131-135.
Gökkuş, A., Bakoğlu, A. ve Koç, A., 1996. Bazı Adi Fiğ (Vicia sativa L.) Hat ve Çeşitlerinin Erzurum Sulu Şartlarına Adaptasyonu Türkiye 3. Çayır-Mera ve Yem Bitkileri Kongresi 17-19 Haziran 1996, 674-679. Erzurum.
Gramsh, E. S., 1982. Variation In The Quantitative Characters Of Vicia sativa L. Plant Breding Abs. 52(5).
Hadjichristodoulou, A., 1975. Effect Of Seed Rate On Forage Production Of Cereals And Legumes Under Rainfed Conditions. Agric., Res., Inst., Technical Bul: 19, Nicosia, Cyprus.
Hakyemez, H., Altınok, S. ve Sevimay, C., 1997. Yalancı tüylü fiğ (Vicia villosa ssp
dasycarp ) Hatlarının Ankara Koşullarında Adaptasyonu Türkiye II. Tarla
Hakyemez, B. H., Gökkuş, A., Hakyemez, Ö. ve Baytekin, H., 2005. Çanakkale Kıraç Koşullarında Farklı Fenolojik Devrelerde Biçmenin ve Farklı Ekim Oranlarının Tüylü Fiğ (Vicia villosa Roth.)’de Verim ve Verim Öğelerine Etkileri. Türkiye VI. Tarla Bitkileri Kongresi, 5-9 Eylül, 2005, Cilt:2, 785-789, Antalya.
İptaş, S., Büyükburç, U. ve Yılmaz, M., 1996. Tokat Ekolojik Şartlarında Yetiştirilen Bazı Koca Fiğ (Vicia narbonensis L.) Hatlarının Verim ve Adaptasyonu Üzerine Bir Araştırma. Türkiye 3. Çayır-Mera ve Yem Bitkileri Kongresi, 17-19 Haziran, 301-307, Erzurum.
İptaş, S. ve Karadağ, Y., 2003. Tokat- Kazova Koşullarında Koca Fiğde (Vicia
narbonensis) Farklı Tohumluk Miktarlarının Tohum Verimi ve Bazı Verim
Kriterlerinin Belirlenmesi Türkiye 5. Tarla bitkileri Kongresi 13-17 Ekim 2003 48-53.
Jimenez, M.A., Castrellon, MJL., Cervantes, A.E. ve Cervantes, E.F., 1989. Herbage And Seed Yields Of Common Vetch (Vicia sativa L.) XVI. International Grassland Congress, Nice, France.
Karadağ, Y. ve Büyükburç, U., 2001. Tokat Koşullarında Yetiştirilen Bazı Fiğ Çeşitlerinin Ot ve Tohum Verimi Üzerinde Bir Araştırma. Gaziosmanpaşa Üniversitesi, Ziraat Fakültesi Dergisi, 18 (1), 81-81.
Karadağ, Y. ve Büyükburç, U., 2003. Tokat-Kazova Koşullarında Farklı Tohumluk Miktarlarının Bazı Adi Fiğ (Vicia sativa L.) Çeşitlerinde Ot ve Tohum Verimine Etkisi. Türkiye 5. Tarla Bitkileri Kongresi, 13-17 Ekim, 2003, 468-473 Adana. Karadağ, Y. ve Büyükburç, U., 2004 Tokat-Kazova Koşullarında Farklı Tohumluk
Miktarlarının Bazı Adi Fiğ (Vicia sativa L.) Çeşitlerinde Ot ve Tohum Verimine Etkisi, A.Ü, Ziraat Fakültesi Tarım Bilimleri Dergisi, 10 (2), 149-157.
Keskin, B., Yılmaz, İ., Deveci, M., Akdeniz, H., Andiç, N., Terzioğlu, Ö. ve Andiç, C., 1996. Van Kıraç Şartlarında Yetiştirilen Bazı Adi Fiğ (Vicia sativa L.) Çeşitlerinin Verim ve Adaptasyonu Üzerine Etkisi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Fak. Van. Türkiye 3.Çayır-Mera ve Yem ve Bitkileri Kongresi 17-19 Haziran 1996, Erzurum, 280-285.
Kendir, H., 1999, Determination of some yield components of winter vetch species (Vicia spp.) which is grown in Ankara conditions. Tarım Bilimleri Dergisi 5: 85- 91.
Manga, İ., 1991. Yem Bitkilerinde Tohumluk Üretiminde Karşılaşılan Sorunlar. Türkiye II. Çayır-Mera ve Yem Bitkileri Kongresi, 472-482, İzmir.
Mermer, A., Avcı, M., Tahtacıoğlu, L. ve Şeker, H., 1996. Erzurum Koşullarında Bazı Adi Fiğ Çeşitlerinin Kuru Ot ve Tohum Verimlerinin Belirlenmesi. Türkiye 3. Çayır Mera ve Yem bitkileri Kongresi. Bildiriler: 668-673. Erzurum.
Milandinovic, Z. ve Coracola, D., 1976. Effect Of Agroecological Faktor On The Variability Of Yield Comphonets In Phase olus Vulgaris. Savr Paljoprivredo 24 (5-6): 65-70.
Orak, A. ve Tuna, M., 1994. Macar Fiği (Vicia pannonica Crantz.) Hatlarının Önemli Bazı Tarımsal Karakterleri Üzerine Araştırmalar, T.Ü. Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi 3 (1-2), 171-182.
Orak, A., Tuna, C. ve İlker, N., 1997. Farklı Gübre Dozlarının Macar Fiğinin Verim ve Verim Komponentlerine Etkisi. Türkiye 3. Tarla Bitkileri Kongresi 15-18 Kasım 1999, Adana (poster bildiri) cilt III. Çayır Mera Yem Bitkileri ve Yemeklik Tane Baklagiller 426-430
Orak, A., 1999. Farklı Herbisit ve Dozlarının Macar Fiğinin (Vicia pannonica Crantz) Verim ve Bazı Verim Öğelerine Etkisi. Türkiye 3. Tarla Bitkileri Kongresi 15- 18 Kasım 1999, Adana (poster bildiri) cilt III. Çayır Mera Yem Bitkileri ve Yemeklik Tane Baklagiller 213-217.
Orak, A., Tuna, C. ve İlker, N., 1999. Macar Fiği (Vicia pannonica Crantz) Tohumluk Üretiminde Arpanın (Hordeum vulgare L) Destek Bitki Olarak Kullanılması Türkiye 3. Tarla Bitkileri Kongresi 15-18 Kasım 1999. Adana (sunulu bildiri) Çayır Mera Yem Bitkileri ve Yemeklik Tane Baklagiller 63-68.
Orak, A., Nizam, İ., Kamburoğlu, İ., Gürçubuk, M. ve Moralar, E., 2005. Bazı Macar Fiği (Vicia pannonica Crantz.) Hatlarının Trakya Bölgesi Koşullarına Adaptasyonu Üzerine Bir Araştırma. Türkiye VI. Tarla Bitkileri Kongresi, 5-9 Eylül, 2005, Cilt: II, 773-778, Antalya.
Özpınar, H., Sabancı, C.O., Eğinlioğlu, G., Buğdaycıgil, M. ve Doğrucu, F., 1996. Ekim Yöntemi ve Tohumluk Miktarının Kubilay-82 Fiğ Çeşidinin Yeşil Ot ve Kuru Madde Verimine Etkileri. Anadolu, J. Of AARI 6 (2), 54-63, MARA.
Özkaynak, İ., 1981. Türkiye’de Yetiştirilen Adi Fiğ (Vicia sativa L.) Yerel Çeşitlerinden Seleksiyon ile Islah Edilen Formların Önemli Bazı Karakterleri Üzerinde Araştırmalar. Ankara Üniv. Ziraat Fak. Y. No: 758. Bilimsel Araştırma ve İncelemeler: 446. Ankara.
Pacuccı, G. ve Troccoli, C., 1999. Agrotechnical Factors and Seed Yield in Common Vetch (Vicia sativa L.) in Southern Italy. 1- Effects of Row Spacings and Sowing Rates of Vetch and Barley. Fourth International Herbage Seed Conference, Paper No. 16, 83-87.
Sabancı, C.O., 1991. Adi Fiğde Ot ve Tohum Verimi Yönünden Stabilite Analizleri ve Genotip Analizleri. Türkiye II. Çayır-Mera ve Yem Bitkileri Kongresi, 552-563, İzmir
Sabancı, C.O., Çelen, E. ve Ertuş, M.M., 2005. Van Koşullarında Bazı Tüylü Fiğ Hat ve Çeşitlerinin Ot ve Tohum Verimlerinin Belirlenmesi. Türkiye VI. Tarla Bitkileri Kongresi, 5-9 Eylül 2005, Cilt: 2, 947-952, Antalya
Sabancı, C.O., Eğinlioğlu, G. ve Özpınar, H., 1996. Menemen Koşullarında Koca Fiğ (Vicia narbonensis L.) ve Mürdümük (Lathyrus sativus L.) Adaptasyonu Üzerinde bir Araştırma. Türkiye 3. Çayır-Mera ve Yem Bitkileri Kongresi, 17- 19 Haziran, Erzurum, 287-292.
Sağlamtimur, T., Gülcan, H., Tükel, T., Tansı, V., Anlarsal, A.E. ve Hatipoğlu, R., 1986. Çukurova Koşullarında Yem Bitkileri Adaptasyon Denemeleri, Ç.Ü.Z.F. Dergisi, 1(3): 37-51.
Sağlamtimur, T., Tansı, V. ve Baytekin, H., 1990. Yem Bitkileri Yetiştirme. Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi Ders Kitabı, No: 74, Adana.
Serin, Y., Tan, M. ve Şeker, H., 1995. Fiğ (Vicia sativa L.)’de Değişik Sıra Aralığı ve Tohum Miktarının Tohum Verimi ile Bazı Özelliklerine Etkileri. Atatürk Üniv. Ziraat Fakültesi Dergisi 26(2), 159-170.
Serin, Y., Şeker, H. ve Tan, M., 1996. Farklı Sıra Aralığı ve Tohum Miktarının Fiğ (Vicia sativa L.)’in Ot Verimi ve Kalitesi Üzerine Etkileri . Atatürk Üniv. Ziraat Fakültesi Dergisi. 27(3), 375-386.
Sevimay, C.S. ve Kendir, H., 1996. Ankara Koşullarında Kışlık Yetiştirilen Fiğ Çeşitlerinin Yem Verimleri Türkiye 3. Çayır Mera ve Yem Bitkileri Kongresi 17-19 Haziran 1996, Erzurum 472-479
Soya, H., 1987. Ege Bölgesi Kıyı Kesimi Yerel Adi Fiğ (Vicia sativa L.) Çeşitlerinde Sıra Arası Mesafesi ve Tohumluk Miktarının Verim ve Verim Karakterlerine Etkisi. Ege Üniv. Ziraat Fak. Derg, 24 (29), 91-103.
Soya, H., 1988. Kimi Fiğ (Vicia sp.) Türlerinde Sıra Arası Mesafesinin Tohum Verimi ve Verim Özelliklerine Etkisi. Ege Üniv. Ziraat Fak. Der., 25(1), 204-218.
Soya, H., Çelen, A.E. ve Tosun, M., 1988. Kimi Fiğ (Vicia sp.) Türlerinde Tohumluk Miktarının Ot Verimi ve Verim Karakterlerine Etkisi. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi. Cilt No: 5 No:1, 195-202.
Soya, H., Avcıoğlu, R. ve Geren, H., 1996. Adi fiğ (Vicia sativa L.)’de Sıra Arası Mesafesi ve Destek Bitki Olarak Arpa (Hordeum vulgare L.) Karışım Oranlarının Tohum Verimi ve Verim Özelliklerine Etkisi. Türkiye 3. Çayır- Mera ve Yem Bitkileri Kongresi 17-19 Haziran 1996, Erzurum.
Soya, H., Doğrucu, F., Geren, H. ve Kır, B., 1999a. Adi Fiğ (Vicia sativa L.) ve Tüylü Fiğ (Vicia villosa)’de Farklı Biçim Zamanlarının Ot Verimi Verim Özellikleri. Türkiye 3. Tarla Bitkileri Kongresi, 15-18 Kasım Adana . (Sunulu Bildiri) Cilt III, Çayır-Mera Yem Bitkileri ve Yemeklik Tane Baklagiller, 92-95.
Soya, H., Tamer, G., Üstek, A. ve Zorer, Ş., 1999b. Farklı Ekim ve Hasat Zamanlarının Adi Fiğ (Vicia sativa) ve Tüylü Fiğ (Vicia villosa)’de Ot Verimi ve Verim Özelliklerine Etkisi. Türkiye 3. Tarla Bitkileri Kongresi, 15-18 Kasım 1999, Adana (Poster Bildiri) Cilt. III, Çayır-Mera Yem Bitkileri ve Yemeklik Tane Baklagiller, 223-227.
Stafa Z. Danjek, 1990. Influence Planting Desity On Yield And Quality Of Vetch (Vicia sativa ) And Wheat Forage Mixture. Soil-Glassland-Animal Relationships, Proceedings Of 13 th General Meeting Of The European Grassland. Federation, Banksa Bystrica. Czechoslovakia.
Sümerli, M. ve Gül, İ., 2001. Diyarbakır Ekolojik Şartlarında Koca Fiğ Hatlarının Verim ve Verim Öğelerinin Belirlenmesi. Türkiye 4. Tarla Bitkileri Kongresi, 17-21 Eylül, Tekirdağ, 103-108.
Şılbır, Y., Tansı, V. ve Sağlamtimur, T., 1991. GAP Bölgesinde Kışlık Ara Ürün Tarımı ve Bölge İçin Önemi. Türkiye 2. Çayır Mera Yem Bitkileri Kongresi, 28-31 Mayıs, İzmir, 292-301.
Tahtacıoğlu, L., Avcı, M., Mermer, A., Şeker, H. ve Aygün, C., 1996. Bazı Kışlık Fiğ Çeşitlerinin Erzurum Ekolojik Koşullarına Adaptasyonu. Türkiye 3. Çayır-Mera ve Yem Bitkileri Kongresi, 17-19 Haziran 1996, 661-667.
Tamkoç, A. ve Avcı, M.A., 1997. Yabancı Kökenli Fiğ Hatlarının (Vicia sativa L.) Adaptasyonu ve Bazı Tarımsal Özellikler Arası İlişkiler. Türkiye II. Tarla Bitkileri Kongresi, 22-25 Eylül 1997. Ondokuz Mayıs Üniv., Samsun.
Tan, E. ve Çelen, E., 2001. Hasat Zamanının Bazı Yem Bitkisi Tür ve Karışımlarının Verim ve Kalite Özellikleri Üzerine Etkisi Türkiye 4 Tarla Bitkileri Kongresi, 17-21 eylül 2001 Tekirdağ.137-142.
Tan, M. ve Temel, S., 2005. Değişik Dönemlerde Uygulanan Mepiquat Chloride’in Fiğde Tohum Verimi ve Verim Unsurları Üzerine Etkileri. Türkiye VI. Tarla Bitkileri Kongresi, 5-9 Eylül 2005, Cilt: 2, 809-811, Antalya
Tosun, M., Altınbaş, M. ve Soya, H., 1991. Bazı Fiğ (Vicia sp.) Türlerinde Yeşil Ot ve Dane Verimi ile Kimi Agronomik Özellikler Arasındaki İlişkiler. Ege Ü. Ziraat Fak. Türkiye 2. Çayır -Mer’a ve Yem Bitkileri kongresi, 17-19 Haziran 1996, 574-583. İzmir.
Yılmaz, Ş., Günel, E. ve Sağlamtimur, T., 1996. Amik Ovası Ekolojık Koşullarında Yetiştirilebilecek Uygun Fiğ (Vicia spp). Türlerinin Saptanması Üzerinde Bir Araştırma.Türkiye 3. Çayır Mera ve Yem Bitkileri Kongresi 17-19 Haziran 1996, Erzurum .627-631.
Yılmaz, Ş. ve Can, E., 1998. Hatay Ekolojik Koşullarında Yetiştirilen Bazı Adi Fiğ