Hıristiyanlarca Hz. İsa’ya İlah Denmesi ve Onların Delillerine Bir Bakış

Yukarıda teslis akidesi akli ve nakli delillerle reddedilirken Eski ve Yeni Ahid’e göre ilah olan zatın şekillerden münezzeh olması, ilah ile alakalı rivayetlerde Allah’a şekil ifade eden cümlelerin mümkün ve uygun bir şekilde tevil edilmesi gerektiğini, bununla birlikte Eski ve Yeni Ahit kitaplarında ekseriyetle mecaz ve istiarelerin kullanıldığı da söylenmiştir. Bu konunun son delili olarak, Hıristiyanlarca verilen deliller incelenmiş ve İncil’in herhangi bir cümlesinde teslis akidesini tasdik edici bir ibarenin bulunmadığı ortaya çıkarılmıştır.

363- Yeremya, 10: 10.

* - İzharü’l-hak’ta ve Korean Bible Society tarafında 2011’de basılmış olan Kutsal Kitap adlı kitabında “sen ölmeyeceksin” iken, Kitabı Mukaddes Şirketi İstanbul 1974 baskısında “Biz ölmeyeceğiz” yazılmaktadır.

364- Habakkuk, 1:12.

Rahmetullah Keyranevi’ye göre, Hz. İsa, göğe yükselene kadar hiçbir zaman kendisinin ilah olduğunu zikretmemiştir. Hıristiyanlarca İsa’nın ilah olduğuna dair gösterilen sözler de; gerçek anlamı itibarıyla Hıristiyanların maksadına uymamaktadır. Yuhanna İncili’ndeki teslis ile alakalı sözler, İncil’in ve Hz. İsa’nın başka sözlerine aykırıdır. Bu sebeple Hıristiyanların yaptığı açıklama ve görüşlere itibar edilemez. Bazı sözler hakkında Hıristiyanlar da tevilin gerektiğini söylemektedirler. Bunun için bu teviller metne (nesse) aykırı olmamalıdır³⁶⁵ diyen Keyranevi Hıristiyanların delillerine şu şekilde cevap vermektedir:

Hıristiyanların birinci delil: Hıristiyanlar, Hz. İsa’nın Allah’ın oğlu olduğuna dair serdetmiş oldukları iddialarına delil göstermektedirler.³⁶⁶ Rahmetullah Keyranevi bu delilleri iki vecih ile geçersiz saymaktadır:

a. Bu sözler, Hz. İsa’ya insanoğlu diye hitap edilen sözlerle çatışmaktadır.

Çünkü İncil’in 60 yerinde Hz. İsa’ya âdemoğlu denilmiştir.³⁶⁷

b. “Oğul” kelimesinin gerçek anlamda kullanması doğru olamaz çünkü Eski Ahit ve Yeni Ahit kitaplarında birçok yerde insanlara da “Allah’ın oğlu”

diye hitap edilmiştir.³⁶⁸

365- Osmanî, C. 2, s 281-283.

366- “Göklerden bir ses dedi: Sevgili Oğlum budur, ondan razıyım.” (Matta, 3:17), “Zira Allah dünyatı öyle sevdi ki, biricik Oğlunu verdi; ta ki, ona iman eden her adam helak olmasın, ancak ebedi hayatı olsun.” (Yuhanna, 3:16).

367- Osmanî, C. 2, s 281.

368- “Ne mutlu sulh edicilere; çünkü onlar Allah oğlları çağırılacaktır.” (Matta, 5:9). Yine Matta’da:

“Fakat ben size derim: Duşmanlarınızı sevin ve size eza edenler için dua edin ki, siz göklerde olan Babanızın oğulları olasınız.” (Matta, 44-45). Çıkış’ta şöyledir: “Ve Firavuna diyeceksin: Rab şöyle diyor: İsrail, oğlum, ilkimdir ve sana dedim: Oğlumu salıver ki, bana ibadet etsin.” (Çıkış, 4:22-23).

Yeremya’da ise şöyledir: “…çünkü ben İsrail’e babayım, Efraim de ilk oğlumdur.” (Yeremya, 31:9).

Detaylar için bkz; Osmanî, C. 2, s 84-88.

Hıristiyanların ikinci delil: “siz aşağıdansınız, ben yukarıdanım; siz bu dünyadansınız, ben bu dünyadan değilim.”³⁶⁹ Rahmetullah Keyranevi’ye göre Hıristiyanlar bu cümleyi “ben tanrıyım ve insan şeklinde gökten indim” diye anlamaktadır. Dolayısıyla bu tevil iki sebeple yanlıştır:

a. Bu tevil katii naslara³⁷⁰ ve akla aykırıdır.

b. Bu gibi sözleri Hz. İsa (a.s) kendi talebeleri için de söylemiştir.³⁷¹

Hıristiyanların üçüncü delil: Hıristiyanlar Yuhanna İncili’ndeki: “Ben ve baba biriz”³⁷² sözünü Allah’ın ve Hz. İsa’nın birleştiğine delalet ettiğini söylerler.

Ama bu söz de iki yönden doğru olamaz:

a. Hıristiyanlara göre de Hz. İsa, normal insanlar gibi konuşan (nâtık) biri olduğu için birleşmenin (ittihat) mümkün olamayacağını düşünerek, “İsa tam bir insan gibi tam bir ilahtır” diye tevil etmişlerdir. Fakat bu tevil bir taraftan Allah ile mugayeret, diğer taraftan da Allah ile birleşme gerektirmektedir ki, yukarıda zikredildiği gibi gerçek anlamda insanın gayri insan ile birleşmesi imkânsızdır.³⁷³ Yani Tanrı (ilah) yaratandır (gayri insandır) ve insan ise yaratılandır (İlah/Tanrı değildir). Yaratan ile yaratılan hiçbir zaman birleşemez.

b. Bunun gibi sözler havariler hakkında da söylenmiştir.³⁷⁴

369- Yuhanna, 8:23.

370- “Hiçbir zaman Allah’ı kimse görmemiştir.” (Yuhanna, 1:18) .

371- “Ben dünyadan olmadığım gibi onlar da dünyadan değildirler.” (Yuhanna, 17:14).

372- Yuhanna, 10:30.

373- Osmanî, C. 2, s 289.

374- “Nasıl ki, ey Baba, sen bendesin ve ben de sendeyim. Onlar da bizde olsunlar da, beni sen gönderdiğine dünya iman etsin.” (Yuhanna, 17:21).

Hıristiyanların dördüncü delil: Hıristiyanlara göre, Yuhanna İncili’nde zikredilen “beni görmüş olan, Babayı görmüş olur; sen nasıl, Babayı bize göster diyorsun? İman etmiyor musun ki ben babadayım, Baba da bendedir? Size söylediğim sözleri kendiliğimden söylemem fakat bende duran Baba kendi işlerini yapar”³⁷⁵ cümlesi İsa ile Allah’ın bir olduğunu göstermektedir.

Rahmetullah Keyranevi onların bu delilinin de iki vecih ile zayıf olduğunu ileri sürer:

a. Hıristiyanlara göre, İslam’da olduğu gibi, bu dünyada Allah’ı görebilmek imkânsızdır.³⁷⁶ Bundan dolayıdır ki Hıristiyanlar bunu manevi bir ittihat olarak zikrederler. Fakat bu tevilin de delillere ve naslara aykırı olmamaları gerekmektedir.³⁷⁷

b. Yuhanna İncili’ndeki: “Ben Babayım ve siz bendesiniz ve ben sizdeyim”³⁷⁸ sözü de delil olamaz. Çünkü Pavlus’un Korintoslulara yazdığı birinci mektubunda³⁷⁹ ve Efesoslulara yazdığı mektupta³⁸⁰ Hz. İsa’nın bu ve benzeri sözleri havarilere söylediğini göstermektedir. Eğer bu sözlerle Allah ile Hz. İsa arasında ittihat ortaya çıkıyorsa o zaman havarilerle beraber tüm Korintoslulara ve Efesoslulara da ilah denmesi gerekecektir.

375- Yuhanna, 14:9-10.

376- “Ölmezliğe yalnız malik olan, yaklaşılmaz nurda duran, insanlardan kimsenin görmediği ve görmeğe kadir olmadığı zat, onu kendi vaktınde izhar edecektir. Ona hürmet ve ebedi kudret olsun.

Amin. (Timoteosa 1. Mektup, 6:16).

377- Osmanî, C. 2, s 291-292.

378- Yuhanna, 14:20.

379- “Bilmez misiniz ki bedeniniz Allah’tan aldığınız sizde olan Ruhülkudüsün mabedidir? Ve kedi kendinizin değilsiniz.” (Korintoslulara I. Mektup, 6:19).

380- “Cümlenin üzerinde ve cümle ile ve cümlede cümlenin Allah’ı ve babası birdir.” (Efesoslulara Mektup, 4:6).

Yukarıda zikredilmiş olan deliler dışında Hıristiyanlar, Hz. İsa’nın ölülere hayat verdiğini söylemiş ve mucizelerle Hz. İsa’nın ilah olduğunu ispatlamaya çalışmışlardır. Fakat bu da zayıf görüştür. Çünkü İncil’e göre Hz. İsa çarmıha gerilene kadar sadece üç kişiyi diriltmiştir. Aksine Hezekiel binlerce insanı diriltmiştir.³⁸¹ Ve İlyas, Elyasa da ölüleri diriltmiştir.³⁸² Keyranevi, durum böyle iken neden sadece Hz. İsa ilah olur da Hz. Hezekiel, Hz. İlyas ve Hz. Elyasa ilah olmaz?

Diye sormaktadır.

Keyranevi’ye göre, Hz. İsa’dan önce yani Hz. Âdem’den Hz. Musa’ya kadar olan dönemde teslis inancının bulunduğuna dair bir delil bulunmamaktadır. Eğer böyle bir inanç olsaydı Tanrı’dan şüphelenerek inkâr edenler kâfir sayılırlardı. Çünkü Hz. Yahya ömrünün sonunda şüphelenmiş ve kendi iki talebesini Hz. İsa’ya vaat edilen Mesih olup olmadığını bilmek için göndermişti. “Yahya zindanda Mesih’in işlerini işiterek şakirtlerini gönderip onlar vasıtası ile ona dedi: Gelecek olan sen misin yoksa başkasını mı bekleyelim?”³⁸³ Şayet Hz. İsa Tanrı olsaydı Yahya’nın (a.s)

381- “Ve bana dedi: Yele peygamberlik et, peygamberlik et, adem oğlu, ve yele de: Rab Yahova şöyle diyor: Ey soluk, dört yelden gel, öldürülmüş olan bu adamlar üzerine üfle de, dirilsinler. Ve bana emrettiği gibi peygamberlik ettim ve soluk onların içine girdi ve dirildiler ve ayakları üzerine dikildiler.” (Hezekiel, 37:9-10).

382- “Ve Rabbe çağırıp dedi: Ya Allah’ım Rab yanında misafir olduğum dul kadının öğlunu öldürerek onun başına da mı bela getirdin. Ve çocuğun üzerine üç kere uzandı ve Rabbe çağırıp dedi: Ya Allah’ım Rab sana yalvarırım, bu çocuğun canı içine dönsün. Ve Rab İlya’nın sesini işitti ve çocuğun canı kendi içine döndü ve çocuk dirildi.” (1. Krallar, 17:20-22) ve “Ve Elişa eve girdi ve işte çocuk ölmuştu ve onun yatağı uzerine yatırılmıştı. Ve girip kapıyı kendi üzerlerine kapadı ve Rabbe yalvardı ve çıkıp çocuğun üzerine yattı ve ağzını onun ağzı üzerine ve gözlerini onun gözleri üzerine ve avuçlarını onun avuçları üzerine koydu ve üzerine uzandı ve çocuğun bedeni ısındı ve döndü. Ve evde bir bu yana bir o yana yürüdü ve yukarı çıkıp onun üzerine uzandı ve çocuk yedi kere aksırdı ve çocuk gözlerini açtı. Ve Gehaziyi çağırıp dedi; O şunemli kadını çağır ve onu çağırdı ve kadın onun yanına geldi. Ve Elişa: Al oğlunu dedi. (II. Krallar 4:36).

383- Matta, 11:2-3.

kâfir olması gerekirdi çünkü Tanrı’dan şüphelenmek küfürdür. Dolayısıyla Hz. İsa, Tanrı değildir.

Bu bölümün sonunda Rahmetullah Keyranevi, Hıristiyanların delillerinin gerçekliğe aykırı olduğunu ispatlamak için Fahreddin Razi ile bir papaz arasında geçen uzun bir tartışmayı da bir tartışmayı da nakletmiştir.³⁸⁴