Hürriyet Gazetesi

Hürriyet Gazetesi 19 Ekim 2002 tarihli sayısında “AKP: Türban namus borcumuz” baĢlıklı haberde AKP‟nin, SP‟nin meydanlardaki rekabetine

dayanamadığı, bugüne kadar öncelikli sorunumuz değil dediği türban konusunda söylemini değiĢtirdiği belirtilmektedir. Haberin yirmi üçüncü sayfadaki devamında, “SP‟yle türban yarışı” baĢlığıyla haberde Erdoğan‟ın türban meselesini gündeme getirme konusunda geri adım attığı edilgen cümle yapıları ile verilmiĢtir. Genel olarak Erdoğan‟ın söyleminin değiĢtiğinin vurgulandığı haberde Bülent Arınç‟ın “okulların önünde çocuklarımıza zulüm yapılıyor” ifadesi “ iddiasında bulundu” Ģeklinde kullanılarak, muhalif bir Ģekilde verilmiĢtir. Bununla birlikte miting haberleri Ģu Ģekilde verilmiĢtir: “mitinglerde eleştiri dozunu giderek sertleştiren AKP lideri, Tayyip Erdoğan, milletvekili dokunulmazlığı ve vaatleri konusunda kendisini eleştiren CHP lideri Deniz Baykal‟a “ kafan basmaz “ diyerek karşılık verdi. Erdoğan, ANAP lideri Mesut Yılmaz‟a da Başbakan olsan ne yazar diye hücum etti. Haber dilinde kullanılan “ hücum etti” ifadesiyle Hürriyet Gazetesi okuyucusuna, Erdoğan‟ı saldırgan bir Ģekilde kodlamaktadır. Haberde sivri söylemlerin genellikle prim yaptığında yola çıkarsak, Erdoğan‟ın Deniz Baykal için “kafan basmaz” ve Mesut Yılmaz için “baĢbakan olsan ne yazar” sözleri de bu bağlamada öne çekilmiĢtir. Haberin devamında geçen, “Erdoğan dün Kahramanmaraş, Osmaniye ve Gaziantep‟te seçmenlerine seslendi. Kahramanmaraş İnönü Meydanında düzenlenen mitinge 1,5 saat rötarlı geldi. Erdoğan‟ın Kahramanmaraş mitinginde de yine daha önce bazı mitinglerde rastlanan kara çarşaflı kadınlar dikkati çekti” cümlesiyle partinin kılık kıyafetinden ötürü, belirli seçmen kitlesine vurgu yaparak, gazete ayrıĢtırıcı bir tutum sergilemiĢtir.

24 Ekim 2002 tarihli sayısında Hürriyet, “Tayyip‟in ısrarı AKP‟yi yakıyor” baĢlıklı haberinde Yargıtay Cumhuriyet BaĢsavcısı Sabih Kanadoğlu‟nun Anayasa Mahkemesi‟ne Ak Parti hakkında kapatma davası açtığına dair haber verilmektedir. Haber, iç sayfadaki devamında tematik olarak “İhtira uymayan AKP‟ye kapatma” baĢlığıyla detaylandırılmıĢ ve Sabih Kanadoğlu‟nun daha önceki yaptığı söylemlerinin yer aldığı spotta da nedensel bir iliĢki kurulmuĢtur. Sentaktik açıdan Sabih Kanadoğlu‟nun söylemleri etken cümle yapıları içerisinde verilmiĢtir. Sabih Kanadoğlu‟nun vesika ebadındaki fotoğrafının yer aldığı haberde, Erdoğan‟ın kızlarıyla birlikte çekilmiĢ fotoğrafı kullanılmıĢtır. Haberde ardalan bilgisi verilmemiĢ olup, sayfanın alt kısmında, Tayyip Erdoğan‟ın görüĢlerine de yer

verilmiĢ, “Türk demokrasisinin yeni ağır bir darbe daha aldığını seçimlere az bir zaman kala, hukuki mesnetten yoksun ve sonuç çıkmayacağı kesin bir giriĢimde bulunulması manidardır” Ģeklinde yaptığı açıklamayla Ģematik anlamda olayın taraflarının olaya getirdikleri yorumlar açısından olumlu bulunmuĢtur.

26 Ekim tarihli sayısında ise Hürriyet, tematik olarak “Babanın oyu kızına” manĢetiyle verdiği haberin içeriğinde, eski TBMM baĢkanı Hüsamettin Cindoruk‟un 9. CumhurbaĢkanı Süleyman Demirel‟in oyunu, DYP lideri Tansu Çiller‟e vereceği spottan verilmiĢtir. Burada baba olarak kastedilenden Demirel, kızı olarak nitelenen Tansu Çiller ile ikilinin iliĢkilerinin samimiyeti haberde kullanılan görselle de desteklenmiĢtir. Bu görselde Süleyman Demirel iki eliyle, Tansu Çiller‟in kollarından kucaklayıcı bir pozisyonda durmaktadır. Haberde ardalan bilgisi verilmiĢ ve olay, Çiller‟in Demirel ile iliĢkisinin Refah Yol döneminde ciddi bir darbe alması ve Demirel‟in Erbakan istifa edince hükümet kurma görevini baĢbakanlık bekleyen Çiller yerine ANAP lideri Mesut Yılmaz‟a vermesi Ģeklinde özetlenmiĢtir. Haberin yirmi dördüncü sayfasındaki devamında Demirel adına açıklama yapma yetkisi aldığını belirten Cindoruk‟un Demirel‟in de kendisinin de seçimlerde DYP‟ye oy vereceğini söylemesidir. Çiller‟in ve Cindoruk‟un söylemlerinin sentaktik açıdan aktif ve basit cümleler halinde verilmesi ve Çiller‟in iki eli yukarıda, halkı kucaklayıcı bir Ģekilde selamlaması haberin retoriğini desteklemektedir.

31 Ekim tarihli sayısında “Güvenoyunu unutma” manĢetiyle ilk sayfadan geniĢ yer verilen haberde “AKP Genel Başkanı Recep Tayyip Erdoğan, Sezer‟in partisini seçmediği bir ismi ataması halinde, “güvenoyu” alamayacağı tehdidinde bulundu” ifadesi spottan verilmiĢtir. “Seçme görevi bizim” ve “Adayı biz belirleyeceğiz” gibi ara baĢlıklarının kullanıldığı haberde, Tayyip Erdoğan meydan okuyan ve endiĢe yaratan bir lider olarak tasvir etmektedir. Haberin on altıncı sayfadaki devamında ise “seçmediğimiz kişi güvenoyu alamaz” baĢlığıyla detaylandırılan haberde Financial Times‟ın “AKP Türkiye‟yi yönetemez” alt baĢlığıyla AK Parti‟nin yönetme pratiklerinden yoksun olduğunu belirtmekte ve Hürriyet Gazetesi‟nin de aslında paylaĢtığı bu görüĢü, Financial Times üzerinden dolaylı olarak ifade etmektedir. Haberde Ģematik açıdan ardalan bilgisi kullanılmıĢ, mikro açıdan nedensel iliĢki kurulmuĢtur.

Seçim arifesi olan 2 Kasım tarihinde “Onuncu Yıl Marşı ile bu işler olmaz” baĢlığıyla sağ sütunda verilen haberde Erdoğan‟ın seçime bir gün kala kendini tutamadığı ve “Onuncu Yıl Marşı okumakla, Türkiye raylarla donanmıyor. Bu işler lafla olmuyor. Marş oku, demir ağlarla ör. Neyi ördün yahu, neyi?”şeklindeki demeci haber giriĢi olarak kullanılmıĢ, haber iç sayfada “Kendini tutamadı” baĢlığıyla detaylandırılmıĢtır. Haberde, Erdoğan‟a yönelik olarak Hürriyet gazetesinin tabiri caizse niyet okuduğu söylenebilir. Haberde, Erdoğan‟ın muhafazakâr bir parti lideri olması, Atatürk‟e ve onun çizgisine dair karĢıt bir durum teĢkil ediyormuĢ ve bunu “Onuncu Yıl Marşı ile bu işler olmaz” sözleriyle açığa çıkarmıĢ gibi bir ima söz konusudur. Erdoğan‟ın Bursa mitinginde yaptığı bu konuĢmalar, ilk ağızdan verilmiĢtir. Bir yandan gaf yapmıĢçasına Erdoğan olumsuzlanırken diğer yandan retoriksel anlamda kullanılan fotoğrafın altında yer alan “Erdoğan, Bursa da miting meydanına giderken, trafiği kilitledi. Beyaz cipin üzerinde çocukları sevip, halkı selamladı” ifadesi ile de Erdoğan olumlanarak verilmiĢtir.