Hükümetler arası Ġklim DeğiĢikliği Paneli (IPCC)

1988 yılında Ġsviçre‟nin Cenevre Ģehri merkezli ve BirleĢmiĢ Milletlere bağlı olan Dünya Meteoroloji Örgütü (WMO) ve BirleĢmiĢ Milletler Çevre Programı (UNEP) tarafından;

-Küresel iklim değiĢikliği çalıĢmalarını, bilimsel, teknik ve sosyoekonomik bilgileri değerlendirmek,

- Bu elde edilen veriler, açıklamalar, bilgiler doğrultusunda, küresel iklim değiĢikliği politikalarının belirleyicilerine yol göstermek,

- BirleĢmiĢ Milletler Ġklim DeğiĢikliği Çerçeve SözleĢmesi (BMĠDÇS)‟ne, küresel iklim değiĢikliği konusunda yapılan çalıĢmalar, belirlenen plan ve programlar, uygulanacak politikalar hususlarında bilgi vermek ve gerektiğinde raporlar ve değerlendirmeler hazırlamak amacıyla kurulmuĢtur.

Tarım ve Orman Bakanlığının resmi internet sitesinde yapılan açıklamalar Ģöyledir: Hükümetler arası Ġklim DeğiĢikliği Paneli, BirleĢmiĢ Milletler ve Dünya Meteoroloji Örgütü'ne üye olan ülkelerden teĢekkül etmektedir. Türkiye‟de bu grubun içerisinde yer almaktadır. Bağımsız olarak çalıĢmalarını yürütmektedir.

BirleĢmiĢ Milletler Ġklim DeğiĢikliği Çerçeve SözleĢmesi, Taraflar Konferansı veya Bilimsel ve Teknolojik DanıĢma Yardımcı Organı tarafından yöneltilecek taleplere, belirli konularda olmak üzere, özel rapor veya teknik değerlendirmeler hazırlamaktadır. Yapılan çalıĢma ve raporlamalar, sera gazı oranlarının tespit edilmesi ve buna göre izlenecek yolların belirlenmesinde önemli etken olmaktadır. Hazırlanan bu raporlar, küresel iklim değiĢikliği görüĢmelerinde kaynak ve rehber olarak değerlendirilmektedir. Ayrıca duruma göre veya ihtiyaç dâhilinde özel araĢtırma, çalıĢma grupları teĢekkül ettirilmektedir. IPCC çalıĢmalarında, her 5 ve her 7 yılda bir olmak üzere küresel iklim durumu, süreçleri, değiĢiklikleri hakkında ve hâlihazırdaki duruma iliĢkin Değerlendirme Raporları hazırlayıp, bu raporları medyaya ve bu sürece karar verici durumunda olanlara iletmektedir. Bu raporların birincisi; 1990 (FAR), ikincisi 1996 (SAR), üçüncüsü 2001 (TAR) ve dördüncüsü de 2007 (AR4) yılında yayınlanmıĢtır. Hükümetler arası Ġklim DeğiĢikliği Paneli‟nin5. Değerlendirme Raporu (AR5), 2007 yılından beri hazırlanarak, 2014 yılında onaylanmıĢtır.

Tema Vakfı resmi internet sayfasında açıklandığı üzere, Hükümetler arası Ġklim DeğiĢikli Paneli (IPCC) tarafından hazırlanan, “Ġklim DeğiĢikliği 2014: Etkiler, Uyum ve Kırılganlık Raporuna göre iklim değiĢikliğinin küresel ölçekte gözlemlenen etkileri Ģöyledir:

· Küresel iklim değiĢikliğinin sonuçları ve ortaya çıkardığı olumsuz tabloya dair bir çok gerçek, ekolojik sistem içerisinde çok belirgin bir Ģekilde gözlemlenmekte ve hissedilmektedir. Özellikle son yıllarda küresel iklim değiĢikliğine dair ortaya çıkan hadiseler ve olumsuz etkiler, tüm kıtalarda, okyanuslarda, canlılar üzerinde baskın bir Ģekilde kendisini göstermiĢtir.

· DeğiĢen iklim koĢulları beraberinde yağıĢ rejimlerini de etkilemiĢtir. Bu sürecin devamı olarak dünyanın birçok bölgesinde su dengesi, su döngüsü, hidrolojik sistem ve nihayetinde suyun miktarı, ulaĢılma imkânları ve kalitesi de değiĢmiĢtir.

· Bitkilerin, hayvanların, diğer canlıların, karada, tatlı su veya denizde yaĢayan birçok canlının, yaĢam koĢullarının değiĢmesi, bu canlıların, değiĢen iklim koĢullarına bağlı olarak yaĢam yerlerini değiĢtirmelerine, göç etmelerine neden olmuĢ, sayıları ve türler arası etkileĢimleri de bununla birlikte değiĢmiĢtir.

· Dünyanın değiĢik bölgelerinde yapılan farklı birçok araĢtırmaya göre küresel iklim değiĢikliğinin tarım üzerindeki olumsuz etkileri, olumlu etkilerinden çok daha fazladır. Özellikle buğday ve mısır, iklim değiĢikliğinden olumsuz anlamda fazlasıyla etkilenmiĢtir.

· Küresel iklim değiĢikliği ile birlikte yaĢanan aĢırı hava olayları sonucunda, aciz kalınan yâda baĢka bir ifade ile kontrol edilemeyen bu durumlar, insan, hayvan ve bitki yaĢamı üzerine baskı oluĢturmuĢ, ekosistemin dengesi bozulmuĢtur. Bu durum, gıda ve su eriĢilebilirliğinde sorunlar, altyapı ve yerleĢim birimlerinde zarar, hastalık ve ölümlerdeki artıĢ, zihinsel hastalıklar ile beraber insan refahını etkilemektedir.

· Ülkelerin geliĢmiĢlik düzeylerinin farklı olması küresel iklim değiĢikliğine karĢı farklı kırılganlıklar oluĢturmaktadır.

· Özellikle az geliĢmiĢ bölgelerdeki iç çatıĢmalar, savaĢlar gibi büyük Ģiddet durumları iklim değiĢikliğine olan kırılganlığı artırıyor. Altyapı, doğal kaynaklar, sosyal sermaye ve yaĢam alanlarının iklim değiĢikliğine uyumunu tehlikeye atıyor.

· GeliĢmiĢlik düzeyi ne olursa olsun tüm ülkelerde iklim değiĢikliğinin etkileri ve iklim değiĢikliğine iliĢkin sektörel hazırlıkların eksikliği arasında tutarlı bir iliĢki var.

IPCC 5. Değerlendirme Raporuna göre gelecekte iklim değiĢikliğinin en az %95 ihtimalle gerçekleĢmesi beklenilen etkileri de Ģu Ģekilde sıralanmıĢtır:

· Küresel ısınma ile birlikte deniz seviyesinde görülen yükselmeler, fırtına, sel ve kasırgalar nedeni ile bazı adaların su altında kalması, insanların, ölüm, yaralanma riskleri,

· Yine aĢırı hava olaylarının kara bölgelerinde ani taĢkın ve sellerle birlikte, yaĢanılan bölgelere zarar vermesi, hastalık tehditleri ile karĢılaĢılması riskleri,

· Kanalizasyon, alt yapı sistemlerinin zarar görmesi veya yok olması, devamında da doğal ihtiyaçların, su, elektrik, sağlık hizmetlerinin aksamasından kaynaklanan riskler,

· AĢırı sıcaklık değerleri nedeni ile dıĢarda çalıĢmak zorunda olan insanların, yaĢlı ve çocukların, özellikle solunum rahatsızlığı bulunanların, ölüm ve hastalık oranlarındaki artıĢ riskleri,

· Gıda güvenliğinin ve gıda ihtiyacının giderilmesinde özellikle geliĢmemiĢ, yoksul bölgeler açısından daha tehlikeli durumların ortaya çıkması riski,

· YağıĢ düzensizliğinin, su kaynaklarına etki etmesi ile içilebilir suya ve sulama suyuna eriĢimde sıkıntılar oluĢması, bununla birlikte tarım üretiminin azalması, yarı kurak bölgelerde yaĢayan tarım ile uğraĢan kesimin kaynaklarının azalması riski,

· Kıyı bölgelerde bulunan biyoçeĢitliliğin ve ekosistemin zarar görmesi ve bunun kıyı bölgesinde yaĢayan insanların hayatını etkilemesi riski,

· Tatlı su ve karasal bölgelerde yer alan biyoçeĢitlilik ve ekosistemlerin zarar görmesi ve bu bölgelerde yaĢayan insanların hayatını etkilemesi riski.

Hükümetler arası Ġklim DeğiĢikliği Panelinin 5. Değerlendirme Raporuna göre; ÇalıĢma Grubu I (WGI) Fiziksel bilim tabanı, ÇalıĢma Grubu II (WGII) Etkiler, Uyum ve Hassasiyet, ÇalıĢma Grubu III (WGIII) Ġklim DeğiĢikliği Zarar Azaltma Raporlarını kapsayacak Ģekilde, politikaları üretecek olanlara, karar verici durumunda bulunanlara hitap etmektedir. 900 bilim insanın çalıĢmaları sonucunda hazırlanmıĢ olan rapor, 30 bin sayfadan fazladır. IPCC‟nin 6. Değerlendirme Raporu‟na (AR6) hazırlıklar kapsamında üç adet özel rapor hazırlanacaktır. Bunlar, ulusal sera gazı verileri ile 6. Değerlendirme Raporu (AR6) üzerine Yöntem Raporu olacaktır. 2016 Nisan ayı içinde yapılan IPCC toplantısında, AR6 Sentez Raporu‟nun 2022 yılında neticelendirileceği belirtilerek, üç özel çalıĢma grubunun da 2021 yılı itibariyle çalıĢmalarını bitireceği bildirilmektedir. Etiyopya‟ da 1Mayıs- 5 Mayıs 2017 tarihleri arasında düzenlenen toplantıda ise, AR6 çalıĢmaları kapsamında çalıĢma grubunun çerçevesi çizilmiĢtir.

Dünya Doğayı Koruma Vakfı açıklamalarına göre, 2018 yılı Ekim ayı baĢlarında Kore Cumhuriyeti‟nin Ġncheon kentinde, Hükümetler arası Ġkim DeğiĢikliği Paneli (IPCC) tarafından 1.5ºC özel raporu yayınlanmıĢtır. Söz konusu rapor, 6000 adetten fazla bilimsel çalıĢmayı inceleyerek, 40 ülkeden 91 yazar ve editör tarafından hazırlanmıĢtır. Raporda, küresel ısınmanın 1.5ºC derece ile sınırlandırılmasının, insan yaĢamı, refahı ve kalkınma için önemi belirtilmiĢtir. IPCC, insan faaliyetlerinden kaynaklanan küresel iklim değiĢikliği çalıĢmalarında yaptığı katkılardan dolayı 2007 yılında Nobel BarıĢ Ödülü ile ödüllendirilmiĢtir.