Genel Değerlendirme

Yukarıda incelenen tipik yapı kolonlarındaki donatı oranları için elde edilmiş olan hata oranları Tablo 5.7’de özetlenmiştir.

Tablo 5.7: Tipik Yapı Kolonları için Hata Oranları

Tip 1 Tip 2 Tip 3 Tip 4 Tip 5 Genel

Maksimum Hata (%) 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0

Minimum Hata (%) –2.4 –3.3 –3.6 –5.7 –1.1 –5.7

Ortalama Hata (%) –1.0 –2.2 –1.3 –1.5 –0.5 –1.3

Negatif Hata Sayısı 6/9 6/9 12/13 18/20 4/9 46/60

Bu değerlerin incelenmesinden aşağıdaki sonuçlar elde edilmektedir:

• 45° artım için bulunan donatı yüzdelerindeki hatalar –% 5.7 ∼ % 0.0 arasında değişmektedir.

• Ortalama hata oranı –% 1.3 olarak hesaplanmıştır.

• 60 adet kolonun 46 tanesinde negatif (güvensiz) yönde hata bulunmaktadır.

Bu sonuçlar 45° artım için elde edilen donatı oranlarındaki hataların pratik uygulamalar bakımından kabul edilebilir mertebede olduğunu göstermektedir. Hata oranları DBYBHY esaslarına göre elde edilmiş olanlardan daha düşüktür. Tek olumsuz nitelik bu uygulamadaki hataların tümünün negatif (güvensiz) yönde olmasıdır.

5.2. KİRİŞ UÇ MOMENTLERİ

Bu bölümde tipik yapılar ayrı ayrı ele alınarak P deprem yükünün x ekseni ile yaptığı açının α = 0, 45, 90, 135º değerleri arasında değişmesi durumunda kiriş uç momentlerinin değişimi incelenmiş ve mutlak değerce maksimum olanlar saptanarak hata oranları hesaplanmıştır. Bunun için yukarıda ∆α = 5° için elde edilmiş olan değerler arasından 45° artıma karşı gelen değerlerin seçilmesi yeterli olmuştur.

5.2.1. Yapı Tip 1

Şematik kalıp planı ve Kiriş No.ları Şekil 4.1’de gösterilmiş bulunan Yapı Tip 1’in K101 kirişine ait sol uç momentinin değişimi grafik olarak Şekil 5.7’de gösterilmiştir.

Şekil 5.7: Tip 1-K 101 sol uç momenti değişimi

Görüldüğü gibi, bu kirişte 45° artım için maksimum sol uç momenti M = 67.24 kNm olarak elde edilmektedir. Bu oran güvensiz yönde – % 0.2 hatalıdır. DBYBHY’teki ortak etki formülleri ile hesaplanan değer ise – % 5.4 hatalı olarak elde edilmektedir. Tip 1’e ait tüm kiriş uç momentleri benzer biçimde hesaplanmıştır. Sonuçlar hata oranları ile birlikte Tablo 5.8 üzerinde gösterilmiştir.

Tablo 5.8: Yapı Tip 1 Kiriş Uç Momentleri

Sol Uç Sağ Uç

Kiriş No.

Mp (kNm) M45 (kNm) Hata (%) Mp (kNm) M45 (kNm) Hata (%)

K101 67.35 67.24 –0.2 43.30 43.30 0.0

K102 39.69 39.69 0.0 62.38 62.25 –0.2

K103 68.63 67.83 –1.2 64.90 64.32 –0.9

K104 64.52 62.87 –2.6 53.62 53.61 0.0

K105 31.49 31.20 –0.9 29.73 29.60 –0.4

K106 65.85 65.65 –0.3 45.59 45.43 –0.4

K107 58.05 57.58 –0.8 34.87 34.66 –0.6

K108 33.98 33.77 –0.6 56.28 55.90 –0.7

K109 57.43 54.04 –5.9 41.15 40.04 –2.7

K110 31.81 31.74 –0.2 34.81 34.32 –1.4

K111 62.08 62.07 0.0 42.73 42.67 –0.1

K112 75.26 75.21 –0.1 72.74 72.64 –0.1

Tabloda Mp ve M45, sırası ile, parametrik araştırmadan ve 45° artımdan bulunan uç momentlerini göstermektedir. Tablonun incelenmesinden 45° artım için elde edilen uç momentlerindeki hataların – % 5.9 ile % 0.0 arasında değiştiği, ortalama hatanın – % 0.8 olduğu görülür. Bu mertebedeki hataların pratik uygulamalar bakımından uygun olduğu sonucuna varılabilir. Ancak burada da hataların tümünün negatif (güvensiz) yönde olması olumsuz bir niteliktir.

5.2.2. Yapı Tip 2

Şematik kalıp planı ve Kiriş No.ları Şekil 4.3’te gösterilmiş bulunan Yapı Tip 2’nin K108 kirişine ait sağ uç momentinin değişimi grafik olarak Şekil 5.8’de gösterilmiştir.

Şekil 5.8: Tip 2-K 108 sağ uç momenti değişimi

Bu kirişte 45° artım için maksimum sağ uç momenti M = 32.17 kNm olarak elde edilmektedir. Bu oran güvensiz yönde – % 0.6 hatalıdır. Tip 2’ye ait kirişlerin maksimum uç momentleri, 45° artıma göre bulunan değerler hata oranları ile birlikte Tablo 5.9 üzerinde görülmektedir.

Tablo 5.9: Yapı Tip 2 Kiriş Uç Momentleri

Sol Uç Sağ Uç

Kiriş No.

Mp (kNm) M45 (kNm) Hata (%) Mp (kNm) M45 (kNm) Hata (%)

K101 45.56 44.10 –3.2 32.37 31.99 –1.2

K103 45.56 43.91 –3.6 32.37 30.16 –6.8

K104 20.73 20.65 –0.4 20.72 20.65 –0.3

K106 42.71 42.71 0.0 42.71 42.71 0.0

K107 42.71 41.32 –3.3 42.71 41.19 –3.6

K108 45.56 45.56 0.0 32.37 32.17 –0.6

K109 20.73 20.41 –1.5 20.73 19.49 –6.0

Y eksenine göre simetri özelliği nedeniyle, tabloda sadece sistemin sol yarısına ait kirişlerin uç momentleri gösterilmiştir. Bu örnek için, 45° artıma göre elde edilen uç momentlerindeki hataların –% 6.0 ile % 0.0 arasında değiştiği, ortalama hatanın –% 2.2 olduğu görülür. Bu mertebedeki hataların da pratik uygulamalar bakımından uygun olduğu söylenebilir. Bu örnekte de tüm hatalar negatif (güvensiz) yöndedir.

5.2.3. Yapı Tip 3

Şematik kalıp planı ve Kiriş No.ları Şekil 4.5’te gösterilmiş bulunan Yapı Tip 3’ün K108 kirişine ait sağ uç momentinin değişimi grafik olarak Şekil 5.9’da gösterilmiştir.

Şekil 5.9: Tip 3-K 108 sağ uç momenti değişimi

Bu kirişte 45° artım için maksimum sağ uç momenti M = 58.19 kNm olarak elde edilmektedir. Bu oran güvensiz yönde – % 5.3 hatalıdır. Tip 3’e ait kirişlerin maksimum uç momentleri, 45° artıma göre bulunan değerler ve hata oranları Tablo 5.10 üzerinde görülmektedir.

Tablo 5.10: Yapı Tip 3 Kiriş Uç Momentleri

Sol Uç Sağ Uç

Kiriş No.

Mp (kNm) M45 (kNm) Hata (%) Mp (kNm) M45 (kNm) Hata (%)

K101 47.99 47.90 –0.2 47.99 47.90 –0.2

K102 51.28 51.28 0.0 39.84 39.25 –1.5

K103 28.81 28.63 –0.6 28.81 28.63 –0.6

K105 70.07 66.22 –5.5 52.58 52.57 0.0

K106 25.85 25.75 –0.4 25.85 25.75 –0.4

K108 54.82 52.34 –4.5 61.42 58.19 –5.3

K109 40.23 38.16 –5.2 33.96 32.11 –5.4

K110 35.31 33.78 –4.3 43.16 41.30 –4.3

K111 65.73 65.72 0.0 52.28 51.67 –1.2

K112 24.97 24.14 –3.3 29.83 29.52 –1.0

K116 40.81 40.64 –0.4 48.64 47.93 –1.5

Bu örnekte de sadece sistemin sol yarısına ait kirişlerin uç momentleri gösterilmiştir. 45° artıma göre elde edilen uç momentlerindeki hataların –% 5.4 ile % 0.0 arasında değiştiği, ortalama hatanın –% 2.4 olduğu görülür. Bu mertebedeki hataların da pratik uygulamalar bakımından uygun olduğu söylenebilir. Bu örnekte de tüm hatalar negatif (güvensiz) yöndedir.

5.2.4. Yapı Tip 4

Şematik kalıp planı ve Kiriş No.ları Şekil 4.7’de gösterilmiş bulunan Yapı Tip 4’ün K101 kirişine ait sol uç momentinin değişimi grafik olarak Şekil 5.10’da gösterilmiştir.

Şekil 5.10: Tip 4-K 101 sağ uç momenti değişimi

Bu kirişte 45° artım için maksimum sol uç momenti M = 67.94 kNm olarak elde edilmektedir. Bu oran güvensiz yönde – % 0.7 hatalıdır. Tip 4’e ait kirişlerin maksimum uç momentleri, 45° artıma göre bulunan değerler hata oranları ile birlikte Tablo 5.11 üzerinde görülmektedir.

Tablo 5.11: Yapı Tip 4 Kiriş Uç Momentleri

Burada da sadece sistemin sol yarısına ait kirişlerin uç momentleri gösterilmiştir. 45° artıma göre elde edilen uç momentlerindeki hataların –% 5.8 ile % 0.0 arasında değiştiği, ortalama hatanın –% 2.3 olduğu görülür. Bu mertebedeki hataların da pratik uygulamalar bakımından uygun olduğu söylenebilir. Bu örnekte de tüm hatalar negatif (güvensiz) yöndedir.

5.2.5. Yapı Tip 5

Tip 5’in şematik kalıp planı Şekil 4.7’de gösterilmiş bulunmaktadır. Simetrik ve ortogonal olan bu özel yapı için tüm kirişlerde ortogonal yüklemelerden elde edilen kiriş uç momentleri kesin olmaktadır. Bu nedenle 45° artıma göre elde edilen uç momentleri de kesin (hatasız) olur.

5.2.6. Genel Değerlendirme

Yukarıda incelenen tipik yapı kirişlerinin uç momentleri için elde edilmiş olan hata oranları Tablo 5.12’de özetlenmiştir.

Tablo 5.12: Tipik Yapı Kirişleri Uç Momentleri için Hata Oranları

Tip 1 Tip 2 Tip 3 Tip 4 Tip 5 Genel

Maksimum Hata (%) 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0

Minimum Hata (%) –5.9 –6.0 –5.4 –5.8 0.0 –6.0

Ortalama Hata (%) –0.8 –2.2 –2.4 –2.3 0.0 –1.8

Negatif Hata Sayısı 20/24 8/24 13/38 23/58 0/24 64/168

Bu değerlerin incelenmesinden aşağıdaki sonuçlar elde edilmektedir:

• 45° artım için bulunan kiriş uç momentlerindeki hatalar –% 6.0 ∼ % 0.0 arasında değişmektedir.

• Ortalama hata oranı –% 1.8 olarak hesaplanmıştır.

• 168 adet kolonun 64 tanesinde negatif (güvensiz) yönde hata bulunmaktadır.

Bu sonuçlar 45° artım için elde edilen uç momentlerindeki hataların pratik uygulamalar bakımından kabul edilebilir mertebede olduğunu göstermektedir. Kiriş uç momentlerindeki hata oranları da DBYBHY esaslarına göre elde edilmiş olanlardan daha düşüktür. Bu hataların tümünün de negatif (güvensiz) yönde olması olumsuz niteliktedir.