Fotoğraf, Resim ve Renk Paletleri

WWW sayfalarını tasarlarken dikkat edilmesi gereken en önemli noktalardan birisi de, kuşkusuz bilginin transfer hızıdır. Burada hız, verilerin bilgisayara, dolayısıyla da kullanıcıya aktarılma süresidir. Transfer hızı, teknik olarak İnternet hatlarının yoğunluğuna ve bilgisayarların İnternet'de iletişim kurmasını sağlayan modem‟in transfer hızına bağlı olarak değişmektedir.

Hız konusunun diğer bir boyutu da WWW sayfalarında kullanılan fotoğraf, resim ve diğer grafik öğelerin çözünürlüğü*‟dür (*Bilgisayar ekranlarında sunulan görüntünün kalitesi; birimi dpi (dot per inch)‟dır.) . Bilgisayar ortamında kullanılan elemanların çözünürlüğü ne kadar yüksek olursa, baskı kalitesi de o derecede artmaktadır. Çözünürlüğün artması, dosya (file) büyüklüğünün de artması anlamına gelmektedir. Dolayısıyla, WWW sayfalarında büyük fotoğraf, resim vs. kullanmak, bağlantı hızını yavaşlatmaktadır.

WWW sayfalarının yavaşlığı ise, bilginin ekranda görünebilmesi için, bu sayfalara bağlanan kullanıcıların dakikalarca beklemesini gerektirmekte ve oldukça sıkıcı bir durum oluşturmaktadır. Bu nedenle, WWW sayfalarında dosya formatlarının bilinçli bir şekilde kullanılması, bağlantı sorunlarının aşılmasında WWW sayfa tasarımcısına rehber olacaktır.

WWW sayfalarında kullanılan, GIF (Graphic Image File Format) ve JPEG (Joint Photographic Experts Group) olarak adlandırılan iki temel grafik dosya formatı vardır. Görüntü kalitesi açısından, foto-realistik çalışmalarda JPEG, daha basit çizimlerde ise GIF dosya sıkıştırma formatı tercih edilmelidir.

2.6.4.1. GIF

CompuServe Information Service tarafından geliştirilen bir resim formatıdır. Graphics Interchange Format (Gif) web‟de en çok kullanılan resim formatıdır. Resim işleme programlarının çoğu tarafından kullanılır. Grafik işleme yeteneğine sahip bütün browserler gif formatını tanır.

Orijinal tanımlamadan sonra GIF87a ve GIF24 tanımandı. 256 renk kullanılır. LWZ adı verilen bir algoritma kullanılır. Bu algoritmanın çözülmesi kolay olması ve güçlü bir sıkıştırma sağlaması nedeniyle beğeni kazandı. Renk ve görüntü kaybı olmadan resmin büyüklüğünün %25 ine kadar sıkıştırma yapılabilir. Hızlı bir yükleme ve hızlı bir çözülme olması nedeniyle az bir band genişliği kullanır. Ayrıca çok az bir yer kaplar. GIF89a saydam alt alanlı (transparan) görüntüler oluşturulmasına izin veren bir standart olmuştur. Bu sayede görüntülerin sayfa üzerinde yüzer gibi görünmesi sağlandı. Bu görüntülerin bir yönden kötüdür ki oda sadece 256 renk desteği vermeleridir. Bir görüntüde sadece 256 renk kullanmak zorundasınız. Bu nedenle fotoğraf kalitesinde resimler oluşturamazsınız. GIF24 adı verilen yeni format 24 bit renk desteği veriyor. Buda 16 milyon renk kullanılabilir anlamına gelir. PNG adı verilen bir sıkıştırma algoritması kullanır (<http://members.tripod.com/gifbank/gifnedir.html>).

2.6.4.1.1. Transparan Gifler

Web sayfaları arasında gezinirken bir birinden ilginç resimler görürsünüz. Web sayfalarına resimler dikdörtgen bir şekilde yerleştirilirler. Bu resimlere çerçeve de eklenebilir.

Fakat bazen resimlerin kare şeklinde yerleşmesini istemezsiniz. Ya da resimlerinizin sayfa üzerinde ayrı bir parça gibi durması yerine sayfaya tam oturmuş bir şekilde durmasını isteyebilirsiniz. Bunu sağlamanın yolu resmin alt alanını (background) sayfanın alt alanı ile aynı yapmaktır. Peki, başka bir sayfada bu resmi kullanırsak ne olacak? Resmi yeniden mi oluşturacağız?

Bu durumda saydam alt alanlı gifler (Transparan gif) yardımımıza koşarlar. Bu gifler GIF89a formatındaki giflerdir. Alt alana resimde kullanmayacağımız bir rengi seçeriz. Sonra resimi hazırlarız. Resim‟i kayıt ettiğimizde transparan bir resim elde etmiş oluruz. Transparan giflerde 256 renk kullanılabilir. Bu resimler sayfaya farklı bir hava verirler. Bu durumu görmek istersek:

ġekil 31: Transparan gif (http://gifbank.tripod.com/saydamgif.html)

2.6.4.1.2. Hareketli Gif'ler

Gif89 olarak adlandırılan dosya kaydetme formatı, WWW sayfalarında, GIF olarak kaydedilmiş bir dizi resmin, birbiri ardına gösterilip, hareketli olarak izlenmesine olanak tanımaktadır. Animasyonların fazla hızlı olmasının, WWW sayfalarında diğer elemanların rahat seçilememesi gibi algılama problemlerine yol açabileceği unutulmamalıdır.

2.6.4.2. JPEG

JPEG dosya sıkıştırma formatı, insan gözünün rengi algılama prensibine bağlı olarak geliştirilmiştir. İnsanlar, renkli yüzeyleri ve kenarları, detay, gölge ve parlaklıktan daha önce algılayabilirler. JPEG formatı da renk farklılıklarının ve parlaklıklarının değiştirilmesi mantığıyla çalışan bir formattır (Burger, 1993:175). Bu değişiklik, dosyanın büyüklüğünü değiştirdiği gibi, görüntü kalitesinde de azalmalara yol açar. Görüntü kalitesini derecelendirmek, başka bir deyişle farklı dosya sıkıştırma oranlarıyla, görüntü kaybının ne kadar olacağını tespit etmek mümkündür.

ġekil 32: Soldan sağa gittikçe daha kayıplı sıkıştırılmış bir çiçek görüntüsü

(http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Phalaenopsis_JPEG.png)

2.6.4.3. PNG

PNG, günümüzde „Taşınabilir Ağ Grafiği‟ anlamındaki görüntüleri kayıpsız bir şekilde sıkıştırarak kullanmaya yarayan bir görüntü saklama biçimidir. İnternet Explorer‟ın 7 sürümü ile PNG formatına tam destek verilmeye başlanmıştır. PNG formatı hareketli resimleri desteklememektedir.

PNG (Portable Network Graphics) formatı patentsizdir. PNG kayıpsız Wave Table sıkıştırma yöntemini kullanır. Şu anda mevcut olmayan kayıpsız gerçek renk ve saydamlık bilgilerini içeren resim kalitesini internet‟e taşımayı amaçlamaktadır. PNG dosyalarındaki saydamlık bilgileri alfa kanalı içerisinde saklanmaktadır. Kullandığı sıkıştırma yöntemi

sayesinde sıralı yükleme olanaklı olmaktadır. Ayrıca sıkıştırma için değişik filtreleme algoritmaları sıkıştırma öncesi kullanılabilmektedir. (Alabay, 2003:11-12)

2.6.4.4. Renk Paletleri ve Yarattıkları Sorunlar

Renk paletlerinin kullanımı, WWW sayfa tasarımcıları açısından karışıklığa yol açmaktadır. Çünkü ekranda görülen renkler, her bilgisayarın kullandığı standart renk ayarına göre değişmektedir. Örneğin, 16-bit‟lik monitörle, 24-bit‟lik monitör arasında görüntü kalitesi oldukça fark etmektedir. Machintosh ve Windows gibi farklı platformlardaki bilgisayarlarda, renk paletleri ve dolayısıyla görüntü değerleri yine farklılıklar göstermektedir. Bu problemin aşılabilmesi için, farklı platformlarda hemen hemen aynı görüntü kalitesinin elde edilebileceği, WWW Renk Paleti geliştirilmiştir.

ġekil 33: 6x6x6 www Renk Paleti (PC/Mac)

Şekil 33‟de yer alan www Renk Paleti, RGB renk değerlerine bağlı olarak geliştirilmiştir. 6 bloktan oluşan palet, 6x6‟lık kırmızı, yeşil ve mavinin %20'lik değerlerini içermektedir. Burada yer alan 256 renk, her renk paletinde olumlu sonuçlar vermektedir. Aşağıda yer alan Tablo 6'de, RGB değerlerinin farklı renk paletlerinde ifade edilişi gösterilmektedir.

Tablo 6: RGB değerlerinin farklı renk paletlerinde karĢılığı.

% RGB değeri 0% 20% 40% 60% 80% 100%

Decimal Renk Paleti 0 51 102 153 204 255 (256 renk) HexadecimalRenk Paleti (Bkz. Ek 1) 0 33 66 99 CC FF

(http://www.nyu.edu/clubs/web.design/education/webdesign/Web%20Page%20Design %20for%20Designers.pdf)