İnsanoğlunun sahip olduğu en önemli ve değerli özelliği iletişimdir. Çünkü iletişim boyutunu ortadan kaldırdığımızda insanların birbirini anlaması imkanız bir hale gelir. İletişim biçimlerinin tamamı doğumdan ölüme kadar hayatımızın önemli parçalarını oluşturmaktadır.
İletişim, gönderici ve alıcı olarak adlandırılan iki insan ya da insan grubu/kitlesi arasında gerçekleşen bir duygu, düşünce, davranış ve bilgi alışverişi olarak tanımlanabilir. Bütün iletişim biçimleri doğumdan ölüme kadar hayatın önemli parçalarını oluştururlar. İşyerinde ya da boş zaman etkinliklerinde iletişimin değişik türlerinden yararlanılır (Becer, 2002:11).
“Genel anlamıyla iki birim arasındaki mesaj alış-verişi olarak tanımlanan iletişimde beş değişkenden söz edilebilir. Bunlar, kaynak, mesaj, alıcı ve dönüt‟tür” (Yalın, 2000:6)
ġekil 7: İletişim Sürecinin Temel Öğeleri (Çilenti, 1991:44)
İletişim sürecinin en önemli elemanlarından biri kaynak diğeri alıcıdır. Kaynak başkasıyla yapılacak bir fikri (ya da bilgi, haber, duygu tutum veya beceriye) sahip olan kimsedir. Kaynak sahip olduğu bir fikri ya da onunla ilgili davranışları alıcı ile paylaşmak isterse, onu önce hareket, jest, mimik, ses, söz, ışık, çizim, resim, heykel, yazı, formül, işaret, v.b. gibi sembollerden en az biri ile yapılmış bir mesaj haline getirmek, sonrada bu
mesajı, bir araç ya da yöntem yardımıyla alıcının duygu organlarından en az birine iletmek zorundadır. Mesajın alıcıya iletilmesini sağlayan bu araç ve yöntemlere kanal denilmektedir (Çilenti, 1991:44).
2.3.1. Grafik ĠletiĢim
“Grafik görsel olarak algılanan şeylerle, yani görüntülerle ilgili bir kavramdır, iletişim ise her türlü bilginin insanlar arasındaki alışverişidir. Bu durumda grafik iletişim görüntülerden oluşan bilgilerin değiş-tokuşu olarak tanımlanmaktadır” (Becer, 1997:28).
İletişim yöntemleri ya da aracı farklı gereksinimlere bağlı olarak değişebilir. Örneğin, konuşmak bazı durumlarda yeterli olmasına karşın sınırlı bir iletişim yöntemidir. Sözlü iletişim sırasında sık sık yanlış anlamlar olmakta, düşünceler kolaylıkla unutulabilmektedir. Çünkü sözlü iletişimde fakir ve düşünce alışverişini olanaklı kılacak herhangi bir kayıt söz konusu değildir. Bir düşünce ya da kavramın kaydedilmesi için bir grafik iletişim sisteminin kurulmuş olması gerekir. Gelişmiş ya da gelişmekte olan toplumlarda grafik imgeler önemli ve sürekli bir yere sahiptirler (Becer, 1997:29).
Bir mesajın açık ekonomik ve estetik bir yolla iletilmesi, grafik iletişiminin başlıca ve başarı kriteridir. Grafik iletişimin ekonomik olması demek, olabilecek en az sayıda görsel imgenin, olabilecek en yüksek sayıda bilgiyi aktarabilmesi demektir. Bu aynı zamanda iletişiminde temel kurallarından biridir. Her grafik unsur, mesajın etkisini arttıracak biçimde tasarlanmaktadır (Becer,1997:29).
İletişim belki de sahip olduğumuz en değerli özelliktir. Çünkü iletişim boyutunu kaldırırsak insanların birbirini anlaması olanaksız hale gelir. Ortaya çıkacak olan kaos atom bombasından daha büyük bir yıkım ve kargaşa yaratır. Bırakın toplumları, bireyler arasında dahi iletişimin kaybolduğu durumlarda varsayımlar, kurgu ve kuruntular, yanlış anlamalar ortaya çıkar ki, bu da toplumsal dokuyu zedeler (Uçar, 2004:16).
Bu açıklamalardan da anlaşılacağı gibi grafik iletişim, hayatımızın her alanının vazgeçilmez birer unsur olarak yerini almıştır.
2.3.2. Tasarım
“Tasar; bir iş, düşüncenin sırasını, düzenini gösteren resim, yazı vb. olarak tanımlanmaktadır” (Türkay, 1980:13).
“Tasarı; Bir kimsenin yapmayı düşündüğü şey; olması ya da yapılması istenen bir şeyin zihinde aldığı biçim, proje şeklinde tanımlanabilir” (http://www.tdk.gov.tr)
Tasarım; günümüzde oldukça sık kullanılan, etkileyici bir sözcüktür. Ama ne anlama geldiği tam olarak anlaşılmaz. Tasarım; bir model, kalıp ya da süsleme yapmak değildir. Bir tasarım kendi içinde bir yapıya ve bu yapı arkasında bir planlamaya sahip olmalıdır. Bütün sanatların temelinde bir tasarım olgusu bulunmaktadır. Tasarlama eylemi, oluşturulacak yapının organizasyonu ile ilgili her türlü faaliyeti içine almaktadır. Elizabeth Adams Hurwitz, kitabının başlığında bu sözcüğün kısa bir tanımını da yapar: „Tasarım: Gerekli Olanın Araştırılması‟. Yale Üniversitesi Tasarım Bölümü‟nden Profesör Robert Gillam Scott; „Ne zaman tanımlanmış bir amaç için birşey yapıyorsak, o zaman tasarlıyoruz‟ demektedir. Başka bir deyimle; tasarım belirli bir amaç gözeten yaratıcı bir eylemdir. Uygulamalı tasarım dalları üç ana başlıkta toplamak mümkündür: Endüstri Tasarımı, Çevre Tasarımı ve Grafik Tasarım (Becer, 2002: 32).
Bu açıklamaların bir sonucu olarak, tasarım hayatımızın artık her alanında kendini ve faaliyetlerini göstermektedir.
2.3.3. Grafik
Grafik sözcük olarak Latince kökenli olup, “grafyn”dan gelmektedir. İngilizce de “Graphic”, Fransızca da “Graphique” olarak yazılmaktadır. Grafik sözcüğü sanat çalışmalarında çok geniş bir kullanıma sahip olduğu için sonuna „graf‟ eklenen tüm alanlar grafik sanatları tanımlar. Örneğin; Fotograf, serigraf, litograf gibi.Günümüzde uluslararası anlatım biçiminde grafik sözcüğü ortak bir ifadede kullanılmaktadır, dolayısıyla tanımda tüm insanların aynı yorumu çıkaracağı biçimde netleşmiştir. Bu yorum; grafik sözcüğünün yazmak, çizmek, görüntülemek ve çoğaltmak, anlamına geldiğini ifade etmektedir (Tepecik, 2002:17).
Grafik sözcüğünün tanımı biraz daha açılacak olursa, sanatçının elinden özgün biçimlendirmeyle çıkan yada özgün çoğaltmayla (baskı yöntemiyle) elde edilen eserin, bilgi iletmek, basılmak, kitle iletişim araçlarında kullanılmak amacıyla hazırlanan; çizgi, yazı, resim bunların düzenlemeleriyle ilgili tasarımları kapsar. Bu tanımlardan da anlaşılacağı gibi grafik sözcüğü bir sanat alanını anlatmaktadır.Grafik sanatlar, plastik sanatlar içerisinde yer almasına rağmen, işlevsellik açısından tüm sanat dallarından farklılıklarıyla ortaya çıkar. Soyut olmasına rağmen ekonomik özelliği söz konusudur, çoğaltıma dayalı olduğu için kitlelere daha çok hitap eder (Tepecik, 2002:17).
Artık günümüzde grafik sanatların ekonomik özelliği ön plana çıkmaktadır. Grafik sanatlar, yapılan çalışmalarıyla günümüzde çok sayıda kişi ve kitleye ulaşmaktadır.
2.3.3.1. Grafik Tasarım
Grafik tasarım, görsel bir iletişim sanatıdır. Birinci işlevi de, bir mesaj iletmek ya da bir ürün ya da hizmeti tanıtmaktır. Grafik tasarım terimi ilk kez 20. yüzyılın ilk yarısında
metal kalıplara oyularak yazılan ve çizilen daha sonra da çoğaltılmak üzere basılan görsel malzemeler için kullanılmıştır. Teknoloji geliştikçe, sadece basılı malzemeler değil; film aracılığıyla perdeye yansıtılan, video ile ekrana gönderilen ve bilgisayarlar yardımıyla üretilen görsel malzemeler de grafik tasarım kapsamı içine girmiş ve bu terimin anlamı oldukça genişlemiştir. Bugününün grafik tasarımcısı; kaligrafi sanatçılarının, baskı ustalarının ve zanaatçıların geleneğini sürdüren bir meslek adamıdır (Becer, 2002:33).
“İletişim, grafik tasarımın hayati unsurudur. Zaten, grafik tasarımı bu denli ilginç, dinamik ve çağdaş kılan şey de iletişime yönelik olmasıdır. Tasarımcı; güncel bir bilgiyi, çağdaş bir beğeni anlayışı içinde ve yine çağdaş araç ve malzemelerle sunmak zorundadır”(Becer, 2002:34).
Tasarımcı, sunumlarını bu çerçevede geliştirir ve sunar ise geniş bir izleyici kitlesine sahip olabilmektedir. “Bu nedenle de yeni eğilimleri, teknolojik buluşları ve yaşadığı dönem içinde tartışılan sanatsal, felsefi, politik, sosyolojik vb. sorunları yakından izlemelidir” (Becer, 2002: 35).