Finansal riskin yönetimi (devamı) Piyasa riski (devamı)

Kur riski (devamı)

Dövize dayalı teknik karşılıklar herhangi bir kur belirtilmemişse 31 Aralık 2019 tarihli TCMB döviz satış kuru ile değerlenirken diğer dövize dayalı işlemler, işlem tarihindeki geçerli kurlar esas alınarak muhasebeleştirilip, raporlama dönemi sonu itibarıyla yabancı para cinsinden aktif ve pasif kalemler 31 Aralık 2019 tarihli TCMB alış kurları ile değerlenmiştir.

Maruz kalınan kur riski

31 Aralık 2019 ve 2018 tarihleri itibarıyla yabancı para bakiyelerin çevriminde kullanılan kurlar aşağıdaki gibidir:

ABD Doları Avro

31 Aralık 2019 5,9402 6,6506

31 Aralık 2018 5,2609 6,0280

TL’nin aşağıdaki para birimlerine karşılık yüzde 10 değer kaybı dolayısıyla 31 Aralık 2019 ve 2018 tarihlerinde sona eren hesap dönemlerinde özkaynaklarda ve gelir tablosunda (vergi etkisi hariç) oluşacak değişim aşağıdaki tabloda gösterilmiştir. Bu analiz tüm diğer değişkenlerin, özellikle faiz oranlarının, sabit kaldığı varsayımıyla hazırlanmıştır. TL’nin ilgili para birimlerine karşı yüzde 10 değer kazanması durumunda etki aynı tutarda fakat ters yönde olacaktır.

31 Aralık 2019 31 Aralık 2018

Gelir tablosu Özkaynak^(*) Gelir tablosu Özkaynak^(*)

ABD Doları 19.886.103 19.886.103 29.843.465 29.843.465

Avro 3.444.579 3.444.579 6.926.712 6.926.712

Diğer 2.477.436 2.477.436 1.994.306 1.994.306

Toplam, net 25.808.118 25.808.118 38.764.483 38.764.483

(*) Özkaynak etkisi, TL’nin ilgili yabancı para birimlerine karşı %10’luk değer kaybından dolayı oluşacak gelir tablosu etkisini de içermektedir.

4.2 Finansal riskin yönetimi (devamı)

Maruz kalınan faiz oranı riski

Alım-satım amaçlı olmayan portföylerin maruz kaldığı temel risk, piyasa faiz oranlarındaki değişim sonucu, finansal varlıklardan ileride elde edilecek nakit akımlarında meydana gelecek dalgalanma ve finansal varlıkların gerçeğe uygun değerlerindeki azalma sonucu oluşacak zarardır. Faiz oranı riskinin yönetimi faiz oranı aralığının izlenmesi ve yeniden fiyatlandırma bantları için önceden onaylanmış limitlerin belirlenmesi ile yapılmaktadır.

Raporlama dönemi sonu itibarıyla, Şirket’in faiz getirili ve faiz götürülü finansal varlık ve yükümlülüklerinin faiz profili aşağıdaki tabloda detaylandırılmıştır:

31 Aralık 2019 31 Aralık 2018 Sabit faizli finansal varlıklar / (yükümlülükler):

Alım satım amaçlı finansal varlıklar - diğer (Not 11) 13.313.760 7.800.426

Bankalar (Not 14) 4.031.067.465 3.614.343.555

Diğer finansal yükümlülükler (Not 20) (56.783.709) (50.700.491)

Satılmaya hazır finansal varlıklar - devlet borçlanma senetleri (Not 11) 203.004.585 231.514.842 Satılmaya hazır finansal varlıklar - özel sektör borçlanma senetleri (Not 11) 320.178.020 213.245.299 Sigorta ve reasürans şirketleri nezdindeki depolar (Not 12) 144.027.452 61.798.860

Değişken faizli finansal varlıklar:

Satılmaya hazır finansal varlıklar - devlet borçlanma senetleri (Not 11) 25.339.522 24.168.059 Satılmaya hazır finansal varlıklar - özel sektör borçlanma senetleri (Not 11) 77.024.018 110.843.331 (*) 17.967.948 TL tutarındaki vadesiz bankalar mevduatı dahil edilmemiştir (31 Aralık 2018: 7.668.062 TL).

Finansal enstrümanların faize duyarlılığı

Gelir tablosunun faize duyarlılığı, aşağıda varsayılan nispetlerde faiz oranlarındaki değişimin 31 Aralık 2019 ve 2018 tarihleri itibarıyla portföyde bulunan alım-satım amaçlı ve satılmaya hazır finansal varlıkların gerçeğe uygun değerlerine olan etkisidir. Bu analiz sırasında, diğer değişkenlerin sabit olduğu varsayılmaktadır.

Hesaplamalarda söz konusu değişimlerin vergi etkileri dikkate alınmamıştır.

31 Aralık 2019

Özkaynak ^(*)

100 bp artış 100 bp azalış

Alım-satım amaçlı finansal varlıklar --

--Satılmaya hazır finansal varlıklar (12.643.815) 13.126.972

Toplam, net (12.643.815) 13.126.972

(*) Özkaynak etkisi, faiz oranlarında varsayılan oranlardaki değişimin gelir tablosu üzerindeki etkisini de içermektedir.

31 Aralık 2018

Özkaynak^(*)

100 bp artış 100 bp azalış

Alım-satım amaçlı finansal varlıklar -- --

Satılmaya hazır finansal varlıklar (18.968.615) 21.054.601

Toplam, net (18.968.615) 21.054.601

(*) Özkaynak etkisi, faiz oranlarında varsayılan oranlardaki değişimin gelir tablosu üzerindeki etkisini de içermektedir.

4.2 Finansal riskin yönetimi (devamı)

Gerçeğe uygun değer gösterimi

Finansal araçların tahmini gerçeğe uygun değerleri, elde bulunan piyasa verileri kullanılarak ve eğer mümkünse uygun değerleme yöntemleri kullanılarak belirlenmektedir.

Şirket, elinde bulundurduğu menkul kıymetlerini alım-satım amaçlı finansal varlıklar, satılmaya hazır finansal varlıklar ve vadeye kadar elde tutulacak finansal varlıklar olarak sınıflandırmıştır. Alım-satım amaçlı finansal varlıklar ve satılmaya hazır finansal varlıklar ilişikteki konsolide finansal tablolarda borsalarda oluşan fiyatlar veya brokerler tarafından açıklanan fiyatlar kullanılmak suretiyle gerçeğe uygun değerleri üzerinden gösterilmişlerdir. Aktif bir piyasada (borsada) işlem görmeyen hisse senetleri ise elde etme maliyetleri üzerinden izlenmekte, bu varlıklar varsa değer azalış karşılıkları düşüldükten sonra maliyet bedelleri ile konsolide finansal tablolarda gösterilmektedir.

Şirket yönetimi diğer finansal varlık ve yükümlülüklerin gerçeğe uygun değerlerinin kayıtlı değerlerinden önemli ölçüde farklı olmadığını tahmin etmektedir.

Hisse senetlerinin gerçeğe uygun değer duyarlılığı

Hisse senedi fiyat riski, hisse senedi endeks seviyelerinin ve ilgili hisse senedinin değerinin değişmesi sonucunda hisse senetlerinin piyasa değerlerinin düşmesi riskidir.

BİST’de işlem gören ve piyasa değerleri ile ölçülen hisse senetlerinin, endekste yaşanması muhtemel %10’luk değer kaybı sonucunda gerçeğe uygun değerlerindeki değişimlerin (tüm diğer değişkenler sabit olmak kaydıyla) Şirket’in kar/zararı üzerindeki etkisi (vergi etkisi hariç) aşağıdaki gibidir:

31 Aralık 2019 31 Aralık 2018

Gelir tablosu Özkaynak^(*) Gelir tablosu Özkaynak^(*) Alım-satım amaçlı finansal varlıklar (2.735.839) (2.735.839) (1.911.061) (1.911.061)

Satılmaya hazır finansal varlıklar -- (16.250.363) -- (10.728.103)

Toplam, net (2.735.839) (18.986.202) (1.911.061) (12.639.164)

(*) Özkaynak etkisi, faiz oranlarında varsayılan oranlardaki değişimin gelir tablosu üzerindeki etkisini de içermektedir.

4.2 Finansal riskin yönetimi (devamı)

Gerçeğe uygun değer ile ölçüme ilişkin sınıflandırma

TFRS 7 – Finansal Araçlar: Açıklama standardı finansal tablolarda gerçeğe uygun değerleri üzerinden ölçülerek gösterilen finansal araçların gerçeğe uygun değerlerinin belirlenmesinde kullanılan verilerin önemini yansıtan bir sıra dahilinde sınıflandırılarak gösterilmesini gerektirmektedir. Bu sınıflandırma esas olarak söz konusu verilerin gözlemlenebilir nitelikte olup olmamasına dayanmaktadır. Gözlemlenebilir nitelikteki veriler, bağımsız kaynaklardan edinilen piyasa verilerinin kullanılması; gözlemlenebilir nitelikte olmayan veriler ise Şirket’in piyasa tahmin ve varsayımlarının kullanılması anlamına gelmektedir. Bu şekilde bir ayırım, genel olarak aşağıdaki sınıflamaları ortaya çıkarmaktadır.

1’inci Seviye: Özdeş varlıklar ya da borçlar için aktif piyasalardaki kayıtlı (düzeltilmemiş) fiyatlar;

2’nci Seviye: 1 inci seviyede yer alan kayıtlı fiyatlar dışında kalan ve varlıklar ya da borçlar açısından doğrudan (fiyatlar aracılığıyla) ya da dolaylı olarak (fiyatlardan türetilmek suretiyle) gözlemlenebilir nitelikteki veriler;

3’üncü Seviye: Varlık ya da borçlara ilişkin olarak gözlemlenebilir piyasa verilerine dayanmayan veriler (gözlemlenebilir nitelikte olmayan veriler).

Sınıflandırma, kullanılabilir olması durumunda gözlemlenebilir nitelikteki piyasa verilerinin kullanılmasını gerektirmektedir.

Bu çerçevede gerçeğe uygun değerleri üzerinden ölçülen finansal varlık ve yükümlülüklerin gerçeğe uygun değer sınıflandırması aşağıdaki gibidir:

31 Aralık 2019

1. Seviye 2. Seviye 3. Seviye Toplam Finansal varlıklar:

Alım-satım amaçlı finansal varlıklar (Not 11) 135.592.200 23.858.516 -- 159.450.716 Satılmaya hazır finansal varlıklar^(*) (Not 11) 978.066.040 740.295.183 -- 1.718.361.223

Toplam finansal varlıklar 1.113.658.240 764.153.699 -- 1.877.811.939

31 Aralık 2018

1. Seviye 2. Seviye 3. Seviye Toplam Finansal varlıklar:

Alım-satım amaçlı finansal varlıklar (Not 11) 73.091.120 106.461.626 -- 179.552.746 Satılmaya hazır finansal varlıklar^(*) (Not 11) 735.505.851 111.010.219 -- 846.516.070

Toplam finansal varlıklar 808.596.971 217.471.845 -- 1.026.068.816

(*) 31 Aralık 2019 tarihi itibarıyla, 1.537.152 TL tutarındaki hisse senetleri halka açık hisse senetleri olmadığı ve güvenilir biçimde gerçeğe uygun değerleri belirlenemediği için maliyet değerleri ile ölçülmüşlerdir (31 Aralık 2018: 1.537.152 TL).

Aşağıdaki tabloda, gerçeğe uygun değer ölçümü Seviye 3 olarak sınıflandırılan satılmaya hazır finansal varlıkların mutabakatı verilmiştir:

31 Aralık 2019 31 Aralık 2018

Dönem başı satılmaya hazır finansal varlıklar -- 67.311.993

Dönem içindeki alımlar -- --

Elden çıkarılanlar (itfa veya satış) -- --

Bedelsiz sermaye artışı -- --

Yeniden değerleme -- --

Yeniden sınıflama -- (67.311.993)

Dönem sonu satılmaya hazır finansal varlıklar -- --