BÖLÜM V: PROJENİN BÖLÜM IV’DE TANIMLANAN ALAN ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ VE ALINACAK ÖNLEMLER
Z: Etkinin Potansiyel Şiddeti, Zararı S: İşin Tekrarlanma Sıklığı
1.OLASILIK
OLASILIK DEĞERİ TANIMLAMA %OLASILIK
10 Beklenir, kesin 50
6 Yüksek/oldukça mümkün 10
3 Olası 1
1 Nadiren ama mümkün 10-3
0.5 Beklenmez fakat mümkün 10-4
0.2 Pratikte mümkün değil 10-5
0.1 Sadece teorik olarak mümkün 10-6 2.ZARAR
ZARAR DEĞERİ TANIMLAMA
100 Lokal veya lokasyon dışında-bertarafı mümkün olmayan kaza/olay 40 Lokasyon dışına yayılabilen/yayılmış bertarafı güç ve zaman alan etki 15 Lokal-bertarafı güç ve zaman alan etki
7 Lokasyon dışına yayılabilen/yayılmış-bertarafı hızlı ve kolay etki 3 Lokal-bertarafı hızlı ve kolay etki
1 Ucuz atlatma
3.SIKLIK
SIKLIK DEĞERİ TANIMLAMA
10 Hemen Hemen Sürekli (1 saatte birkaç defa) 6 Sık (günde bir veya bikaç defa)
3 Ara Sıra (haftada bir veya birkaç defa) 2 Sık Değil (ayda bir veya birkaç defa) 1 Seyrek (yılda birkaç defa)
0.5 Çok Seyrek (yılda bi veya daha seyrek)
144 4.ETKİ BELİRLENMESİ (BOYUT)
ETKİNİN
DERECELENDİRİLMESİ
E-DEĞER
(R) ETKİ SINIFI YAPILMASI GEREKENLER 1 R<20 Önemsiz Önlem öncelikli değildir.
2 20-70 Kabul edilebilir Gözetim altında uygulanmalıdır.
3 70-200 Orta Uzun dönemde iyileştirilmelidir (yıl içinde).
4 200-400 Önemli Kısa dönemde iyileştirilmelidir (birkaç ay içinde)
5 R>400 Kabul edilemez
Hemen gerekli önlemler alınmalı veya tesis, bina, üretim veya çevrenin kapatılması.
Sahada yapılacak faaliyet sonrasında oluşacak olası tehlikeler üzerinden yapılan çevresel risk değerlendirme matrisi aşağıdaki tabloda verilmiştir.
145
Kaynak Tehlike Çevresel Etki
Risk
Değerlendirme Risk Derecelendirilmesi
Önlemler
İş Makinelerinin periyodik makine bakımlarının tam zamanlı olarak uygulanması, egzoz, hava filtresi v.s bakım ve izlemesi yolu ile emisyon salınımının gözlemlenmesi
Kullanımı Doğal Kaynak
Tüketimi 10 3 10 X
İş Makinelerinin efektif verimde çalışmalarını planlaması, yakıt tüketimini azaltacak çalışma programlarının
Yağ değişimlerinin kontrollü şartlar altında yürütülmesi, dökülme ve sızıntılara karşı emdirici malzeme veya kimyasal temin edilmesi, uygulamaların sürekliliğinin sağlanması, yağa kontamine atıkların uygun bertarafının sağlanması
Faaliyet
Atık yağ ve atık yağ ile kontamine olan maddelerin tehlikeli atık alanında tanımlanan bölümlerde depolanlaması, toplanması ve bertarafına ilişkin efektif bilinçlendirme eğitimlerinin
düzenlenmesi ve atık yağ vasfında ki tehlikeli atıkların Çevre ve Şehircilik Bakanlığınca sertifikalandırılmış firmalara verilerek bertaraf edilmesi
Faaliyet Sahibi
Proje Süresince
146
Açıklama Tehlike Çevresel Etki
Risk
Değerlendirme Risk Derecelendirilmesi
Önlemler
Proje alanında çalışacak personel tarafından atık bırakılmaması için gerekli uyarılar yapılacak, atılmışsa mesai saati bitiminde atıklar toplanacak ve diğer atıklar ile beraber bertaraf edilecektir.
Faaliyet Sahibi
Proje Süresince
Atık Su Toprak Kirliliği 10 3 10 X
Personelden kaynaklı oluşacak evsel nitelikli atıksular fosseptik çukurda biriktirilecek ve dolduğunda vidanjörlerle çektirilecektir.
Faaliyetten kaynaklı toz emisyonu, 03.07.2009 tarih ve 27277 sayılı resmi gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren
“Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği” sınır değerlerinin üstünde kaldığından toz dağılım modellemesi yapılmış olup gerekli önlemler alınarak yerleşim yerlerinde olabilecek zarar minimumda tutulacaktır
Faaliyet
Sahibi Proje Süresince
Gürültü Gürültü Kirliliği 6 3 10 X
İşletme aşamasında gürültüye karşı teknik önlem olarak iş makinelerinin bakım ve kontrolleri periyodik olarak zamanında yapılacaktır. Bozulan parçalar zamanında değiştirilecektir. Sahada makine-ekipmanların tamamının aynı anda kullanılması söz konusu değildir.
Faaliyet
Sahibi Proje Süresince
Patlatma
Toz Hava Kirliliği 10 7 3 X Patlatma öncesi ocak aynasının üstünde ve ayna önünde spreyleme yapılacaktır.
Faaliyet
Patlatma esnasında oluşacak vibrasyonun en yakın hassas nokta (yerleşim birimi, su yapıları vb.) üzerinde olumsuz etki yaratması durumunda patlatma dizaynı değiştirilerek anlık şarj düşürülecektir.
Faaliyet Sahibi
Proje Süresince
147 b) Proje Etki Alanı Analizi
Proje alanına en yakın yerleşim yeri Dümrek Hüseyinpaşa Köyü'dür. Dümrek Hüseyinpaşa Köyü açık işletme yöntemiyle işletilecek 1 nolu ve 2 nolu çalışma alanlarına en yakın yerleşim birimi Dümrek Hüseyinpaşa Köyü olup 1 nolu çalışma alanının yaklaşık 1.945 m güneyinde, 2 nolu çalışma alanının ise yaklaşık 1.750 m güney-güneybatısında bulunmaktadır.
Söz konusu bu mesafeler irdelendiğinde Bölüm V’de yapılan hesaplamalar doğrultusunda herhangi olumsuz etki beklenmemektedir.
Çalışma sahasına ulaşım için mevcut yollar kullanılacak olup, ulaşımda bir problem yoktur. Ancak yeni yol yapımına ihtiyaç duyulması halinde yapılacak yollar yamaçlardan aşağı toprak kaydırmayacak şekilde ekskavatörle yapılacaktır.
Tesis alanı ve yakın çevresi sel baskını, heyelan, kaya düşmesi gibi doğal afet riski taşımamaktadır. Proje alanlarının; ocak alanlarının bulunduğu kısımlarda güvenlik önlemleri alınacak, belirli noktalara poligon taşı konularak sınırlar belli edilecek, çit engellerle sınırlandırılacak, gereken ikaz ve levhalar yerleştirilerek, maden üretim sahasına dışarıdan giriş kontrol altına alınacaktır.
Güvenlik önlemlerinden ve bunlara uyulmasından sorumlu bir personel (bekçi) görevlendirilecektir. İşletmenin tümü veya bir kısmı terk edilmeden önce, durumu ve nedenleri, en geç bir ay içinde, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığıyla Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığına bildirilecektir.
Projenin etki alanı patlatma, toz ve gürültü etkilerine göre belirlenmiştir. Projenin etki alanının belirlenmesinde, proje kapsamında yapılacak bütün iş ve işlemler sırasında oluşan toz, gürültü ve vibrasyondan etkilenecek olan en yakın yerleşim biriminin konumu önem arz edecektir.
Tesiste oluşacak katı ve sıvı atıklar; oluşturulacak yönetim planı kapsamında yönetilmesi halinde önemli çevresel etkileri ortadan kaldırılmış olacaktır. Proje kapsamında yapılacak çalışmalar esnasında sınırlı ölçüde, tolere edilebilir düzeyde ve sınırlı bir alanda çevresel etkiler meydana gelecektir. Bu nedenle meydana gelecek çevresel etkilerin insan ve ekosistem üzerinde sınırlı ve geçici etkiler olacağı söylenebilir.
148
Tablo- 75. Proje Etki Alanı Risk Analizi Tablosu
Parametre
Maden İşletmesi Faaliyet Kapsamında
Oluşacak Atıklar Çevresel ve Sosyal
Patlatma İşlemi Taşıma Depolama Evsel Nitelikli Katı Atıklar ve Bertarafı Evsel Nitelikli Atıksular ve Bertarafı Tehlikeli Atıklarla Kontamine Olmuş Atıklar İş Makinelerinin Yağ Değişimlerinin Sahada Yapılması Halinde İş Makinelerinin Kullanımı Çalışma Sınırlarının Poligon Taşlarla Çevrilmesi Tozumayı Önlemek Amaçlı Su Kullanımı Faaliyet Kapsamında Kişi Çalıştırılması Bitkisel Toprak Depolama Kimyasal Madde Kullanımı (dizel yakıt) İstihdam
Su Kalitesi
Yüzey suyu
kontaminasyonu P2 P2 P2 P2 P2
YAS
kontaminasyonu P2 P2 P2 P2
Hidrojeolojik Rejim Değişikliği Hidrolojik Rejim
Değişikliği L
Yerel Su
Kullanımına Etki L L
Toprak Kalitesi Topografya
Peyzaj
Bitkisel Toprak
Kaybı P i
Erozyon Olasılığı P
Toprak
Kontaminasyonu P P2 P2 P2 P
Zemin Duyarlılığına
Etki B P
Peyzaj Değişimi i
Topografyada
Değişim B P i
Biyolojik Kaynaklar
Habitat Kaybı i
Komşu Habitata Etki P L
Flora Türleri
Populasyon Kaybı P
Fauna Populasyon P
149
Kaybı Sucul Ekosistemler
Üzerine Etki
Sosyo-Ekonomik
Konular
Nüfusa Etki L B
İstihdam B L L B B
Eğitim L L Y
İç Göç L B B
Trafik B B B B
Yerel ve Ulusal
Ekonomik Kazanım U P L U
i İhmal edilebilir
P Proje etki alanı sınırları (100 m) [P]: Kontrolsüz [P2]: Kaza durumu L Lokal Etki (2 km yarı çaplı)
Y Yerel etki, etki alanında kalan yerleşimler (10 km çaplı) B Bölgesel etki, proje alanı içinde yer aldığı bölge ile sınırlı U Ulusal etki
150 c) Çevresel Etki Etkileşim Matriksi
Leopold Matrisi: Etki büyüklüğü ve önemi 1-10 arasında değişen bir rakamla değerlendirilmektedir. Leopold matrisi yalnızca dolaysız etkilerin tespitini sağlamaktadır.
Etkilenen
Ateşleme Gecikme Süresi Ateşleme Sırası ve Yöntemi
Fiziksel Çevre Biyolojik
Çevre Sosyo-Ekonomik Çevre Bileşenler
Arazi kaybı Depremsellik Toprakkayması Erozyon ve çökelme İklim Hava kalitesi Gürültü Su kullanımı ve kalitesi Arazikullanımı Bitki örtüsü Endemik flora türleri Fauna elemanları Özelkorumaalanları Sucul yaşam Nüfus Hassas gruplar İstihdam Eğitim Peyzaj Kültür varlıkları Ulusal ve yerel ekonomi İnşaat Aşaması
Kazı dolgu
Katı atık oluşumu Atık su oluşumu Tesisin işgal ettiği alan
Hava emisyonları
151
d) Proje Kapsamında Yapılacak İş ve İşlemler Kapsamında Risk Durumlarında Alınacak Önlemler (Arazi hazırlık, inşaat, işletme ve işletme sonrası)
Tablo- 76. Kaza Riskleri ve Alınacak Önlemler
Yeri Kaza Riski Alınacak Önemler
KROM OCAĞI
Patlatma sonucu ortaya çıkabilecek kazalar
-Kapsül kablolarına ilave edilecek uzatma kablolarının bağlantıları itina ile yapılacak ve izole bantla iyi bir şekilde izole edilecektir.
-Sıkılama sırasında elektrik kablolarının zedelenmemesine dikkat edilecektir.
-Ateşleme devresi kabloları manyetoya bağlanmadan önce ohm-metreyle devrenin direnç kontrolü yapılacaktır.
-Ateşleme yapmadan önce siren ile alarm verilecek ve ayrıca flamalı gözcüler önemli noktalara dikilecektir.
-Ateşleme kablosu uygun bir uzaklıktaki ateşleme cebine kadar uzatılarak vakit geçirmeden ateşleme yapılacaktır.
-Ateşleme sahasına yetkililerden başkası girmeyecektir.
-Patlatma işlemleri uzman ve ehliyetli kişiler tarafından yapılacaktır.
-Patlayıcı maddeler ateşleme yerine özel bir araçta getirilecek, dinamit ve kapsüller ayrı ayrı araçlarda nakledilecektir.
-Patlamayan delikler için gereken emniyet tedbirleri alınacak ve usulüne uygun olarak zararsız hale getirilecektir.
İş makineleri ve araçlardan kaynaklanacak kazalar
-Araç sürücüleri ve operatörlere gerekli eğitimler verilecektir.
-İş makinelerine ve araçlara hız sınırlaması getirilecektir.
Klasik iş kazaları
-İş Sağlığı ve Güvenliği Tüzüğü’ndeki hükümlere uyulacaktır.
-Personel iş ve güvenlik kuralları konusunda eğitilerek iş kazalarının önlenmesi için güvenlik kurallarına uymaları sağlanacaktır
-Yüksek seviyede gürültü vb. nedenlerle meydana gelebilecek kazalara karşı, bu alanlarda çalışanların kulak tıkacı vb.
koruyucu ekipmanlar kullanmaları sağlanacaktır.
-Kaza anında acil müdahale planı doğrultusunda derhal gerekli yerlerle irtibat kurulacak ve ilk yardım müdahalesi yapılacaktır.
Yangın, Sabotaj
-Tesiste 24 saat süreyle bekçi bulunacaktır.
-Yangın ihtimali bulunan bölgelerde gerekli ikaz levhaları asılacaktır. Yangın söndürme cihazları uygun yerlere yerleştirilecektir.
-Çalışanlar yangın sabotaj durumunda yapmaları gerekenler ve ekipmanları kullanımı (yangın tüpleri vb.) konusunda bilgilendirilecektir.
Elektrik Çarpması -Elektrik kaçağından tüm sistemin elektriği anında kesilecektir.
-Topraklama sisteminin periyodik olarak kontrolü yapılacaktır.
152
BÖLÜM VI: İŞLETME FAALİYETE KAPANDIKTAN SONRA OLABİLECEK VE