Ergenlerin Genel Olarak İnternet Kullanım Davranışlarını Betimlemeye Yönelik Bulguların Tartışılması

1.1. İnternete nasıl (ne şekilde, hangi yollarla) bağlanıldığına ilişkin bulguların tartışılması

İnternete nasıl (ne şekilde, hangi yollarla) bağlanıldığına ilişkin bulgular incelendiğinde ergenlerin önemli bir kısmının internete en çok evdeki bilgisayardan bağlandığı

görülmüştür (% 74,50). Ayrıca, ergenlerin internete en çok girdiği ikinci ortam cep telefonudur (% 16). Bunun dışında, internete en çok girilen üçüncü ortam internet kafedeki bilgisayarlardır (% 7,60). Ergenlerin internete en çok diğer ortamlardan bağlanma (% 1,20) ve en çok okuldaki bilgisayardan bağlanma oranları (% 0,70) oldukça düşüktür. Bu bulgular doğrultusunda öğrencilerin neredeyse ¾’ünün evdeki bilgisayardan internete bağlandığı dikkati çekmektedir. Bu bulgu, internete en çok evden bağlanıldığını ortaya koyan araştırmaların (Akbulut ve Yılmazel, 2012; Doruk, 2007; Esen, 2010; Gençer ve Koç, 2012; Yıldız, 2010) bulguları ile tutarlılık

göstermektedir. Bu bulgu beklenen yöndedir. Çünkü yüzyüze iletişim kurmak için hazırlanmak, evden çıkmak gerekir. Oysa internet sayesinde kişi evden çıkmadan, ucuz, anında ve hızlı bir şekilde iletişim kurabilir (Jacobson, 1999). Bu nedenlerle internete evden bağlanmak oldukça caziptir. Ergenlerin ailenin kontrolünün olabileceği ortamdan internete bağlanmaları sevindiricidir. Ancak ailenin güvenli internet kullanımı

konusunda bilinçli olmasının gerekliliği, ailenin internet kullanımı ile ilgili olarak bilgilendirilmesinin önemi ortaya çıkmaktadır.

Evdeki bilgisayar ve cep telefonundan internete bağlanma oranı birlikte

değerlendirildiğinde ergenlerin % 89,80’i kolay ulaşabilecekleri ortamlardan internete

bağlandığı görülmüştür. Ancak son yıllarda akıllı cep telefonlarının yaygınlaşması ile internet paketlerinin cazip hale gelmesi gittikçe cep telefonundan ve taşınabilir bilgisayarlardan internet kullanımı artmıştır ve artmaktadır. Okula cep telefonu götürememe durumunda ise cep telefonundan internet bağlanma düşük oranda kalmaktadır.

Cinsiyet açısından bakıldığında ise, hem kız hem erkeklerin önemli bir kısmının en çok evdeki bilgisayardan internete bağlandığı anlaşılmaktadır (kızlar % 74,70, erkekler % 74,30). İnternete en çok girilen ikinci ortam cep telefonudur. İnternete en çok cep telefonundan bağlanan kızların oranı (% 19,50), erkeklerin oranından (% 12,30) yüksektir. İnternete en çok girilen üçüncü ortam internet kafedir. Erkeklerin en çok internet kafeden bağlanma oranı (% 11,60), kızların oranından (% 3,80) yüksektir. Bu bulgu, erkek ergenlerin internet kafeden bağlanma oranlarının kız ergenlere göre yüksek olduğunu gösteren araştırma (Altın, 2006; Atay, 2011; Burnukara ve Uçanok, 2010;

Kahraman ve ark., 2011; Karaca, 2007; Karadal, 2009; Tahiroğlu ve ark., 2008) sonuçları ile tutarlıdır. Erkeklerin kızlardan daha çok internet kafeye gitmelerinin nedeni ev dışında daha fazla vakit geçirmeleri, internet kafelerde hızlı erişimle farklı ve karmaşık oyunların oynanabilmesi, internet kafeye gitmelerine daha fazla anlayış gösterilmesi olabilir. Aynı zamanda kontrolsüzce çoğalan, denetlenmeyen internet kafelerin ergenlerin internet bağımlılığının sebepleri arasında yer aldığı da

unutulmamalıdır (Arısoy, 2009; Huang ve Shen, 2010). Erkeklerde internet

bağımlılığı/problemli internet kullanımının yüksek olmasında internet kafelerin rolü de söz konusu olabilir.

1.2. İnternete bağlanma zamanına ilişkin bulguların tartışılması

İnternete bağlanma zamanına ilişkin bulgular incelendiğinde ergenlerin büyük bir kısmı internete en çok akşam bağlanmaktadır (% 61,40). Aynı zamanda, ergenlerin ikinci sıradaki internete bağlandıkları zaman dilimi gün ortası (% 18,70), üçüncü sıradaki zaman dilimi gecedir (% 18,50). Ergenlerin az bir kısmının (% 1,50) internete en çok bağlandığı zaman dilimi sabahtır. Ergenlerin yarısından fazlası akşam saatlerinde internete girmektedir. Cinsiyet açısından bakıldığında kızların en çok akşam saatlerinde internete bağlanma oranı yüksekken (kızlar % 65,20, erkekler % 57,30), erkeklerde en çok gece saatlerinde internete bağlanma oranı yüksektir (kızlar % 14,20, erkekler

%23,20). Erkeklerin yaklaşık 1/4‘ü en çok gece saatlerinde internete bağlanmaktadır.

Bu bulgular, lise öğrencilerinden % 48,7’sinin akşam saatlerinde internet kullandığını (Yıldız, 2010), üniversite öğrencilerinin genellikle akşam saatlerinde internete girmeyi tercih ettiklerini (Keser-Özcan, 2004), ilköğretim ve lise öğrencilerinin % 27’sinin gece geç saatlere kadar internette zaman geçirdiğini ortaya koyan araştırmanın (Doruk, 2007) bulguları ile tutarlıdır.

Ergenlerin internete bağlandığı zaman dilimi problemli internet kullanımı

açısından önemli olabilir. İnternete çoğunlukla gece bağlanmanın (Akbulut ve Yılmazel, 2012; Ceyhan, 2008b), zaman dilimi belirtmeden rastgele zamanlarda kullanmanın öğrencilerde problemli internet kullanımının belirleyicisi olduğu sonucuna ulaşılan araştırmalar vardır (Yıldız, 2010). Ergenlerin daha çok evden internete bağlandığı düşünüldüğünde internetin öğrencilerin evde oldukları akşam ve gece saatlerde de çok kullanılması beklenen bir sonuçtur.

1.3. Haftalık internet kullanım süresine ilişkin bulguların tartışılması

Haftalık internet kullanım süresine ilişkin bulgular incelendiğinde ergenlerin büyük kısmı haftada 1-5 saat internet kullanmaktadır (% 35,40). Daha sonra haftada 6-10 saat internet kullanıldığı ortaya konmuştur (% 18,80). Bir saatten az ve 20 saatten fazla internet kullananların oranı eşittir (% 14,80). İnternette ergenlerin ilgi alanlarına yönelik etkinliklerin (müzik, oyun, pornografi, sosyal ilişki, araştırma, ödev yapma vb.) bir arada bulunması (Korkmaz, 2010) ve ergenlerin cinsel içerikli web sayfalarına fazla ilgi göstermeleri internette geçirdikleri zamanı arttırmaktadır (Karaca, 2007).

Cinsiyet açısından bakıldığında kızların haftada 1-5 saat internet kullanma oranı yüksekken (kızlar % 42,70, erkekler % 27,90), erkeklerde haftada 20 saatten fazla internet kullanma oranı yüksektir (kızlar % 6, erkekler % 23,90). Araştırmanın bu sonucu erkeklerin internet kullanımı süresinin kızlardan daha fazla olduğunu gösteren araştırmaların (Altın, 2006; Bayhan, 2011; Burnukara ve Uçanok, 2010; Karaca, 2007;

Kelleci ve ark., 2009) bulguları ile tutarlılık göstermektedir. Erkeklerin internette uzun süre kalmaları ile gece saatlerinde internet kullanım oranlarının yüksek olması birbiriyle bağlantılı olabilir. Erkeklerin internette zaman geçirmelerine kızlardan daha fazla müsamaha gösterildiği için erkeklerin internet kullanımı yüksek olabilir. İnternet kullanım süresi problemli internet kullanımı, internet bağımlılığı açısından önemli bir ölçüt olarak değerlendirilmektedir. İnternette kalma süresi arttıkça internet

bağımlılığının da arttığını ortaya koyan araştırmalar vardır (Aslanbay, 2006; Beyatlı, 2012; Cao ve ark., 2011; Ceyhan ve ark., 2007; Ceyhan, 2011b; Gençer, 2011; Günüç, 2009; Tahiroğlu ve ark., 2008; Üneri ve Tanıdır, 2011; Wang ve ark., 2011; Yıldız, 2010).

Kulanım süresi problemli internet kullanımına ilişkin önemli fikirler verebilir.

Ancak internet kullanım süresi tek başına yeterli ölçüt olmayıp, kullanım amacı da oldukça önemlidir. Bu araştırmada ergenlerin internet kullanımlarının temel nedenlerine ilişkin bulgular incelendiğinde ergenlerin interneti en çok eğlenceli zaman geçirmek için kullandığı sonucuna ulaşılmıştır (% 33,60). Ödev hazırlamak için interneti kullanma oranı % 12, müzik dinlemek için interneti kullanma oranı % 11,70, bilgi edinmek için interneti kullanma oranı % 10,80’dir. Bu çalışmada ortaya çıkan eğlenme amaçlı kullanımın yüksek olduğu bulgusu internetin en sık kullanım amacının oyun oynamak/eğlenmek olduğu sonucuna ulaşılan araştırmaların (Aktaş-Arnas, 2005; Atay, 2011; Gökçearslan, 2005; Punamaki ve ark., 2007; Yılmaz, 2006; Tahiroğlu ve ark., 2008) bulgularıyla tutarlıdır. Ayrıca, bu bulgular ergenlerin eğlence içerikli programları kullanma oranlarının eğitim içerikli programları kullanma oranlarından daha yüksek olduğunu belirleyen araştırmanın bulguları ile tutarlıdır (Gökçearslan, 2005). Ancak öğrencilerin ders için interneti kullanma oranlarının oyun için kullanma oranlarından yüksek olduğu sonuçlarına ulaşılan araştırmaların (Akbulut ve Yılmazel, 2012; Doruk, 2007; Özer, 2013) sonuçları ile tutarlı değildir.

Bu araştırmanın bulguları cinsiyetler açısından incelendiğinde eğlenceli zaman geçirmek için interneti kullanan kızların oranı % 29,30 iken, erkeklerin oranı

%38,20’dir. Oyun oynamak için interneti kullanma oranı kızlarda % 0,80 iken,

erkeklerde % 14,60’dır. Ödev hazırlamak için interneti kullanma oranı kızlarda % 15,40 iken, erkeklerde % 8,30’dur. Müzik dinlemek için interneti kullanma açısından da cinsiyetlerin oranları farklıdır. Kızların % 15,30’u müzik dinlemek için interneti kullanırken, bu oran erkeklerde % 7,80’dir. Uzaktaki arkadaşlarla iletişim kurmada da kızların oranı % 11,10 iken erkeklerin oranı % 4,80’dir. İnternet kullanım amaçlarının cinsiyete göre incelendiği bazı araştırmalarda da erkeklerin interneti daha çok oyun oynamak amacıyla kullandığı ortaya konulmuştur (Atay, 2011; Ceyhan, 2011a;

Kahraman ve ark., 2011; Kim, 2011; Subrahmanyam ve ark., 2001; Tahiroğlu ve ark., 2008; Yang ve ark., 2005). Bu sonuçlar, kızların interneti daha çok e-mail, kısa mesaj,

chat, blog, sosyallik gibi iletişim amaçlı (Lenhart ve ark., 2005; Lister, 2007;

Subrahmanyam ve ark., 2001; Tsai ve Tsai, 2010; Valkenburg ve Peter, 2008; Yang ve ark., 2005) ve sohbet/ödev amaçlı (Burnukara ve Uçanok, 2010) kullandıkları sonucuna ulaşılan araştırmalar ile benzerdir. Ayrıca, bu araştırmanın sonuçları, kızların erkeklere göre interneti daha çok bilgi arama, bilgi paylaşımı gibi eğitim amaçlı kullandığı

sonucuna ulaşılan araştırmalarla (Atay, 2011; Bayhan, 2011; Ceyhan, 2011a; Kahraman ve ark., 2011; Kim, 2011; Milliyetçi, 2008; Tahiroğlu ve ark., 2008) da tutarlıdır.

Ergenler için internet temel bir bilgi kaynağı olmakla birlikte, vazgeçilmez bir sosyal etkileşim ve paylaşım aracıdır (Ceyhan, 2011b). Kullanım amacı ile internet bağımlılığı/problemli internet kullanımı arasında da anlamlı ilişkiler olduğu da unutulmamalıdır (Aslanbay, 2006; Ceyhan, 2008b; Gençer, 2011; Günüç, 2009;

Tahiroğlu, 2012; Tsitsika ve ark., 2009; Özer, 2013; Yıldız, 2010). Chat, müzik,

pornografi, alışveriş amacıyla internetin kullanılmasının problemli internet kullanımının önemli yordayıcısı olduğu ortaya konulmuştur (Bayraktar ve Gün, 2007; Yıldız, 2010).

Ayrıca, daha çok oyun, sosyal medya ve diğer amaçlarla internete bağlananların, daha çok ödev, film, müzik vb. için bağlananlara göre internet bağımlılığı olasılıklarının arttığı bulunmuştur (Derin, 2013; Özer, 2013). İnternetin bilgi edinme, araştırma yapma amaçlı kullanımın ise sağlıklı olduğu belirlenmiştir (Kayri ve Günüç, 2010; Tahiroğlu, 2012; Wang ve ark., 2012b).

2. İnternette yapılan kimlik denemelerine ilişkin bulguların tartışılması