Epistemolojik İnançlar Anketi

Chan ve Elliot (2002, 2004) Epistemolojik İnançlar Anketi (Epistemological Beliefs Questionnaire) Schommer’in (1990) 63 maddelik Epistemolojik İnançlar Ölçeğinden Beşli Likert Tipi bir ölçek uyarlamışlardır. Çalışmada araştırmacılar ilk önce ölçeğin görünüş geçerliğini de sağlayacak biçimde Schommer’in orijinal ölçeğinden aynen aldıkları bazı maddelere ek olarak, bazı maddeleri değiştirerek almış, ayrıca alanyazından çıkardıkları yeni bazı maddeleri de ekleyerek 45 maddelik bir taslak form hazırlamıştır. Hong Kong’lu 385 öğretmen adayı öğrenciye uygulanan bu forma açımlayıcı faktör analizi uygulamış ve 30 maddelik Beşli Likert tipinde bir ölçek ortaya çıkmıştır. Doğrulayıcı Faktör Analizi sonucunda dört faktör bulunmuştur. Ayrıca modele ait uyum iyiliği göstergeleri de [GFI=0.93, AGFI=0.93, RMSEA=0.058, RMR=0.64] model-veri uyumunun iyi olduğunu göstermiştir. Ölçeğin güvenirliği de

ölçek bütünü ve faktörleri için Alpha katsayısı hesaplanarak belirlenmiştir. Cronbach’s Alpha güvenirlik katsayıları .60 ile .70 arasında değişmektedir (Chan, 2003; Chan ve Eliot, 2002).

Aynı ölçek daha sonra yine Hong Kong’lu başka bir grup öğretmen adayına uygulanıp Doğrulayıcı Faktör Analizine tabi tutulmuştur. Bu analiz sonucunda elde edilen modele ait uyum iyiliği göstergeleri de [χ2_{=346.87, df=100, NNFI=0.89,} CFI=0.91, GFI=0.93, AGFI=0.91, RMSEA=0.064] model-veri uyumunun iyi olduğunu göstermiştir (Cheng, Chan, Tang ve Cheng, 2009).

Kıncal, Şahin ve Kartal (2010) yaptıkları çalışmada, Chan ve Elliot’un (2002, 2004) Epistemolojik İnançlar Ölçeğinin Türkçe’ye uyarlamasını yapmışlardır. Araştırma grubunu Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Eğitim Fakültesi’nde öğrenim gören 1. (127 kız ve 46 erkek) ve 4. (146 kız ve 62 erkek) sınıf öğretmen adayları (toplam 381) oluşturmuştur. Çalışma sonucunda Cronbach’s Alpha güvenirlik katsayısı .61 ile .81 arasında bulunmuştur. Ölçeğin yapılan faktör analizi sonuçlarına göre ölçek 9 faktöre ayrılmıştır. Uzman görüşü doğrultusunda ve faktörlerin yük değerleri göz önüne alınarak 1 numaralı faktör “Genetik Yetenekler” (4., 7., 11., 24., 25. ve 28. maddeler), 2, 4 ve 7 numaralı faktörler “Öğrenme Çabası” (2., 3., 5., 6., 13., 14., 18., 22. ve 26. maddeler), 5 numaralı faktör “Öğrenme Süreci” (19., 23. ve 29. maddeler), 6 numaralı faktör “Bilginin Kesinliği” (8., 9., 10. ve 12. maddeler), 3, 8 ve 9 numaralı faktörler “Otorite-Uzman Bilgisi” (1., 15., 16., 17., 20., 21., 27. ve 30. maddeler) faktörleri olarak gruplandırılmış ve ölçek 5 faktör altında ele alınmıştır. 3 numaralı faktörden 17 ve 20. maddeler, 8 numaralı faktörden 16. madde silinmiştir. Genetik Yetenekler, Öğrenme Çabası ve Öğrenme Süreci faktörleri “Öğrenme Hakkındaki İnançlar”, Bilginin Kesinliği ve Otorite-Uzman Bilgisi faktörleri ise “Bilgi Hakkındaki İnançlar” boyutları altında toplanmıştır.

Aypay (2011) yaptığı çalışmasında, Chan ve Elliot’un (2002, 2004) Epistemolojik İnançlar Anketinin Türkçe’ye uyarlamasını yapmıştır. Çalışma grubu Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Eğitim Fakültesi ve Sosyal Bilimler Enstitüsünün farklı bölümlerinde öğrenimini sürdürmekte olan 341 öğrenciden oluşmuştur. Analizler uyarlanan ölçeğin faktör yapısına ilişkin uyumlu bir modeli ortaya çıkarmıştır. Araştırma verileri ayrıca betimsel istatistikler, korelasyon, güvenirlik, t-testi ve ANOVA ile analiz edilmiştir. Çalışma sonucunda Cronbach’s Alpha güvenirlik

katsayısı 0.77; Bartlett’s Testi sonucu (χ²(435)_{=2040,661, p=.00), manidar bulunmuştur.}

Araştırma sonucunda ölçeğin “Öğrenme Süreci-Otorite/Uzman Bilgisine Şüphe”, “Doğuştan/ Sabit Yetenek”, “Öğrenme Çabası” ve “Bilginin Kesinliği” faktörlerinden oluştuğu bulgusuna ulaşılmıştır. Buna göre faktörlerden alınan yüksek puanlar faktör sırasına göre şu anlamlara gelmektedir: Öğrenmede anlama süreci önemlidir ve otorite/uzmanların bilgisinden şüphe edilmelidir; öğrenme yeteneği doğuştan gelmektedir ve sabittir; öğrenmede çaba önemlidir; bilgi kesindir ve değişmez. Öğrenme süreci-otorite/uzman bilgisine şüphe ve öğrenme çabası faktörlerinden alınan yüksek puanlar gelişmiş kişisel epistemolojilere; doğuştan/ sabit yetenek ve bilginin kesinliği faktörlerinden alınan yüksek puanlar ise gelişmemiş kişisel epistemolojilere işaret etmektedir.

Bu çalışmada Kıncal, Şahin ve Kartal’ın (2010) uyarlamış olduğu ölçek kullanılmıştır. Yapılan güvenirlik analizi sonucu ölçeğin Cronbach’s Alpha güvenilirlik katsayısı .76 bulunmuş ve sadece 28. madde silinmesi gereken madde olarak gözlenmiştir. Maddeler arası Cronbach’s Alpha güvenilirlik katsayısı .75 ve .76 arasında değişmektedir. Yapılan Açımlayıcı Faktör Analizi sonucunda 9 faktöre ulaşılmış ve ulaşılan faktörler 5 faktör altında toplanmıştır. 1., 4. ve 7. faktörler “öğrenme çabası”; 2. ve 6. faktörler “doğuştan/sabit yetenek”; 5. ve 9. faktörler “öğrenme süreci” faktörü altında toplanmış ve 3. faktör “Bilginin Kesinliği”, 8. faktör “Otorite Uzman Bilgisi” olarak adlandırılmıştır. “öğrenme çabası” altındaki 7. faktörden 3. ve 5. maddeler, “öğrenme süreci” altındaki 5. faktörden 9. madde, “doğuştan/sabit yetenek” altıdaki 6. faktörden 16. madde çıkarılmıştır. Fatörlerin Cronbach’s Alpha güvenilirlik katsayısı sırasıyla .74, .73, .65, .58 ve .50’dir. Bu sonuçlara göre “öğrenme çabası”, “öğrenme süreci” ve “otorite uzman bilgisine şüphe” faktörlerinden alınan yüksek puanlar şu anlamlara gelmektedir: Öğrenmek için gösterilen çaba önemlidir, öğrenmede anlama süreci önemlidir ve otorite/uzmanların bilgisinden şüphe edilebilmelidir. “doğuştan/sabit yetenek” ve “bilginin kesinliği” faktörlerinden alınan yüksek puanlar ise şu anlamlara gelmektedir: Öğrenme yeteneği doğuştan gelmektedir, sabittir, değişmez ve bilgi kesindir, değişmez. “öğrenme çabası”, “öğrenme süreci” ve “otorite/uzman bilgisine şüphe” faktörlerinden alınan yüksek puanlar gelişmiş/olgunlaşmış kişisel epistemolojilere; “doğuştan/sabit yetenek” ve “bilginin kesinliği” faktörlerinden alınan yüksek puanlar ise gelişmemiş/olgunlaşmamış kişisel epistemolojilere işaret etmektedir.

Tablo 11

Epistemolojik İnançlar Anketi Güvenirlik ve Faktör Analizine İlişkin Değerler

Faktörler Birleştirilen _{Faktörler Numarası} Madde

Maddelerin Faktör Yük Değerleri Madde Toplam Korelasyon Katsayıları Faktörlerin Cronbach’s Alpha Güvenirlik Katsayıları Öğrenme Çabası 1. EİA22 .754 .589 .74 EİA14 .748 .560 EİA18 .674 .399 EİA26 .653 .569 4. EİA2 .771 .317 EİA19 .522 .399 EİA13 .510 .338 7. _{EİA10 .470 .306} Öğrenme Süreci 5. EİA23 .725 .468 .58 EİA6 .630 .363 EİA29 .411 .325 9. _EİA15 -.664 .286 Otorite/ Uzman Bilgisine Şüphe 8. EİA1 .808 .347 .50 EİA8 .479 .307 EİA12 .478 .293 Doğuştan/ Sabit Yetenek 2. EİA25 .810 .475 .73 EİA24 .748 .500 EİA11 .472 .479 6. EİA4 .694 .428 EİA7 .527 .570 Bilginin Kesinliği 3. EİA30 .696 .471 .65 EİA21 .686 .503 EİA17 .602 .345 EİA27 .550 .372 EİA20 .539 .314

Tüm Ölçek İçin Cronbach’s Alfa Güvenirlik Katsayısı .76