2003 Yılı.
1. Adım
Parasal Olmayan Aktif, Parasal Olmayan Pasif ve Sıfırlanacak Hesapların Belirlenmesi.
Parasal Olmayan Aktif Parasal Olmayan Pasif Sıfırlanacak Hesaplar Ticari Mallar Yıllara Yaygın İnş.Onr. Hakediş. MDV YDA Fonları Verilen Sipariş Avansları Alınan Sipariş Avansları İştirakler YDA Fonları Yıllara Yaygın İnş.Onr. Maliyet. Sermaye Maliyet Artış Fonları Taşıtlar Yasal Yedekler Geçmiş Yıl Karları
Demirbaşlar Geçmiş Yıl Zararları
Birikmiş Amortismanlar Dönem Net Kârı Gelecek Yıllara Ait Giderler Dönem Net Zararı
Ancak; İşletmenin aktifine kayıtlı MDV kalemlerinin Yeniden değerlemesinden oluşmuş değer artışları, işletmenin iştirakleri ile bağlı ortakları bünyesinde yeniden değerleme dolayısıyla oluşmuş değer artışları ve maliyet artış fonundan oluşmuş Sermaye Artışları da dikkate alınmayacak ve düzeltmeye tabi tutulmayacaktır.
2. Adım
Parasal Olmayan Aktif, Parasal Olmayan Pasif kalemlerine ait tarih ve kayıt bilgileri ile Sıfırlanacak Hesapların bilgileri hazırlanır. Düzeltmeye tabi işlemlerin ilgili tarihlere göre ulaşılacak düzeltme katsayıları bulunur.
Sipariş avansları içerisindeki tutarlardan bir mal hareketi ile ilişkilendirilenler düzeltmeye tabi tutulur.
Stokların Düzeltmesinde esas alınacak yöntem belirlenir. (Bu örnekte Basit Ortalama Yöntemi kullanılacaktır.)
3. Adım
Öncelikle 2004 yılı içinde geçmiş yıl karlarına aktarılan dönem net kârı 2003 düzeltmesi ile sıfırlanacağı için; 2004 ‘teki kayıt yersiz kalacağından iptal edilmelidir.
---/---
570 GEÇMİŞ YILLAR KARLARI 49.786.715.468
590 DÖNEM NET KARI 49.786.715.468 2003 karının geçmiş yıl karlarına aktarımının iptali
---/---
Düzeltme işlemine tabi tutulmayıp sıfırlanacak hesapların yevmiye kaydı yapılır.
---/---
Denizli Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler Odası
4. Adım
Düzeltme sonucu ortaya çıkan farklar, hesapların altında ayrı bir fark hesabında gösterilmelip ve bu hesaplar dönem sonunda ilgili oldukları ana hesaplara aktarılmacağından hesap planında ilgili hesaplar açılmalıdır.
Örnek: 255.98 Geçmiş Dönem Enf. Farkları (2003 Yılı için)
255.99 Cari Dönem Enf. Farkları (2004 Yılı veya cari yıllar için) :: Aktif Hesapların Düzeltmesi
Ticari malların düzeltmesinde basit ortalama yöntemi kullanıldığından, bir önceki geçici vergi dönemi olarak 09/2002 dönemi endeksi kullanılmıştır.
Ticari Mallar: 153 98 Geçmiş Dönem Enflasyon Farkları
698 ENFLASYON DÜZELTME HESABI 100.391.165 ---/---
Verilen Sipariş Avansları:
---/---
159 VERİLEN SİPARİŞ AVANSLARI 81.328.469 159 98 Geçmiş Dönem Enflasyon Farkları
698 ENFLASYON DÜZELTME HESABI 81.328.469
---/---Yıllara Yaygın İnşaat ve Onarım Maliyetleri:
Kayıt Tarihi 05/2003 06/2003 09/2003
Kayıt Tutarı 2.786.350.000 1.876.524.000 2.917.578.000 Düzeltme Katsayısı 1.00246 1.02214 1.02911 Düzeltilmiş Değer 2.793.204.421 1.918.070.241 3.002.508.696 Düzeltme Farkı 6.854.421 41.546.241 84.930.696 ---/---
Taşıtlar:
20 AİB 01 20 AİB 02 20 AİB 03
Bilanço Tutarı 126.000.000 162.601.626 3.502.866.888 Kayıt Tarihi 12/1993 08/1996 02/1997
Kayıt Tutarı 126.000.000 162.601.626 3.502.866.888
ROFM Yok Yok Var *
Düzeltmeye Esas Tutar 126.000.000 162.601.626 1.043.745.341
Düzeltme Katsayısı 125.56448 21.67381 15.95095 Düzeltilmiş Değer 15.821.124.480 3.524.196.748 16.648.729.747 Düzeltme Farkı 15.695.124.480 3.361.595.122 13.145.862.859 Ayrılması Gereken Amrt. 126.000.000 162.601.626 3.502.866.888
Birik.Amort. Bilanço Değ. 126.000.000 162.601.626 2.802.293.510
Düzeltme Katsayısı 125.56448 21.67381 4.75289
Düzeltilmiş Birik.Amort. 15.821.124.480 3.524.196.748 16.648.741.003 Birik.Amort. Düzlt. Farkı 15.695.124.480 3.361.595.122 13.846.447.493
* Borç tutarı : 3.502.866.888 254 98 Geçmiş Dönem Enflasyon Farkları 15.695.124.480
698 ENFLASYON DÜZELTME HESABI 15.695.124.480 254 98 Geçmiş Dönem Enflasyon Farkları 3.361.595.122
698 ENFLASYON DÜZELTME HESABI 3.361.595.122
Not: Ayrılmayan amortismanlar düzeltme işleminde (mevzuat gereği) ayrılmış gibi işleme tabi tutulur. Ayrılmayan ancak işlemlerde ayrılmış gibi dikkate alınması gereken bu amortisman tutarlarının, daha önce verilen muktezada, kanunen kabul edilmeyen giderler hesabına atılabileceği belirtilmiştir. 17 Nolu VUK sirkülerinde ise, bu tutarın 698 hesaba intikal ettirilerek Varlık ile Amortsimanın eşitleneceği belirtilmektedir. Bu uygulamanın yanlış olduğunu düşünmekle birlikte, örneğimizde, sirkülerin öngördüğü şekilde, ayrılmayan amortismanlar (700.573.378 TL) 698 hesaba intikal ettirilmiştir.
Denizli Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler Odası Demirbaşlar:
Makine Bilgisayar Mobilya Yazıcı
Bilanço Tutarı 7.781.591.468 629.900.445 102.564.102 262.711.864 Kayıt Tarihi 08/1999 08/2000 10/2000 10/2001
Kayıt Tutarı 1.593.620.145 629.900.445 102.564.102 262.711.864
ROFM Yok Yok Yok Yok
Düzeltmeye Esas Tutar 1.593.620.145 629.900.445 102.564.102 262.711.864
Düzeltme Katsayısı 4.59429 3.08487 2.93325 1.61729 Düzeltilmiş Değer 7.321.553.096 1.943.160.986 300.846.152 424.881.271
Düzeltme Farkı -460.038.372 1.313.260.541 198.282.050 162.169.407 Ayrılması Gereken Amrt. 7.781.591.468 503.920.356 82.051.280 157.627.119 Birik.Amort. Bilanço Değ. 7.781.591.468 503.920.356 82.051.280 157.627.119
Düzeltme Katsayısı 0.94088 3.08487 2.93325 1.61729 Düzeltilmiş Birik.Amort. 7.321.543.780 1.554.528.789 240.676.917 254.928.763
Birik.Amort. Düzlt. Farkı -460.047.688 1.050.608.433 158.625.637 97.301.644 ---/--- 257 98 Geçmiş Dönem Enflasyon Farkları
257 98 02 Demirbaşlar 460.047.688
698 ENFLASYON DÜZELTME HESABI 460.047.688 ---/---
255 DEMİRBAŞLAR 1.313.260.541 255 98 Geçmiş Dönem Enflasyon Farkları 1.313.260.541
698 ENFLASYON DÜZELTME HESABI 1.313.260.541
---/---Gelecek Yıllara Ait Giderler:
Bilanço Tutarı 121.362.411 121.362.411
Kayıt Tarihi 07/2003 07/2003
Kayıt Tutarı 121.362.411 121.362.411
Düzeltme Katsayısı 1.02765 1.02765
Düzeltilmiş Değer 124.718.082 124.718.082
Düzeltme Farkı 3.355.671 3.355.671
---/---
280 GELECEK YILLARA AİT GİDERLER 6.711.342 280 98 Geçmiş Dönem Enflasyon Farkları 3.355.671
280 98 Geçmiş Dönem Enflasyon Farkları 3.355.671
698 ENFLASYON DÜZELTME HESABI 6.711.342 ---/---
:: Pasif Hesapların Düzeltmesi
Alınan Sipariş Avansları:
X Firmasından Alınan Y Firmasından Alınan Z Firmasından Alınan Kayıt Tarihi 03/2003 06/2003 09/2003
Kayıt Tutarı 2.000.000.000 2.000.000.000 2.472.346.072 Düzeltme Katsayısı 1.01377 1.02214 1.02911 Düzeltilmiş Değer 2.027.540.000 2.044.280.000 2.544.316.066 Düzeltme Farkı 27.540.000 44.280.000 71.969.994 ---/---
698 ENFLASYON DÜZELTME HESABI 143.789.994
340 ALINAN ŞİPARİŞ AVANSLARI 143.789.994 340 98 Geçmiş Dönem Enflasyon Fark. 27.540.000
340 98 Geçmiş Dönem Enflasyon Fark. 44.280.000 340 98 Geçmiş Dönem Enflasyon Fark. 71.969.994 ---/---
Yıllara Yaygın İnşaat Hakedişleri:
Kayıt Tarihi 10/2003 12/2003
Kayıt Tutarı 2.986.350.000 3.863.990.000 Düzeltme Katsayısı 1.02339 1.00000 Düzeltilmiş Değer 3.056.200.727 3.863.990.000
Düzeltme Farkı 69.850.727 0
---/---
697 YILLARA YAYGIN İNŞAAT ENFLASYON DÜZELTME HESABI 69.850.727
350 YILLARA YAYGIN İNŞAAT VE ONARIM HAKEDİŞLE 69.850.727 350 98 Geçmiş Dönem Enflasyon Fark. 69.850.727
---/---
Denizli Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler Odası Sermaye:
Kuruluş Nakit Nakit Nakit Ödeme Tarihi 09/1993 11/1993 12/1993 12/1996
Tutarı 50.000.000 30.000.000 120.000.000 4.800.000.000 Düzeltme Katsayısı 142.31690 129.20700 125.56448 17.89600
Düzeltilmiş Değer 7.115.845.000 3.876.210.000 15.067.737.600 85.900.800.000 Düzeltme Farkı 7.065.845.000 3.846.210.000 14.947.737.600 81.100.800.000 ---/---
Kayıt Tarihi 12/1995 12/1997 12/1999 12/2001 12/2002
Tutarı 47.908.360 256.964.089 1.033.258.226 336.894.391 74.400.000 Düzeltme Katsayısı 33.08875 9.37172 3.72928 1.49082 1.13942
Düzeltilmiş Değer 1.585.227.747 2.408.195.492 3.853.309.237 502.248.896 84.772.848 Düzeltme Farkı 1.537.319.387 2.151.231.403 2.820.051.011 165.354.505 10.372.848 ---/---
5. Adım
698 Enflasyon Düzeltme Hesabının Bakiyesi (2003 Yılı Düzeltmesine özgü olarak) Geçmiş yıl kârları yada Geçmiş Yıl Zaraları hesabıyla kapatılır.
---/---
580 GEÇMİŞ YILLAR ZARARLARI 19.753.670.216
698 ENFLASYON DÜZELTME HESABI 19.753.670.216 ---/---
697 Yıllara Yaygın İnşşat Enflasyon Düzeltme Hesabının Bakiyesi, Geçici Kabulün yapıldığı yıla kadar Gelir/Gider hessabında dikkate alınmayacak, 178 veya 358 hesaplarda gösterilecektir. İşin bittiği yılda; 178, 658’e 358’de 648’e aktarılarılarak Gelir/Gider hesabına intikal ettirilecektir.
Ancak; 2003 düzeltme farkları işin bitiminde Gelir/Gider olarak dikkate alınmayacaktır.
---/---
697 YILLARA YAYGIN İNŞAAT İŞLERİ ENFLASYON DÜZELTME HS. 63.480.631
358 YILLARA YAYGIN İNŞAAT İŞLERİ ENFLASYON DÜZELTME HS. 63.480.631 ---/---
6. Adım
ECE Ltd. Şti. 2003 Yılı Düzeltme Sonrası Mizanı
HESAP
121 ALACAK SENETLERİ 20.245.232.810 131 ORTAKLARDAN ALACAKLAR 43.430.334.176
153 TİCARİ MALLAR 7.096.291.165
153 01 Ticari Mallar 6.995.900.000 153 98 Geçmiş Dönem Enflasyon Farkları 100.391.165 159 VERİLEN SİPARİŞ AVANSLARI 5.748.817.612 159 01 Verilen Sipariş Avansları 5.667.489.143 159 98 Geçmiş Dönem Enflasyon Farkları 81.328.469 170 YILLARA YAYGIN İNŞAAT VE ONARI 7.713.783.358 170 01 A İnşaatı Maliyetleri 7.580.452.000 170 98 Geçmiş Dönem Enflasyon Farkları 133.331.358 192 DİĞER KATMA DEĞER VERGİSİ 1.537.600.000
254 TAŞITLAR 35.994.050.975
Denizli Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler Odası
257 BİRİKMİŞ AMORTİSMANLAR(-) 45.365.740.480 257 01 Taşıtların Amortismanı 3.090.895.136
280 GELECEK YILLARA AİT GİDERLER 2.921.236.164 280 01 Gelecek Yıllara Ait Giderler 2.914.524.822 368 VADESİ GEÇMİŞ ERTELEN.VEYA TAK 2.671.800.000 370 DÖNEM KARI VERGİ VE DİĞER YASA 24.398.950.000
371 DÖNEM KARININ PEŞİN ÖDEN.VERGİ 24.102.800.000
500 SERMAYE 5.000.000.000
502 SERMAYE DÜZELTMESİ OLUMLU FARK 106.960.592.600
540 YASAL YEDEKLER 8.433.754.220
540 01 1.Tertip Yasal Yedekler 1.749.425.066 540 98 Geçmiş Dönem Enflasyon Farkları 6.684.329.154
580 GEÇMİŞ YILLAR ZARARLARI 19.753.670.216
249.516.768.904 249.516.768.904
Enflasyon Düzeltme Farkları ilgili oldukları ana hesaplara intikal ettirilerek kapatılır. Böylece 2003 yılı düzeltilmiş bilonçosu elde edilir.
ECE Ltd.Şti. 2003 Yılı DÜZELTİLMİŞ Bilançosu (TL)
KASA 323.876.719 SATICILAR 8.209.086.253
BANKALAR 5.435.631.310 BORÇ SENETLERİ 23.105.535.588 ALICILAR 65.223.002.894 ALINAN ŞİPARİŞ AVANSLARI 6.616.136.066 ALACAK SENETLERİ 20.245.232.810 Alınan Sipariş Avansları 6.616.136.066
ORTAKLARDAN ALACAKLAR 43.430.334.176 YILLARA YAYGIN İNŞAAT VE ONARI 6.920.190.727 TİCARİ MALLAR 7.096.291.165 A inşaatı Hakedişleri 6.920.190.727
Ticari Mallar 7.096.291.165 YILLARA YAYGIN İNŞAAT ENFLASYO 63.480.631 VERİLEN SİPARİŞ AVANSLARI 5.748.817.612 ÖDENECEK VERGİ VE FONLAR 11.414.250.000 Verilen Sipariş Avansları 5.748.817.612 ÖDENECEK SOSYAL GÜVENLİK KESİN 357.252.339 YILLARA YAYGIN İNŞAAT VE ONARI 7.713.783.358 VADESİ GEÇMİŞ ERTELEN.VEYA TAK 2.671.800.000 A İnşaatı Maliyetleri 7.713.783.358 DÖNEM KARI VERGİ VE DİĞER YASA 24.398.950.000 DİĞER KATMA DEĞER VERGİSİ 1.537.600.000 DÖNEM KARININ PEŞİN ÖDEN.VERGİ -24.102.800.000
TAŞITLAR 35.994.050.975 SERMAYE 5.000.000.000
20 AİB 01 15.821.124.480 SERMAYE DÜZELTMESİ OLUMLU FARK 106.960.592.600 20 AİB 02 3.524.196.748 YASAL YEDEKLER 8.433.754.220 20 AİB 03 16.648.729.747 1.Tertip Yasal Yedekler 8.433.754.220
DEMİRBAŞLAR 9.990.441.505 GEÇMİŞ YILLAR ZARARLARI -19.753.670.216 Makine 7.321.553.096 2003 Enflasyon Düzeltmesi Zararları
Bilgisayar 1.943.160.986 Mobilya 300.846.152 Yazıcı 424.881.271 BİRİKMİŞ AMORTİSMANLAR(-) -45.365.740.480 Taşıtların Amortismanı 35.994.062.231 20 AİB 01 15.821.124.480 20 AİB 02 3.524.196.748 20 AİB 03 16.648.741.003 Demirbaşların Amortismanı 9.371.678.249 Makine 7.321.543.780 Bilgisayar 1.554.528.789 Mobilya 240.676.917 Yazıcı 254.928.763 GELECEK YILLARA AİT GİDERLER 2.921.236.164 Gelecek Yıllara Ait Giderler 2.921.236.164
160.294.558.208 160.294.558.208
Denizli Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler Odası
2004 Yılı.
1. Adım
Mevcut düzenlemeye göre, mali tablolardan yanlızca bilanço düzeltmesi yapılmaktadır. 2004 düzeltme işlemleri doğrudan düzeltilmiş bilançonun ve düzeltilmiş kârın ortaya çıkarılması işlemidir. Bu nedenle 2004 düzeltme işlemleri 31/12/2004 tarihli mizandan hareketle yapılmalıdır.
Elbette 2003 düzeltmesi sonucu ulaşılan bilanço, 2004 yılı açılış fişi olarak dikkate alınacaktır. Bunu için 2003 düzeltmesinin sonucu, ilgili hesaplara yansıtılmalıdır.
2004 Yılı içinde eski mevzuat hükümlerine göre yapılan yeniden değerleme ve ayrılan amortismanlar gibi işlemlerin kayıtları iptal edilmeli (mahsupla geri alınmalı)dır. Çünkü bu işlemler düzeltilmiş değerler üzerinden yapılmak durumundadır.
2004 yılında satılan veya elden çıkarılan kıymetler düzeltme tarihinde (31/12/2004) kayıtlarda bulunmayacağı için; bu kıymetlere (ve bunlara ait işlemlere) ait düzeltme işlemi yapılmayacaktır.
2. Adım
Öncelikle 2004 yılı içinde 2003 düzeltmesi ve yeni hükümler dikkate alınmadan yapılan işlemleri ortaya koymak gerekir.
2004 Yıl sonu işlemlerine ilişkin kayıtların bertaraf edilmesi, düzeltilmiş değerlerle gelir tablosu ve düzeltilmiş dönem K/Z tespiti işlemlerinde kolaylık sağlayacaktır.
3. Adım
2004 yılı dönem içi işlemlerinden bazıları 2003 yılı Düzeltilmiş rakamları dikkate alınmadan ve eski hükümlere göre yapıldığı için geri alınarak, (mahsupla yapılması önerilir) ilgili kayıtlar düzeltilmiş değerler üzerinden yeniden çıkarılacaktır.
Bu işlem için (bazı hesaplarda) önerilebilecek bir diğer yöntem de, kayıtlarda düzeltme sonucu çıkan olumlu/olumsuz farkların önceki kayıtlara ek olarak yapılmasıdır. (öneri) Ancak amortismanlar gibi işlemlerin yukarıdaki fıkraya göre yapılması gerekir.
I.
2004 Yılı Amortisman Kayıtları ters kayıtla geri alınır.
---/---
Denizli Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler Odası
2004 yılı içindeki satışlar nedeni ile, maliyete gitmesi gereken; 2003 Yılı Düzeltme Farkları bir kayıtla maliyete ilave edilir.
---/---
2003 yılından devreden ve 2004 yılında kullanılan (bilançoda görünmeyen) kalemlere ait 2003 düzeltmesi farkları da maliyete veya gelire intikal ettirilmelidir.
(159, 340, 180 hesaplar gibi.)
(Mal alışındaki verilen sipariş avanslarının 2003 yılı Düzletme Farkı) ---/---
340 ALINAN SİPARİŞ AVANSLARI 143.789.994
340 01 Alınan Sipariş Avansları
600 YURT İÇİ SATIŞLAR 143.789.994
(Mal satışında mahsup edilen Alınan Sipariş Avanslarının 2003 yılı Düzletme Farkı)*
---/---
* Bu fark başka bir gelir hesabına da intikal ettirilebilir. Ancak, nominal satış tutarlarından doğan bir enflasyon farkı olarak değerlendirilip yurt içi satışlarla ilişkilendirilmesinin daha doğru olacağı düşünülmüştür.
Not: Bu kayıtlarla ilgili bazı kaynaklarda 7 grubu hesapların kullanılmasına gerek olmadığı, direk 6 grubundaki ilgili yerlerine intikal ettirilebileceği yönünde görüşler vardır.
III.
Varsa; 2004 Yılı içinde yapılmış yeniden değerleme ve maliyet artış fonu kayıtları iptal edilmelidir. Yine 2004 yılı içinde sermayeye ilave edilmiş yeniden değerleme ve maliyet artış fonları sermaye düzeltmesinde dikkate alınmayacağından iptal kayıtları yapılmalıdır.
Bu şekilde 2004 Yılı Düzletmesinde baz alınacak 2004 yılı mizanına ulaşılır.
ECE Ltd. Şti 2004 Yılı DÜZELTMEYE ESAS MİZAN
121 ALACAK SENETLERİ 1.595.232.810
131 ORTAKLARDAN ALACAKLAR 43.430.334.176
153 TİCARİ MALLAR 8.581.328.469
153 01 Ticari Mallar 8.581.328.469
170 YILLARA YAYGIN İNŞAAT VE ONARI 18.889.007.358 170 01 A İnşaatı Maliyetleri 18.889.007.358
190 DEVREDEN KATMA DEĞER VERGİSİ 3.824.485.600
254 TAŞITLAR 44.022.926.495 257 01 Taşıtların Amortismanı 20.172.937.751
257 01 02 20 AİB 02 3.524.196.748 257 01 03 20 AİB 03 16.648.741.003 257 02 Demirbaşların Amortismanı 9.371.678.249 257 02 01 Makine 7.321.543.780 257 02 02 Bilgisayar 1.554.528.789 257 02 03 Mobilya 240.676.917 257 02 04 Yazıcı 254.928.763
320 SATICILAR 694.734.253
321 BORÇ SENETLERİ 1.305.535.588
350 YILLARA YAYGIN İNŞAAT VE ONARI 17.267.140.727 350 01 A inşaatı Hakedişleri 17.267.140.727
358 YILLARA YAYGIN İNŞAAT ENFLASYO 63.480.631
500 SERMAYE 5.000.000.000
502 SERMAYE DÜZELTMESİ OLUMLU FARK 106.960.592.600
540 YASAL YEDEKLER 8.433.754.220
540 01 1.Tertip Yasal Yedekler 8.433.754.220
549 ÖZEL FONLAR 11.250.000.000
580 GEÇMİŞ YILLAR ZARARLARI 19.753.670.216
600 YURTİÇİ SATIŞLAR 8.538.869.994
621 SATILAN TİCARİ MALLAR MALİYETİ 7.096.291.165
770 GENEL YÖNETİM GİDERLERİ 2.921.236.164
189.058.724.013 189.058.724.013
Denizli Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler Odası
4. Adım
Ulaşılan düzeltmeye esas mizan üzerinden 2004 Yılı Enflasyon Düzeltmeleri yapılır.
2003 yılından gelen tüm parasal olmayan kıymetler TAŞIMA KATSAYISI ile, 2004 yılından gelenler ise DÜZELTME KATSAYISI ile düzeltilerek muhasebe kayıtları yapılacaktır.
Yapılan düzeltme sonucu ve yapılacak yevmiye kayıtları şöyledir. (Stokların düzeltmesinde Basit Ortalama yöntemi kullanılmıştır.)
:: Aktif Hesapların Düzeltmesi Aktif Hesapların Düzeltme Tablosu;
Hesap Bilanço Düzeltmeye Düzeltme Düzeltilmiş Enflasyon Kodu Hesap Adı Değeri Esas Tutar Katsayısı Değer Farkı
153 01 Ticari Mallar 8.581.328.469 8.581.328.469 1.02028 8.755.357.810 174.029.341 170 01 A İnşaatı Maliyet. 18.889.007.358 18.889.007.358 20.606.961.653 1.717.954.295 254 02 20 AİB 02 3.524.196.748 3.524.196.748 1.13839 4.011.910.336 487.713.588 257 01 02 20 AİB 02 3.524.196.748 3.524.196.748 1.13839 4.011.910.336 487.713.588 254 03 20 AİB 03 16.648.729.747 16.648.729.747 1.13839 18.952.747.457 2.304.017.710 257 01 03 20 AİB 03 16.648.741.003 16.648.741.003 1.15083 19.159.870.608 2.511.129.605 254 04 20 AİB 04 23.850.000.000 23.850.000.000 1.06060 25.295.310.000 1.445.310.000 255 01 Makine 7.321.553.096 7.321.553.096 1.13839 8.334.782.829 1.013.229.733 257 02 01 Makine 7.321.543.780 7.321.543.780 1.13839 8.334.772.224 1.013.228.444 255 02 Bilgisayar 1.943.160.986 1.943.160.986 1.13839 2.212.075.035 268.914.049 257 02 02 Bilgisayar 1.554.528.789 1.554.528.789 1.13839 1.769.660.028 215.131.239 255 03 Mobilya 300.846.152 300.846.152 1.13839 342.480.251 41.634.099 257 02 03 Mobilya 240.676.917 240.676.917 1.13839 273.984.196 33.307.279 255 04 Yazıcı 424.881.271 424.881.271 1.13839 483.680.590 58.799.319 257 02 04 Yazıcı 254.928.763 254.928.763 1.13839 290.208.355 35.279.592
170 01 A İnşaatı Maliyetleri
Sıra Kayıt Kayıt Düzeltme Düzeltilmiş Düzeltme No Tarihi Tutarı Katsayısı Değer Farkı
—————————————————————————————————————————————————————————————————
1 12.2003 7.580.452.000 1.13839 8.629.510.752 1.049.058.752 2 12.2003 133.331.358 1.13839 151.783.085 18.451.727 3 03.2004 3.785.648.000 1.06887 4.046.365.578 260.717.578 4 06.2004 7.389.576.000 1.05274 7.779.302.238 389.726.238
—————————————————————————————————————————————————————————————————
18.889.007.358 20.606.961.653 1.717.954.295
Aktif hesapların düzeltme fişi;
---/---
153 TİCARİ MALLAR 174.029.341 153 99 Cari Dönem Enflasyon Farkları 174.029.341
698 ENFLASYON DÜZELTME HESABI 174.029.341 ---/---
170 YILLARA YAYGIN İNŞAAT VE ONARIM MALİYETLERİ 1.717.954.295 170 99 Cari Dönem Enflasyon Farkları 1.049.058.752
170 99 Cari Dönem Enflasyon Farkları 18.451.727 170 99 Cari Dönem Enflasyon Farkları 260.717.578 170 99 Cari Dönem Enflasyon Farkları 389.726.238
697 YILLARA YAYGIN İNŞAAT ENFLASYON DÜZELTME HESABI 1.717.954.295 ---/---
254 TAŞITLAR 4.417.041.298 254 99 Cari Dönem Enflasyon Farkları 487.713.588
254 99 Cari Dönem Enflasyon Farkları 2.484.017.710 254 99 Cari Dönem Enflasyon Farkları 1.445.310.000
698 ENFLASYON DÜZELTME HESABI 4.417.041.298 ---/---
698 ENFLASYON DÜZELTME HESABI 2.998.843.193
257 BİRİKMİŞ AMORTİSMANLAR(-) 2.998.843.193 257 99 01 Taşıtlar 487.713.588
257 99 01 Taşıtlar 2.511.129.605 ---/---
255 DEMİRBAŞLAR 1.382.577.200 255 99 Cari Dönem Enflasyon Farkları 1.013.229.733
255 99 Cari Dönem Enflasyon Farkları 268.914.049 255 99 Cari Dönem Enflasyon Farkları 41.634.099 255 99 Cari Dönem Enflasyon Farkları 58.799.319
698 ENFLASYON DÜZELTME HESABI 1.382.577.200 ---/---
698 ENFLASYON DÜZELTME HESABI 1.296.946.554
257 BİRİKMİŞ AMORTİSMANLAR(-) 1.296.946.554 257 99 02 Demirbaşlar 1.013.228.444
257 99 02 Demirbaşlar 215.131.239 257 99 02 Demirbaşlar 33.307.279 257 99 02 Demirbaşlar 35.279.592 ---/---
Denizli Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler Odası
:: Pasif Hesapların Düzeltmesi
Yıllara yaygın inşaat ve onarım işlerinin 2003 düzeltmesi farkları işin bitimine kadar 178/358 hsaplarda bekletilmekteydi. Örneğimizde 2003 farkını 358 hesaba intikal ettirmiştik. Mevzuatta 178 ve 358 hesapların 2004 düzeltmesi ile ilgili bir açıklama yer almamaktadır. Ancak; 178/358 hesaplar, düzeltilmiş geçmil yıl karları/zararları hesabıyla aynı niteliktedir. Kanaatimizce, Düzeltilmiş Geçmiş Yıl Karları/Zararları hesaplarının 2004 sonuna taşınması gibi, 178/358 hesaplar da 2004 sonuna taşınmalıdır. Aşağıdaki çözüm bu yönde yapılmıştır.
Sabit Kıymet Yenileme Fonu parasal olmayan olarak kabul edilip düzeltilecektir.
Düzeltme Tarihi olarak deftere kayıt tarihi dikkate alınacaktır.
Pasif Hesapların Düzeltme Tablosu;
Hesap Düzeltmeye Düzeltme Düzeltilmiş Enflasyon Kodu Hesap Adı Esas Tutar Katsayısı Değer Farkı
350 01 A inşaatı Hakedişleri 17.267.140.727 18.238.380.427 971.239.700 358 01 Yıllara Yaygın İş. Enf.Dz.Hs. (2003) 63.480.631 1.13839 72.265.716 8.785.085
500 SERMAYE 5.000.000.000 1.13839 5.691.950.000 691.950.000 502 SERM.DÜZL.OLML.FRK (2003) 106.960.592.600 1.13839 121.762.869.010 14.802.276.410 540 YASAL YEDEKLER 8.433.754.220 1.13839 9.600.901.467 1.167.147.247 549 ÖZEL FONLAR (Yenileme Fonu) 11.250.000000 1.06060 11.931.750.000 681.750.000 580 GEÇMİŞ YILLAR ZARARLARI (2003) 19.753.670.216 1.13839 22.487.380.637 2.733.710.421
350 01 A İnşaatı Hakedişleri
Sıra Kayıt Kayıt Düzeltme Düzeltilmiş Düzeltme No Tarihi Tutarı Katsayısı Değer Farkı ---
1 12.2003 6.850.340.000 1.13839 7.798.358.553 948.018.553 2 12.2003 69.850.727 1.13839 79.517.369 9.666.642 3 11.2004 10.346.950.000 1.00131 10.360.504.505 13.554.505 --- 17.267.140.727 18.238.380.427 971.239.700
Pasif Hesapların Düzeltme Fişi;
---/---
697 YILLARA YAYGIN İNŞAAT ENFLASYON DÜZELTME HESABI 971.239.700
350 YILLARA YAYGIN İNŞAAT VE ONARIM HAKEDİŞLERİ 971.239.700
(2003 yılı Enflasyon Düzeltme Farkının 2004 sonuna taşınması) ---/---
Bu kayıtlar yapılarak düzeltme sonrası mizana ulaşılır.
ECE Ltd. Şti. 2004 Yılı Düzeltme Sonrası Mizan
HESAP
121 ALACAK SENETLERİ 1.595.232.810
131 ORTAKLARDAN ALACAKLAR 43.430.334.176
153 TİCARİ MALLAR 8.755.357.810
153 01 Ticari Mallar 8.581.328.469
153 99 Cari Dönem Enflasyon Farkları 174.029.341 170 YILLARA YAYGIN İNŞAAT VE ONARI 20.606.961.653
170 01 A İnşaatı Maliyetleri 18.889.007.358
170 99 Cari Dönem Enflasyon Farkları 1.717.954.295 190 DEVREDEN KATMA DEĞER VERGİSİ 3.824.485.600
Denizli Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler Odası
254 TAŞITLAR 48.439.967.793
254 02 20 AİB 02 3.524.196.748 254 03 20 AİB 03 16.648.729.747 254 04 20 AİB 04 23.850.000.000
254 99 Cari Dönem Enflasyon Farkları 4.417.041.298
255 DEMİRBAŞLAR 11.373.018.705
255 01 Makine 7.321.553.096 255 02 Bilgisayar 1.943.160.986
255 03 Mobilya 300.846.152
255 04 Yazıcı 424.881.271
255 99 Cari Dönem Enflasyon Farkları 1.382.577.200
257 BİRİKMİŞ AMORTİSMANLAR(-) 33.840.405.747
257 02 02 Bilgisayar 1.554.528.789 257 02 03 Mobilya 240.676.917
257 02 04 Yazıcı 254.928.763
257 99 Cari Dönem Enflasyon Farkları 4.295.789.747
257 99 01 Taşıtlar 2.998.843.193
257 99 02 Demirbaşlar 1.296.946.554
320 SATICILAR 694.734.253
321 BORÇ SENETLERİ 1.305.535.588
350 YILLARA YAYGIN İNŞAAT VE ONARI 18.238.380.427 350 01 A inşaatı Hakedişleri 17.267.140.727
350 99 Cari Dönem Enflasyon Farkları 971.239.700 358 YILLARA YAYGIN İNŞAAT ENFLASYON D 72.265.716
358 01 YILLARA YAYGIN İNŞAAT ENF DÜZ.2003 63.480.631
358 99 Cari Dönem Enflasyon Farkları 8.785.085
500 SERMAYE 5.000.000.000
502 SERMAYE DÜZELTMESİ OLUMLU FARK 122.454.819.010
540 YASAL YEDEKLER 9.600.901.467
540 01 1.Tertip Yasal Yedekler 8.433.754.220
540 99 Cari Dönem Enflasyon Farkları 1.167.147.247
549 ÖZEL FONLAR 11.931.750.000
549 01 Sabit Kıymet Yenileme Fonu 11.250.000.000
549 99 Cari Dönem Enflasyon Farkları 681.750.000 580 GEÇMİŞ YILLAR ZARARLARI 22.487.380.637
580 2003 2003 Yılı Enflasyon Düzeltmesi Zararı 19.753.670.216
580 99 Cari Dönem Enflasyon Farkları 2.733.710.421
600 YURTİÇİ SATIŞLAR 8.538.869.994
621 SATILAN TİCARİ MALLAR MALİYETİ 7.096.291.165 697 YILLARA YAYGIN İNŞAAT ENFLASYO 737.929.510 698 ENFLASYON DÜZELTME HESABI 12.931.555.144
770 GENEL YÖNETİM GİDERLERİ 2.921.236.164
212.415.591.712 212.415.591.712
5. Adım
Enflasyon Düzeltme Farkları ilgili oldukları ana hesaplara ve/veya maliyet-gelir-gider hesaplarına intikal ettirilir.
Denizli Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler Odası
6. Adım
Yukarıda iptal edilmiş olan cari yıl amortisman kayıtları Düzeltilmiş değerler üzerinden ayrılacaktır.
(31-12-2003 ten önce aktife giren kıymetlerde Düzeltilmiş değerlerden ancak eski nispetlerle amortisman ayrılmaya devam olunur. 01/01/2004 ten sonra aktife giren kıymetlerde ise düzeltilmiş değeri üzerinden yeni nispetlerle amortisman ayrılmalıdır. Örnekte 2004’te iktisap edilen kıymetin yeni sistemde de %20 amortismana tabi olduğu varsayılmıştır.)
Yıllara yaygın inşaat işi devam ettiği için, 697 hesabın bakiyesi bu yılın Gelir/Giderine dahil edilmeyecek, 178 veya 358 hesaba intikal ettirilecektir.
---/---
697 YILLARA YAYGIN İNŞAAT ENFLASYON DÜZELTME HESABI 737.929.510
358 YILLARA YAYGIN İNŞAAT ENFLASYON DÜZELTME HESABI 737.929.510 358 02 YILL. YAYGIN İNŞ.ENF.DÜZ.2004 737.929.510
---/---
9. Adım
2004 Yılı Düzeltme farkları (698 Hs. Bakiyesi) Kar/Zarar hesabına intikal ettirileceği için, bakiye, 648 veya 658 hesaba intikal ettirilir.
---/---
658 ENFLASYON DÜZELTMESİ ZARARLARI (-) 12.931.555.144
698 ENFLASYON DÜZELTME HESABI 12.931.555.144 ---/---
10. Adım
Enflasyon Düzeltme sonucu gelir tablosuna yansıtıldıktan sonra düzeltilmiş gelir tablosu elde edilir.
ECE Ltd. Şti. 2004 Yılı Düzeltilmiş GELIR TABLOSU (Özet)
A-BRÜT SATIŞLAR 8.538.869.994
1-YURTİÇİ SATIŞLAR 8.538.869.994
NET SATIŞLAR 8.538.869.994
B-SATIŞLARIN MALİYETİ(-) 7.096.291.165
1-SATILAN TİCARİ MALLAR MALİYETİ(-) 7.096.291.165
BRÜT SATIŞ KAR'I VEYA ZARARI 1.442.578.829
C-FAALİYET GİDERLERİ(-) 3.528.883.339
1-GENEL YÖNETİM GİDERLERİ(-) 3.528.883.339
FAALİYET KAR'I VEYA ZARARI -2.086.304.510
D-DİĞER FAALİYETLERDEN OLAĞAN GİDER VE
ZARARL 12.931.555.144
1-ENFLASYON DÜZELTMESİ ZARARLARI (-) 12.931.555.144
OLAĞAN KAR VEYA ZARARI -15.017.859.654
DÖNEM KAR'I VEYA ZARARI -15.017.859.654
DÖNEM NET KAR'I VEYA ZARARI -15.017.859.654
11. Adım
Gelir Hesapları kapatılır ve dönem K/Z, bilançoya intikal ettirilir.
---/---
600 YURTİÇİ SATIŞLAR 8.538.869.994
690 DÖNEM KARI VEYA ZARARI 8.538.869.994 ---/---
690 DÖNEM KARI VEYA ZARARI 23.556.729.648
621 SATILAN TİCARİ MALLAR MALİYETİ(-) 7.096.291.165 632 GENEL YÖNETİM GİDERLERİ(-) 3.528.883.339 658 ENFLASYON DÜZELTMESİ ZARARLARI (-) 12.931.555.144 ---/---
692 DÖNEM NET KARI VEYA ZARARI 15.017.859.654
690 DÖNEM KARI VEYA ZARARI 15.017.859.654 ---/---
591 DÖNEM NET ZARARI 15.017.859.654
692 DÖNEM NET KARI VEYA ZARARI 15.017.859.654 ---/---
Denizli Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler Odası
12. Adım
2004 yılı Enflasyon Düzeltmesi yapılmış bilançosu..
ECE Ltd. Şti. 2004 Yılı Düzeltilmiş Bilançosu
KASA 4.560.135.851 SATICILAR 694.734.253
BANKALAR 15.435.631.310 BORÇ SENETLERİ 1.305.535.588 ALICILAR 8.958.002.894 YILLARA YAYGIN İNŞAAT VE ONARI 18.238.380.427 ALACAK SENETLERİ 1.595.232.810 A inşaatı Hakedişleri 18.238.380.427
ORTAKLARDAN ALACAKLAR 43.430.334.176 YILLARA YAYGIN İNŞAAT ENFLASYO 810.195.226 TİCARİ MALLAR 8.755.357.810 YILLARA YAYGIN İNŞAAT ENF DÜZ 2003 72.265.716
Ticari Mallar 8.755.357.810 YILLARA YAYGIN İNŞAAT ENF DÜZ 2004 737.929.510
YILLARA YAYGIN İNŞAAT VE ONARI 20.606.961.653 SERMAYE 5.000.000.000 A İnşaatı Maliyetleri 20.606.961.653 SERMAYE DÜZELTMESİ OLUMLU FARK 122.454.819.010 DEVREDEN KATMA DEĞER VERGİSİ 3.824.485.600 YASAL YEDEKLER 9.600.901.467 TAŞITLAR 48.439.967.793 1.tertip yasal yedekler 9.600.901.467
20 AİB 02 4.011.910.336 ÖZEL FONLAR 6.872.688.000 20 AİB 03 19.132.747.457 Sabit Kıymet Yenileme Fonu 6.872.688.000
20 AİB 04 25.295.310.000 GEÇMİŞ YILLAR ZARARLARI -22.487.380.637 DEMİRBAŞLAR 11.373.018.705 2003 yılı Enflasyon Düzeltmesi 22.487.380.637
Makine 8.334.782.829 DÖNEM NET ZARARI -15.017.859.654 Bilgisayar 2.212.075.035
Mobilya 342.480.251
Yazıcı 483.680.590
BİRİKMİŞ AMORTİSMANLAR(-) -39.507.114.922 Taşıtların Amortismanı 28.230.842.944 20 AİB 02 4.011.910.336 20 AİB 03 19.159.870.608 20 AİB 04 5.059.062.000 Demirbaşların Amortismanı 11.276.271.978 Makine 8.334.772.224 Bilgisayar 2.212.075.035 Mobilya 342.480.246
Yazıcı 386.944.473
127.472.013.680 127.472.013.680
Değerlendirme
Bu örnek, bir muhasebe yazılımında çözümlenmiştir. İhtiyariklikten yararlanan işletmelerin ilgili düzeltme kayıtları geçmişi etkiler nitelikte olacağından hesap planı düzeni önem kazanmaktadır. Hesap planının doğru oluşturulması işlemleri kolaylaştırdığı gibi, gereklidir de.
Hesap planında;
254 TAŞITLAR 254 01 20 AİB 01 254 02 20 AİB 02 254 03 20 AİB 03
254 98 Geçmiş Dönem Enflasyon Farkları 254 98 01 20 AİB 01
254 98 02 20 AİB 02 254 98 03 20 AİB 03
254 99 Cari Dönem Enflasyon Farkları 254 99 01 20 AİB 01
254 99 02 20 AİB 02 254 99 03 20 AİB 03
şeklinde bir yapılandırma, farkların takibi ve ilgili hesaplara intikali işlemlerinde kolaylık sağlayacaktır.
Bu işlemleri bir muhasebe yazılımı yardımı ile yapacak Meslek Mensuplarımızın, öncelikle ayrıntılarıyla hesap planında ilgili hesapları açmaları ve ondan sonra yazılımın parametrelerini oluşturmaları muhtemel hataları önleyecektir. Bununla birlikte parametrelerin oluşturulmasına dikkat edilmelidir.
İhtiyarilikten yararlanmanın getirdiği sorunlar
Enflasyon Düzeltmesi sitemi, mevzuat gereği, 3’er aylık geçici vergi dönemlerinde uygulanması için tasarlandığından, ertelemelerle ortaya çıkan sorunlar ve yıl bazında uygulamanın getirdiği aksaklıklar meydana çıkmaktadır.
Alınınan sipariş avanslarında; dönem sonu bakiye sıfır olduğu zaman,(ki bunun 2 geçici vergi dönemi bilançoda kaldığını varsayalım) yıllık uygulamada avansın kullanıldığı aya kadar ki düzeltme yapılmamış oluyor.
Yine 2003 bilançosundan gelen ve 2004 yılı 2. geçici vergi dönemine kadar aktifte kalan bir stok, bu tarihten sonra elden çıkarılırsa, 2004 sonunda bilançoda olmadığı için değerlenemiyor. Üçer aylık dönemlerde düzeltme işlemi uygulansa idi, bu stok aktifte kaldığı 6 ay için değerlenmiş ve maliyetine intikal ettirilmiş olacaktı.
Benzer şekilde, yıl içinde satılan iktisadi kıymetler de yılsonu bilançosunda olmadıkları için, 1/1/2004’ten satıldıkları aya kadar ki süreçte değerlenmemiş oluyor.
Bu ve benzeri nedenlerle değerlenemeyen ve gidere intikal eden işlemlerde, yıl sonu Karı/Zararı etkileyen tutarlar değerlenmeden işlem görüyor.
Denizli Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler Odası
Sonuç
Bu çalışmanın amacı, meslek mensuplarımıza, ihtiyarilikten yararlanan işletmelerin enflasyon düzeltmesi işlemlerinde yaşayacakları süreçle ilgili fikir vermektir.
Her işletmede özellik arzeden durumlar olacaktır. Bu nedenle, bu çalışmada yer alan örnek uygulama rehber alınırken, sadece süreç hakkında fikir verme amacında olduğumuz unutulmamalıdır.
Yasal Uyarı :
Örnek çözümü varsayımlarla yapılmıştır. Dizgi/yazım hatalarından kaynaklanan hesap hataları olabilir. Yorumdan kaynaklanan hatalar/farklılıklar da olabilecektir.
Bilgilerin kullanımından doğan/doğacak her türlü sorumluluk uygulayıcıya aittir. Yazar ve DSMMMO sorumlu tutulamaz.
Uçancıbaşı Mahallesi 552 Sokak No:9 20150 DENİZLİ Tel:258 265 65 55 Fax:258 265 4851
www.denizlismmmo.org