ve ekzon 10 d›fl› mutasyonlar›n AAA klini¤i ve tedavi yan›t›na etkis

Hatice Ad›güzel Dundar1

, Özge Altu¤ Gücenmez2

, Ceyhun Açar›1 , Serkan Türkuçar1

, Balahan Makay1

, Erbil Ünsal1

1_{Dokuz Eylül Üniversitesi T›p Fakültesi, Çocuk Romatoloji Bilim Dal›,} ‹zmir;2_{Dr. Behçet Uz Çocuk Hastanesi, Pediatrik Romatoloji Klini¤i, ‹zmir} Girifl: Ailesel Akdeniz atefli (AAA) en s›k görülen monogenik periyodik atefl sendromudur. Pirin proteinini kodlayan MEFV gen mutasyonu interlökin-1’de kontrolsüz bir art›fla yol açar. Günümüzde 349’un üzerinde MEFV gen mutasyonu tan›mlan- mas›na ra¤men AAA klini¤i ile en iyi korelasyon ekzon 10 mu- tasyonlar› iledir.

Amaç: Bu çal›flmada, ekzon 10 ve ekzon 10 d›fl› mutasyonu olan AAA’li hastalarda klinik özellikleri ve tedaviye yan›tlar›n› ince- lemeyi amaçlad›k.

Yöntem: Dokuz Eylül Üniversitesi Çocuk Hastanesi ve Dr. Beh- çet Uz Çocuk Hastanesi Romatoloji birimlerinde takipli 935 AA- A’l› hastan›n dosyalar› geriye dönük olarak incelendi. Hastalar

ekzon 10 ve ekzon 10 d›fl› mutasyonlar›na göre 2 gruba ayr›larak AAA klinik özellikleri ve tedaviye yan›tlar› k›yasland›.

Bulgular: Hastalar›n 631’inde (%67.5) ekzon 10 mutasyonu, 304’ünde (%32.5) ekzon 10 d›fl› mutasyon mevcuttu. ‹zlem sürele- ri ortalama 50 (26–83.2) ayd›. Semptomlar›n bafllama yafl› ekzon 10 mutasyonlu olan hastalarda ekzon 10 d›fl› mutasyonu olanlara k›- yasla anlaml› derecede düflüktü. Tan› yafl›, kolflisin bafllama zaman› ve tan›da gecikme süresi aç›s›ndan iki grup aras›nda anlaml› bir fark saptanmad›. Baflvuru semptomlar›ndan atefl, gö¤üs a¤r›s› ve artrit varl›¤› ekzon 10 mutasyonu olan hastalarda di¤er gruba göre an- laml› derecede yüksek idi. Kolflisin direnci nedeniyle 34 (%3.6) has- taya IL-1 inhibitörü baflland›. Biyolojik ajan ihtiyac› ekzon 10 mu- tasyonlu hastalarda ekzon 10 d›fl› mutasyonu olan hastalardan an- laml› derecede yüksekti (%4.8 vs %1.39, p=0.009) (Tablo PS-009). Sonuç: Çal›flmam›zda, ekzon 10 mutasyonlu hastalarda AAA klini¤inin daha erken yafllarda bafllad›¤› ve atefl, gö¤üs a¤r›s› ve artritin daha s›k oldu¤u gözlenmifltir. Ayr›ca ekzon 10 mutasyo- nu olan hastalarda kolflisin direncinin daha s›k olabilece¤i ak›l- da tutulmal›d›r.

Anahtar sözcükler: Ailesel Akdeniz atefli, MEFV mutasyonla- r›, ekzon 10

PS-010

‹ntrakraniyal hipertansiyonu ve aseptik menenjiti olan bir olgu: Tümör nekrozis faktör inhibitörü iliflkili veya jüvenil idiopatik artrit iliflkili

Ümmüflen Kaya Akca1_{, Okan Sökmen}2_{, Ertu¤rul Ça¤r› Bölek}3_, Selcan Demir1_{, Levent K›l›ç}3_{, Yelda Bilginer}1_{, Ifl›n Ünal Çevik}2_, Seza Özen1

1_{Hacettepe Üniversitesi T›p Fakültesi, Çocuk Romatoloji Bilim Dal›,} Ankara; 2_{Hacettepe Üniversitesi T›p Fakültesi, Nöroloji Anabilim Dal›,} Ankara; 3_{Hacettepe Üniversitesi T›p Fakültesi, Romatoloji Bilim Dal›,} Ankara

Amaç: Tümör nekrozis faktör alfa (TNF-α) inhibitörleri; jüve- nil idiopatik artrit (JIA) tedavisinde 盤›r açan ajanlardan biri ol- makla birlikte enfeksiyonlar baflta olmak üzere ciddi yan etkile-

Tablo (PS-009): Ekzon 10 – Ekzon 10 d›fl› MEFV mutasyonlu AAA’li hastalar›n karfl›laflt›r›lmas›.

Ekzon 10 (+) Ekzon 10 (-) p

n (%) = 935 (100) 631 (67.5) 304 (32.5)

K›z/Erkek (n) =445/490 303/328 142/162 0.707

Ortalama semptomlar›n bafllama yafl› (ay) 80 (47–127) 87 (54–136) 0.106

Ortalama tan› yafl› (ay) 80 (47–127 87 (54–136) 0.106

Ortalama tan› gecikme süresi (ay) 17 (6–38) 15 (7–36) 0.484

Semptomlar n (%) Atefl 442 (70.3) 193 (64.1) 0.050 Kar›n a¤r›s› 458 (72.8) 206 (68.7) 0.191 Gö¤üs a¤r›s› 65 (10.3) 18 (6) 0.029 Erizipel benzeri döküntü 11 (1.7) 10 (3.3) 0.127 Artralji 231 (36.8) 110 (36.8) 0.999 Artrit 137 (21.8) 46 (15.3) 0.019 Miyalji 78 (12.5) 26 (8.6) 0.083 Bulant› 12 (2) 12 (4) 0.061

re de neden olabilmektedirler. Bu olgu ile, TNF-α inhibitörle- rinin nadir gözlenen yan etkilerinden olan aseptik menenjit ön- tan›s›yla izledi¤imiz bir hastay› sunmay› amaçl›yoruz.

Yöntem: On sekiz yafl›nda RF (+) JIA tan›s› ile izlenen k›z hasta 10 gündür devam eden, uykudan uyand›ran bafla¤r›s› yak›nmas› ile bafl- vurdu. Bafl a¤r›s›na en yüksek 38.7 °C’ye ulaflan atefl efllik ediyordu. Özgeçmiflinde; hastan›n 3 sene önce her iki dirsek, el bilekleri ve ayak bileklerinde artrit yak›nmas› ile baflvurdu¤u ve poliartiküler RF (+) JIA tan›s› ald›¤› ö¤renildi. Tedavide steroid olmayan antiinfla- matuar ilaçlar ve metotreksat kullan›lm›fl ancak hastal›k aktivitesi (JADAS: 10) nedeniyle tedaviye etanersept eklenmiflti. Etanersept tedavisinin 16. ay›nda JADAS skorunun 16 olmas› nedeni ile adali- mumab (2 haftada bir 40 mg) bafllanm›flt›. Hastan›n bafla¤r›s› yak›n- mas›n›n 2. adalimumab dozundan 10 gün sonra bafllad›¤› ö¤renildi. Fizik muayenesinde kan bas›nc› normotansif, ense sertli¤i veya me- ninks irritasyon bulgusu yoktu. Bilateral papilödemi ve parsiyel ab- dusens paralizisi mevcuttu. Sa¤ diz ve sol ayak bile¤i eklemlerinde aktif artriti mevcuttu. Akut faz reaktanlar› yüksek saptand›. Lomber ponksiyonunda aç›l›fl bas›nc› yüksek (250 mm), BOS protein ve gli- koz seviyeleri normal bulundu. BOS kültürleri ve enfeksiyöz ajanla- ra yönelik serolojik testlerde patojen saptanmad›. Kontrastl› beyin magnetik rezonans (MR) görüntülemesinde diffüz leptomeningeal tutulum mevcuttu. Hastada subakut aseptik menenjit düflünüldü. ‹laç iliflkili olabilece¤i için adalimumab tedavisine ara verildi. Metil- prednizolon, asetozolamid ve topiramat baflland›. Tedavinin birinci ay›nda bafl a¤r›s› semptomu tamamen kayboldu.

Sonuç: Poliartiküler RF pozitif JIA, yetiflkin RF pozitif roma- toid artritin eflde¤eri olarak kabul edilir. Romatoid menenjit, uzun süredir devam eden seropozitif RA öyküsü olan hastalar- da bildirilmifltir. Ancak hastam›zda nörolojik flikayetlerin Adali- mumab tedavisine geçtikten sonra bafllamas›ndan dolay›, ilaç iliflkili aseptik menenjit d›fllanamam›flt›r.

Anahtar sözcükler: Aseptik menenjit, intrakraniyal hipertansi- yon, tümör nekrozis faktör inhibitörleri

PS-011

Eriflkin ailevi Akdeniz atefli hastalar›nda intestinal mikrobiyota kompozisyonu ve sa¤l›kl› kontrolle karfl›laflt›r›lmas›: Rheuma-B‹OTA çal›flmas› Nazife Sule Yasar Bilge1_{, Vicente Pérez Brocal}2_, Timuçin Kaflifo¤lu1_{, U¤ur Bilge}3_{, Nilgün Kaflifo¤lu}4_, Andrés Moya5

, Ener Ça¤r› Dinleyici6

1_{Eskiflehir Osmangazi Üniversitesi T›p Fakültesi, ‹ç Hastal›klar› Anabilim} Dal›, Romatoloji Bilim Dal›, Eskiflehir; 2_{Department of Genomics and} Health, Foundation for the Promotion of Health and Biomedical Research of Valencia Region (FISABIO-Public Health), Valencia, ‹spanya; CIBER in Epidemiology and Public Health (CIBEResp), Madrid, ‹spanya; 3_Eskiflehir Osmangazi Üniversitesi T›p Fakültesi, Aile Hekimli¤i Anabilim Dal›, Eskiflehir; 4_{Eskiflehir Osmangazi Üniversitesi T›p Fakültesi, Mikrobiyoloji} Anabilim Dal›, Eskiflehir; 5_{Department of Genomics and Health,} Foundation for the Promotion of Health and Biomedical Research of Valencia Region (FISABIO-Public Health), Valencia, ‹spanya; CIBER in Epidemiology and Public Health (CIBEResp), Madrid, ‹spanya; Institute for Integrative Systems Biology, the University of Valencia and the Spanish National Research Council (CSIC-UVEG), Valencia, ‹spanya; 6_{Eskiflehir Osmangazi Üniversitesi T›p Fakültesi, Çocuk Sa¤l›¤› ve} Hastal›klar› Anabilim Dal›, Eskiflehir

Amaç: Ailevi Akdeniz atefli (FMF) en s›k görülen herediter pe- riyodik atefl sendromudur. Monogenik bir hastal›k olmas›na ra¤men mikrobiyota kompozisyonu hastal›¤›n patogenezinde veya farkl› fenotiplerinin ortaya ç›kmas›nda rol oynabilir. Bu çal›flman›n amac›, FMF hastalar›nda intestinal mikrobiyota kompozisyonunun de¤erlendirilmesi ve sa¤l›kl› kontrolle karfl›- laflt›r›lmas›d›r.

Yöntem: Bu prospektif kohort çal›flmas›na Livneh kriterlerine göre FMF tan›s› alm›fl 10 eriflkin hasta (8 kad›n, 2 erkek; orta- lama yafl 33.3±10.2 y›l) (Tablo PS-011) ve hasta grubu ile uyumlu 10 sa¤l›kl› eriflkin (6 kad›n, 4 erkek; ortalama yafl 38±4.9 y›l) kontrol grubu olarak dahil edildi. Vücut kitle indeksi 30 ve üzerinde olanlar, son dört hafta içerisinde antibiyotik ya da pro- biyotik tedavisi alm›fl olanlar, inflamatuar barsak hastal›¤›, fonksiyonel barsak hastal›¤›, gastrointestinal kanser ya da cerra- hi öyküsü, medikal tedavi gerektiren akut/ciddi gastrointestinal semptom varl›¤›, kronik enfeksiyonu ya da kronik hastal›k öy- küsü olanlar çal›flma grubu d›fl›nda b›rak›ld›lar. Tüm hastalar- dan al›nan gayta örnekleri DNA ekstraksiyonu yap›lana kadar - 80 °C’de sakland›. ‹ntestinal mikrobiyota analizinde Illumina MiSeq ile 16SrRNA yeni nesil dizileme yöntemleri ile gen amplifikasyonu, kütüphane oluflturulmas›, sekans analizi ve so- nuçlar›n biyoinformatik de¤erlendirmesi yap›ld›.

Bulgular: Çal›flma grubuna dahil edilen FMF olgular›n›n klinik özellikleri ve mutasyon analizleri Tablo PS-011’de özetlenmifltir. Chao1 indeksi FMF grubunda kontrol grubuna göre istatistiksel olarak düflük olarak saptand› (p<0.05), di¤er alfa ve beta bakteri- yel çeflitlilik/zenginlik indekslerinde farkl›l›k saptanmad›. FMF hastalar›nda genus düzeyinde kontrol grubuna göre Eggerthel- la’n›n artm›fl oldu¤unu, tür düzeyinde ise Eggerthella lenta ve Eggerthella sinensis artm›fl oldu¤u görüldü (fiekil PS-011).

Tablo (PS-011): FMF hastalar›n›n klinik bulgular› ve mutasyon analiz sonuçlar›.

Klinik bulgular Hasta say›s› (n)

Atefl 9

Peritonit 10

Erizipel benzeri eritem 7

Plörit 6

Vaskülit 0

Artrit 4

Sakroiliit 1

Amiloidoz 0

Kronik böbrek yetmezli¤i 0

Mutasyon analizi

Homozigot M694V 5

Heterozigot M694V 1

Birleflik heterozigot M694V+R761H 1

Birleflik heterozigot M694V+E148Q 1

Homozigot M680I 1

Çal›fl›lmam›fl 1

Sonuç: Eggerthella lenta’n›n tip 2 diyabet, multiple skleroz, ro- matoid artrit ve baz› dissemine enfeksiyonlarda artm›fl oldu¤u daha önceden yap›lan mikrobiyota çal›flmalar›nda gösterilmifl-

tir. Bu çal›flmada FMF hastalar›nda Eggerthella’n›n, özellikle E. sinensis ve E. lenta türlerinin artt›¤›n› gösterdik. Saptanan bu birlikteli¤in nedensel olup olmad›¤› veya nedensel yönü net de- ¤ildir. Yeni tan› FMF hastalar›nda yap›lacak çal›flmalar bu ko- nuya aç›kl›k getirebilir. Bu çal›flma FMF alan›nda yap›lm›fl ilk mikrobiyota çal›flmalardan biri olma özelli¤indedir.

Anahtar sözcükler: Ailevi Akdeniz atefli, mikrobiyom,mikro- biyota, Eggerthella

PS-012

Ailevi Akdeniz atefli, makrofaj aktivasyon sendromu, Melkersson-Rosenthal sendromlu olgu

Shirkhan Amikishiyev1

, Yasemin Yalç›nkaya1

, Bahar Art›m Esen1 , Semra Demir2_{, Murat ‹nanç}1_{, Lale Öçal}1_{, Ahmet Gül}1

1_{‹stanbul Üniversitesi ‹stanbul T›p Fakültesi, ‹ç Hastal›klar› Anabilim} Dal›, Romatoloji Bilim Dal›, ‹stanbul; 2_{‹stanbul Üniversitesi ‹stanbul T›p} Fakültesi, ‹ç Hastal›klar› Anabilim Dal›, ‹mmunoloji ve Alerji Hastal›klar› Bilim Dal›, ‹stanbul

Amaç: Melkersson-Rosenthal sendromu (MRS) tekrarlayan fa- siyal ödem, periferik fasiyal paralizi ve plika linguata (skrotal dil) klasik triad› ile karakterize bir granülomatöz hastal›kt›r. Klasik triad olgular›n %25’inde görülür, genellikle monosemp- tomatik tutulum izlenir. Burada Ailevi Akdeniz atefli (AAA), makrofaj aktivasyon sendromu (MAS), MRS tan›lar› ile kolfli- sin, adalimumab tedavisi bafllanan olgu sunulmaktad›r.

Yöntem: 25 yafl›nda Sivasl› erkek, 5 y›ld›r 2–3 gün süren yüksek atefl, kar›n a¤r›s› ataklar›, akut faz yüksekli¤i, pansitopeni, KCFT ve ferritin yüksekli¤i tan›ml›yor. Atak dönemlerinde efllik eden ve son bir senedir kal›c› olan yüzde, göz kapa¤› ve üst duda¤›nda flifl- lik, sa¤da periferik fasiyal sinir paralizi ile bafl vurdu. Önceki in- celemelerinde MEFV geninde V726A mutasyonu heterozigot bulunmufl; MVK, NLRP3, TNFRSF1A mutasyonlar› negatifti. Yüz ve duda¤›ndaki flifller herediter anjiyoödem olarak düflünül- müfl, bak›lan C4,C1q esteraz inhibitör düzeyi normal sonuçlan- m›flt›. Serolojik incelemeleri negatif saptanm›fl, kemik ilik biyop- sisinde hemofagositoz görülmüfltü. Baflvurusunda kan say›m›, bi- yokimya de¤erleri normal bulundu. Yüz ve göz kapa¤›ndaki öde- min kal›c› olmas›, fasiyal paralizinin efllik etmesi sebebiyle MRS düflünüldü. Yanak mukozas›, dudak biyopsileride subepitelyal ödem, derin bölgede yo¤un mononükleer iltihabi infiltrasyon gö- rüldü, granülom oluflumu görülmemekle beraber patoloji bulgu- su MRS destekler olarak rapor edildi. Periyodik atefl sendromla- r› için Ion Reporter (Thermo Fisher) atefl paneli incelemesinde IL-10RA geninde p.Arg351Gly ve p.Ile224Val, NOD2 geninde p.Pro268Ser, MEFV geninde p.Val726Ala, p.Arg202Gln hete- rozigot mutasyonlar saptand›. Yayg›n ödem varl›¤› ve literatürde anti-TNF tedavisine iyi yan›t veren vakalar›n olmas› sebebiyle adalimumab baflland›. Tedavinin ilk ay›nda yüzde, göz kapa¤›nda ödemde belirgin gerileme görüldü.

Sonuç: Olgumuz AAA, MRS birlikteli¤ine dair literatürde su- nulan ilk vaka olup, MRS tedavisinde anti-TNF grubu tedavi- fiekil (PS-011): FMF hastalar›nda ve kontrol grubunda intestinal mikrobiyota kompozisyonu karfl›laflt›r›lmas›n›n kladogram ile gösterilmesi. FMF hasta- lar›nda (k›rm›z›) Eggerthella bask›nl›¤› (1: FMF, 6: Kontrol).

nin etkinli¤ine de yeniden vurgu yap›lmaktad›r. Crohn ve MRS birlikteli¤ine dair vaka bildirileri yap›lm›flt›r. IL10RA ve NOD2 genlerinde bulunan varyantlar s›k görülmekte olub, ClinVar “selim” olarak bildirilmekle beraber, Crohn ve Blau sendromlu vakalarda saptanm›fl olmas› ve NOD2 varyant›n›n Eriflkin Still Hastalar›nda bildirilmifl olmas› nedeniyle, bu var- yantlar›n hastam›z›n klinik bulgular›na katk›da bulunmufl olabi- lece¤i düflünülmüfltür.

Anahtar sözcükler: Ailevi Akdeniz atefli, makrofaj aktivasyon sendromu, Melkersson-Rosenthal sendromu

PS-013

Eriflkin-bafllang›çl› Still hastal›¤›nda remisyon, hastal›k aktivitesi ve relaps tan›m› hangi s›kl›kta yap›lm›flt›r: Sistematik literatür derlemesi

Emre Bilgin, Umut Kalyoncu

Hacettepe Üniversitesi T›p Fakültesi, ‹ç Hastal›klar› Anabilim Dal›, Romatoloji Bilim Dal›, Ankara

Girifl: Eriflkin-bafllang›çl› Still hastal›¤› (EBSH) nadir görülen, multisistemik seyirli otoinflamatuvar bir hastal›kt›r. Her ne ka- dar EBSH aktivitesini tan›mlayacak çeflitli skorlama sistemleri tan›mlanm›fl olsa da hastal›k aktivitesi, remisyon ve relaps ta- n›mlar› üzerinde genel bir uzlaflma yoktur.

Amaç: Bu literatür derlemesinde, EBSH ile ilgili yap›lan çal›fl- malarda “hastal›k aktivitesi”, “remisyon” ve “relaps” tan›m›n›n ne s›kl›kta yap›ld›¤›n›n tespit edilmesi amaçlanm›flt›r.

Yöntem: Pubmed üzerinden, 31 May›s 2019 kestirim tarihi olarak belirlendi ve anahtar sözcük olarak “Adult-onset Still’s disease, adult Still’s disease” kullan›ld›. Sonras›nda sonuçlar in- san çal›flmalar› ve ‹ngilizce ile k›s›tland›. Vaka raporlar›, derle- meler ve 10 kat›l›mc›dan az kat›l›mc› olan çal›flmalar d›flland›. Geriye kalan 215 makalenin 181 tanesinin tam metnine ulafl›ld› ve bu çal›flmalar analize dahil edildi. Bu makalelerde hastal›k aktivitesinin, remisyonun veya relaps›n tan›mlan›p tan›mlanma- d›¤› araflt›r›ld›.

Bulgular: Derlemeye toplam 181 makale dahil edildi. Ortala- ma yafl 37.2±6.6 ve kad›n oran› %73.6 idi. Çal›flmalar›n ana odak noktalar›na göre 4 alt gruba ayr›ld›: Gözlemsel çal›flmalar, laboratuvar çal›flmalar›, genetik çal›flmalar› ve klinik araflt›rma- lar. Çal›flmalar›n 159 (%87.8) tanesinde EBSH tan›s› Yamaguc- hi kriterlerine göre konulmufl olup bu kriterlerin en s›k kullan›- lan tan› kriter seti oldu¤u saptanm›flt›r. Hastal›k aktivitesi, re- misyon ve relaps tan›m› s›ras›yla 83 (%45.8), 52 (%28.7) ve 18 (%10.0) çal›flmada yap›lm›flt›r. Pouchet ve arkadafllar› taraf›n- dan tan›mlanan “sistemik skor” en s›k kullan›lan [47/83

(%56.6)] hastal›k aktivite tan›m› olmufltur. Hastal›k aktivitesi, remisyon ve relaps tan›m› oranlar› Tablo PS-013’de verilmifltir. Sonuç: Son y›llarda EBSH için yeni tedavi seçenekleri kullan›- ma sunulmufltur. Bununla birlikte, EBSH aktivitesinin nas›l öl- çülece¤i konusunda yeterli bilgi ve ortak görüfl halen büyük öl- çüde eksiktir. Mevcut literatürde, klinik araflt›rmalar dahil bir- çok çal›flmada hastal›k aktivitesi, remisyon ve relaps tan›m› ek- siktir. Bu konuda daha çok çal›flmaya ihtiyaç duyulmaktad›r. Anahtar sözcükler: Eriflkin-bafllang›çl› Still hastal›¤›, Still ak- tivite skoru, sistemik skor

PS-014

Nedeni bilinmeyen atefl ile baflvuran hastalarda alt tan› gruplar›n›n sa¤kal›mlar›n karfl›laflt›r›lmas›: Tek merkezli, prospektif çal›flma sonuçlar›

Emre Bilgin, Berkan Arma¤an, Alper Sar›, Ertu¤rul Ça¤r› Bölek, Bayram Fariso¤ullar›, Gözde Kübra Yard›mc›, Levent K›l›ç, Ali Akdo¤an, Ömer Karada¤, fiule Aprafl Bilgen, ‹hsan Ertenli, Sedat Kiraz, Umut Kalyoncu

Hacettepe Üniversitesi T›p Fakültesi, ‹ç Hastal›klar› Anabilim Dal›, Romatoloji Bilim Dal›, Ankara

Amaç: Nedeni bilinmeyen atefl (NBA) yönetimi en zor klinik durumlardand›r. Mevcut yay›nlarda, tan› koyulamayan hastala- r›n prognozu benign olarak raporlansa da, kesin tan› alan hasta- lar›n uzun dönem prognozu hakk›nda bilgiler k›s›tl›d›r. Bu ça- l›flmada, NBA araflt›rma süreci sonunda kesin tan› alan hastala- r›n sa¤kal›mlar› irdelenmifltir.

Yöntem: Hacettepe Üniversitesi Eriflkin hastanesinde Mart 2015–Eylül 2017 tarihleri aras›nda NBA ön tan›s› ile yat›r›larak incelenen hastalar çal›flmaya dahil edildi. Kesin tan›s› olmayan hastalar d›flland›. Hastalar üç ana grupta incelendi: romatolojik, infeksiyöz ve malign hastal›klar. Hastalar›n uzun dönem sa¤ka- l›m analizleri Kaplan-Meier e¤risi kullan›larak yap›ld› ve grup- lar aras›ndaki sa¤kal›m farkl›l›klar› tabakaland›r›lmam›fl log- rank testi ile incelendi. p<0.05 istatistiksel olarak anlaml› kabul edildi.

Bulgular: Toplam 106 (%55’i kad›n) hasta çal›flmaya dahil edildi. Medyan yafl 48 (18–81) idi. Hastalar 3 alt grupta incelen- di: romatolojik (ROM) (n=49, %46.2), infeksiyöz (INF) (n=28, %26.4) ve malign (MLG) (n=29, %27.4) hastal›klar; eriflkin- bafllang›çl› Still hastal›¤› (n=20; %41), tüberküloz (n=9; %32) ve lenfoma (n=19; %66), s›ras›yla bulunduklar› alt gruplarda en s›k rastlanan hastal›klar olarak tespit edildi. Erkek hastalarda roma- tolojik ve infeksiyöz hastal›k gruplar›nda mortalite fark› saptan- maz iken her iki grubun sa¤kal›m› malign gruptan daha yüksek

Tablo (PS-013): Dört ana gruba göre ayr›lm›fl hastal›k aktivitesi, remisyon ve relaps tan›mlanma oranlar›.

Hastal›k aktivitesi Remisyon Relaps

Alt grup n (%) (n, %) p (n, %) p (n, %) p

Gözlemsel çal›flmalar 70 (38.7) 18 (25.7) 17 (24.3) 8 (11.4)

Laboratuvar çal›flmalar› 72 (39.8) 46 (63.9) <0.001 15 (20.8) <0.001 2 (2.8) <0.001

Genetik çal›flmalar 17 (9.4) 5 (29.4) 2 (11.8) 0 (0)

bulundu (ROM-INF p=0.13; ROM-MLG p=0.001; INF-MLG p=0.022) (fiekil PS-014a). Kad›nlarda ise sadece romatolojik ve malign hastal›k gruplar›nda mortalite fark› saptand› (ROM- INF p=0.15; ROM-MLG p=0.007; INF-MLG p=0.42) (fiekil PS-014b).

Sonuç: NBA ön tan›s› ile yat›r›lan hastalardan malignite tan›s› alan hastalarda mortalite belirgin olarak yüksek bulunmufltur. Her ne kadar cinsiyete göre tabakalan›nca istatistiksel olarak anlaml› olmasa da malign grubu, infeksiyon hastal›klar› grubu izlemektedir. Olas› infeksiyonlar›n erken tan› almas› ve etkin tedavisi mortaliteyi azaltabilir. Bu hususta genifl çapl› epidemi- yolojik çal›flmalara ihtiyaç vard›r.

Anahtar sözcükler: Nedeni bilinmeyen atefl, mortalite, cinsiyet

PS-015

Demiyelinizan hastal›k ve ailevi Akdeniz atefli birlikteli¤i: ‹ki aile örne¤i

Cengiz Korkmaz1

, Döndü Üsküdar Cansu1

, Sibel Canbaz Kabay2 1_{Eskiflehir Osmangazi Üniversitesi T›p Fakültesi, ‹ç Hastal›klar› Anabilim} Dal›, Romatoloji Bilim Dal›, Eskiflehir; 2_{Kütahya Sa¤l›k Bilimleri Üniversitesi} T›p Fakültesi, Nöroloji Anabilim Dal›, Kütahya

Amaç: Santral sinir sisteminin (SSS) demiyelinizan hastal›klar› Ailevi Akdeniz atefli (AAA) hastalar›nda genel popülasyona gö-

re daha s›k görülmektedir. Bu çal›flmada, AAA ve demiyelinizan hastal›k birlikteli¤i olan iki ailedeki olgular rapor edilecektir. Olgu: AAA ve SSS’nin demiyelinizan hastal›klar› olan iki ayr› ailedeki iki indeks olgunun aile a¤ac› ç›kar›larak de¤erlendiril- di. 1. aile: ‹ndeks olgu 17 Y, K, M694V homozigot pozitif, ti- pik AAA bulgular var. 15 yafl›nda parestetik yak›nmalar ve ati- pik ekstremite a¤r›lar› bafllam›fl. Beyin MR’da subkortikal alan- larda fuziform hiperintens demiyelinizan lezyonlar ve T4–6’da kontrast tutan alanlar saptanm›fl. Oligoklonal bant pozitif bu- lunmufl ve pulse steroid verilmifl. fiu anda glatiramer asetat kul- lan›yor. Bu hastan›n teyzesinde muitiple skleroz (MS) oldu¤u (35 Y, K; optik sinir tutulumu, bafl a¤r›s›), glatiramer asetat uy- guland›¤› ö¤renildi. AAA ile iliflkili belirtilerinin olmad›¤› hasta taraf›ndan rapor edildi. Bu hastan›n k›z›nda (15 Y, K) yineleyi- ci alt ekstremite döküntüleri nedeniyle yap›lan biyopside löko- sitoklastik vaskülit saptanm›fl. Ancak MEFV mutasyonu negatif bulunmufl. Bu hastada bulan›k görme ve bafl dönmesi nedeniy- le yap›lan beyin MR’da plaklar saptanm›fl. LP yapma teklifi ai- lece ret edilmifl. 2. aile: ‹ndeks olgu; 18 Y, K, M694V heterozi- got pozitif, tipik AAA klini¤ine sahip. 17 yafl›nda sa¤ gözde gör- me kayb› ve denge yitimi geliflmifl. Beyin MR’nda plaklar sap- tanm›fl. Oligoklonal band negatif gelen hastaya demiyelinizan hastal›k düflünülerek pulse steroid verilmifl. Önce beta interfe- ron, ard›ndan teriflunomide bafllanm›fl. Bu hastan›n halalar›n- dan biri AA tipi amiloidozdan eks olurken di¤er halas› AAA (M694V homozigot)+MS (46 Y, K) (Dengesizlik ve idrar kaç›r- ma, oligoklonal bant pozitifli¤iyle ve tipik MR bulgular›yla) ta- n›s› alm›fl. Hasta flu anda teriflunomide kullanmaktad›r. Sonuç: AAA ve MS yineleyici ataklarla karakterizedirler. MS hastal›¤›nda %12 oran›nda ailesel birliktelik görülebilmektedir. Bu durum hem HLA hem de non-HLA iliflkili genetik e¤ilim- le iliflkilidir. AAA hastalar›nda MS geliflme olas›l›¤› 4 kat artm›fl- t›r. Bu türlü aile örneklerinde HLA ve non-HLA gen iliflkili ça- l›flmalar›n MEFV gen analizleri ile birleflik yap›lmas› ortak ge- netik faktörleri çözümlemede ifle yarayacakt›r.

Anahtar sözcükler: Ailevi Akdeniz atefli, multipl skleroz, de- miyelinizan hastal›k

PS-016

Jüvenil idiopatik artrit olgusunda kontrolsüz steroid kullan›m›na ba¤l› geliflen fliddetli yan etkiler Zahide Ekici Tekin, Gülçin Otar Yener, Selçuk Yüksel

Pamukkale Üniversitesi T›p Fakültesi, Çocuk Romatoloji Bilim Dal›, Denizli Girifl: Bu yaz›da kontrolsüz steroid kullan›m› sonucu pek çok yan etkinin geliflti¤i jüvenil idiopatik artrit (J‹A) tan›s› alan bir olguya dikkat çekilmifltir.

Olgu: Eklemlerinde ve s›rt›nda fliddetli a¤r› ile baflvuran 14 ya- fl›ndaki k›z olguya 2 y›l kadar önce J‹A ön tan›s› ile oral steroid baflland›¤› ve çocuk romatolojiye yönlendirildi¤i, ancak hasta- n›n yaklafl›k 1y›l düzensiz flekilde steroid 32 mg/g almaya devam etti¤i ö¤renildi. Muayenesinde büyüme geliflme gerili¤i [53 kg (3–10 p), 145 cm (<3p)], bilateral omuz, dirsek, diz, ayak bilek- lerinde artrit, alt torakal vertebralarda hareketle ve basmakla fliddetli a¤r› mevcuttu. Cushingoid görüntü, yüzde akneler, tüm fiekil (PS-014): (a) Erkek hastalar için Kaplan-Meier e¤risi (ROM-INF p=0.13;

ROM-MLG p=0.001; INF-MLG p=0.022). (b) Kad›n hastalar için Kaplan-Mei- er e¤risi (ROM-INF p=0.15; ROM-MLG p=0.007; INF-MLG p=0.42) a

vücutta tüylenme, saçta dökülme, gövdede strialar, hipertansi- yon tespit edildi. Eklem ultrasonografisinde bilateral diz ve ayak bileklerinde efüzyon ve sinovial hipertrofi mevcuttu. Has- tada yüksek akut faz belirteçleri, ANA pozitifli¤i, düflük D vita- mini, hiperglisemi, yüksek HBA1C, hiperkalsiüri tespit edildi (Tablo PS-016). Direk grafilerinde alt torakal, üst lumbal böl- gede vertebra korpus yüksekli¤inde azalma, çoklu çökme k›r›k- lar›, osteopenik görünüm, sol kalçada evre 1 avasküler nekroz tespit edildi (fiekil PS-016). Mevcut bulgularla J‹A tan›s› olan hastan›n uzun süreli yüksek doz steroid kullan›m›na ba¤l› toksi-