Serbest bölge işlem formu ile transit olarak serbest bölgeye giriş yapan Avrupa Topluluğu veya üçüncü ülke menşeli eşya için de, bölgeye giriş aşamasında ön statü belgesi düzenlenir. Ön statü belgesi, gümrük ve yükümlü nüshaları olmak üzere, iki nüsha düzenlenir.
Türkiye'den ihracat beyannamesi ile veya serbest bölge işlem formu ile transit olarak serbest bölgeye giriş yapan eşyaya ilişkin ön statü belgesi düzenlenmesi aşamasında, serbest dolaşımda bulunan ve serbest dolaşımda olmayan aynı belge kapsamı eşyanın birlikte gelmesi halinde, bu parti eşyanın her kısmı için ayrı ayrı ön statü belgesi düzenlenir.
Ön statü belgesi, eşyanın Avrupa Topluluğu'na ihracı esnasında A-TR Dolaşım Belgesi düzenlenmek istenmesi halinde, gümrük idaresi ve ilgili odaya ibraz edilir.
Ön statü belgeleri için gümrük idaresinde 66 no.lu ekte yer alan ayrı bir tescil defteri tutulur ve her yıl birden başlamak üzere sıra numarası verilir. Belgelerin arşivlenmesi sırasında, Serbest Bölge İşlem Formu'nun bir örneği de belgeye eklenir.
Belgeler yükümlü tarafından doldurulur ve gümrük idaresince onaylanır.
Düzenlenmiş bulunan ön statü belgelerinin çalınması veya zayi edilmesi halinde, ilgilinin yazılı talebi üzerine tasdikli bir örneği gümrük idaresince verilir.
Belgelerin düzenlenmesi sırasında hatalı beyan yapıldığının idarece anlaşılması halinde, belge iptal edilerek yeni belge düzenlenir. İptal edilen belgeler tescil defterine gerekli meşruhat verilerek
dosyasında saklanır.
ÜÇÜNCÜ ALT AYIRIM : SERBEST BÖLGELERİN İŞLEYİŞİ Eşyanın serbest bölgede kalabileceği süre sınırsızdır.Madde 528 -
Bir serbest bölgeye konulmuş serbest dolaşımda olmayan eşya;Madde 529 -
SERBEST BÖLGELERDEKİ EŞYAYA YÖNELİK YAPILABİLECEK İŞLEMLER
Mutat elleçleme işlemleri 3 üncü maddenin (v) bendinde belirtildiği şekilde yapılır. Bu işlemler için önceden izin alınmasına gerek yoktur.Madde 530 -
a) Serbest dolaşıma giriş rejimi kapsamında ve Gümrük Kanununun 161 inci maddesinde belirtilen koşullar altında, serbest dolaşıma girebilir.
b) İzne gerek olmaksızın mutat elleçleme işlemlerine tabi tutulabilir.
c) Dahilde işleme rejimine tabi tutulabilir.
d) Gümrük kontrolü altında işleme rejimine tabi tutulabilir.
e) Geçici ithalat rejimine tabi tutulabilir.
f) Kanunun 164 üncü maddesine göre gümrüğe terk edilebilir.
g) İlgili kişinin, gümrük idarelerince gerekli görülen tüm bilgileri vermesi şartıyla imha edilebilir.
Eşyanın (c), (d) ve (e) bentlerinde belirtilen rejimlerden birine tabi tutulması halinde, serbest bölgelerin işletilmesine ve gümrük gözetimine ilişkin koşullar da göz önünde bulundurularak, ilgili rejimin gerektirdiği düzenlemeler söz konusu rejimlerin bu Yönetmelikle belirlenen hükümlerine tabidir.
Bu rejimlere ilişkin izin belgelerinde faaliyetlerin yürütüleceği serbest bölge ismi belirtilir.
MUTAT ELLEÇLEME İŞLEMLERİ
Gümrük Kanununun 160 ıncı maddesi hükmü uygulanmaksızın, serbest dolaşımda olmayan eşya ile 152 nci maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinde belirtilen serbest dolaşımda olan eşya, serbest bölgelerde tüketilemez veya kullanılamaz.Madde 531 -
Beyan sahibinin talebi üzerine, Gümrük Kanununun 161 inci maddesinin 2 nci fıkrası hükmünün uygulanacağı hallerde; bir serbest bölgeye konulan ve mutat elleçleme işlemlerine tabi tutulan eşyanın gümrükçe onaylanmış işlem veya kullanımı yönünde yapılan beyanda INF 8 Bilgi Formu
düzenlenebilir.
INF 8 Bilgi Formu 41 no.lu ekte gösterilen şekle uygun olarak biri asıl olmak üzere iki nüsha düzenlenir.
INF 8 Bilgi Formu, dikkate alınması gerekli vergilendirme unsurlarının belirlenmesi amacıyla kullanılabilir.
Bu amaçla gümrük idaresi 11, 12 ve 13 no.lu kutularda atıfta bulunulan bilgiyi sağlar, 15 no.lu kutuyu vize eder ve INF 8 Bilgi Formunu beyan sahibine iade eder.
SERBEST BÖLGELERDE KULLANIM VEYA TÜKETİME TABİ TUTULMAYACAK EŞYA Serbest bölgelerde depolama, işçilik, işleme veya alım ve satım faaliyetlerinde bulunan kişiler
tarafından, gümrük idarelerince kabul edilen şekle uygun olarak envanter kayıtları tutulur.Madde 532 - Ancak serbest bölgede bulunan ve burada işlem gören ürünler içinde yer almayan ve kullanılmayan, buna karşılık bu eşya ve ürünlerin elleçleme, işlenme ve üretilmesinde yararlanılan teçhizat ve tedarik ürünleri dışında kalan eşya için, serbest dolaşıma girişi veya geçici ithalata tabi tutulmasına ilişkin ithalat vergileri veya ticaret politikası önlemlerinin uygulanmasını gerektirmemesi halinde, birinci fıkra hükmü uygulanmaz. Eşyanın bir kota veya tarife tavanına tabi olması halinde, bu eşya ile ilgili olarak gümrük beyannamesi verilmesi zorunludur. Bu fıkrada bahsi geçen teçhizat ve tedarik ürünleri Müsteşarlıkça duyurulur.
SERBEST BÖLGELERİN İŞLEYİŞİ VE ENVANTER KAYITLARI Envanter kayıtları,Madde 533 -
Eşya, söz konusu kişiye ait yere konulmasından sonra 48 saat içinde envanter kayıtlarına geçirilir.
Söz konusu envanter kayıtları, gümrük idarelerine eşyayı teşhis ve eşya hareketlerini izleme olanağını verecek şekilde tutulmak zorundadır.
Eşyanın serbest bölge içinde bir yerden bir yere aktarılması ile ilgili belgeler yetkili gümrük idaresinin incelemesine hazır bulundurulur. Bu uygulamada, eşyanın kısa süreli depolanması, bu aktarma işleminin bir parçası olarak kabul edilir.
Envanter kayıtları, gümrük mevzuatının noksansız uygulandığının anlaşılması için gerekli olan tüm ayrıntıları kapsamak zorundadır.
Gümrük idareleri, serbest bölgedeki eşyanın bir işletici ve/veya kullanıcıdan diğerine aktarılması halinde, durumun eşyayı alan işletici ve/veya kullanıcının kayıtlarına geçirilmiş olduğuna kanaat getirmek için gerekli kontrolleri yapar.
Serbest bölgeden eşya çıkarılmasına ilişkin ayrıntılar, derhal envanter kayıtlarına geçirilir.
İşletici ve/veya kullanıcı tarafından eşyanın kaybolduğu fark edildiğinde, durum gümrük idarelerine derhal bildirilir.
ENVANTER KAYITLARININ İÇERİĞİ EŞYANIN SERBEST BÖLGELERDEN ÇIKIŞI
a) Eşyanın miktarını ve normal ticari tanımını, marka ayrıntılarını, ayırt edici numaralarını, paketlerin tür ve sayısını, konteynerlerin ayırt edici işaretlerini,
b) Eşyanın yerleştirildiği yeri,
c) Eşya giriş ve çıkışında kullanılan taşıma belgesine ilişkin bilgileri, d) Eşyanın gümrük statüsünü gösteren belgeye ilişkin bilgileri, e) Mutat elleçleme işlemlerine ilişkin açıklamaları,
f) Serbest bölgeye getirilen eşya, eğer dahilde işleme rejimi, gümrük kontrolü altında işleme rejimi veya geçici ithalat rejimine tabi eşya ise bu rejimlere ilişkin açıklamaları,
İçerir.
DÖRDÜNCÜ ALT AYIRIM : EŞYANIN SERBEST BÖLGELERDEN ÇIKIŞI
Yürürlükteki hükümlerin aksini öngörmediği hallerde, bir serbest bölgeden çıkan eşya, Türkiye Gümrük Bölgesi dışına ihraç veya yeniden ihraç edilebilir. veya Türkiye Gümrük Bölgesine getirilebilir.Madde 534 -
Serbest dolaşımda olmayan eşya için bir gümrük yükümlülüğü doğduğunda, bu eşyanın gümrük kıymetinin serbest bölgede kalış süreleri içinde depolanma ve muhafaza edilme masraflarını da içeren fiilen ödenmiş veya ödenecek fiyata dayandığı hallerde ve söz konusu masraflar bu fiyattan ayrı olarak gösterildiği takdirde, gümrük kıymetine dahil edilmez.Madde 535 -
Serbest dolaşımda olmayan eşyanın yeniden ihraç edilmesi durumunda bu işlemin, Gümrük Kanununun 159 uncu maddesinin 2 nci fıkrası kapsamında işleme tabi tutulmamış ise, aynı Kanunun 165 inci maddesi hükmü gereğince gümrük idaresine önceden bildirilmesine gerek yoktur.
Bir serbest bölgeden, transit veya başka bir gümrük rejimine tabi tutulmaksızın, deniz ya da hava yoluyla çıkan eşya hariç olmak üzere, Türkiye Gümrük Bölgesine getirilen eşya, Üçüncü Kısımdaki hükümlere tabidir. Ancak, söz konusu eşyanın serbest dolaşımda bulunan eşya olması halinde, Gümrük Kanununun 46 ila 50 nci madde hükümleri uygulanmaz.
Eşyanın bir serbest bölgeden ihracı veya yeniden ihracı halinde, bu işlemlere ilişkin hükümlere uyulması zorunludur.
SERBEST BÖLGELERDE EŞYANIN KIYMETİNİN TESPİTİNDEKİ ESASLAR
Serbest bölgede mutat elleçlemelere tabi tutulan eşyanın gümrük vergilerinin hesaplanmasında, söz konusu eşyanın dikkate alınacak niteliği, gümrük kıymeti ve miktarı; beyan sahibinin talebi ve söz konusu elleçlemelerin yapılmasına izin verilmiş olması kaydıyla, bu eşyanın Gümrük Kanununun 193
üncü maddesinde belirtilen tarihte söz konusu elleçlemelere tabi tutulmamış gibi dikkate alınacak niteliği, gümrük kıymeti ve miktarıdır.
(Ek fıkra: 03/04/2009 - 27189 S.R.G Yön/1.mad.) Serbest bölgede üçüncü ülke menşeli girdiler kullanılarak üretilen eşyanın serbest dolaşıma sokulmak istenilmesi durumunda beyan sahibinin talebi halinde Gümrük Kanununun 161 inci maddesi, talep olmaması halinde ise aynı Kanunun 15 inci maddesi hükümlerine göre gümrük vergileri hesaplanır.
Türkiye'den veya üçüncü ülkelerden serbest bölgelere depolanmak, işlenmek veya ihraç edilmek üzere gelen eşyanın daha sonra Avrupa Birliği ülkelerine, statü belgesi olarak A.TR dolaşım belgesi ile gönderilmek istenmesi halinde, 67 no.lu ekte yer alan Tespit ve Tahakkuk Kağıdı düzenlenir.Madde 536 -
SERBEST BÖLGELERDEN AVRUPA BİRLİĞİNE EŞYA GÖNDERİLMESİ YENİDEN İHRACAT
Bu durumda, aşağıda belirtildiği şekilde işlem yapılır;
a) Eşyanın tamamen Türkiye'de serbest dolaşım durumunda bulunan girdilerden üretilmiş olduğu hallerde, Türkiye'ye vergilerinin ödenerek giriş işleminin yapıldığına dair gümrük beyannamesi, serbest bölgelerde çıkışında düzenlenen gümrük beyannamesi ve benzeri belgeler üzerinde yapılacak
inceleme sonucunda eşyanın Türkiye'de serbest dolaşımda bir eşya olduğunun anlaşılması halinde, herhangi bir vergi tahsilatı yapılmaksızın A.TR Dolaşım Belgeleri Yönetmeliği çerçevesinde A.TR Dolaşım Belgesi düzenlenir ve vize edilir.
b) Eşyanın tamamen veya kısmen üçüncü ülke menşeli girdiler kullanılarak serbest bölgede işlem görmesi halinde, üçüncü ülke girdilerinin muayene ve tespiti yapıldıktan sonra CIF değeri belirlenerek, bunların Gümrük Tarife Pozisyonu üzerinden İthalat Rejim Kararı eki listelerdeki 'Diğer Ülkeler' sütununda kayıtlı gümrük vergisi oranında vergi tahsilatı yapılır.
Bu işlemler Tespit ve Tahakkuk kağıdı üzerinden yürütülür. Muayene memurunun tespit ve tahakkuk işlemini tamamlamasından sonra hesaplanan gümrük vergisi tutarı gümrük saymanlığına veya mutemetliğine yatırılır. Gümrük vezne alındısının ibrazı üzerine A.TR Dolaşım Belgesi, gümrük idaresi tarafından vize edilir.
c) Avrupa Birliği ve Türkiye dış ticaret önlemleri bakımından kota veya diğer gözetim önlemlerine tabi üçüncü ülke menşeli eşya ile ilgili olarak A.TR Dolaşım Belgesi düzenlenmesi için telafi edici verginin tahsilinin yanı sıra bu ürünler için düzenlenen ithal lisansı da aranır. Gümrük idaresince A.TR Dolaşım Belgesinde kayıtlı miktar ithal lisansı aslından düşülerek işlem yapılır.
d) Söz konusu Tespit ve Tahakkuk Kağıtları için ayrı bir tescil defteri düzenlenir ve bu kağıtlara varsa Dış Ticaret Müsteşarlığından alınan kota veya diğer gözetim önlemlerine tabi ürünler için düzenlenen düşüm yapılmış ithal lisansının bir örneği, A.TR Dolaşım Belgesinin bir örneği, fatura ve gerekli görülen diğer belgeler eklenir.
e) Serbest bölgelerden A.TR Dolaşım Belgesi düzenlenerek Avrupa Birliğine üye ülkelere
gönderilen ve buralardaki alıcıları tarafından iade edilen üçüncü ülke menşeli girdiler kullanılarak işlem gören eşyanın, Türkiye'de serbest dolaşıma sokulmak istenmesi ve bunun ihracı sırasında Türk gümrük idareleri tarafından vize edilmiş A.TR Dolaşım Belgesinin ibrazı halinde, Katma Değer Vergisi ve özel tüketim vergisi tahakkuk ve tahsilatı yapılır. Ayrıca, varsa Avrupa Birliği Ortak Gümrük Tarifesi ile İthalat Rejim Kararında kayıtlı vergi oranı arasında gümrük vergisi farkı varsa bu fark ile İthalat Rejim Kararına ek listelerde
olması halinde Toplu Konut Fonu tahsil edilir.
İKİNCİ AYIRIM : YENİDEN İHRACAT, İMHA VE TERK
Serbest dolaşımda olmayan eşyanın, Türkiye Gümrük Bölgesinden yeniden ihracı mümkündür.Madde 537 -
Serbest dolaşımda olmayan eşyanın hazineye hiçbir masraf getirmeyecek şekilde, gümrük idaresinin gözetiminde imhası veya gümrüğe terk edilmesi mümkündür.Madde 538 -
Ticaret politikası önlemleri dahil olmak üzere, eşyanın ihracı için öngörülen işlemler, gerektiğinde yeniden ihraç edilecek eşyaya da uygulanır.
Serbest dolaşımda olmayan eşyanın, Türkiye Gümrük Bölgesinde ihracata ilişkin ticaret politikası önlemlerinin uygulanmayacağını öngören şartlı muafiyet içeren bir gümrük rejimine tabi tutulabileceği haller, 271 ila 276 ncı maddelerde düzenlenmiştir.
Müsteşarlık, ticaret politikası önlemleri dahil olmak üzere eşyanın ihracı veya yeniden ihracına ilişkin işlemlerin veya önlemlerin gerektirdiği hallerde, yeniden ihracatı yasaklar.
Türkiye Gümrük Bölgesinde bulundukları sırada ekonomik etkili bir gümrük rejimine tabi tutulan eşyanın yeniden ihraç edilmek istenmesi halinde, Gümrük Kanununun 58 ila 71 inci maddeleri çerçevesinde bir gümrük beyannamesinin verilmesi gerekir. Bu gibi hallerde, aynı Kanunun 150 nci maddesinin 2 ve 4 üncü fıkra hükümleri uygulanır.
Antrepolarda bulunan, henüz serbest dolaşıma girmemiş yakıt ve yağlar, Türkiye Gümrük Bölgesi dışına çıkacak kara taşıtlarına yeniden ihracat hükmünde verilebilir.
Ancak söz konusu araçların bu suretle aldıkları yakıt ve yağları, Türkiye Gümrük Bölgesinden çıkışlarından itibaren kullanmaları şarttır.
Yeniden ihracat kapsamında kara taşıtlarına verilecek yakıt ve yağlar için gümrük beyannamesi aranmaz.
Yeniden ihracat kapsamında kara taşıtlarına yakıt ve yağ vermek üzere izin verilmiş antrepo işleticilerinin ve bu işlemlerin tabi olacağı usul ve esaslar Müsteşarlıkça belirlenir.
İMHA VE TERK
Müsteşarlıkça belirlenen haller saklı kalmak üzere, yeniden ihracat veya imha, gümrük idarelerine önceden bildirilir.Madde 539 -
İmha sonucunda çıkan artık ve atıklar, serbest dolaşımda olmayan eşya için öngörülen bir işlem veya kullanıma tabi tutulur. Söz konusu artık ve atıklar, gümrük statüleri belirleninceye, serbest dolaşımda olmayan eşya ise Gümrük Kanununun 77 nci maddesinin 1 inci fıkrası hükmü saklı kalmak üzere, gümrük statüleri değişinceye ya da serbest bölgeye girinceye yahut aynı Kanunun 163 ve 164 üncü maddeleri gereğince yeniden ihraç veya imha edilinceye kadar gümrük gözetimi altında kalır.
DENETİM