DÖRDÜNCÜ ALT AYIRIM : NİHAİ KULLANIMI NEDENİYLE İNDİRİMLİ TARİFE UYGULAMASINA TABİ
Nihai kullanımı nedeniyle indirimli veya sıfır vergi oranı uygulamasına tabi eşyanın, belirlenen amaçlarla kullanılması halinde gümrük vergileri alınmaz veya normalde uygulanan gümrük vergisi oranından daha düşük vergi oranı uygulanır.Madde 220 -
Serbest dolaşıma girecek eşyanın nihai kullanımı nedeniyle indirimli veya sıfır vergi oranı uygulanmasını isteyenlerin, eşyanın serbest dolaşıma gireceği yetkili gümrük idaresinden,
beyannamenin tescil tarihinde veya bu tarihten geriye doğru altı aylık süre içinde yazılı olarak talepte bulunmaları gerekir.Madde 221 -
İZİN
Nihai kullanımı nedeniyle indirimli veya sıfır vergi oranı uygulanarak serbest dolaşıma giren eşyada kanuni veya tavizli vergi oranının uygulanması ile bulunacak vergiler ile nihai kullanım nedeniyle indirimli tarife uygulanarak tahakkuk ettirilen vergiler arasındaki fark teminata bağlanır.Madde 222 - Bu talepler aşağıdaki bilgileri içerir:
a) Nihai kullanımın mahiyeti,
b) İşlemin gerçekleşeceği üretim mahallerinin teknik özellikleri ve kapasitesi, c) Kullanılacak eşyanın türü ve miktarı,
d) Gümrük idarelerince gerekli görülecek sair bilgi ve belgeler.
Talep uygun görüldüğü takdirde, ilgili gümrük idaresi tarafından indirimli veya sıfır vergi oranı uygulanması izni verilir. Bu izin yazısında iznin geçerlilik süresi de belirtilir.
TEMİNAT VE DENETİM
İzin hak sahibinin haklı gerekçeleri bulunması halinde, gümrük idareleri, nihai kullanımı nedeniyle indirimli tarife uygulanan eşyanın, aynı teknik ve fiziksel özelliklere sahip, aynı şekil ve evsaftaki eşya ile birlikte depolanmasına izin verebilir.Madde 223 -
İzin hak sahibi;
a) Eşyayı, öngörülen nihai kullanıma tahsis etmekle,
b) Gümrük idarelerinin, eşyanın gerçekten öngörülen nihai kullanıma konulduğundan emin olmak için gerekli gördükleri kontrolleri yapabilmelerini sağlayacak kayıtları tutmak ve bunların dayanaklarını teşkil eden belgelerle birlikte saklamakla,
Yükümlüdür.
Belirli bir nihai kullanıma yönelik eşyaya nihai kullanım düzenlemelerine göre uygulanan gümrük vergisinin, başka türlü uygulanabilen vergiden daha düşük olmaması durumunda, söz konusu eşyaya bu Alt Ayırım hükümleri uygulanmaz.
BİRLİKTE DEPOLAMA
- İznin verilmesinde göz önünde bulundurulan şartlardan birinde veya birkaçında değişiklik olduğunda, gümrük idareleri iznin geçerlilik süresini kısaltabilir.Madde 224
Bu durumda nihai kullanım amacıyla indirimli veya sıfır vergi oranı, nihai kullanıma yönelik eşyanın, sonradan konulan eşyaya oranlanması sonucu bulunacak miktarın, depodan kullanılan eşyaya tatbik edilmesi sonucu bulunacak miktara uygulanır.
GEÇERLİLİK SÜRESİNİN KISALTILMASI VE İPTALİ
- Nihai kullanım nedeniyle indirimli veya sıfır vergi oranına tabi eşyanın, bu uygulamadan
yararlanabilmesi için, süresi içerisinde öngörülen nihai kullanıma tahsis edilmesi gerekir.Madde 225 İznin verildiği aşamada yanlış beyanda bulunulduğunun veya eşyanın nihai kullanıma tahsis
edilmediğinin veya edilemeyeceğinin anlaşılması ya da gümrük idaresinin izni olmaksızın devredilmesi veya satılması hallerinde izin iptal edilir.
İznin iptali durumunda izin hak sahibi nihai kullanıma tahsis edilmemiş eşya ile ilgili gümrük vergilerini derhal ödemek zorundadır.
NİHAİ KULLANIMA TAHSİS SÜRESİ
Eşya aşağıdaki hallerde nihai kullanıma tahsis edilmiş sayılır.Madde 226 - NİHAİ KULLANIMA TAHSİS
Nihai kullanım kapsamı eşyanın gümrük idaresinin izniyle başka bir izin hak sahibine devri mümkündür.Madde 227 -
a) Sadece bir kez kullanılabilecek olan eşyanın tümünün süresi içinde öngörülen nihai kullanıma tahsis edilmiş olması,
b) Eşyanın mükerrer olarak kullanılabilir olması durumunda öngörülen kullanıma ilk sunuluşundan itibaren iki yıl geçmiş olması,
Ancak;
1) Havayolları tarafından ya değişim sözleşmeleri şartları gereğince ya da kendi ihtiyaçları nedeniyle uçakların bakım ve onarımı için kullanılan malzeme, öngörülen kullanıma ilk tahsis edilişlerinde,
2) Montajda kullanılan araç parçaları, bunların tahsis edildiği araçlar diğer kişilere devredildiğinde, 3) Sivil uçakların yapım, bakım, tadilatı veya donanımına yönelik eşya, izin hak sahibinden başka bir kişiye devredildiğinde veya bakımını, onarımını veya tadilatını müteakip üçüncü şahıslarca tekrar sahibinin kullanımına verildiğinde,
4) Sivil gemilerle sondaj veya inşaat platformlarının yapımı, onarımı, bakımı, tadilatı ve donatılması amaçlarına yönelik olarak sağlanan eşya, gemi ve sondaj platformu izin hak sahibinden başka bir kişiye devredildiğinde bakımı, onarımını ya da tadilatını müteakip üçüncü şahıslarca tekrar sahibinin kullanımına verildiğinde,
5) Doğrudan güverte teslimi yapılan donatım amaçlı eşya teslimatının gerçekleştiği anda, 6) Sivil uçaklar, bu amaç için öngörülen resmi kayıtlara tescil edildikleri tarihte, Nihai kullanıma geçmiş sayılır.
c) Nihai kullanım işleminin gerçekleştirilmesi sonucunda ortaya çıkan atık ve artıklar ile doğal yıpranmadan ileri gelen kayıplar da nihai kullanıma tabi tutulmuş eşya olarak değerlendirilir.
EŞYANIN DEVRİ VE BAŞKA BİR GÜMRÜĞE GÖNDERİLMESİ
Gümrük idarelerince, aralıklarla yapılan denetimlerde ve denetimin sona ermesi halinde, 37 no.lu ekte yer alan Nihai Kullanım İzleme ve Takip Formu düzenlenir.Madde 228 -
Devir nedeniyle başka bir gümrüğe gönderilecek nihai kullanım kapsamı eşya varış gümrüğüne 36 no.lu ekte yer alan T5 belgesi ile gönderilir.
T5 belgesi üç nüsha düzenlenir ve tescil işlemine tabi tutulur.
T5 belgesinin;
a) A kutusuna çıkış gümrük idaresi,
b) 2 no.lu kutuya eşyayı gönderen kişinin adı ve adresi, c) 8 no.lu kutuya eşyanın gönderildiği kişinin adı ve adresi,
d) 14 no.lu kutunun altında bulunan 'önemli not' kutusuna 'nihai kullanıma tabi eşya' ibaresi, e) 31 no.lu kutusuna eşyanın tanımı, 33 no.lu kutuya eşyanın tarifesi,
f) 38 no.lu kutuya eşyanın net ağırlığı,
g) 103 no.lu kutuya yazıyla eşyanın net miktarı,
h) 104 no.lu kutuda yer alan diğer bölümüne büyük harflerle 'NİHAİ
KULLANIM AMACIYLA İNDİRİMLİ VEYA SIFIR VERGİ ORANINDAN YARARLANAN EŞYANIN TAŞINMASIDIR' ibaresi,
ı) 106 no.lu kutuya;
- Eşyanın serbest dolaşıma girişinden sonra bir işleme tabi tutulması durumunda, eşyanın serbest dolaşıma girdiği haldeki tanımı,
- Serbest dolaşıma giriş beyannamesinin tescil sayı ve tarihi ile tescili yapan gümrük idaresinin adı, j) Formun arkasındaki E kutusuna varış gümrük idaresinin adı ile eşyanın çıkış tarihi,
Yazılmak suretiyle düzenlenmesi zorunludur.
T5 belgesinin iki nüshası eşyayla birlikte varış gümrüğüne ibraz edilmek üzere eşya sahibine verilir.
Varış gümrüğü, eşya ile birlikte gelen T5 belgesinin bir nüshasını alıkoyar ve diğer nüshasını çıkış gümrük idaresine geri gönderir. Çıkış gümrük idaresi bu nüshayla işlemlerini kapatır.
TAKİP VE DENETİMİN KALKMASI STATÜNÜN KAYBEDİLMESİ
Özel amaca yönelik kullanım nedeniyle indirimli veya sıfır vergi oranından yararlanarak serbest dolaşıma girmiş eşyanın gümrük gözetimi;
a) Nihai kullanım olarak kabul edilen üretim veya kullanım faaliyetiyle,
b) İndirimli veya sıfır vergi oranı uygulamasına ilişkin koşulların sona ermesiyle, c) Eşyanın ihraç veya imha edilmesiyle,
d) Eşyanın belirlenen amaçlar dışında kullanılması nedeniyle tahsili gereken vergilerin ödenmesiyle, Sona erer.
BEŞİNCİ ALT AYIRIM : SERBEST DOLAŞIMDAKİ EŞYANIN STATÜSÜNÜ KAYBETMESİ Serbest dolaşımda bulunan eşya;Madde 229 -
BİRİNCİ ALT AYIRIM : GENEL HÜKÜMLER
a) Serbest dolaşıma giriş beyannamesinin iptal edilmesi,
b) Geri ödeme sisteminin uygulandığı dahilde işleme rejimi çerçevesinde işlendikten sonra ihraç edilen eşyaya ilişkin gümrük vergilerinin geri verilmesi veya kaldırılması,
c) Eşyanın kusurlu olması veya satış sözleşmesi hükümlerine uygun olmaması nedeniyle, gümrük vergilerinin geri verilmesi veya kaldırılması,
d) Eşyanın ihracına, geri gönderilmesine veya gümrükçe onaylanmış başka bir işlem veya kullanıma tabi tutulması nedeniyle, gümrük vergilerinin geri verilmesi veya kaldırılması,
Hallerinde, serbest dolaşımdaki eşya statüsünü kaybeder ve serbest dolaşımda olmayan eşya statüsünü kazanır.
ÜÇÜNCÜ AYIRIM : TRANSİT REJİMİ KAPSAM
- İthalat vergileri ve ticaret politikası önlemlerine tabi tutulmayan serbest dolaşıma girmemiş eşya ile ihracatla ilgili gümrük işlemleri tamamlanmış eşyanın, gümrük gözetimi altında Türkiye Gümrük Bölgesi içinde bir noktadan diğerine taşınması, transit rejimi hükümlerine tabidir.Madde 230 Bu rejimde geçen;Madde 231 -
Transit rejimine tabi tutulan eşya Türkiye Gümrük Bölgesi içinde;
a) Yabancı bir ülkeden gelip yabancı bir ülkeye, b) Yabancı bir ülkeden Türkiye'ye,
c) Türkiye'den yabancı bir ülkeye, d) Bir iç gümrükten diğer bir iç gümrüğe, Taşınabilir.
TANIMLAR
Transit rejimine tabi eşya;Madde 232 - a) Taşıt aracı;
1) Herhangi bir yol aracı, römork veya yarı römork, 2) Demiryolu vagonu,
3) Tekne veya gemi, 4) Herhangi bir hava taşıtı,
5) Taşımacılık işlemlerinde kullanılan 1972 tarihli Konteyner Sözleşmesine uygun olarak imal edilmiş konteyner,
b) Hareket gümrük idaresi; transit işleminin başlangıç gümrük işlemlerini yapan gümrük idaresi, c) Varış gümrük idaresi; hareket gümrük idaresince transit rejimi kapsamı eşyanın sevk edildiği gümrük idaresi,
Anlamına gelir.
TRANSİTTE KULLANILACAK BELGELER
Transit olarak geçen taşıt ve serbest dolaşıma girmemiş eşya transit geçişler dolayısıyla gümrük vergilerine tabi tutulmaz.Madde 233 -
a) Bu Alt Ayırımda belirtilen transit rejimi hükümleri çerçevesinde transit beyannamesi kapsamında, b) Bir TIR karnesi kapsamında,
c) Transit belgesi olarak kullanılan bir ATA karnesi kapsamında,
d) 19 Haziran 1951'de Londra'da imzalanan, Kuvvetlerin Statüsü Hakkında Kuzey Atlantik Anlaşmasına Taraf Devletler Arasındaki Sözleşme ile öngörülen form 302 kapsamında, e) Posta kolileri dahil olmak üzere posta yoluyla,
f) Bir Türk limanından başka bir Türk limanına veya Türkiye Gümrük Bölgesi dışındaki bir limana deniz veya hava yoluyla taşınan eşya, özet beyan kapsamında,
g) Antrepolardan veya gümrük idaresince konulmasına izin verilen yerlerden çıkarılarak transit edilecek eşya transit rejimi hükümleri doğrultusunda beyanname kapsamında,
Taşınır.
VERGİ MUAFİYETİ
TIR Karnesi kapsamında transit rejimine tabi eşyanın taşınmasında, TIR Sözleşmesi ile bu
sözleşmeye dayanılarak çıkarılan yönetmelik, tebliğ ve genelge hükümleri uygulanır. Bu kapsamda yapılacak transit işlemlerinde doğabilecek ihtilaflar Müsteşarlıkça (Gümrükler Kontrol Genel Müdürlüğü) sonuçlandırılır.Madde 234 -
Ancak, transit eşyasına ilişkin olarak yapılan hizmet ve denetlemenin gerektirdiği masraflarla, yükleme, boşaltma, mühürleme, antrepo veya depolarda muhafaza gibi hizmetler karşılığı ücret alınır.
ANLAŞMALARA TABİ TRANSİT TAŞIMALAR
İlgili mevzuatları uyarınca yasaklama ve kısıtlamaya tabi eşyanın transiti için Müsteşarlıktan her seferinde izin alınır.Madde 235 -
Türkiye'den doğrudan doğruya kapalı veya açık olup şartlarına uygun surette örtülü vagon içinde transit edilecek eşyanın sevki hakkında özel anlaşma var ise bu anlaşmalardaki yazılı hükümlere uyulur.
YASAKLAMA VE KISITLAMAYA TABİ EŞYANIN TRANSİTİ
Gümrük idaresinden izin alınmadan taşıttan taşıta veya geçici depolama yeri ve antrepodan taşıta eşya yüklenemez veya taşıttan eşya boşaltılamaz.Madde 236 -
GÜMRÜK İDARESİNİN İZNİ
Hayvan ve hayvansal maddeler ile bitki ve parçalarının sınır gümrük idaresinde kanun ve nizamlara ve milletlerarası anlaşmalara göre gerekli sağlık muayeneleri, yetkili veteriner ve tarım memurları
tarafından yapılır. Bu muayeneler yapılmadan gümrük idareleri eşyanın sevkine izin vermez.Madde 237 -
HAYVAN VE HAYVANSAL MADDELER İLE BİTKİ VE PARÇALARININ TRANSİTİ İHRACAT EŞYASININ TRANSİT İŞLEMLERİ
Hayvan ve hayvansal maddeler, bitki ve parçalarının giriş ve çıkış kapıları ve bunların Türkiye'den transit geçirileceği yollar hususunda kanun, tüzük ve anlaşma hükümleri göz önünde tutulur.
İKİNCİ ALT AYIRIM : TRANSİT REJİMİ İŞLEMLERİ
Eşyanın bir gümrük idaresinden bir veya birden fazla araç ile gönderilerek çıkış gümrük idaresinden karayolu veya demiryolu ile ihracı:Madde 238 - a)
a) Türkiye Gümrük Bölgesi dışından bir gümrük idaresine gelen serbest dolaşımda olmayan eşyanın, tek araç ile başka bir sınır kapısı gümrük idaresinden yurtdışı edilmek veya işlemi başka bir gümrük idaresinde yapılmak üzere sevk edilmesi:Madde 239 -
1) Hareket Gümrük İdaresi:
Yükümlü veya temsilcisi tarafından ihracat işlemlerinin tamamlanmasından sonra eşya kara
taşıtlarına yüklenir ve taşıyıcı veya temsilcisi tarafından her bir araç için transit beyannamesi, eşya TIR karnesi kapsamında gönderiliyorsa özet beyan düzenlenir. Ayrıca TIR Karnesine ilişkin bilgiler
bilgisayar sistemine girilir. Taşımanın demiryolu ile yapılması halinde ise, taşıyıcı veya temsilcisi tarafından taşımaya ilişkin bilgiler sisteme girilerek transit beyannamesi veya yerine geçen belge ile eşya çıkış gümrük idaresine sevk edilir.
Yükleme sonrasında beyana göre herhangi bir farklılık tespit olunması halinde, 192 nci maddeye göre ihracat beyannamesinde gerekli değişiklikler yapılır.
2) Çıkış Gümrük İdaresi:
Eşya çıkış gümrük idaresine geldiğinde, taşıyıcı veya temsilcisi hareket gümrük idaresinde düzenlenen transit beyannamesini veya yerine geçen belgeyi gümrüğe ibraz eder. Bilgiler gümrük memuru tarafından bilgisayar sistemine girilir. Sistem tarafından verilen tescil numarası ile atanan muayene memurunun ismi bu belgeler üzerine kaydedilir. Eşyanın muayene, tespit ve yurtdışı işlemleri bu belgeler kullanılarak yapılır.
b) Eşyanın bir gümrük idaresinden bir veya birden fazla araç ile çıkış gümrük idaresine sevk edilip burada araç değiştirerek ihracı:
1) Hareket Gümrük İdaresi:
Yükümlü veya temsilcisi tarafından ihracat işlemlerinin tamamlanmasından sonra eşya kara taşıtlarına yüklenir ve taşıyıcı veya temsilcisi tarafından her bir araç için transit beyannamesi düzenlenir.
Eşya bir havaalanı gümrük idaresinden başka bir havaalanı gümrük idaresine uçak ile sevk olunarak buradan yurtdışı edilecekse, hareket gümrük idaresinde ayrıca transit beyannamesi düzenlenmez. İhracat beyannamesi bilgileri, beyannamenin 4 ve 5 no.lu nüshalarına da bastırılır ve transit işleminde bunlar kullanılır.
Yükleme sonrasında beyana göre herhangi bir farklılık tespit olunması halinde, 192 nci maddeye göre ihracat beyannamesinde gerekli değişiklikler yapılır.
2) Çıkış Gümrük İdaresi:
Eşya çıkış gümrük idaresine geldiğinde hareket gümrük idaresinde düzenlenen transit beyannamesi gümrük idaresine ibraz edilir. İlgili gümrük memuru bilgileri bilgisayar sistemine girer. Sistem
tarafından verilen tescil numarası ile atanan muayene memurunun ismi bu belge üzerine kaydedilir.
Eşyanın muayene, tespit ve yurtdışı işlemleri hareket gümrük idaresinde düzenlenen belgeler kullanılarak yapılır.
Eşyanın yurtdışı edileceği taşıta yüklenmesinden sonra taşıyıcı veya temsilcisi tarafından özet beyan düzenlenir.
TÜRKİYE GÜMRÜK BÖLGESİNE GELEN EŞYANIN TRANSİT İŞLEMLERİ 1) Giriş Gümrük İdaresi:
Taşıyıcı veya temsilcisi, transit göndereceği eşya için transit beyannamesi düzenler. Muayene memurunca gerekli işlemler yerine getirilir ve işlemlerin tamamlanması sonrası bu beyannameye dayanılarak araç yüklenir ve eşya yurtdışı edilmek üzere sınır kapısı gümrüğüne veya gümrükçe onaylanmış bir işlem veya kullanıma tabi tutulmak üzere başka bir gümrük idaresine sevk edilir.
Taşıma TIR karnesi kapsamında yapılıyorsa, eşyaya ilişkin bilgiler bilgisayar sistemine girilir.
2) Varış veya Çıkış Gümrük İdaresi:
Eşya varış gümrük idaresinden yurtdışı edilecekse, taşıyıcı veya temsilcisi hareket gümrük idaresinde düzenlenen transit beyannamesini veya TIR karnesini gümrüğe ibraz eder. (Değişik ifade:
2/9/2005-25924 S.R.G. Yön/1.mad)TIR Karnesi veya transit beyannamesi bilgileri gümrük memuru tarafından bilgisayar sistemine girilir. Sistem tarafından verilen tescil numarası ile atanan muayene memurunun ismi bu belgeler üzerine kaydedilir. Eşyanın muayene tespit ve yurtdışı işlemleri bu belgeler kullanılarak yapılır.