Son olarak Chirin Malla ile tanışırız. Malla’nın sesini duyulmaya başlandığında yakın bir planda elinde bir resim albümünü karıştıran bir el görülür kesme ile bir kadının omzunun arkasından resim yapması gelir. Ardından şarkı söyleyen bir kadın sesi duyulur ve resim planı sesin kaynağı olan görüntüyle eşleşirler. Şarkıyı gözü yaşlı söyleyen Malla’dır. Kamera sabit omuz planda diğer üç kadında olduğu gibi neredeyse göz hizasında sayılabilecek bir konumdadır. Kamera Malla’da da aynı şekilde hafif bir alt açıyla konumlandırılmıştır. Bu planda çok kalmadan bu sefer Malla’yı bir masa başında elinde cam bir şişeyi boyarken bel planda sabit bir şekilde görülür.
Fotoğraf 92: Eşik (2017)
Burada Malla’nın sanatçı kimliğinin bilgisini seyirciyle paylaşır. Yönetmen burada kesme kullanarak görüntü devamlılığıyla bir görüntü kurgusu yapar. Çünkü Mallanın elindeki cam şişeye detay plana geçilir. Filmin bu kısmına kadar görüşmecilerinin orta yakın planları ve devamlılık arayışı olmadan, bir birinden farklı planları, birbirine bağlayarak filmini oluşturmuştur. Fakat Malla, resim yaparken yaptığı çalışmalara farklı ölçeklerde çekimler yapılmıştır. Resim tablosuna bakıldığında yanan bir ateşin olduğu ve bu ateşin içinden uçan bir kuşun olduğu görülür. Ve ateşin dışında mavi ve sarı renklerinin arasında Arapça Allah yazısı bulunmaktadır. Malla bu resimde ki ateşin, savaşı temsil ettiğini söyler.
Fotoğraf 93: Eşik (2017)
Fotoğraf 94: Eşik (2017)
Filmin genel anlatımı dört kadının röportaj görüntüleri ve hayatlarından kesitlerle bu röportajların arasına yerleştirilmesiyle oluşturulmuştur. Filmin başında ve sonun eşik görüntüleri kullanılarak eşik kavramına vurgu yapılmıştır. Kurgusu ve biçimsel anlatısı, klasik belgesel anlatısıyla yapılmıştır.
4.7.4. Eşik Belgeseldeki Ses Kullanımı
Eşik belgeselinde, ses kullanımının temelini öğesi röportaj sesleri oluşturuyor. Röportaj seslerinin üzerinde verilen görüntüler dışına verilen, karakterlerin günlük hayatlarından kareler ve ya arşiv görüntülerinde kendi doğal ortam sesleri kullanılmıştır. Filmin başında haber belgesellerinde kullanılan tarzda bir dramatik yapıda bir müzik kullanımı yapılmıştır. Belgeselin bazı sahnelerinde düşük seste müzik kullanılmıştır. Fakat bazı sahnelerde de kaynağı belli müziklerde yer almıştır. Kifah’ın öğrencilerini götürdüğü bir okul şenliği, Dima’nın Beyoğlu’ndaki bir festivalde, sahnede çalan müziği dinlediği zamandan, kaynağı belli müzik kullanılmıştır.
Fotoğraf 95: Eşik (2017)
4.7.5. Eşik Çözümleme ve Yorum
Dilek Gül belgeselinin anlatısını ana karakterleriyle röportajlar yaparak kurmuştur. Bu röportajlara ek olarak onların hayatlarından zaman dilimlerini gözlemci bir yaklaşımla yaparak şekillendirmiştir. Yani yönetmen anlatısını kurarken hikâyeye hem içerden, hem de dışardan bakmaya çalışmıştır. Evecen içerik ve biçim oluşumu hakkında “İçeriğe göre biçimlenen bakış açısının seçilişi anlatının genel
yapısını belirlemektedir.” Demektedir. (Evecen, 20017:47) Gül’ün bakış açısal
olarak, karakterini yakından tanımaya ve tanıtmaya çalıştığı, diğer yandan anlatılanların gerçekliğini kanıtlamaya çalıştığı söyleyebilir. Bundan dolayı görüntü tasarımını bu iki temel üzerine kurmuştur. Çünkü filmin ana karakterlerinin anlattıklarına ek olarak Suriye savaşına dair görüntüleri kullanmıştır. Bunların arasında Suriye’deki halk ayaklanmasından oluşan arşiv görüntüleri ve savaş sonrası, şehirlerde oluşan yıkıntıları vardır.
Fotoğraf 96: Eşik (2017)
Dilek Gül, belgeselinde Suriye savaşı sonucunda göç etmek zorunda kalan Suriyelileri anlattığı bu belgeselde, ana karakterlere bakıldığında, seçtiği dört kadın sosyo-ekonomik ve sosyo-kültürel olarak orta sınıf ve üstü seviyelerde oldukları anlaşılıyor. Dört kadında eğitim seviyeleri yüksek ve kültürlüdürler. Dima Gazeteci bir babanın gazeteci kızı, Malla ise İtalya’da, güzel sanatlar alanında eğitim görmüş bir ressam ve akademisyen, Kifah, eğitim alanında doktora yapmaya hazırlanırken savaştan dolayı bu süreci yarım kalmış bir öğretmen, Hand, bir platformun başkanlığını yapmakta ama belgeselde eğitim durumuyla ilgili bilgi verilmemektedir. Dış görünüşüne, konuşması ve tavırlarına bakıldığın da onunda eğitim seviyesinin yüksek, sosyo-ekonomik durumunun en azından savaş öncesinde düşük olmadığı fark edilmektedir.
Suriyelilerle, özellikle savaş sonrası göçmenlerle ilgili, genelde hep kötü, olumsuz bir algı vardır. Yönetmen, Suriyeli göçmenleri, bu algının aksine bir görselleştirmeyle ortaya koymuştur. Bu yolla filminde bu göçmenlerin arasında eğitimli, kültürlü ve güçlü insanların, kendileri ve yaşadıkları toplum için mücadele edebildiklerini gösterir. Özellikle, kadınların zayıf ve yardıma muhtaç olmalarıyla ilgili ön yargılarına karşın, göçmen olan bu kadınların ne kadar güçlü olduklarını, hayatın zorluklarıyla baş edebilen ve ayakta durup kendilerine ve başkalarına yardım ettiklerini görselleştiriyor.
5. BÖLÜM
İNCELENEN BELGESELLERE DAİR YÖNETMENLERİYLE
SORU - CEVAPLAR
Bu bölümde örneklem olarak ele aldığımız belgesel filmlerin yönetmenlerine yönelttiğimiz sorulara verdikleri cevaplar yer alacaktır. Bir yönetmenin ele aldığı konuyu ne tür kriterlere göre seçtiği neye dikkat ettiği, toplumsal meselelere yaklaşımı ve bakışı nasıldır. Suriyeli göçmenleri belgeselinde ele alma nedeni ve Suriyeli göçmenleri belgeselde ele alırken dikkat ettikleri noktalar nelerdir. Belgeselin işlevi ile ilgili düşünceleri nelerdir ve belgesele yönelmeleri nasıl olmuştur? Soruları yöneltilerek genel olarak düşünceleri hakkında fikir edinmek amaçlanmıştır. Araştırmanın ana konusunu belirleyen yedi belgesel filmin betimsel çözümlemesi yapılmış ve çözümlemeye ek olarak filmlerin yönetmenlerinin düşüncelerini alarak bir sonuca ulaşmak amaçlanmıştır. Yedi belgeselin yönetmenleri ile telefonla, mail ve internet yoluyla iletişime geçilmiştir. Yönetmenlerin altısı sorulara cevap vermiştir. Yönetmenlere 8 ortak soru yöneltilmiş ve sorulara verilen cevaplar doğrultusunda bir sonuca ulaşılmıştır.