BÖLÜM 5. BULGULAR ve YORUMLAR
5.1. Araştırma Modelinin Testine İlişkin Bulgular
5.1.3. Havayolu Yolcularının Demografik Özelliklerine Bağlı Olarak Yapılan
5.1.3.3. Eğitim Durumu Değişkenine Yönelik Fark Analizleri
Tablo 41. Yolcuların Havayolu Tercihlerini Etkileyen Faktörlere İlişkin Algı Düzeylerinin Eğitim Düzeyine Göre Karşılaştırılmasına İlişkin Kruskal-Wallis H Testi
Boyut Eğitim düzeyi Betimsel İst.
Kruskal-Wallis H
M-W Etki (d) n Sıra Ort. X² sd p
İtibar algısı İlk/Ortaokul mezunu (1) 26 197,23 4,73 3 0,193 - - Lise mezunu (2) 81 240,74
Lisans mezunu (3) 257 240,55 Lisansüstü mezunu (4) 121 259,55
Reklam İlk/Ortaokul mezunu (1) 26 229,77 0,30 3 0,961 - - Lise mezunu (2) 81 242,61 Lisans mezunu (3) 257 244,99 Lisansüstü mezunu (4) 121 241,87 Dijital pazarlama İlk/Ortaokul mezunu (1) 21 154,79 11,75 3 0,008 1 < 2, 3, 4 0,27 Lise mezunu (2) 75 265,53
141
Lisans mezunu (3) 253 236,89 Lisansüstü mezunu (4) 120 225,98
Fiyat İlk/Ortaokul mezunu (1) 26 225,54 3,26 3 0,354 - - Lise mezunu (2) 81 265,51 Lisans mezunu (3) 257 242,83 Lisansüstü mezunu (4) 121 232,04 Sık uçuş programı İlk/Ortaokul mezunu (1) 26 169,75 7,60 3 0,055 - - Lise mezunu (2) 81 246,17 Lisans mezunu (3) 257 247,90 Lisansüstü mezunu (4) 121 246,21 Hizmet kalitesi İlk/Ortaokul mezunu (1) 26 219,77 2,07 3 0,558 - - Lise mezunu (2) 81 241,49 Lisans mezunu (3) 257 250,49 Lisansüstü mezunu (4) 121 233,10 Satın alma kararı İlk/Ortaokul mezunu (1) 26 179,77 10,22 3 0,017 1 < 2, 3, 4 0,24 Lise mezunu (2) 81 234,96 Lisans mezunu (3) 257 239,41 Lisansüstü mezunu (4) 121 269,60 *p<.05, **p<.01
Çalışmaya katılan yolcuların, havayolu tercihlerini etkileyen faktörlere ilişkin algı düzeylerinin, eğitim düzeylerine bağlı olarak anlamlı bir farklılık gösterip göstermediğini araştırmak üzere yapılan non-parametrik Kruskal-Wallis H testine göre, yolcuların eğitim düzeyi, ölçeğin sadece dijital pazarlama ve satın alma kararı faktörleri bakımından anlamlı bir farklılaşmaya neden olmaktadır (Tablo 41). Buna göre;
Yolcuların, dijital pazarlamaya ilişkin algı düzeyleri, eğitim düzeylerine göre anlamlı bir farklılık göstermektedir (X2
(3)=11,75; p=0,008). Farklılığın kaynağını bulmak
üzere yapılan post-hoc Mann-Whitney U testine göre; ilk/ortaokul mezunu yolcular (Grup 1) (Sıra Ortalaması İlk/Ortaokul mezunu=154,79) dijital pazarlamaya, diğer yolculardan daha
az önem vermektedir (Sıra Ortalaması Lise mezunu=265,53; Sıra Ortalaması Lisans mezunu=236,89; Sıra Ortalaması Lisansüstü mezunu=225,98). Fark testi sonrası anlamlı fark
bulunduğu durumda, bağımsız değişkenin bağımlı değişken üzerindeki etki derecesini (effect size) belirlemek üzere Cohen’s d hesaplanmıştır. Leech, Barret ve Morgan’a (2005) göre etki derecesinin değerlendirilmesinde, “Cohen’s d değeri .20 ve altı ‘küçük’,
142
.50’ye kadar ‘orta’, .80’e kadar ‘büyük’ ve .80’in üzerinde olduğunda ise ‘çok büyük’ etki olarak kabul edilir” (Leech, Barrett ve Morgan, 2005:56). Buna göre, etki düzeyine bakıldığında, yolcuların eğitim düzeyinin, dijital pazarlama (boyutu) üzerindeki etkisinin anlamlı ve ‘orta’ derecede olduğu (d Cohen=0,27) görülmektedir.
Yolcuların, bilet satın alma kararında da eğitim düzeylerinin anlamlı bir farklılaşmaya neden olduğu bulunmuştur (X2
(3)=10,22; p=0,017). Post-hoc Mann-
Whitney U testine göre; ilk/ortaokul mezunu yolcuların (Grup 1) (Sıra Ortalaması
İlk/Ortaokul mezunu=179,77) bilet satın alma kararı verme düzeyleri, diğer yolculardan daha
düşüktür (Sıra Ortalaması Lise mezunu=234,96; Sıra Ortalaması Lisans mezunu=239,41; Sıra
Ortalaması Lisansüstü mezunu=269,60). Etki düzeyine bakıldığında, yolcuların eğitim
düzeyinin, bilet satın alma kararı (boyutu) verme üzerindeki etkisinin anlamlı ve ‘orta’ derecede olduğu (d Cohen=0,24) görülmektedir.
Tablo 42. THY Yolcularının Havayolu Tercihlerini Etkileyen Faktörlere İlişkin Algı Düzeylerinin Eğitim Düzeyine Göre Karşılaştırılmasına İlişkin Kruskal- Wallis H Testi
Boyut Eğitim düzeyi Betimsel İst.
Kruskal-Wallis H
M-W Etki (d) n Sıra Ort. X² sd p
İtibar algısı İlk/Ortaokul mezunu (1) 15 82,53 9,58 3 0,022* 1 < 2, 3, 4 0,33 Lise mezunu (2) 36 120,08
Lisans mezunu (3) 134 130,50 Lisansüstü mezunu (4) 74 143,54
Reklam İlk/Ortaokul mezunu (1) 15 101,67 2,30 3 0,512 - - Lise mezunu (2) 36 131,88 Lisans mezunu (3) 134 131,53 Lisansüstü mezunu (4) 74 132,06 Dijital pazarlama İlk/Ortaokul mezunu (1) 15 75,27 11,48 3 0,011 1 < 2, 3, 4 0,037 Lise mezunu (2) 36 121,20 Lisans mezunu (3) 134 129,76 Lisansüstü mezunu (4) 74 116,88
Fiyat İlk/Ortaokul mezunu (1) 15 175,23 10,82 3 0,013* 3, 4 < 1, 2 0,36 Lise mezunu (2) 36 163,56
143 Lisansüstü mezunu (4) 74 113,86 Sık uçuş programı İlk/Ortaokul mezunu (1) 15 123,97 6,40 3 0,094 - - Lise mezunu (2) 36 137,36 Lisans mezunu (3) 134 133,61 Lisansüstü mezunu (4) 74 129,21
Hizmet kalitesi İlk/Ortaokul mezunu (1) 15 100,50 4,82 3 0,185 - - Lise mezunu (2) 36 123,42 Lisans mezunu (3) 134 138,44 Lisansüstü mezunu (4) 74 123,89 Satın alma kararı İlk/Ortaokul mezunu (1) 15 54,43 18,27 3 0,000*** 1 < 2, 3, 4 0,51 Lise mezunu (2) 36 124,06 Lisans mezunu (3) 134 132,81 Lisansüstü mezunu (4) 74 143,12 *p<.05, ***p<.001
THY yolcularının, eğitim durumlarına bağlı olarak, itibar algısı, dijital
pazarlama, fiyat ve satın alma kararı faktörlerine ilişkin algı düzeylerinde anlamlı bir
farklılaşma olduğu görülmektedir (Tablo 42). Buna göre;
THY yolcularının, itibar algısı, eğitim düzeylerine göre anlamlı bir farklılık göstermektedir (X2
(3)=9,58; p=0,022). Post-hoc Mann-Whitney U testine göre;
ilk/ortaokul mezunu yolcuları (Grup 1) (Sıra Ortalaması İlk/Ortaokul mezunu=82,53)
havayolunun itibarına, diğer yolculardan daha az önem vermektedir (Sıra Ortalaması Lise mezunu=120,08; Sıra Ortalaması Lisans mezunu=130,50; Sıra Ortalaması Lisansüstü mezunu=140,54).
Etki düzeyine bakıldığında, THY yolcularının eğitim düzeyinin, itibar algısı (boyutu) üzerindeki etkisinin anlamlı ve ‘orta’ derecede olduğu (d Cohen=0,33) görülmektedir.
THY yolcularının, dijital pazarlamaya ilişkin algı düzeyleri de eğitim düzeylerine göre anlamlı bir farklılık göstermektedir (X2
(3)=11,48; p=0,011). Farklılığın kaynağını
bulmak üzere yapılan post-hoc Mann-Whitney U testine göre; ilk/ortaokul mezunu yolcular (Grup 1) (Sıra Ortalaması İlk/Ortaokul mezunu=75,27) dijital pazarlamaya, diğer
yolculardan daha az önem vermektedir (Sıra Ortalaması Lise mezunu=121,20; Sıra
Ortalaması Lisans mezunu=129,76; Sıra Ortalaması Lisansüstü mezunu=116,88). Etki düzeyine
bakıldığında, THY yolcularının eğitim düzeyinin, dijital pazarlama (boyutu) üzerindeki etkisinin anlamlı ve ‘orta’ derecede olduğu (d Cohen=0,37) görülmektedir.
144
THY yolcularının, fiyata ilişkin algı düzeylerinin de eğitim düzeylerine göre anlamlı bir farklılık gösterdiği bulunmuştur (X2
(3)=10,82; p=0,013). Post-hoc Mann-
Whitney U testine göre; ilk/ortaokul ve lise mezunu yolcular (Grup 1 ve 2) (Sıra Ortalaması İlk/Ortaokul mezunu=175,23; Sıra Ortalaması Lise mezunu=163,56) fiyata, diğer
yolculardan (Grup 3 ve 4) daha çok önem vermektedir (Sıra Ortalaması Lisans mezunu=119,31; Sıra Ortalaması Lisansüstü mezunu=113,86). Etki düzeyine bakıldığında, THY
yolcularının eğitim düzeyinin, fiyat (boyutu) üzerindeki etkisinin anlamlı ve ‘orta’ derecede olduğu (d Cohen=0,36) görülmektedir.
Son olarak, THY yolcularının, bilet satın alma kararında da eğitim düzeylerinin anlamlı bir farklılaşmaya neden olduğu bulunmuştur (X2
(3)=18,27; p<.001). Post-hoc
Mann-Whitney U testine göre; ilk/ortaokul mezunu yolcuların (Grup 1) (Sıra Ortalaması
İlk/Ortaokul mezunu=54,43) bilet satın alma kararı verme düzeyleri, diğer yolculardan daha
düşüktür (Sıra Ortalaması Lise mezunu=124,06; Sıra Ortalaması Lisans mezunu=132,81; Sıra
Ortalaması Lisansüstü mezunu=143,12). Etki düzeyine bakıldığında, yolcuların eğitim
düzeyinin, bilet satın alma kararı (boyutu) verme üzerindeki etkisinin anlamlı ve ‘büyük’ derecede olduğu (d Cohen=0,51) görülmektedir.
Tablo 43. Pegasus Hava Yolu Yolcularının Havayolu Tercihlerini Etkileyen Faktörlere İlişkin Algı Düzeylerinin Eğitim Düzeyine Göre Karşılaştırılmasına İlişkin Kruskal-Wallis H Testi
Boyut Eğitim düzeyi Betimsel İst.
Kruskal-Wallis H
M-W Etki (d) n Sıra Ort. X² sd p
İtibar algısı İlk/Ortaokul mezunu (1) 11 111,68 2,32 3 0,508 - - Lise mezunu (2) 45 124,69
Lisans mezunu (3) 123 113,06 Lisansüstü mezunu (4) 47 104,36
Reklam İlk/Ortaokul mezunu (1) 11 125,68 2,12 3 0,549 - - Lise mezunu (2) 45 116,22 Lisans mezunu (3) 123 115,85 Lisansüstü mezunu (4) 47 101,90 Dijital pazarlama İlk/Ortaokul mezunu (1) 10 69,60 6,99 3 0,072 - - Lise mezunu (2) 42 126,36 Lisans mezunu (3) 121 108,12 Lisansüstü mezunu (4) 46 108,79
145
Fiyat İlk/Ortaokul mezunu (1) 11 96,86 4,25 3 0,235 - - Lise mezunu (2) 45 108,37
Lisans mezunu (3) 123 110,60 Lisansüstü mezunu (4) 47 129,90 Sık uçuş
programı İlk/Ortaokul mezunu (1) 11 85,18 2,22 3 0,529 - - Lise mezunu (2) 45 113,98 Lisans mezunu (3) 123 114,87 Lisansüstü mezunu (4) 47 116,10 Hizmet kalitesi İlk/Ortaokul mezunu (1) 11 119,68 2,26 3 0,520 - - Lise mezunu (2) 45 122,62 Lisans mezunu (3) 123 113,72 Lisansüstü mezunu (4) 47 102,73 Satın alma kararı İlk/Ortaokul mezunu (1) 11 127,50 2,11 3 0,550 - - Lise mezunu (2) 45 115,58 Lisans mezunu (3) 123 108,32 Lisansüstü mezunu (4) 47 121,80
Pegasus Hava Yollarının yolcularının eğitim durumları, havayolu tercihlerini etkileyen faktörlere ilişkin algı düzeylerinde anlamlı bir farklılaşmaya neden olmamaktadır (p>.05) (Tablo 43). Başka bir deyişle, farklı eğitim düzeylerine sahip Pegasus Hava Yolları yolcularının, havayolu tercihlerini etkileyen faktörlere ilişkin algı düzeyleri (görüşleri) birbirine benzerdir.