Eğitim Durumlarının ve Ders Yazılımının Hazırlanması

Eğitim durumları hazırlanırken göz önünde bulundurulan temel ilkeler şunlardır: 1. İslam Hukuku II dersinin öğretim elemanı ile görüşülerek bir öğretim

döneminde, yani deneysel işlem süresince öğrencilere kazandırılacak davranışlar belirlenmiş (Ek 3.1),

2. Belirlenen davranışların sağlanmasında araç olarak kullanılacak metinler belirlenmiş,

3. Belirlenen her metnin içeriğine göre, tam öğrenmeye uygun ders planları hazırlanmış,

4. Bu ders planlarına göre, uzaktan eğitim yönetim sisteminde kullanılacak ders yazılımları, araştırmacı tarafından Scorm 2004 standartlarında hazırlanmıştır. İlgili ders planları ve yazılımın ekran görüntüleri; Ek 5, Ek 7 ve Ek 8’de yer almaktadır.

Ders yazılımı, hem eğitimsel yönü hem de içeriğin öğrenci tarafından ne derece öğrenildiği ile ilgili bilgiler sunan teknik yönü dikkate alınarak hazırlanmıştır. Hazırlanan ders yazılımının sahip olduğu scorm 2004 standartları sayesinde; öğrenciler ile ilgili olarak onların derse ilgileri, hangi saatlerde sistemi kullandıkları, ne kadar süre boyunca verilen bilgileri okudukları, bu bilgiler ile ilgili olarak sorulan soruların ne kadarına doğru yanıt verebildikleri, eksik oldukları bilgi-konu ile ilgili verilen araştırmaları ve tekrarları, gerekli ek öğrenmeleri yerine getirip getirmedikleri gibi oldukça detaylı bilgiler, eğitim yönetim sistemi ile dersten sorumlu öğretim elemanının ve araştırmacının kolayca erişebileceği bir hâlde bulunmaktadır. İçeriğin eğitimsel anlamda yeterli olması, öğrenciyi etkin kılması, zihinsel çaba göstermeye teşvik etmesi için uzaktan eğitimde tam öğrenme modelinin uygulanması, bu modelin beklenen avantajlarını sağlarken, modelden kaynaklanan bir takım sorunların aşılmasına da yardımcı olmuştur.

Ders yazılımı oluşturulurken Softchalk isimli, Scorm paketi hazırlama özelliğine sahip olan bir içerik geliştirme programı kullanılmıştır. Scorm kısaca; öğrenme yönetim sistemlerinde içeriğin paylaşılmasını, yeniden kullanımını artırmak için oluşturulmuş bir paketleme standartıdır. Bu standartlar sayesinde uygun şekilde paketlenen ders yazılımı, verileri istenen sırada sunarak kullanıcıların içerik ile etkileşimini düzenler. Örneğin ders planına göre; giriş (dikkati çekme, güdüleme, geçiş), geliştirme, sonuç ve değerlendirme bölümlerinden oluşan bir yazılım hazırlandığında, bölümlerin tamamlanmadan sonraki bölüme geçmesi istenmiyor olacaktır. Bu ve benzeri olanakları, Scorm paketinde sıralama ve dolaşım özelliği sağlar. Ayrıca Scorm paketi şeklinde hazırlanan dosyada, içerik modeli denilen bir bileşen daha vardır. Bu bileşen içerisinde ise ses, video, html vb. diğer dosyalar ile eğitim yönetim sisteminin Scorm paketi ile iletişim kurabilmesini sağlayan dosyalar yer alır. Bu iletişim sayesinde, ders yazılımı ile kullanıcı arasındaki ilişki tanımlanarak öğrencinin uygulama adımını kaç kere tekrarladığı, değerlendirmede aldığı puan gibi bilgiler tutulur.

Softchalk isimli program ile hazırlanan ve düzenlenen ders yazılımı, kullanıcı ile yüksek düzeyde etkileşim sağlama gücüne sahiptir. Ders yazılımı hazırlanırken ünitenin davranışları göz önünde bulundurularak, tasarım ilkeleri dikkate alınarak öğrencilere kullanım kolaylığı sağlayacak sadelikte ve okunabilirlikte olmasına özen gösterilmiştir. Ünitenin her bir davranışı yoklanacak şekilde hazırlanan izleme testleri, ders yazılımına entegre edilmiştir. İzleme testlerinde ve ders içeriğinde yer alan soru tipleri; doğru/yanlış, eşleştirme, kısa cevap, boşluk tamamlama ve çoklu seçenekli (öncüllü) sorulardan oluşmaktadır (Guskey, 1985: 36-39). İzleme testinden elde edilen sonuçlara göre gerektiğinde; tekrar öğretme, ders kitabını kullanma, alternatif ders kitabı kullanma, alternatif ders materyali kullanma, alıştırma kitabı kullanma, akademik oyunları kullanma, küçük grup çalışması yapma, bireysel öğretim yapma, öğrenme setlerini kullanma, öğrenme merkezleri ve laboratuvarları kullanma ve bilgisayar destekli eğitim yapma gibi Guskey (1985: 64-68) tarafından önerilen düzeltici/tamamlayıcı eğitim ögelerinden yeri geldiğince yararlanılmıştır.

Softchalk ve diğer yardımcı programlarla hazırlanan ve Scorm formatında paketlenen ders yazılımı, eğitim yönetim sistemi olarak kullanılan Moodle isimli yazılımın kurulu olduğu uzaktan eğitim web sayfasına yüklenmiştir. Moodle, bir web tarayıcı ile internet üzerinden kurulu olduğu web sayfasına ulaşılarak kullanılmaktadır.

İnternet üzerinden eğitim yönetim sistemine girildikten ve ilgili üniteyi başlattıktan sonra; öğrencilerin bu ünitenin ders yazılımında yer alan sayfaları/bilgileri okuyup okumadıkları, sorulan soruları cevaplayıp cevaplamadıkları, verdikleri yanıtların doğru olup olmadığı, tam öğrenme modeli uyarınca kabul edilen başarı seviyesini yakalayıp yakalamadıkları ile ilgili bilgiler kayıt altına alınmıştır. Her öğrenciye ait rapor, ilgili ünite sona erdikten sonra araştırmacı tarafından incelenmiştir. Öğrencilerin hem dersi izleme durumları hem de ünitedeki başarı durumları hakkında bilgi sahibi olunmuştur. Elde edilen başarı bilgisi göz önüne alınarak öğrenci için gereken ek etkinlikler, öncelikle birebir eğitim sağlanarak yapılmıştır. Bu sayede, öğrencilerin belirlenen asgari başarı düzeyine ulaşmaları sağlanmaya çalışılmıştır.

Dersin işlenişi sırasında, araştırmacı tarafından dersten sorumlu öğretim elemanına ve öğrencilere çeşitli şekillerde destek sağlanmıştır:

Öğretim elemanına:

Ders sırasında soruların eğitim yönetim sistemi tarafından yapılan değerlendirmesine ait sonuçlar, anında öğretim elemanı ile paylaşılmıştır. Bu sonuçlar, geri bildirim verilmesinde ve eğer yeterli düzeyde doğru yanıt yoksa soruda ölçülen davranışa kaynak olan içeriğin değişik şekillerde ele alınmasında veri kaynağı olmuştur. Dersin öğretim elemanına bildirilen duruma göre; konu hakkında tartışma, öğrencilerle sohbet ve örnek üzerinden tekrar etme gibi etkinlikler yapılmıştır.

Öğrencilere:

Uzaktan eğitimde karşılaşılabilecek sorunlara ilişkin deneyimleri paylaşılma, sistemin ve yazılımın iyileştirilmesine dönük öğrencilerden bilgi alma, öğrenciler ve öğretim elemanı arasındaki iletişime yardımcı olma, öğrencileri eksiklerini giderme konusunda motive etme, öğretim elemanının önerdiği ek kaynaklara erişmeye yardım etme, tamamlama eğitiminde öğrencilerle birebir ilgilenme, öğrencilerin işbirliği kurmasına destek olma, eğitim yönetim sisteminin öğrenciler arasındaki iletişimde etkin kullanılmasını sağlama, raporları oluşturma ve sonucuna göre öğrencilerle mail, canlı sohbet veya telefon ile iletişim kurarak öğrencilerin dersi takip ve hazırlıklarına destek olma şeklinde gerçekleşmiştir.

Destek sağlanırken sisteme erişim ve yazılımı kullanma ile ilgili yaşanan sorunlarda, öğrencilere telefon; sistemle ilgili olmayan sorunlarla ilgili olarak uzaktan yardım programları kullanılmıştır. Bu aşamalara ait bazı ekran görüntüleri, Ek 8’de yer almaktadır.