Eğitim Bilimleri Bölümü

1926–1927 öğretim yılında ortaokullara Türkçe öğretmeni yetiştirmek amacıyla açılan “Orta Muallim Mektebi”nde yalnızca Edebiyat Bölümü vardır. 1927 yılında okulun Ankara’ya taşınmasıyla Eğitim (Pedagoji) Bölümü kurulmuştur.

Eğitim bölümünün öğrenim süresi 1927-1931 yılları arasında 1.5 yıl, 1932-1966 yılları arsında 2 yıl ve 1967-1978 yılları arasında da 3 yıl olarak düzenlenmiştir. 1979 yılında öğrenim süresi 4 yıla çıkarılmıştır.

Bu uygulama öğretmen yetiştirme görevinin 20 Temmuz 1982 tarih ve 41 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile üniversitelere devredilmesine kadar devam etmiştir.

Gazi Yüksek Öğretmen Okulunun anılan kanun uyarınca Gazi Eğitim Fakültesi bünyesine alınmasıyla Eğitim Bölümü, Eğitim Bilimleri Bölümü olarak düzenlenmiştir.

Eğitim Bilimleri Bölümü, İlköğretim birinci ve ikinci kademe’ye (İlkokul ve Ortaokullara) “İlköğretim Müfettişi” yetiştirmek, Kurum ve Kuruluşların ihtiyacı olan eğitim programları ve öğretim uzmanlarını yetiştirmek ve her dereceli okullarda rehberlik ve psikolojik danışmanlık yapacak öğretmenleri yetiştirmek amacıyla kurulan;

1) Eğitim Yönetimciliği ve Deneticiliği Ana Bilim Dalı, 2) Eğitim Programları ve Öğretim Ana Bilim Dalı, 3) Rehberlik ve Psikolojik Danışmalık Ana Bilim Dalı

olmak üzere 3 ana bilim dalından oluşmaktadır. Daha sonra 1987-1988 eğitim-öğretim yılından itibaren Özel Eğitim Anabilim Dalı eklenerek bölümün anabilim dalı sayısı 4’e çıkmıştır.

Eğitim Bilimleri Bölümünün öğretim süresi 4 yılı olup, programlar 1982-1992 yılları arasında yıl esasına göre düzenlenmiştir. Dört yıllık öğrenim süresi içerisinde Eğitim Programı ve Öğretimi Anabilim Dalında 211 kredi/saat, Eğitim Yöneticiliği ve Deneticiliği Anabilim Dalına 219 kredi/saat, Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık Anabilim Dalında toplam 211 kredi/saat Özel Eğitim Öğretmenliği Anabilim Dalında toplam 208 kredi/saat ders görülmektedir. Ders kredilerin yıllara göre dağılımları aşağıda verilmiştir.

Tablo 1: Eğitim Bilimleri Bölümü Anabilim Dallarına Göre 1983-1992 Yılları Arasında Uygulanan Kredi Miktarları

S.No Anabilim Dalı 1.Y.Yıl 2.Y.Yıl 3.Y.Yıl 4.Y.Yıl Toplam

1 Eğitim Programları ve Öğretimi 54 56 55 46 211

2 Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık 54 56 56 45 211

3 Eğitim Yöneticiliği ve Deneticiliği 54 56 61 48 219

4 Özel Eğitim 52 54 60 42 208

Kaynak: (Gazi Eğitim Fakültesi, Ders Programı Kayıtları(1985-86))

Tabloda Eğitim Bilimleri Bölümünü oluşturan anabilim dalarının ders kredi ve saatlerinin önemli bir farklılık göstermediği bir bütünlük arz ettiği görülmektedir.

Ders programlarının içerik kategorilerine göre (Alan Bilgisi, Genel Kültür Bilgisi, Meslek Bilgisi) dağılımlarını incelemeye geçmeden önce içerik

kategorilerinin düzeni ve ağırlığının nasıl olması konusunda XI. Milli Eğitim Şurasında alınan kararlara bakmakta yarar vardır.

Buna göre Öğretmen yetiştirme programında içerik kategorilerinin düzenini inceleye bilmek için, öncelikle öğretmenlik mesleğini analiz etmek gerekir.

Öğretmen olacak bir kişi şu üç boyuta sahip olmalıdır. a) Öğretmenlik meslek bilgisi,

b) Alan bilgisi, c) Genel kültür.

Bu üç boyut, öğretmen yetiştirme programlarında yer alması gereken üç tür içerik kategorisi oluşturur.

Hangi kurum için öğretmen yetiştirme söz konusu olursa olsun her öğretmen adayı ortak ve zorunlu öğretmenlik meslek bilgisi dersleri alacaktır. Yine her öğretmen adayı yetiştireceği kurum, kademe ve tipine göre zorunlu ve seçmeli dersler ile (alanına özgü) Özel Öğretim Yöntemleri ve Uygulamaları derslerini de izleyerek mesleğinde derinleşecektir.

Her öğretmen adayı ortak bir genel kültüre sahip olmalıdır. Örneğin; Türkçe, Türk İnkılâp tarihi, Yabancı Dil gibi dersler ortak ve zorunlu genel kültür dersleri olup öğretmenlere genel bir perspektif kazandırmayı amaçlamaktadır.

Bunun yanında, öğretmen adayı, alanının gerektirdiği genel nitelikteki bilgileri de kazanmak zorundadır. Genel kültür dersleri arasında yer alacak bu nitelikteki derslerle, öğretmen adaylarına hem mesleklerinin hem de alanlarının gerektirdiği, genel kültür sağlanacaktır.

Yukarıda açıklanan genel modelde yer alan öğretmenlik meslek bilgisi, alan bilgisi ve genel kültür kategorileri, programlara değişik düzenleme ve ağırlıkta yerleştirilebilir. Buna göre önerilen modele en uygun düşen öğretmen yetiştirme

programlarında içerik kategorilerinin ağırlığı; Alan bilgisi %62,5, Öğretmenlik Meslek Bilgisi %25, Genel Kültür Bilgisi %12,5 düzeninde olmalıdır.

Eğitim Bilimleri Bölümü’nün 1983-1992 yılları ders programlarını içerik kategorileri açısından incelediğimizde aşağıdaki tablo ile karşılaşmaktayız:

Tablo 2: Eğitim Bilimleri Bölümü 1983-1992 Yılları Arası İçerik Kategorilerinin Dağılımı

ALAN

ALAN BİLGİSİ GENEL KÜLTÜR MESLEK BİLGİSİ ANABİLİM DALI

KREDİ % KREDİ % KREDİ %

Eğitim Programları ve Öğretimi 108 48 56 27 47 25

Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık 110 52 56 27 45 21

Eğitim Yöneticiliği ve Deneticiliği 107 49 55 25 57 26

Özel Eğitim 91 46 47 25 48 26

Tablo 2’de 1982-1992 yılları arasında her üç anabilim dalında da alan bilgisi derslerinin ağırlıkta olduğu görülmekte ise de, istenilen orandan (%62,5) düşük olduğu görülmektedir. Genel kültür bilgisi derslerinin ise istenilen orandan (%12,5) oldukça yüksek olduğu, meslek bilgisi derslerinin ise istenilen oranlarda (%25) olduğu görülmektedir. Bu da bize 1982-1992 yılları arasında Eğitim Bilimleri Bölümü’nde alan bilgisi derslerine yeterince ağırlık verilmediğini göstermektedir.

Bu bölümde öğrencilere; Teşkilat Psikolojisi, Yönetim Teorileri, Uyum Psikolojisi, Milli Eğitimde Mevzuat, Endüstri Psikolojisi, Programlı Öğrenme, İşletmecilik, Korunmaya Muhtaç Çocuklar ve Eğitimi, Uyumsuz Çocuklar ve Eğitimi, Meslek Seçme ve Yerleştirme, Alan Çalışması, Toplum Kalkınması, Osmanlıca Eğitim Metinleri I ve Osmanlıca Eğitim Metinleri II seçmeli dersler olarak okutulmaktadır.

Yükseköğretim Kurulu Öğrenci Seçme ve Yerleştirme Merkezince 1984-1992 yılları arasında Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Bölümü anabilim dallarına yerleştirilen öğrenci sayıları “Tablo 3”te verilmektedir (ÖSYM’in 1983 yılı kayıtları bulunamamıştır).

Tablo 3: Eğitim Bilimleri Bölümü’ne 1983-1992 Yılları Arası ÖSYM’nce Yerleştirilen Öğrenci Sayıları

ÖĞRENCİ SAYILARI YILLAR ANABİLİM DALI

1984 1985 1986 1987 1988 1989 1990 1991 1992 Toplam Eğitim Prog. ve Öğretimi 36 43 46 47 52 44 48 45 47 408 Reh ve Psik. Danışman 33 47 53 53 52 47 44 47 47 423 EğitYön. ve Deneticiliği 102 111 100 90 100 100 100 75 75 853 Özel Eğitim Öğretmen - - - 32 38 45 43 45 44 247 Kaynak: (ÖSYM Yayınları Ankara, 1984-1992)

Tablo 3 incelendiğinde Eğitim Programları ve Öğretimi ile Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık programlarında öğrenci sayılarının yükseldiği, Eğitim Yöneticiliği ve Deneticiliği programında ise giderek azalma gösterdiği hatta 102 öğrenciden 75 öğrenciye kadar indiği görülmektedir. 1987-1988 eğitim öğretim yılından itibaren Özel Eğitim Öğretmenliği programına öğrenci alınmaya başlanmıştır.

Eğitim Bilimleri Bölümünde 1983-1992 yılları arasında görev yapan akademik personel sayıları aşağıdaki tabloda verilmektedir.

Tablo 4: Eğitim Bilimleri Bölümü 1983-1992 Yılları Arası Öğretim Elemanı Sayıları

AKADEMİK PERSONEL YILLAR

Profesör Doçent Yrd.Doç. Öğr.Gör. Arş.Gör. Uzman Okutman Toplam

1983-1984 - - - - - - -

1984-1985 - 1 2 20 6 - - 29

1985-1986 - 1 2 22 7 1 - 33 1986-1987 - 1 2 22 7 1 - 33

1991-1992 6 4 8 18 1 - 37