4. BULGULAR VE YORUM
4.3. Durumluluk ve Süreklilik Kaygı Ölçeği Bulgu ve Yorumlarının
Durumluk kaygı bireyin içinde bulunduğu stresli (baskılı) durumdan dolayı hissettiği sübjektif (öznel) korkudur. Fizyolojik olarak da otonom (vücut) sinir sisteminde meydana gelen bir uyarılma sonucu terleme, sararma, kızarma ve titreme gibi fiziksel değişimler, bireyin gerilim ve huzursuzluk duygularının göstergeleridir. Stres yoğun olduğu zamanlarda durumluk kaygı seviyesinde yükselme, stres ortadan kakınca, düşme olur (Öner ve Lecompte, 1985:1)Psikolog Yılmazer’in de belirttiği gibi kaygı anlık değişim gösterir.
Sürekli kaygı bireyin kaygı yaşantısına olan yatkınlığıdır. Buna kişinin içinde bulunduğu durumları genellikle stresli olarak algılama ya da stresli olarak yorumlama eğilimi denebilir. Bu tür kaygı seviyesi yüksek olan bireylerin kolaylıkla incindikleri ve karamsarlığa büründükleri görülür. Bu bireyler durumluk kaygıyı da diğer bireylerden daha sık ve yoğun yaşarlar(Öner ve Lecomptle, 1985:2)
Durumluluk kaygı kinetik enerjiye, süreklilik kaygı ise potansiyel enerjiye benzetilebilir. Kinetik enerji gibi durumluk kaygıda belirli zaman kesiminde ortaya çıkan bir olay ya da reaksiyondur. Sürekli kaygı ise, potansiyel enerji gibi belirli reaksiyonu gösterme yatkınlığıdır. Kaygının oluşmasında etkin olan bu gizilgüce (potansiyele)sürekli kaygı denir. Sürekli kaygının seviyesi, bireyin ilerideki tehlikeli durumlarda yaşayacağı durumluk kaygı derecesinin şiddetinin ve sıklığını belirler. Buna göre, sürekli kaygı seviyesi yüksek olan bireyin, baskı altında, sürekli kaygısı düşük olanlardan daha çabuk ve daha sık olarak durumluk kaygı reaksiyonları göstereceği beklenir (Öner ve Lecomple, 1985:2).
İki kaygı türünün arasında orta derecede önemli bir korrelatif ilişki vardır (Öner ve Lecomptle, 1985: 15).Bu araştırmada da benzer bir ilişkiden bahsetmek doğru olacaktır. Durumluk ve süreklilik kaygı türünün her ikisinde görsel sanatlar uygulamasından sonra anlamlı azalma olmuştur. Uzman psikolog Yılmazer bu konuda Durumluk kaygının anlık değişebildiğini, psikolojide kaygının dengelenmesinin ana amaçlar içinde olduğunu ama sürekli kaygının dengelenmesinin de psikoterapi ve ilaç desteğinin gerekebileceğinden bahseder.
Araştırmada ön test süreklilik kaygı orta seviyedeyken son test de azalma olmakla beraber gene orta seviyede bir kaygı görülmektedir. Sürekli kaygıda ise;
Durumluk kaygıdaki değişimlerin sürekli kaygıya belli bir korelasyon dahilinde etki gösterdiği bilinmektedir. Psikolog Yılmazer’in de belirttiği gibi sürekli kaygının dengelenmesi için alternatif tedavilerin yanında psikoterapi ve bazen de ilaç destekleri gerekmektedir. Sürekli kaygı araştırmanın son test sonuçların da azalmakla beraber kaygı seviyesi orta seviyede kalmıştır.
5. SONUÇ VE ÖNERİLER
Bu bölümde, araştırma süreci sonunda ulaşılan sonuçların yanı sıra uygulamacılar ve araştırmacılar için önemli görülen bazı öneriler yer almaktadır.
5.1. Sonuç
Araştırmanın bulgularına dayalı olarak aşağıdaki sonuçlara ulaşıldı:
1. Alternatif tedavi yöntemleri içerisinde kullanılan görsel sanatlar terapisi, kemoterapi tedavisi alan kanser hastalarının durumluk kaygısı üzerinde anlamlı bir azalmaya neden olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Ayrıca uygulama sürecinde hastalardan alınan dönütlerden resim yaparken rahatladıkları, olumsuz düşüncelerden uzaklaştıkları ve kaygılarını unuttukları sonucuna ulaşıldı.
2. Alternatif tedavi yöntemleri içerisinde kullanılan görsel sanatlar terapisi, kemoterapi tedavisi alan kanser hastalarının sürekli kaygısının üzerinde istatiksel olarak anlamlı bir azalmaya neden olduğu sonucuna ulaşıldı.
3. Alternatif tedavi yöntemleri içerisinde kullanılan görsel sanatlar terapisi kemoterapi tedavisi alan kanser hastalarının durumluk kaygısındaki azalma oranının sürekli kaygıya göre daha fazla olduğuna ulaşıldı. Durumluk kaygının azalmasının sürekli kaygının azalmasında etkili olduğu sonucuna ulaşıldı. Durumluk kaygı ile sürekli kaygı arasında orta düzey önemli korrelatif ilişki olduğu sonucuna ulaşıldı.
5.2. Öneriler
Araştırmanın bulguları doğrultusunda uygulamaya ve ileri araştırmalara yönelik bir takım önerilerde bulunulabilir,
1.Kanser tanısı almış hastalar için daha uzun takip ve kontrollü görsel sanatlar terapisi uygulaması ve sürecin nicel araştırmayla birlikte nitel bir araştırma ile de desteklenmesi önerilir.
2.Kanser hastalarına görsel sanatlar terapisi farklı sanat dallarıyla birlikte uygulanarak hastalarda ne tür yapılara etkide bulunduğuna bakılabilir.
3.Kanser tanısı almış hastalara görsel sanatlar terapisi farklı yaş gruplarında denebilir.
4. Kanser tanısı almış hastalara görsel sanatlar terapisi farklı sosyo-ekonomik sınıflara ve farklı eğitim seviyesindeki kişiler üzerinde ne tür yapılara etkide bulunduğuna bakılabilir.
5. Kanser hastaları için faydalı bir süreç olduğundan hastanelerde görsel sanatlar terapisi çalışması desteklenmelidir. Bu araştırmada ortaya çıkan verilerden hareketle hastane ortamına yapılandırılmış atölyeler oluşturulabilir.
KAYNAKÇA
Alacacıoğlu, A.,Yavuzşen T.,Diriöz M.,Yeşil L.,Bayrı D., ve Yılmaz U.(2007) Kemoterapi Alan Kanser Hastalarında Anksiyete Düzeyinde Değişiklikler. Uluslararası Hematoloji-Onkoloji Dergisi sayı: 2 cilt:17, İzmir.
Akhan, U.L.(2012) Psikopatolojik Sanat ve psikiyatrik Tedavide Sanatın Kullanılışı Yükseköğretim ve Bilim Dergisi Sayı:2 Zonguldak.
Akmaz, G.M. ve Ceyhan, N.(2009). Fen Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü Öğrencilerinin Durumluk Sürekli Kaygı Düzeyleri ve Kaygı Nedenleri. Gaziosmanpaşa
Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Araştırmaları Dergisi, Tokat.
Aydın, B.(2012). Tıbbi sanat terapisi. psikiyatride güncel yaklaşımlar-Current Approaches in Psychiatry 4(1) http://www.cappsy.org/archives/vol4/no1/a_cap_04_05.html
Erişim: 25.12.2012
Aykut, A.(2006) “Günümüzde görsel sanatlar eğitiminde kullanılan yöntemler”. Kayseri Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi Sayı: 21 (33–42 s.).Kayseri.
Bar-Sela, G., Atid L., Danos S., Gabay N., and Epelbaum R. (2007) Art therapy improved depression and influenced fatigue levels in cancer patients on chemotherapy. Psychooncology John Wiley & Sons, Ltd.U.S.A.
Büyüköztürk, Ş., Çakmak K. E., Akgün, Ö.E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2011). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi.
Budak, S.(2006) İngilizce Türkçe Psikoloji Sözlüğü B i l i m v e S a n a t Y a y ı n l a r ı A n k a r a
Buyurgan, S. ve Buyurgan U.(2007)Sanat Eğitimi ve Öğretimi(2.baskı)Pegem A yayıncılık Anakara
Borgmann, E.(2002) Art therapy with three women diagnosed with cancer. The Arts in Psychotherapy 29 (2002) 245–251 Wheatridge, USA.
Catherine, G.K.,Shirley C.,and Clarann W.(2012) “ Use Of Creative Arts As A Complementary Therapy By Rural Women Coping With Chronic İllness” Journal of Holistic Nursing American Holistic Nurses AssociationVolume 30 Number 1 48-54 U.S.A.
Cohen, L.,Manion L.,and Morrison K.(2000) Reasearch methods in education 5.edition Simultaneously published in the USA and Canada by RoutledgeFalmer New York
Coşkun, B.(2012)Kültürel ve Sanatsal Eğitimler. Özürlüler Yerel Hizmet Rehberi İSÖM Modeli İstanbul Büyükşehir Belediyesi Basımevi, İstanbul
Coşkun, Y., Akkaş G.(2009) Engelli Çocuğu Olan Annelerin Sürekli Kaygı Düzeyleri İle Sosyal Destek Algıları Arasındaki İlişki Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi (KEFAD) Cilt 10, Sayı 1.Kırşehir.
Çapar, G.S.(2010) Kemoterapi Gören Kanserli Hastalarda Ağrı ile Anksiyete ve Depresyon Arasındaki ilişkinin Değerlendirilmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi Trakya Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Hemşirelik Ana Bilim Dalı Yüksek Lisans Programı, Edirne.
Çelik, M.A.(2012)Resim Eğitimi. Özürlüler Yerel Hizmet Rehberi İSÖM Modeli İstanbul Büyükşehir Belediyesi Basımevi, İstanbul
Demirel, U.(2012) Diyaliz Hastalarının Tıbbi Tedavi Süreçlerine Ek Olarak Gerçekleştirilen Görsel Sanatlar Çalışmalarına İlişkin Bir Araştırma. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Güzel Sanatlar Ana Bilim Dalı Resim-İş Öğretmenliği Bilim Dalı, Ankara
Eracar, N.(2006) Otistik ve diğer farklı gelişenlerin eğitim ve tedavisinde sanatla çalışma. Sapiens dergisinde (Kış 2006, yıl:2 sayı:8) İstanbul
Eracar, N (2013) Sözden Öte Sanat Terapi ve Yaratıcılık(1.Baskı) İstanbul: 3P Yayıncılık
Eren, N .(4-7 Ekim 2012 ) Sanatın rehabilitasyon amaçlı kullanımı II. Uluslararası VI. Ulusal Psikiyatri Hemşireliği Kongresinde sunuldu. Erzurum
Erinç,S.M.(2004) Kültür sanat sanat kültür (2.baskı) Ütopya yayınevi. Ankara
Geue, K., Goetze H. ,Buttstaedt M. , Kleinert E., RichterD., and Singer S.(2010) An overview of art therapy interventions for cancer patients and the results of research University of Leipzig, Department of Medical Psychology and Medical Sociology, Philipp-Rosenthal-Str. 55, 04103 Complementary Therapies in Medicine (2010) 18, 160—170 Leipzig, Germany
Geue, K.,Richter R.,Buttstadt M.,Brahler E.,and Singer S.(2013) European Journal of Cancer Care 22,345-352 Blackwell Publishing Ltd Leipzig, Germany
Goetze, H., Geue K., Buttstaedt M., Singer S., Schwarz R. (2007) Art therapy for cancer patients in outpatient care. Psychological distress and coping of theparticipants. Forschende Komplementarmedizin 16, Germany
Gunter, M .(2000) Art therapy as an intervention to stabilize thedefenses of children undergoing bone marrow transplantation. The Arts in Psychotherapy, 27(1), 3–14. Elsevier Science Ltd Printed in the USA.
Güleç, G ve Büyükkınacı, A. (2011) Kanser ve Psikiyatrik Bozukluklar Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar 3(2):343-367 Kütahya
Güney, M.(2011). Psikiyatri ve Sanat (2. Basım). Ankara: Öz Baran Ofset Matbaacılık San.
Favara-Scacco, D., Smirne, G., Schiliro, G., and Di Cataldo, A. (2001). Art therapy as support for children with leukemia during painful procedures. Medical Pediatric Oncology, 36(4), 478–480. doi: 10.1002/mpo.1112
Işıker, B.G., ve Fırıncı M.(2008) Terapide psikodrama ve resmin kullanılmasının savunma tarzları ve Sosya ilişkiler ağı üzerine etkileri.Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim dergisi sayı:23 İzmir
Italia, S., Favara-Scacco, C., Di Cataldo, A., and Russo, G. (2008).Evaluation and art therapy treatment of the burnout syndrome in oncology units. Psycho-oncology, 17(7), 676– 680. John Wiley & Sons, Ltd. U.S.A
Kanser Daire Başkanlığı: Kemoterapi (2013,23 Aralık) Erişim :http://www.kanser.gov.tr/kanser/kanser-tedavisi/37-kemoterapi.html
Kar, Ö. (2011) Heykel ve Sanat Terapisi Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi Mersin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Mersin.
Karasar, N. (2000). Bilimsel Araştırma Yöntemi-Kavramlar, İlkeler, Teknikler-. 10.Baskı. Nobel Yayınevi. Ankara.
Karayağmurlar, B. ve Tan C.A.(2003)Sanat Yoluyla Eğitim Kuramının Eğitim Üzerindeki Etkileri. Atatürk Üniversitesi Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi, sayı:8 Erzurum
Kaya, D., Batmaz M.(4-7 Ekim 2012) Transrektal Ultrasonografi Eşliğinde Prostat Biyopsisi Yapılan Hastalarda İşlem Öncesi Bilgilendirmenin Ağrı Ve Anksiyete Düzeyleri Üzerine Etkisi II. Uluslararası VI. Ulusal Psikiyatri Hemşireliği Kongresi Atatürk Üniversitesi Kültür ve Gösteri Merkezi Erzurum Kongrede sunuldu. Erzurum.
Keser, K.İ.,Eren N.(2012) Çocukların Çizdiği Resimler, Onların Aynasıdır II. Uluslararası VI. Ulusal Psikiyatri Hemşireliği Kongresinde sunuldu. Erzurum
Kırışoğlu, O. T. (1991). Sanatta Eğitim Görmek-Anlamak-Yaratmak. Ankara: Demircioğlu Mat- basımevi
Kırışoğlu, Olcay. (2005). Sanatta Eğitim. 3. Baskı, Ankara: Pegem A Yayıncılık
Köçkar, Ç.,Gürol A.(2013) Kanserli Çocukların Anksiyete, Agresyon ve Benlik Saygısının Resim Yoluyla Analizi F.N. Hem. Dergisi Cilt 21 - Sayı 1 Nobel Matbaacılık, İstanbul.
Kutlu, A.(2012) Stres ve Anksiyetenin bilinmeyen yüzü http://bilheal.bilkent.edu.tr/aykonu/ay2012/anxiete/anxiete.htm Erişim 20 Aralık.2013
Lafçı, D. (2009). Müziğin kanser hastalarının uyku kalitesi üzerine etkisi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Çukurova Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Adana.
Malchiodi ,C.A,(2003) Using Art Therapy With Medical Support Groups Malchiodi C.A(eds) Handbook of Art Therapy Guilford Press a Division of Guilford Publication Inc. New York /The United States of America.
Malchiodi, C.A. (2007). The art therapy sourcebook. New York: McGraw-Hill Companies
Miyanyedi, K.(2009) Çocuk İhmalinin Belirlenmesi Ve Tedaviye Katkısında Görsel Sanatlar Eğitiminin Rolü. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Güzel Sanatlar Eğitimi Bölümü Resim-İş Eğitimi Anabilim Dalı, Ankara
Monti, A. D., Peterson C., Kunkel S. J. E., Hauck W. W., Pequignot E., Rhodes L. ve Brainard, G. C. (2006). Randomized,controlled mindfulness based art therapy (MBAT) for women wıth cancer. Psycho-Oncology, 15 , 363-373
Moreno J.J.(2001) İçimizdeki Müziği Eylemek (Müzik Terapisi ve Psikodrama) çev.(Doğaner İ.) Atadost Matbaacılık ,İzmir
Nainis, N.,Paice J.A.,Ratner J.,Wirth J.H.,Lai J.,Shott S.(2006) “ relieving symptoms in cancer:ınnovative use of art therapy” Journal of Pain and Symptom Management Vol. 31 No. 2 (162-169)
Naumburg, M.(1955) Art as Symbolic Speech. The Journal of Aesthetics and Art Criticism, Vol. 13, No. 4 (Jun., 1955), 450 Published by: Wiley on behalf of The American Society for AestheticsStable http://www.jstor.org/stable/426931 .Erişim: 28/11/2013
Ntv-msnbc Kültür Sanat: Çığlık Gün Işığıyla Buluştu (2004, 8 Nisan) Web: http://arsiv.ntvmsnbc.com/news/264865.asp Erişim: 22 Aralık 2013’de alınmıştır.
Orak, O.S., Uncu A., Kılınçaslan B.,ve Sağır Z.(4-7 Ekim 2012) Ameliyat Öncesi Dönemde Hastalarının Anksiyete Düzeylerinin ve Anksiyete Düzeylerine Etki Eden Faktörlerin Belirlenmesi II. Uluslararası VI. Ulusal Psikiyatri Hemşireliği Kongresi Atatürk Üniversitesi Kültür ve Gösteri Merkezi Erzurum Kongrede sunuldu
Öner, N.,Le Compte A.(1985) Durumluluk-süreklilik kaygı envanteri el kitabı(2.Baskı) İstanbul Boğaziçi matbaası,İstanbul
Öner, N.(2006) Türkiye'de Kullanılan Psikolojik Testler (2.baskı ) İstanbul Boğaziçi matbaası, İstanbul.
Özçelik, H.ve Fadıloğlu Ç. (2009). Kanser hastalarının tamamlayıcı ve alternatif kullanım nedenleri. Türk Onkoloji Dergisi, 24 (1): 48-52 Kare yayıncılık,İstanbul.
Özer, Ş. Ve Kaya B. (2009) Kanser Ve Ruhsal Bozukluklar Türkiye Psı kı yatrı Derneğı Bülteni |Cilt 12, Sayı 1 Miki Matbaacılık Ltd. Şti. Ankara
Özgüven, E. İ.(1994). Psikolojik Testler. Pdrem Yayınları Ankara Özgüven, E.İ.(2011) Psikolojik testler Pdrem Yayınları Ankara
Özsoy, V. (2003). Görsel Sanatlar Eğitimi. Resim-İş Eğitiminin Tarihsel ve Düşünsel Temelleri. Ankara: Gündüz Eğitim ve Yayıncılık.
Özsoy, V.(2005) İlköğretim Sanat Eğitimi Kuramları ve Yöntemleri. Ankara: Görsed Yayınları.
Pratt,R.R. (2004) Art,Dance,and Music therapy.Physical Medicine and Rehabilitation Clinics of Nort America(15)827-841U.S.A
Puig, A., Min Lee, S., Goodwin, L., and Sherrard, P. (2006). The efficacy of creative arts therapies to enhance emotional expression, spirituality, and psychological well-being of newly diagnosed Stage I and Stage II breast cancer patients: A preliminary study. The Arts in Psychotherapy, 33(3), 218–228.U.S.A.
Read, H.(1981) Sanat ve Toplum.Çev Selçuk Mülayim Umran yayınları Ankara
Rubin, J.A.(2012) Introduction to Art Therapy Routledge Taylor & Francis Group New York, U.S.A
San,İ.(2008) Sanat ve Eğitim.(4.Baskı)Ütopya yayınları.Ankara
Sanat Psikoterapileri Derneği:Kuruluş Duyrumuz( 2012,1 Ekim) Web: http://www.sanatpsikoterapileridernegi.org/kurulu351-duyurumuz.html Erişim 27 Aralık 2013’de alınmıştır.
Salderay, B.(2008) Türkiye’deki Zihin Engelliler İş Okullarında Görsel Sanatlar Dersinin Öğrencilerin Beceri, Davranış ve Meslek Edinimindeki Katkısına Yönelik Öğretmen Görüşleri yayınlanmamış doktora tezi Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Güzel Sanatlar Eğitimi Anabilim Dalı, Ankara.
Salderay, B.(2010) Görsel sanatlar ve tedavi Gazi Üniverisitesi Sanat ve Tasarım Dergisi Aralık (6),133-145 Alp ofset Matbaacılık Ltd.Şti. Ankara
Shapiro, S.L, Bootzin R.R, Figueredo A.J., Lopez A.M., and Schwartz G.E(2003) The efficacy of mindfulness-based stress reduction in the treatment of sleep disturbance in women with breast cancer An exploratory study Department of Psychology, University of Arizona, Tucson, az 85721, USAUniversity of Arizona Cancer Center, Tucson, USA Journal of Psychosomatic Research 54 (2003) 85– 91
Slayton, S.C.,D’Archer J.,and Kaplan F.,(2010) “Outcome studies on the efficacy of art therapy: a review of findings”Art therapy : Journal of the American Art Therapy Association 27(3) 108-118 U.S.A
Stuckey, H.L.,and Nobel J.(2010) The Connection Between Art, Healing, and Public Health:A Review of Current Literature. American Journal of Public Health, Vol 100, Framing Health Matters, United States of America, February, 2010: 254-263.
Şen, S. Ü. SBED (2005). Sanat eğitiminde bilimsel araştırma yöntemlerinin kullanılması. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, cilt: 5
sayı:1 Erzurum
Şişman, N.(2010,31 Ocak) Psikolojide Tedavi Yöntemleri.Psikoloji Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Makaleleri Kütüphanesi http://www.tavsiyeediyorum.com/makale_4376.htm Erişim 20 Aralık 2013
Toprak, N., Gürkan A., Yıldırım S. (4-7 ekim2012) Meme Kanserli Hastaların Anksiyete Düzeyleri İle Yaşam Kaliteleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi II. Uluslararası VI. Ulusal psikiyatri hemşireliği kongresi Atatürk Üniversitesi kültür ve gösteri merkezi Erzurum kongrede sunuldu
Türk Dil Kurumu(1994).Okul Sözlüğü. Ankara TDK
Tucel, Z.(2009) “Hastane İlköğretim Okullarındaki Görsel Sanatlar Eğitiminin Niteliği Konusunda Durum İncelemesi (Ankara İli Örneği)”Yayınlanmamış Yüksek Lisans tezi. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Güzel Sanatlar Eğitimi Bölümü Resim-İş Eğitimi Anabilim Dalı. Ankara
Uçan, A. (1996). İnsan ve Müzik- İnsan ve Sanat Eğitimi. Ankara: Müzik Ansiklopedisi Yayınları, http://www.aktuelpsikoloji.com/haber.php?haber_id=8312Doç. Dr. Hasan Selçuk / (YDÜ Öğretim Üyesi) 30 Haziran 2011 erişim tarihi 12.Ekim 2011
Uçan, A. (2002, 08- 10 Mayıs ). Türkiye’de Çağdaş Sanat Eğitiminde Öğretmen Yetiştirme Süreci ve Başlıca Yapılanmalar. 1. Sanat Eğitimi Sempozyumunda sunuldu. Gazi
Üniversitesi, Ankara
Wood, M.J.M.,Molassiostis A.,and Payne S.(2011) What research evidence is there for the use of art therapy in the management of symptoms in adults with cancer? A systematic
review Psycho-Oncology 20: 135–145 (2011) Published online 24 March 2010 in Wiley Online Library (wileyonlinelibrary.com). DOI: 10.1002/pon.1722
Vick, R.M.(2003) A Brief History of Art Therapy. Malchiodi C.A(eds) Handbook of Art Therapy Guilford Press a Division of Guilford Publication Inc. New York /The United States of America.
Yeniçeri, N.,Mevsim V.,Özçakar N.Güldal D.,Özan S.Başak O(2007) Tıp Eğitimi Son Sınıf Öğrencilerinin Gelecek Meslek Yaşamları İle İlgili Yaşadıkları Anksiyete İle Sürekli Anksiyetelerinin Karşılaştırılması.Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi Cilt 21, Sayı 1, (Ocak) İzmir.
Yeter, K.(2006) Kemoterapi Alan Hastalara Verilen Eğitimin Yaşam Kalitesi Üzerine Etkisi Yayınlamamış yüksek lisans tezi Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir
Yıldırım, S.,Gürkan A.(2007) Müziğin, kemoterapi yan etkilerine ve kaygı düzeyine etkisi Anadolu Psikiyatri Dergisi 2007;sayı: 8 Sivas
Yılmazer, M.(2006) “İleri Evre Kanser Hastalarında Bilgilendirme Odaklı Ağrı ve Depresyon Değerlendirmesi.” Yayınlanmamış yüksek lisans tezi Ankara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Ensititüsü, Ankara
EKLER
STAI FORM TX – I (DURUMLUK KAYGI ÖLÇEĞİ)
İsim:... Cinsiyet:...
Yaş:... Meslek:... Tarih:.../.../...
YÖNERGE:Aşağıda kişilerin kendilerine ait duygularını anlatmada kullandıkları bir takım ifadeler verilmiştir. Her ifadeyi okuyun, sonra da o anda nasıl hissettiğinizi ifadelerin şağ tarafındaki parantezlerden uygun olanını işaretlemek suretiyle belirtin. Doğru ya da yanlış cevap yoktur. Herhangi bir ifadenin üzerinde fazla zaman sarf etmeksizin anında nasıl hissettiğinizi gösteren cevabı işaretleyin.
HİÇ
BİRAZ ÇOK TAMAMİYLE
1. Şu anda sakinim (1) (2) (3) (4)
2. Kendimi emniyette hissediyorum (1) (2) (3) (4) 3 Su anda sinirlerim gergin (1) (2) (3) (4) 4 Pişmanlık duygusu içindeyim (1) (2) (3) (4) 5. Şu anda huzur içindeyim (1) (2) (3) (4) 6 Şu anda hiç keyfim yok (1) (2) (3) (4) 7 Başıma geleceklerden endişe ediyorum (1) (2) (3) (4) 8. Kendimi dinlenmiş hissediyorum (1) (2) (3) (4)
9 Şu anda kaygılıyım (1) (2) (3) (4)
10. Kendimi rahat hissediyorum (1) (2) (3) (4) 11. Kendime güvenim var (1) (2) (3) (4) 12 Şu anda asabım bozuk (1) (2) (3) (4)
13 Çok sinirliyim (1) (2) (3) (4)
14 Sinirlerimin çok gergin olduğunu hissediyorum (1) (2) (3) (4) 15. Kendimi rahatlamış hissediyorum (1) (2) (3) (4) 16. Şu anda halimden memnunum (1) (2) (3) (4)
17 Şu anda endişeliyim (1) (2) (3) (4)
18 Heyecandan kendimi şaşkına dönmüş hissediyorum (1) (2) (3) (4) 19. Şu anda sevinçliyim (1) (2) (3) (4) 20. Şu anda keyfim yerinde. (1) (2) (3) (4)
STAI FORM TX – 2 (SÜREKLİ KAYGI ÖLÇEĞİ)
İsim:... Cinsiyet:...
Yaş:... Meslek:... Tarih:.../.../...
YÖNERGE:Aşağıda kişilerin kendilerine ait duygularını anlatmada kullandıkları bir takım ifadeler verilmiştir. Her ifadeyi okuyun, sonra da o anda nasıl hissettiğinizi ifadelerin sağ tarafındaki parantezlerden uygun olanını işaretlemek suretiyle belirtin. Doğru ya da yanlış cevap yoktur. Herhangi bir ifadenin üzerinde fazla zaman sarfetmeksizin anında nasıl hissettiğinizi gösteren cevabı işaretleyin.
Hemen Hemen Hiçbir Zaman Bazen Çok Zaman Hemen Her Zaman
21. Genellikle keyfim yerindedir (1) (2) (3) (4)
22 Genellikle çabuk yorulurum (1) (2) (3) (4)
23 Genellikle kolay ağlarım (1) (2) (3) (4)
24 Başkaları kadar mutlu olmak isterim (1) (2) (3) (4) 25 Çabuk karar veremediğim için fırsatları kaçırırım (1) (2) (3) (4) 26. Kendimi dinlenmiş hissediyorum (1) (2) (3) (4) 27. Genellikle sakin, kendine hakim ve soğukkanlıyım (1) (2) (3) (4) 28 Güçlüklerin yenemeyeceğim kadar biriktiğini
hissederim
(1) (2) (3) (4)
29 Önemsiz şeyler hakkında endişelenirim (1) (2) (3) (4)
30. Genellikle mutluyum (1) (2) (3) (4)
31 Herşeyi ciddiye alır ve endişelenirim (1) (2) (3) (4) 32 Genellikle kendime güvenim yoktur (1) (2) (3) (4) 33. Genellikle kendimi emniyette hissederim (1) (2) (3) (4) 34 Sıkıntılı ve güç durumlarla karşılaşmaktan kaçınırım (1) (2) (3) (4) 35 Genellikle kendimi hüzünlü hissederim (1) (2) (3) (4) 36. Genellikle hayatımdan memnunum (1) (2) (3) (4) 37 Olur olmaz düşünceler beni rahatsız eder (1) (2) (3) (4) 38 Hayal kırıklıklarını öylesine ciddiye alırım ki hiç
unutamam
(1) (2) (3) (4)
39. Aklı başında ve kararlı bir insanım (1) (2) (3) (4) 40 Son zamanlarda kafama takılan konular beni tedirgin
ediyor