Dikey Geçiş Sınavı (DGS) Sisteminin İlahiyat Önlisans Mezunlarına veya

2.7.2.1 2003 Yılı ve Sonraki Yıllarda Yapılan Dikey Geçiş Sınavı (DGS) Sisteminin İlahiyat Önlisans Mezunlarına veya Din Görevlisi Adaylarına Etkileri

2003 yılı DGS kılavuzunu incelediğimizde ilahiyat önlisans bölümünü bitirmiş bir öğrenci için DGS sonucuna göre toplam 18 ilahiyat fakültesinden toplam

140 26 adet kontenjan ayrılmıştır. Zaten kısıtlı olan tercih imkânlarının İlahiyat önlisans mezunları için iyice azaldığı görülmektedir.238

2009 DGS kılavuzuna göre İlahiyat Önlisans bölümünü bitiren bir öğrenci için ilahiyat fakültelerinde 132 adet normal öğretim İlahiyat kontenjanı, 13 adet ikinci öğretim ilahiyat kontenjanı ayrılmış olduğu görülmektedir.239

2009 yılında yapılan DGS (Dikey Geçiş Sınavı)’de, ilahiyat önlisansı bitiren bir öğrenci Türkiye genelindeki lisans bölümlerinin tamamından sadece “İlahiyat Fakültesi’’ni tercih edebiliyordu.240

Bu uygulama 2009 ve öncesindeki yıllarda din ve ilahiyat alanına yönelmiş olan çoğunluğu din görevlisi veya din görevlisi adayı olan kesime pek çok sıkıntılar yaşatmış, kamuoyunda tartışılmış ve halen de tartışılmaya devam edilmektedir. Bu durum birkaç yıldan bu yana YÖK tarafından farklı bir bakış açısıyla değerlendirilerek, haksızlık meydana getiren hususlar zamanla değiştirilmeye başlanmıştır.

2010 DGS kılavuzunu incelediğimizde, ilahiyat önlisans mezunu olan bir aday için artık umut dolu ve daha önü açık bir yıl başladı diyebiliriz. İlahiyat Önlisansı bitiren bir öğrenci bundan böyle İlahiyat Fakültesi, Arapça Öğretmenliği, Arap Dili ve Edebiyatı bölümlerini tercih edebilecek ve daha önceki yıllarda karşılaştığı; “sadece ilahiyat alanını seçebilirsin yoksa alan dışı tercih etmiş kabul edilirsin” çıkmazından da kurtulmuş oluyordu. Böylece kendi alanına uygun bölüm tercih etmiş kabul edilecek ve DGS puanı hesaplanırken, puan kaybına uğramayacaktır.241

2010 yılı DGS’ de dikkatimi çeken –bizim kanaatimize göre- en önemli gelişme; İlahiyat önlisansı bitiren bir adayın Arapça Öğretmenliği, Arap Dili ve Edebiyatı, İlahiyat Fakültesi ve İlköğretim DİKAB Öğretmenliği bölümlerini DGS’

238_{http://www.osym.gov.tr/Genel/dg.ashx?DIL=1&BELGEANAH=18160&DOSYAISIM=TABLO1.}

pdf (26.06.2010), Tablo 1, ss. 1–17 (Bununla ilgili olarak ayrıca 2003 DGS Kılavuzuna bkz.)

239_{2009 DGS Kılavuzu, ÖSYM, Ankara 2009, Tablo 1, ss. 10–49} 240 _{2009 DGS Kılavuzu, ÖSYM, Ankara 2009, Tablo 3, s. 184}

141 sonucuna göre tercih etme imkânının verilmiş olmasıdır. Bu uygulama yıllardan bu yana yapılan alan dışı tutma uygulamasının yanlış olduğunu, en azından tartışıldığını, tartışılır olduğunu gösteren açık bir delildir. İlahiyat önlisans mezunları için DGS’ de getirilen tercih kolaylıklarının, ÖSS’de de uygulanmasının, yapılacak tercihlerde “Arapça” öğrenimi görmüş olan İHL mezunları için “Arapça Öğretmenliği” ve “Arap Dili ve Edebiyatı” alanlarını tercih etmeleri durumunda ek puan verilmesinin yerinde olacağını düşünmekteyiz.

2010 DGS kılavuzuna göre, ilahiyat önlisans bölümünü bitiren öğrenciler için Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi İlahiyat Lisans Tamamlama (İLİTAM) Programı’nda yurt içi öğrencileri için 700 adet, yurt dışı öğrencileri için 50 adet kontenjan ayrılmıştır.242

2005 yılında ilk defa 500 öğrenciyle Ankara Üniversitesi’nde başlayan ve 2009 yılında Sakarya Üniversitesi’nde ve 2010 yılında da 5 adet üniversiteye açılan İLİTAM bölümleriyle toplam öğrenci kontenjanı 2010 yılı için 2.750’ye çıkarılmıştır. 2005 ve 2010 yılları arasındaki DGS Kılavuzlarını inceleyerek hazırladığım İLİTAM kontenjanlarını, okullara ve yıllara göre gösteren tabloyu inceleyelim:

142 (Tablo 43) 2005–2010 Üniversitelerin İF’lere Verilen (İLİTAM)

Kontenjanları Tablosu Yıllar İLİTAM (İlahiyat Lisans Tamamlama) Programının Bulunduğu Üniversite 2005 (*1) 2006 (*2) 2007 (*3) 2008 (*4) 2009 (*5) 2010 (*6) 2005–2010 Yılları Arası Üniversitenin Aldığı Toplam İLİTAM Kontenjanı Ankara Üni. İLİTAM

(Yurt İçi + Yurt Dışı Kontenjanı) 500 500 700 + 50 700 + 50 700 + 50 700 + 50 3800 + 200 Sakarya Üni. İ. F. Lisans Tamamlama (Uzaktan Eğitim) 500 500 1000

Atatürk Üni. İlitam 500 500

İnönü Üni. Darende İ. F. Lisans Tamaml.

(Uzaktan Eğitim)

500 500

İstanbul Üni. İ. Fak. Lisans Tamaml.

(Uzaktan Eğitim)

500 500

Yıllara Göre GENEL TOPLAM

500 500 750 750 1250 2750 2005–2010 Yılları arasında Üniversitelere Verilen İLİTAM

Kontenjanının GENEL TOPLAMI

6500

Kaynak: Bu tablodaki veriler sırasıyla; (*1) sütunundaki veriler 2005 DGS Kılavuzu s. 106, (*2) sütunundaki veriler 2006 DGS Kılavuzu, s. 111, (*3) sütunundaki veriler 2007 DGS Kılavuzu, s. 134, (*4) sütunundaki veriler 2008 DGS Kılavuzu, s. 156, (*5) sütunundaki veriler 2009 DGS Kılavuzu, s. 14 bilgileri doğrultusunda hazırlanmıştır.

143 2.7.2.2 Ankara Üniversitesi ve Sakarya Üniversitesi İlahiyat Fakültesi İlahiyat Lisans Tamamlama (İLİTAM) Programları

Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi İlahiyat Lisans Tamamlama (İLİTAM) Programı kısaca aşağıdaki tarif edildiği gibi yürütülmektedir.

Programa kayıt yaptıracak öğrenciler Bakanlar Kurulunca belirlenen miktarda Cari Hizmet Maliyetine Öğrenci Katkısı (harç) 2009–2010 Öğretim Yılında öğrencilerden alınacak miktar 80 TL’dir. Öğretim gideri ücreti ise yeni kayıt yaptıracak yurtiçi öğrenciler için 1.614, yurtdışı öğrenciler için 1.856; ikinci sınıfta yurtiçi öğrenciler için 1.446, yurtdışı öğrenciler için 1.662 TL’dir. Öğretim gideri ücreti birinci sınıfta sınıf tekrarı yapan yurtiçi öğrenciler için 800, yurtdışı öğrenciler için 928; mezun olabilmek için tek dersi kalanlar dışında, ikinci sınıfta sınıf tekrarı yapan yurtiçi öğrenciler için 720, yurtdışı öğrenciler için 830; mezun olabilmek için tek dersi kalan tüm öğrenciler için ise 250 TL’dir. Öğrenciler Cari Hizmet Maliyetine Öğrenci Katkısı (harç) ve Öğretim gideri ücretlerini kılavuzda belirtilen dönemlerde iki eşit taksit halinde ödeme imkânı verilmiştir.243

Ankara Üniversitesi İLİTAM bölümünde şu dersler okutulmaktadır. Program iki yıla yayılmış, toplam 15 ders içermektedir. Dersler; Felsefe, İslam Bilimlerinde Yöntem, Fıkıh, İslam Tarihi ve Medeniyeti, Din Bilimleri 1, Sistematik Kelam, Türk Dili, Din ve Ahlak Felsefesi, Kur'an ve Hadis İlimleri, Din Bilimleri 2, İslam Düşünce Ekolleri Tarihi, Türk Dili ve Edebiyatı Tarihi, Arapça Çağdaş Dini Metinler ve Atatürk İlkeleri ve İnkılâp Tarihi'dir.244

Sakarya Üniversitesi İLİTAM Programında ise okutulan dersler ise şu şekildedir: Kur’an Okuma ve Tecvid I, Kur’an Okuma ve Tecvid II, Tefsir Usulü Hadis Usulü, Hadis Tarihi, Tefsir Tarihi, İslam Tarihi III, Kelam I, İlkçağ Felsefesi Tarihi, İslam Felsefesi Tarihi, Din Psikolojisi, Din Eğitimi I, Mantık, Arapça V, Arapça VI, İslam Hukuk Usulü I, İslam Hukuk Usulü II, İslam Mezhepleri Tarihi I, Türk İslam Edebiyatı, Hadis, Tefsir, Din Eğitimi II, Kelam II, Yeniçağ Felsefesi, Tasavvuf I, Din Felsefesi I, İslam Hukuku I, İslam Mezhepleri Tarihi II, Din

243 _{http://ilitam.ankara.edu.tr/home/ucret.aspx (17.06.2010)} 244 _{http://ilitam.ankara.edu.tr/home/dersler.aspx (17.06.2010), s. 1}

144 Sosyolojisi, Dini Danışma ve Rehberlik, Dinler Tarihi II, İslam Ahlak Felsefesi, Kuran Tercüme Teknikleri, Tasavvuf II, İslam Hukuku II, Din Felsefesi II.245

Görüldüğü gibi, aynı eğitimi verdiği kabul edilen ve sonucunda aynı denklikte diploma veren iki üniversitenin bölümleri arasındaki ders isimleri ve içeriklerinin farklılığı da aslında eğitim sisteminde dengeli olmayan uygulama ve yapıların bulunduğunu göstermektedir. Derslerin isimlerinin ve içeriklerinin farklılıkları yanında Ankara Üniversitesi İLİTAM’ da toplam 15 ders mevcutken, Sakarya Üniversitesi İLİTAM’ da toplam 32 ders bulunmaktadır. Burada şu soruyu sormadan geçemeyeceğim; “Acaba Ankara Üniversitesi İLİTAM’ da 15 ders gören bir öğrenci, Sakarya Üniversitesi İLİTAM’ da 32 ders gören öğrenci ile aynı denklikte mi eğitilmiş olacaktır?” 32 tane derse ve 32 tane değişik üniversite hocasının vereceği bilgi ve tecrübeye birebir muhatap olan bir öğrencinin daha fazla çalışmak zorunda olduğu ve daha fazla kitabi ve tecrübî bilgiye sahip olacağı büyük bir olasılıktır. Bu hususta da bir dengenin oluşturulması gerekmektedir. YÖK tarafından kontenjanları arttırılan ve yaygınlaştırılmaya çalışılan İLİTAM, din eğitimi ve ilahiyat eğitimi alamamış önlisans mezunu adaylar için bir umut olmuştur. Bu uygulama hangi üniversite veya hangi dersler adı altında olursa olsun, din görevlisi olmak isteyen veya sadece din eğitimi almak isteyen kişilere kolaylıklar sağlamaktadır.

2.7.3 Kamu Personeli Seçme Sınavı (KPSS)’nin Din Görevlilerinin İstihdamına