Diğer Çalışmalar

Vergi yapısının ekonomik büyüme üzerine etkilerini incelerken gelir-nötr yaklaşımı benimsemediği gibi havuzlanmış ortalama grup tahmin edicisini de kullanmayan çalışmalar bulunmaktadır. Bu çalışmalardan örnekler aşağıda yer alan Tablo 13’te gösterilmektedir. Bu bölümdeki çalışmaları önceki bölümdeki çalışmalardan ayıran ortak noktalardan biri burada ele alınan çalışmalarda kısa ve uzun dönemli etkileri ayırmayı mümkün kılan hata düzeltme süreci yerine vergiler ile ekonomik büyüme arasındaki uzun dönemli ilişkiye odaklanılmasıdır. Bununla birlikte vergi gelirleri ile kamu harcamalarının büyüme eşitliğine birlikte dâhil edildiği bir bütçe kısıtı yaklaşımı benimsenmektedir.

Bu çerçevede vergi yapısı ve kamu harcamalarının uzun dönem büyüme oranına etkilerine ilişkin içsel büyüme modelini kullanan önceki çalışmaları, tahminlerde bütçe kısıtı tam olarak belirlenmediği için tahmin sonuçlarının sapmalı olduğu yönünde eleştiren Kneller vd. (1999) kamu gelirleri, kamu giderleri ve bütçe açığı veya fazlasının birlikte tahmin eşitliğine eklenmesi halinde de bu değişkenlerin toplamı sıfıra eşit olacağından tam doğrusallık sorunu oluşacağını ifade etmektedirler. Bu sorunu ortadan kaldırmak için de tahmin eşitliğinden bu üç unsurdan birinin çıkarılması gerektiğini belirtmektedirler. Bu çerçevede bozucu olmayan vergilerin tahmin dışında bırakılması halinde bozucu vergilerin ekonomik büyüme üzerindeki etkilerinin negatif olacağını;

üretken olmayan kamu harcamalarının dışarıda bırakılması halinde bozu vergilerin negatif, bozucu olmayan vergilerin pozitif olacağını; bozucu olmayan vergiler ile üretken olmayan kamu harcamalarının dışarıda bırakılması halinde bozucu vergilerin etkisinin negatif olacağını tahmin etmektedirler.

Tablo 13: Vergi Yapısının Etkilerini İnceleyen Diğer Çalışmalar

Yazar (Yıl) Araştırma Dönemi Büyüme Modelinin Değişkenleri

Ülkeler* Tahmin Yöntemi

Kneller vd. (1999) 1970-1995 (26 yıl) Sabit Etkiler 22 OECD Ülkesi:

ABD, Avustralya, Avusturya, Almanya, Belçika, Birleşik Krallık, Danimarka, Finlandiya, Fransa, Hollanda, İrlanda, İspanya, İsveç, İsviçre, İtalya, İzlanda, Kanada, Lüksemburg, Norveç, Portekiz, Türkiye, Yunanistan

Bağımlı değişken: kişi başı GSYH büyüme oranı

Vergi değişkenleri: bozucu vergiler, bozucu olmayan vergiler

Widmalm (2001) 1965-1990 (26 yıl) Bağımlı değişken: reel kişi başı GSYH büyüme oranı

Vergi değişkenleri: vergi yükü, kurumlar vergisi, mal ve hizmet vergileri, ücret vergileri, verginin artan oranlılığı 23 OECD Ülkesi:

ABD, Avustralya, Avusturya, Almanya, Belçika, Birleşik Krallık, Danimarka, Finlandiya, Fransa, Hollanda, İrlanda, İspanya, İsveç, İsviçre, İtalya, İzlanda, Japonya, Kanada, Lüksemburg, Norveç, Portekiz, Yeni Zelanda, Yunanistan

İki Aşamalı En Küçük Kareler

Lee ve Gordon (2005)

1970-1997 (28 yıl) Bağımlı değişken: reel GSYH büyüme oranı

Vergi değişkenleri: kurumlar vergisi oranı, kişisel gelir vergisi oranı 70 Ülke içinde

Avusturya, Belçika, Birleşik Krallık, Danimarka, Finlandiya, Fransa, Hollanda, İrlanda, İspanya, İsveç, İtalya, Portekiz, Türkiye, Yunanistan

En Küçük Kareler Sabit Etkiler

Araç Değişken (Instrumental Variable)

Angelopoulos vd.

(2007)

1970-2000 (31 yıl) Bağımlı değişken: yıllık büyüme oranlarının beşer yıllık ortalaması Vergi değişkenleri: vergi yükü, iş gücü vergi oranı, sermaye vegi oranı, tüketim vergi oranı, kişisel gelir vergisi oranı, kurumlar vergisi oranı

23 OECD ülkesi

(ülke isimleri belirtilmemiştir) Belirtilmemiştir.

Macek (2014) 2000-2011 (12 yıl) Bağımlı değişken: reel kişi başı GSYH büyüme oranı

Vergi değişkenleri: vergi yükü, kişisel gelir vergisi, kurumlar vergisi, sosyal güvenlik katkıları, KDV ve diğer tüketim vergileri

34 OECD ülkesi

ABD, Almanya, Avustralya, Avusturya, Belçika, Birleşik Krallık, Çek Cumhuriyeti, Danimarka, Estonya, Finlandiya, Fransa, Hollanda, İrlanda, İspanya, İsrail, İsveç, İsviçre, İtalya, İzlanda, Japonya, Kanada, Kore, Litvanya, Lüksemburg, Macaristan, Norveç, Polonya, Portekiz, Slovak, Slovenya, Şili, Türkiye, Yeni Zelanda, Yunanistan

En Küçük kareler

Kaynak: Yazar tarafından hazırlanmıştır.

*Bu tez çalışmasında yer alan ülkeler koyu renkli gösterilmiştir.

Bir vergi türünün ekonomik büyüme üzerindeki etkileri bakımından diğer bir vergi türünden daha iyi olup olmadığı sorusuna cevap arayan Widmalm (2001) ise Levine ve Renelt’den (1992) geçmiş çalışmaların farklı sonuçlara ulaşmış olmalarının arkasında kontrol değişkenlerinin neredeyse hiç kullanılmamış olmasının yer aldığı bilgisini aktarmaktadır. Buradan hareketle büyüme eşitliğine çeşitli kontrol değişkenleri ekleyerek vergi türlerinden sadece kişisel gelir vergisi ile ekonomik büyüme arasında anlamlı bir negatif ilişki tahmin etmektedir. Kurumlar vergisinin ekonomik büyüme üzerine etkisini ise beklenenin aksine pozitif ancak kırılgan olarak hesaplamaktadır.

Widmalm (2001) bu sonucun %10 düzeyinde anlamlı olduğunu belirtmektedir. Bu sonucun iki nedeni olabileceğini ileri sürmektedir. Bunlardan ilki kurumlar vergisi gelirlerinin toplam vergi gelirlerine oranının, kurumlar vergisinin firma teşvikleri üzerindeki etkilerini tam olarak içermiyor olabileceğidir. İkincisi ise OECD ekonomilerinde tekellerin büyüklüğüne bağlı olarak kurumlar vergisinin çok büyük etkiye sahip olmayabileceğidir. Mal ve hizmet vergilerinin ve servet vergilerinin hesaplanan pozitif etkisinin ise kırılgan olduğunu belirterek, benzer çalışmalarda tüketim vergilerinin sermaye getirisine bir etkisi olmadığı için ekonomik büyümeye de zarar vermediğinin hesaplandığını aktarmaktadır.

Lee ve Gordon (2005) kurumlar vergisi oranı ile ekonomik büyüme oranı arasında ters yönlü bir ilişki olduğu sonucuna ulaşmaktadırlar. Bunun yanında iş gücü geliri üzerindeki ortalama vergi oranı ile marjinal vergi oranlarının ekonomik büyüme oranı ile ciddi bir ilişkisi olmadığını belirtmektedirler. Ayrıca bu çalışma ile ileri sürülen bilginin genel olarak vergi oranları ve büyüme arasında tanımsal bir sonuç çıkarmak için yeterli olmadığının altını çizmektedirler.

Angelopoulos vd.ne (2007) göre iş gücü gelirlerinden alınan vergiler büyümeyi negatif etkilemektedir. Bununla birlikte sermaye üzerinden alınan vergiler ile kurumlar vergisinin büyümeyi pozitif etkilediğini vurgulamaktadırlar. Ortalama vergi oranı OECD ülkeleri arasında farklılık gösterdiğinden yapılacak vergi reformları ile ekonomik büyümenin desteklenebileceğini ileri sürmektedirler. Ayrıca kamu harcamalarının üretken faaliyetlere kaydırılmasının da büyümeyi arttırıcı etki gösterdiğini belirtmektedirler.

Macek (2014) kamu harcamalarını da dâhil ederek gerçekleştirdiği tahminler ile kişisel gelir vergisi, kurumlar vergisi ve sosyal güvenlik katkılarının ekonomik büyüme üzerine etkilerinin negatif, katma değer vergisi ve diğer tüketim vergilerinin toplamının etkisinin pozitif olduğu sonucuna ulaşmaktadır. Gelir vergileri sermaye birikimi, yabancı doğrudan yatırım girişleri, tasarruflar ve iş gücü piyasası üzerindeki etkileri dolayısıyla ekonomik büyümeyi azaltmaktadır. Politika belirleyicilerin temel ekonomik hedefleri arasında ekonomik büyüme olduğundan bu hedefin sağlanabilmesi için kişisel gelir vergisi, kurumlar vergisi ve sosyal güvelik katkılarının paylarının azaltılmasını ve azalan gelir vergilerinin dolaylı vergilerden elde edilecek gelirler ile telafi edilmesini önermektedir.

Sonuç olarak gelir-nötr içsel büyüme modeli ile vergi türlerinden elde edilen gelirlerin toplam vergi gelirleri içindeki payının ekonomik büyüme üzerindeki etkilerini havuzlanmış ortalama grup tahmin yöntemi ile kısa ve uzun dönemli etkileri birbirinden ayırarak tahmin eden çalışmaların uzun dönem sonuçları diğer çalışmalara göre daha tutarlıdır. Bu çalışmalarda kısa dönem tahmin sonuçları belirtilmediğinden bir karşılaştırma yapılamamaktadır.

Buraya kadar Birinci Bölümde vergilerin ekonomik büyüme üzerindeki etkisinin teorik çerçevesi, AB ülkeleri ve Türkiye’de ekonomik büyüme bakımından vergi yapısının önemi ve araştırma konusu ülkelerde araştırma döneminde vergi yapısı ve ekonomik büyüme oranındaki değişiklikler ele alınmıştır. İkinci Bölümde esasen bu tez çalışmasında benimsenen yaklaşımı kullanan çalışmaların tahmin yöntemi, değişkenleri, tahmin senaryoları ve ulaştıkları sonuçlar ortaya koyulmuştur. Bir sonraki Üçüncü Bölümde ise Avrupa Komisyonu’nun vergi gelirlerinin gelir vergilerinden tüketim ve servet vergilerine kaydırılarak ekonomik büyümenin desteklenebileceği önerisi (Euorpean Commission, 2006) ve vergilendirme alanında genişleme sürecinin de hesaba katılması gerekliliğinden (Commission of the European Communities, 2001a) hareketle seçilmiş AB ülkeleri ve Türkiye için vergi yapısı ile ekonomik büyüme arasındaki ilişki tahmin edilmektedir.