TARIMDA VERİMİ ARTTIRAN FAKTÖRLER
8. destekleme alımları:
Devletin bir ürüne taban fiyat belirleyerek bu fiyat üzerinden çiftçinin ürününü satın almasıdır.
Amacı:
-Çiftçinin zarar etmesini önlemek -Üretimin sürekliliğini sağlamak
-Ürün fiyatlarındaki keyfi artışları engellemek
*Fındık, çay, pamuk, buğday, şeker pancarı, tütün gibi ürünlerde destekleme alımları
yapılırken sebze meyve türlerinde (domates, soğan, patates, karpuz, tunçgiller, zeytin vb.) çabuk bozulduğu için destekleme alımları yapılmamaktadır.
*Destekleme alımı yapılmayan ürünlerin hem üretim miktarlarında hem de fiyatlarında yıllara göre dalgalanmalar görülür.
55
Not:Tarım alanlarının genişletilmesi verimi arttırmaz. ( birim alandan alınan ürün miktarını)
Örnek :
Bölge ekim alanı üretim miktarı I 5 dönüm 10 ton
II 2 dönüm 8 ton III 4 dönüm 4 ton
Yukarıdaki bölgelerden üretim miktarı en fazla olan I.bölgedir. Ancak verimi en fazla olan II.bölgedir.
Not: Ürünlerin olgunlaşmasında sıcaklık etkilidir. Aynı tarım ürünü bölgeden bölgeye farklı zamanlarda olgunlaşır. Nedeni sıcaklığın farklı olmasıdır
*Tarım ürünlerinin en erken olgunlaştığı bölgelerimiz Akdeniz ve Ege bölgesidir. Nedeni
sıcaklığın yüksek olması ve yaz mevsiminin erken başlamasıdır.
*Tarım ürünlerinin en geç olgunlaştığı bölge Doğu Anadolu’dur. Nedeni yükseltinin fazla
56
TARIM ÜRÜNLERİ ve YETİŞMEKOŞULLARI
ÜRÜN ADI YETİŞME KOŞULLARI- ÖZELLİKLERİ
Buğday
*Tüm bölgelerde yetiştirilir.
*iç bölgelerde üretim daha fazladır
• Türkiye’de en fazla üretim İç Anadolu bölgesinde yapılır.
*Konya ovası en önemli üretim alanıdır.
• Karadeniz kıyılarında yetişmez
nedeni yazların yağışlı geçmesidir
* İlkbahar döneminde yağış, yaz döneminde ise
kuraklık ister.
*İlkbahar aylarının ( nisan, mayıs ) yağışlı geçmesi buğday verimini arttırır.
*Ülkemizde ekim alanı en geniş olan tarım ürünüdür.
Nedeni iklim koşullarının buğday tarımına elverişli
olması ve temel besin maddesi olmasıdır.
*Buğday üretimi yıllara göre dalgalanmalar gösterir. Nedeni yağış rejiminin düzensizliği ve İç bölgelerde kuru tarım yöntemiyle üretilmesidir.( iklime olan bağımlılığının fazla olmasıdır).
*Tahıllar içerisinde en çok üretilen üründür.
Arpa
*ilkbaharda yağış, yazın kuraklık ister.
*Buğdaya göre soğuğa daha dayanıklıdır. Bu nedenle yüksek kesimlerde üretilir.
*Buğdaya göre, daha kısa sürede olgunlaşır. Üretim alanları genelde buğday ile paralellik gösterir.
57
Mısır
*Üretimde ilk sırayı Akdeniz bölgesi alır(%50), ikici sırada Marmara bölgesi bulunmaktadır
*Doğal koşullarda yaz yağışı ister. Ancak sulama ile de yetiştirilir
*Mısır, ülkemizde Karadeniz kıyı şeridinde yaz yağışlarıyla yetişebilirken, bunun dışındaki Akdeniz, Ege ve diğer iç bölgelerde yazın sulamayla
yetiştirilir.
*Karadeniz bölgesinde temel besin maddesi olduğundan ticari önemi azdır.
*Son yıllarda ekonomik değeri artmıştır. Nedeni bitkisel yağ olarak kullanılmaya başlanmasıdır.
Pirinç
*En fazla Marmara bölgesinde üretilir.(%50) (Edirne’de Meriç ve Ergene nehirlerinin kenarlarında.)
*Bol su ister.
*Türkiye’de üretim, genelde akarsu boylarında yapılır. Yetişme döneminde çoğu zaman suyun içinde kalması gerekir.
*Bulaşıcı hastalıkların yaygınlaşmaması için devlet kontrolünde üretilir.
*Üretim Türkiye’nin ihtiyacını karşılamadığından ithal edilen ürünlerdendir.
*Orta Karadeniz üretimde ikinci sırayı alır.(Samsun, Çorum, tokat)(Kızılırmak ve Yeşilırmak boylarında)
*Batı Karadeniz’de Kastamonu’da üretilir.
Mercimek
*Yaz aylarında yüksek sıcaklık ve kuraklık ister.
*Ülkemizde kırmızı mercimek en fazla İç Anadolu’da (90), yeşil mercimek ise İç Anadolu Bölgesi’nde (%75) üretilir.
58
Tütün
*Tütün üretiminin % 50'den fazlası Ege bölgesinden karşılanır. (Manisa en fazla)
*İklim seçiciliği azdır. İç Anadolu hariç tüm bölgelerde üretilir.
*Ekim alanlarını devlet sınırlandırmıştır. Nedeni kaliteyi yüksek tutmaktır.
*Karadeniz bölgesi üretimde ikinci sırayı alır ( Samsun, Amasya, Tokat ve Sinop).
*Ayrıca Siirt, Batman, Bitlis, Diyarbakır, Balıkesir, Bursa, Malatya, Muş, Bitlis ,Hatay ve Adana’da yetiştirilir
Pamuk
*Pamuk, ülkemizde en fazla Güneydoğu Anadolu’da(%50) üretilir. Ayrıca Akdeniz ve Kıyı Ege ovalarında üretilmektedir.
*İlkbaharda sulama, yazın kuraklık ister.
*Yaz yağışları nedeniyle Karadeniz bölgesinde yetiştirilemez
*İç Anadolu ve Doğu Anadolu’da(Iğdır ve Malatya ovası hariç) yetişmez. Nedeni yükseltinin fazla, sıcaklığın düşük olması.
*Iğdır ve Malatya ovalarında yükselti az olduğundan yaz sıcaklığı yüksektir. Bu durum pamuk yetişmesine imkan sağlar.
*GAP ile sulama olanaklarının artması bu bölgede en çok pamuk üretimini arttırmıştır.
Şekerpancarı
* Üretimi en fazla İç Anadolu Bölgesi’nde yapılır.
*Ayrıca Orta Karadeniz, Marmara, Doğu Anadolu ve İç Ege çevresinde üretilir.
*İklim seçiciliği azdır. Yetişme alanı geniştir. Hemen her bölgede üretilir.
*Sadece Güneydoğu Anadolu bölgesinde üretilmemektedir. *Ege ve Akdeniz kıyı ovalarında üretimi azdır nedeni
buralarda daha karlı ürünlerin tercih edilmesidir.
*Şeker pancarının küspesi hayvan yemi olarak
kullanıldığından şeker fabrikalarının çevresinde besi hayvancılığı gelişmiştir
59
Çay *Sürekli yağış ister güneşleme isteği azdır. Aşırı yıkanmış topraklarda yetişir.
*Türkiye’deki çay üretiminin tamamını Doğu Karadeniz Bölümü karşılar.(Rize, Trabzon)
* Doğu Karadeniz’de Rize çevresi en önemli çay üretim merkezidir. Trabzon ve Artvin Hopa kıyılarında da üretilir.
Haşhaş
*Uyuşturucu yapımında kullanılmasından dolayı, devletin denetimi altında, sınırlı alanlarda ve az miktarda
yetiştirilen bir bitkidir
*Ülkemizde üretim, İç Ege’deki Afyon, Kütahya, Uşak, Denizli illerinden elde edilir. Ayrıca göller yöresinde Isparta ve burdur, iç Anadolu’da Konya’da üretilir
Kenevir Kenevirden uyuşturucu da yapıldığından devletin kontrolü
vardır.
* Kenevir üretimi daha çok, Batı Karadeniz’deki Kastamonu, Sinop ve Zonguldak çevresinde ve Marmara’da Kocaeli çevresinde yapılır
Zeytin
*Ülkemizde zeytin en fazla Ege Bölgesi’nde (% 60) ( Manisa, İzmir , Edremit ) üretilmektedir
* Güney Marmara kıyıları (Gemlik- Mudanya) üretimde ikinci sırayı alır. Akdeniz kıyıları ve Gaziantep, Kilis çevresinde de yetiştirilir
*Kış ılımanlığı ister. Akdeniz ikliminin bitkisidir. *Soğuğa dayanıklı değildir.
*Kışların ılık geçtiği ve don olaylarının görülmediği Akdeniz, Ege, Güney Marmara ile Karadeniz’in bazı kıyı kesimlerinde yetiştirilir.
*Sıcaklığın sıfır derecenin altına düştüğü, kar yağışı ve don olaylarının görüldüğü iç bölgelerde yetişmez.
*Akdeniz kıyılarında zeytin üretiminin az olmasının nedeni buralarda daha karlı ürünlerin tercih edilmesidir.
*Zeytin üretimi bir yıl fazla bir yıl az olur. Nedeni iklim koşulları değil bitkinin fizyolojik yapısıdır.
60
Ayçiçeği
*Ayçiçeği üretiminin % 70'e yakın kısmını Marmara
bölgesi(Ergene ovası) karşılar.
*Yetişme döneminde yağış, olgunlaşma döneminde güneşli bir iklim ister
*Karadeniz Bölgesi’nin kıyı kesimlerinde yetiştirilemez. Nedeni güneşlenmenin azlığıdır.
*Diğer bütün bölgelerimizde tarımı yapılabilir.
Fındık
*Ülkemizde fındık üretiminin %80’i Karadeniz kıyılarından sağlanmaktadır.
*Karadeniz ikliminin bitkisidir.
* Bol nem ve kış ılımanlığı ister
*Üretimin % 20’si ise Marmara Bölgesi’nde Sakarya ve İzmit çevresinde üretilir.
*Türkiye dünya fındık üretiminin %65’ini karşılar. Üretimde Dünyada 1. sıradadır.
Turunçgiller
*En çok Akdeniz kıyılarında üretilir (%80)(Hatay, Antalya, Mersin).
*Kış ılımanlığı ister.
*Soğuğa dayanıksızdır. iç bölgelerde yetiştirilemez.
*Kışları ılık geçtiğinden bir miktar da Rize kıyılarında yetiştirilir.
*Ege’nin güney kıyıları üretimde 2. sıradadır.(Muğla )
İncir
*İncir en fazla Ege Bölgesinde üretilir(%90) (en çok Aydın’da)
* Kışların ılık, yazların sıcak geçtiği, denizel iklimlerde yetişebilir.
* Soğuğa karşı dayanıksız olduğundan iç bölgelerimizde yetiştirilemez.
* Ayrıca az miktarda Akdeniz ve Karadeniz kıyıları ile, Güney Marmara ve G. Doğu Anadolu’da üretilir.
61
Muz
*Türkiye’de, sadece Akdeniz Bölgesi’nde Antalya - Mersin arasındaki çok dar bir kıyı şeridinde tarımı yapılabilir.
*Tropikal bölge bitkisidir.
* Yetişmesi için yüksek sıcaklık ve bol nem gereklidir.
* Düşük sıcaklıklarda yetişemez ve don olayına karşı en hassas bitkidir
Üzüm:
*soğuğa karşı dayanıklıdır. Ülkemizde hemen her bölgede yetiştirilir.
* Güneşlenmenin az olmasından dolayı Doğu Karadeniz’de yetişmez.
* Sıcaklığın yetersiz olmasından dolayı ise Doğu Anadolu’nun yüksek kesimlerinde yetiştirilemez.
*Üretim en fazla Ege Bölgesi’nde yapılmaktadır
* Üzüm ülkemizde elma ile birlikte en yaygın olan meyvedir
Elma
*Soğuğa dayanıklıdır. Bu nedenle yetişme alanı en geniş olan meyvedir.
*Çiçek açma dönemindeki dolu yağışlarından olumsuz etkilenir.
*Elma üretimi, İç Anadolu’daki Niğde, Nevşehir, Konya çevresinde, Orta Karadeniz’de Amasya çevresinde, Akdeniz’de Isparta, Antalya ve Burdur çevresinde yaygındır.
62
Antep fıstığı
*Yaz kuraklığına ve sıcaklığına dayanıklı bir bitkidir. * Ülkemizde üretimin %85’i Güneydoğu Anadolu’da (Gazi Antep, Şanlı Urfa ve Siirt) üretilmektedir.
Kayısı En çok Doğu Anadolu’da üretilir( Malatya)
Soya Fasulyesi
*Sulama ister. En çok Akdeniz Bölgesi’nde Çukurova’da (%90) üretilir.
*Yetişme devresi kısa olduğundan ikinci ürün olarak ekilir.
Yerfıstığı:
*Sulama ister. Türkiye’de yerfıstığı üretiminin % 90'ını Akdeniz Bölgesi karşılar.
* Ege ve Marmara ovalarında da üretilir.
Sebzecilik
*Sebze üretimi en fazla Akdeniz , Ege kıyıları ve Güney Marmara’da yapılmaktadır.
*Sebze üretimi en az ise Doğu Anadolu bölgesinde yapılır.
*Sebzeciliğin Doğu Anadolu’da gelişememesinin nedeni yükseltinin fazla olması, sıcaklığın düşük olmasıdır.
*Karadeniz’de üretimin az olmasının nedeni güneşlenmenin azlığıdır.
*İç Anadolu’da gelişmemesinin nedeni sulamanın yetersizliğidir.
Seracılık
*En çok Akdeniz kıyılarında özellikle Antalya’da gelişmiştir
-Nedeni güneşlenmenin fazla, sıcaklığın yüksek olmasıdır.
*İç bölgelerde sıcaklığın düşük olması maliyeti arttırdığından seracılık gelişemez.
Kivi
*Ilıman ve nemli bir iklim ister.
*Ülkemizde kivi üretimi son yıllarda başlamıştır *Karadeniz bölgesinde ve Marmara’da üretilmektedir
63
Yetişme Alanı Dar Olan Ürünler: Muz, Çay, Turunçgiller, İncir, Fındık
*Bu ürünler iklim seçiciliği en fazla olan ürünlerdir.
Yetime alanı en geniş ürünler Buğday, arpa, şeker pancarı, elma, üzüm
Bu ürünler iklim seçiciliği az olan, belli bir tarım bölgesi olmayan ürünlerdir.
Devlet Kontrolünde Olan Ürünler: Pirinç, tütün, haşhaş, kenevir
İthal Ettiğimiz ( Dışarıdan Aldığımız ) Ürünler:Pirinç, Muz, Kahve, Kakao, Hindistancevizi Kış ılımanlığı isteyen bitkiler : Turunçgiller, Zeytin, İncir, Fındık
Yaz kuraklığı isteyen bitkiler: Pamuk, Buğday, Arpa, Mercimek
Not: Türkiye’de topraktan yılda birden fazla ürün almaya en elverişli bölgelerimiz
Akdeniz ve Ege bölgeleridir.
Nedeni Sıcaklığın yüksek olması, ürünlerin erken olgunlaşması, yaz mevsiminin uzun sürmesidir.
Bölgelere göre üretilen ürünler
BÖLGE ÜRETİMDE 1. SIRADA OLDUĞU ÜRÜNLER
Akdeniz Muz %100 Gül %90 Yer fıstığı %90 Soya fas. %90 Turunçgil %85 Mısır %50 Ege Zeytin %55 Üzüm %40 Haşhaş %70 Tütün %60 İncir %90 Marmara Ayçiçeği %75 Pirinç %50 Karadeniz Çay %100 Fındık %80 Güneydoğu Anadolu Mercimek %90 Antep fıstığı %85 Pamuk %50
İç Anadolu Buğday Arpa Nohut Şeker
pancarı Elma Patates Doğu
Anadolu Kayısı
Not :Ülkemizde tarım ürünü çeşitliliği en fazla olan bölge Marmara’dır. Nedeni iklim çeşitliliğidir.
64
TÜRKİYE’DE HAYVANCILIK Mera Hayvancılığı
*Doğal otlaklarda yapılan hayvancılıktır. *Et ve süt verimi azdır
*İklimden etkilenir. Yağışın fazla olduğu yıllarda otlakların gürleşmesine bağlı olarak et ve süt üretimi artar.
* Ülkemizde Doğu Anadolu, İç Anadolu, Karadeniz ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinde yaygındır. -Ülkemizde mera hayvancılığı yaygın olduğundan et ve süt üretimi doğal koşullardan etkilenir. Et ve süt üretiminde yıllara göre dalgalanmalar fazladır.
Besi ve Ahır Hayvancılığı
*İklim ve bitki örtüsünden etkilenmez * et ve süt verimi fazladır
*Otlakların azalmasından sonra ahır hayvancılığının gerekliliği artmıştır. *Ülkemizde besi ve ahır hayvancılığı büyükbaş hayvanlarla yapılır.
*En çok Marmara bölgesinde ve büyükşehirlerin çevrelerinde gelişmiştir. Nedeni tüketimin fazla olmasıdır.
Ayrıca İç Anadolu’da şeker fabrikalarının etrafında da ahır hayvancılığı gelişmiştir. Nedeni şekerpancarının küspesinin hayvan yemi olarak kullanılmasıdır.
Hayvancılığın gelişmesi için;
*Hayvan soyları ıslah edilmelidir.
*Mera hayvancılığı yerine besi(ahır) hayvancılığı yapılmalıdır. *Ucuz yem üretimi arttırılmalıdır
*Otlaklar ıslah edilmelidir. Meralarda sürekli otlatma yapılmamalıdır. *Hayvancılık yapanlara gerekli krediler verilmelidir.
*Süt kuzu ve dana kesimi (erken kesim)önlenmelidir.
Not: Hayvan sayısının arttırılması verimi arttırmaz.
65
TÜRKİYE’DE HAYVAN VARLIĞI VE COĞRAFİ DAĞILIŞI 1. Küçükbaş Hayvancılık
*Türkiye’de küçükbaş hayvancılık daha çok yapılmaktadır. Nedeni yaz kuraklığından dolayı Bozkır bitki örtüsünün geniş yer kaplamasıdır( iklim ve bitki örtüsüdür).
*Küçükbaş hayvancılık daha çok iç bölgelerde yapılmaktadır.
*Küçükbaş hayvancılık en az Karadeniz bölgesinde yapılmaktadır. Çünkü bu bölgenin iklim ve bitki örtüsü büyükbaş hayvancılığa daha elverişlidir.
*Küçükbaş hayvancılık en fazla ise İç Anadolu bölgesinde yapılır.
Koyun:
*Bozkır alanlarında beslenir.
*En çok İç Anadolu, Doğu Anadolu ve Güneydoğu Anadolu Bölgelerinde beslenir. *Ülkemizde en çok beslenen hayvandır. Ancak et ve süt verimi düşüktür.
* Verimi yüksek olan merinos koyunu Güney Marmara’da Bursa çevresinde beslenir.
Kıl Keçisi:
*Engebeli arazilerde beslenebilen bir hayvan türüdür.
*Kıl keçisi en çok Akdeniz bölgesinde Toroslar’da (Mersin ve Antalya’nın dağlık kesimlerinde) beslenir.
Tiftik keçisi :En çok Ankara çevresinde beslenir. 2. Büyükbaş Hayvancılık (Sığır )
*Ülkemizin genelinde iklim ve bitki örtüsü büyükbaş hayvancılığa elverişli değildir. Bu yüzden, büyükbaş hayvancılık küçükbaş hayvancılık kadar yaygın değildir.
*Büyükbaş hayvancılık en çok Kuzeydoğu Anadolu ve Doğu Karadeniz’de yapılır. Nedeni yazların serin ve yağışlı geçmesinden dolayı çayırların bulunmasıdır.
*Erzurum, Kars, Ardahan, Trabzon ve Rize büyükbaş hayvancılığın en çok yapıldığı illerdir.
*Marmara bölgesi ve büyük şehirlerin çevresinde yapılan besi hayvancılığında da büyükbaş hayvan beslenir.
66
Ülkemizdeki hayvan sayıları
Türkiye’de son 20 yılda küçükbaş hayvan sayısı azalmıştır.
Not 1:Ülkemizde en çok beslenen hayvan koyun, ancak et ve süt üretimi en fazla
olan hayvan sığırdır. Çünkü sığırın verimi daha yüksektir.
Not 2: Bir bölgede beslenen hayvan sayısı az ancak et ve süt üretimi fazla ise o bölgede
büyükbaş hayvancılık yapılmaktadır. Ancak beslenen hayvan sayısı fazla olmasına rağmen et ve süt üretimi az ise küçükbaş hayvancılık yapılmaktadır.
Örnek: Kars’ta Konya’dan daha az hayvan beslenmesine rağmen et ve süt üretiminin daha fazla
olmasının nedeni Kars’ta sığır, Konya’da ise koyun beslenmesidir.
3. Kümes Hayvancılığı
*İklimden etkilenmez.
*En çok Marmara Bölgesi’nde ve büyük şehirlerin çevrelerinde gelişmiştir. Nedeni tüketici nüfusun fazla olmasıdır.
*İstanbul, Bursa, Bolu kümes hayvancılığının en çok geliştiği şehirlerdir. *Ülkemizde son yıllarda kümes hayvancılığı gelişme göstermiştir.
67
4.Arıcılık
*Ülkemiz arıcılığa son derece elverişlidir. Nedeni bitki çeşitliliğinin fazla olmasıdır.
*Arıcılık ülkemizde her bölgede yapılır. Ancak en çok Ege bölgesinde (Menteşe-Muğla yöresi) gelişmiştir.
*Ayrıca Doğu Karadeniz (özellikle Ordu,Trabzon,Rize) ve Hakkari bölümünde de gelişme göstermiştir.
5. İpekböcekçiliği
*Dut yaprakları ile beslenir.
*İpekböcekçiliği en çok Güney Marmara’da Bursa, Gemlik, Balıkesir, Bilecik çevresinde yapılır. * Son yıllarda suni ipek üretiminin artmasından dolayı ipekböcekçiliği önemini yitirmiştir.
68
Türkiye’de hayvan türlerinin dağılışı
6. Balıkçılık
Ülkemizde balıkçılık yeterince gelişmemiştir. Nedenleri:
*Okyanus akıntılarına uzak olduğu için denizlerimizin balık potansiyelinin az olması. *Teknolojik yetersizlikler
*Kıyı balıkçılığının yapılması *Yanlış avlanma yöntemleri *Deniz kirliliği
Balıkçılığın Türkiye’de gelişebilmesi için;
Açık deniz balıkçılığı yapılmalıdır.
Tatlı su balıkçılığı teşvik edilmelidir.
Zararlı balık avlama yöntemleri terk edilmelidir.
Kıyı kirlenmesi önlenmelidir
Modern balıkçılık yöntemleri uygulanmalıdır.
Depolama ve soğutuculu araçlarla taşıma olanakları artırılmalıdır.
Kültür balıkçılığı geliştirilmelidir.
Deniz balıkçılığı:
*Ülkemizdeki su ürünlerinin büyük bir kısmı (% 90) denizlerden elde edilmektedir.
*Denizlerden sağlanan balık üretiminin % 75 ini Karadeniz, % 13'ini Marmara, % 11 ini Ege, % 3 ünü Akdeniz karşılar.
*Dalyan denilen balık çiftlikleri en fazla Ege’nin güney kıyılarında bulunur(Muğla kıyıları). Nedeni koy ve körfezlerin fazla olmasıdır.
Tatlı su balıkçılığı:
*Akarsularda, tatlı su göllerinde ve barajlarda yapılır. (En çok alabalık üretilir)
* Eğirdir, Beyşehir, Ulubat, İznik, Sapanca, Çıldır göllerinde tatlı su balıkçılığı yapılırken suları çok tuzlu olan Tuz Gölü, Burdur, Acıgöl ve Van Gölünde akarsu ağızları dışında balık üretimi yapılamaz.
69
ORMANCILIK
*Orman dağılışındaki en önemli faktör yağış ve nemdir.
*Kıyı bölgelerimizin orman bakımından daha zengin olmasının nedeni yağışın daha fazla olmasıdır.
Türkiye’de ormanların coğrafi dağılışı (%)
Karadeniz Bölgesi ...25 Akdeniz Bölgesi ...24 Ege Bölgesi ...17 Marmara Bölgesi ...13 Doğu Anadolu Bölgesi .11 İç Anadolu Bölgesi ...7 G. Doğu Anadolu Bölgesi ..3
*Ülkemizdeki ormanların % 79'u kıyı bölgelerimizde toplanırken, %21'i iç bölgelerimizde toplanmıştır.
*İç bölgelerdeki orman azlığının nedeni, sıcaklıkların ve yağışların yetersiz olmasıdır.
*Ülkemizde en az yağışı İç Anadolu almasına rağmen orman bakımından en fakir bölge Güneydoğu Anadolu’dur. Nedeni yaz aylarının daha sıcak geçmesi, buharlaşmanın fazla, toprak neminin az olmasıdır.
*Ülkemizde orman tahribatı fazladır. Bu tahribatın nedenleri: -İç bölgelerimizde yakacak ihtiyacını karşılamak
-Marmara’da yerleşim alanı açmak, kentleşme -Karadeniz’de tarım alanı açmak
*Karadeniz bölgesinde tahrip edilen ormanlar kendini daha kısa sürede yeniler. Nedeni yağışın fazla olmasıdır.
*Akdeniz ve Ege bölgelerinde orman yangınları fazladır nedeni yazların sıcak ve kurak geçmesidir. Orman yangınları en az Karadeniz’de görülür nedeni yazların yağışlı geçmesidir.
*Ormanların yararları:
* Erozyonu önler, havayı temizler, kereste odun ihtiyacını karşılar, yeraltı suyunu besler, sel ve
taşkınları önler.
70 *Türkiye’de orman üst sınırı güneyden kuzeye gidildikçe alçalır. Nedeni enlemdir.
*Akdeniz ve Ege bölgelerindeki ormanlarda en çok bulunan ağaç türü Kızılçamdır.
*Karadeniz bölgesindeki ormanlarda alçak kesimlerde geniş yapraklı ağaçlar ( kayın, kestane, palamut, gürgen ), yüksek kesimlerde ise iğne yapraklı ağaçlar( ladin, göknar, sedir, sarıçam ) bulunmaktadır.
Ülkemizde bulunan endemik bitki türleri:
Dünyanın sadece bir yerinde yetişen bitkiye endemik bitki denir.
Türkiye endemik bitki türü açısından oldukça zengin bir ülkedir. Örnekler : Sığla ağacı(Fethiye) , Datça hurması( Muğla ), Anzer çayı( Rize)
Kasnak meşesi ( Göller yöresi), İspir meşesi ( Kastamonu)
Istranca meşesi: Marmara bölgesindeki Istranca dağlarında(Yıldız dağları) bulunur.
Kayın, Kestane, Gürgen, Ladin, Sarıçam Ihlamur, Palamut Fıstık çamı Kızılçam, Maki, Kızıl çam Sığla , B o z k ı r B o z k ı r B o z k ı r Karaçam Karadeniz bölgesinde:
Alçak kesimlerde: Geniş yapraklı ağaçlar(Kestane, kayın, gürgen, palamut, ıhlamur) Yüksek kesimlerde: İğne yapraklı ağaçlar(Ladin , göknar, sarıçam)
Akdeniz bölgesinde :
Alçak kesimlerde : Maki(Zeytin, zakkum, defne, lavanta, keçiboynuzu) Yükseklerde: Kızılçam, Fıstık çamı
71 TÜRKİYE’DE ENERJİ KAYNAKLARI