Deney Sürecinde Kullanılan Aktif Öğrenme Etkinlikleri

“Öğrencileri öğrenme sürecine dâhil eden her türlü öğretim yöntemi” aktif öğrenme yöntemi olarak kabul edilebilir (Prince, 2004). Bunun yanında birçok araştırmacı aktif öğrenmenin etkili biçimde gerçekleşebilmesi ve kalıcı olması amacıyla farklı birçok aktif öğrenme etkinliği-stratejisi geliştirmiştir. Bu araştırmada öğrencilerle yapılan aktif öğrenme etkinlikleri şu şekildedir:

Öz değerlendirme

Öz değerlendirme, bir bireyin kendisiyle ilgili bir ölçme sonucunu, belirli ölçütlerle karşılaştırılarak kendisiyle ilgili bir yargıya ulaşma süreci olarak tanımlanabilir (Kösterlioğlu ve Çelen, 2016). Silberman’a (1996) göre aktif öğrenmede öğrenmeyi unutulmaz kılmanın yollarından biri de öz değerlendirmedir. Öz değerlendirme öğrencilerin şu anda ne bildiklerini ve yapabildiklerini değerlendirmelerini sağlar. Öz değerlendirmede öğrenme sürecinin tamamında öğrenci aktif katılımcıdır. Öz değerlendirmeye bir çeşit yansıtma da denilebilir. Öğrenci öğrenme sürecinde kaydettiği gelişimi veya eksikliklerini yansıtma yoluyla tespit eder, gelecek davranışlarını bu bilgilere göre düzenler, bağımsız öğrenen olma yolunda cesaret kazanır ve motivasyonunu artırır (Cihanoğlu, 2008). Mistar’a (2011) göre öz değerlendirme kullanımı önemlidir çünkü planlama, uygulama, izleme ve kendi öğrenmelerini değerlendirmede daha fazla sorumluluk alabilen öğrenenlerin bu konudaki özerkliğini destekler. Harris (1997)’e göre ise öz değerlendirme kullanımı öğrencileri daha aktif ve odaklanmış hale getirir. Pierce (2003)’e göre de öz değerlendirme öğretmenden bağımsız olabilmeyi öğretir (Akt. Kösterlioğlu ve Çelen, 2016). Bu çalışmada öz değerlendirme, etkinliklerin başında, öğrencilerin kendi

eksiklerini, hatalarını fark etmeleri ve bunlara yönelik çözüm önerileri geliştirebilmeleri amacıyla öğretmen gözetiminde gerçekleştirilmiştir.

Beyin Fırtınası

Beyin fırtınası, öğrencilerin bir konuyla ilgili terimler ve fikirler üreterek konu hakkında bildiklerini hatırlamalarının istendiği aktif bir öğrenme stratejisidir (Univesity of Minnesota, t.y.). Beyin fırtınasında yaratıcı düşünceler ortaya çıkarmak amacıyla eleştiri ve yargılama olmaksızın bir konu üzerinde düşüncelerin yüksek sesle dile getirilmesi esastır. Bu teknikle belli bir konuda kısa sürede çok sayıda düşünce üretilmesi beklenir. Bu teknikle öğrencilerin hareketsizlikten kurtularak derse aktif olarak katılmaları, böylece aniden akla gelen yaratıcı fikirlerin ortaya çıkması sağlanır (Aykaç, 2009). Kullanışlı olması, dersi ilginç kılması, tüm öğrencilerin derse katılarak yaratıcılıklarının teşvik edilmesine olanak sağlaması bakımından önerilmektedir (Açıkgöz, 2014).

Görev Grubu

Görev grubunda öğrenciler belli bir görevi tamamlamak amacıyla ilgi duydukları görevleri yerine getirmek üzere gruplaşırlar. Her grup üyesinin yapacağı çalışma (yöneticilik, kayıt tutma vb.) net olarak tanımlanmıştır. Öğretmen gerekli kaynakları sağlamalı ve zaman çizelgesi tutmalıdır. Öğrenciler görev ile ilgili neyi nasıl yapacaklarını konuşup iş bölümü yaptıktan sonra çalışmaya koyulurlar. Öğretmen yol gösterici konumdadır. Grup çalışmalarının sonuçları dramatizasyon, panel, yazılı malzemeler, görsel malzemeler gibi yollarla sunulur. Grup içi değerlendirme yapıldıktan sonra öğretmenin önemli yerlere dikkat çekmek ve anlaşılmayan noktaları açıklığa kavuşturmak amacıyla yapacağı toparlama ile son bulur (Açıkgöz, 2014).

Kartopu

Verilen bir problem veya konu üzerine öğrencilerin önce tek başlarına düşünmesi, ardından ikili, dörtlü ve giderek katlanan gruplarla tartışarak bir sonuca ulaşmasını içeren bir tekniktir (Açıkgöz, 2014). Kartopu tekniği öğrencilerin öğrenme sürecinde aktif olması ve öğrenciler arasında etkili bir iletişim sağlaması bakımından etkili bir tekniktir (Aykaç, 2009)

Araştırma Grubu

Araştırma grubu, belli bir konuyu araştırmak üzere gruplar oluşturulması ve öğretmen gözetiminde yapılan araştırmaların sunumunu içeren bir tekniktir. Tekniğin genel amacı öğrencileri araştırmaya yöneltmektir. Amaçları şu şekilde sıralanabilir:

1- Bilimsel düşünmenin teşvik edilmesi 2- Problem çözme becerilerinin geliştirilmesi 3- Yeni bilgilerin kazanılması (Açıkgöz, 2014) Gösteri (Demonstrasyon)

Öğrencilere bir işin nasıl yapılacağını göstermek ya da genel ilkeleri açıklamak için başvurulan bir yöntemdir. Bu yöntemde öğretmen tarafından belli bir işlemin nasıl yapılacağını anlatan bir gösteri yapılarak öğrencilerin çeşitli duyu organlarının etkilenmesi ve bir işlemle ilgili bilgi veya beceri kazanmalarının sağlanması amaçlanmaktadır (Aykaç, 2009). Bu yöntem, bir konuya ilişkin bilgilerin beceriye dönüştürülmesi amaçlı gerek görülen uygulamaların yapılması aşamasında ve daha çok uygulama düzeyindeki davranışların kazandırılmasında kullanılmaktadır (Demirel, 1994).

Paylaşmalı Öğretme (Takım Üyesine Öğretme)

Öğretmeyi paylaşmak için birlikte çalışma olarak nitelendirilen bu stratejinin amacı güdünün, öğrenmenin ve hatırda tutmanın artırılmasıdır. Paylaşmalı öğretme, öğrenme sürecine hem bir otoritenin katılması hem de öğrencinin kendi öğrenmesinden sorumlu olmasına elverişli olması bakımından avantajlı bir stratejidir. Paylaşmalı öğretmenin uygulama biçimlerinden biri olan Takım Üyesine Öğretme Deseni ise takım üyelerinin bir konunun bir bölümünü öğrenmek ve onu takım arkadaşlarına öğretmekle yükümlü olduğu bir strateji olarak tanımlanabilir. Takımdaki her üyenin bölümü öğretilince konu tamamlanmış olur (Açıkgöz, 2014).

Birleştirme I

Birleştirme I, bir öğrenim ünitesinin belli bir bölümünde uzmanlaşmak için bir gruba atanan her öğrencinin çalışmasına olanak tanıyan, işbirliğine dayalı bir öğrenme stratejisidir. Öğrenciler, bir konunun aynı yönüne atanan diğer gruplardan üyelerle buluşurlar ve konuya hâkim olduktan sonra ana gruba uzman olarak geri dönerler ve

ilgili konuyu grup üyelerine öğretirler (Mbacho ve Githua, 2013). Birleştirme I tekniğinde konunun tümünün öğrenilmesi için herkes birbirine ihtiyaç duyar. Her öğrencinin hem öğrenen hem de öğreten konumunda olduğu bu stratejide hiçbir öğrenci baskın değildir, aksine her öğrencinin katkısı değerlidir (Açıkgöz, 2014).

3.3.2. Denel İşlemler