Denetim Komiteleri’nin Etkinliğine Yönelik Bulgular ve Yorumlar

Bankalardaki Denetim Komiteleri’nin etkinliğine yönelik araştırmaya katılanların görüşlerine ait bulgulara ve yorumlara aşağıda yer verilmiştir.

Hipotez 1: Bankalarda oluşturulan Denetim Komiteleri, iç kontrol ve iç

denetime ilişkin görev ve sorumluluklarını etkin olarak yerine getirmektedirler. Hipotez 1’in test edilmesi amacı ile aşağıdaki dört soru sorulmuştur.

Tablo 2

İç Kontrol ve İç Denetime İlişkin Görev ve Sorumlulukların Yerine Getirilmesi

Katılıyor Kararsız Katılmıyor n (%) n (%) n (%)

Denetim Komitesi, iç kontrol ve iç denetimin yükümlülüklerini yerine getirip

getirmediğini denetlemektedir. 71 94,7 3 4,0 1 1,3

Tablo 2’de görüldüğü gibi, bankalardaki Denetim Komitesi’nin iç kontrol ve iç denetimin yükümlülüklerini yerine getirmektedir görüşüne, araştırmaya katılanların, %94,7’sinin katıldığı, %4,0’ı kararsız olduğu, %1,3’ününde katılmadığı belirlenmiştir.

Tablo 3

İç Kontrol ve İç Denetim İle İlgili Görevlerin Etkin Olarak Yerine Getirilmesi Katılıyor Kararsız Katılmıyor

n (%) n (%) n (%)

Denetim Komitesi iç kontrol ve iç denetim konusundaki görevlerini etkin olarak yerine getirmektedir.

Tablo 3’de araştırmaya katılanların %68,0’ı Bankalarındaki Denetim Komitesi’nin, iç kontrol ve iç denetim konusundaki görevlerini etkin olarak yerine getirdiği görüşüne katıldığını, %18,7’sinin bu konuda karasız olduğunu, %13,3’ünün de katılmadığını belirtmektedir.

Tablo 4

İç Kontrol ve İç Denetim İle İlgili Bilgi Sağlama

Katılıyor Kararsız Katılmıyor n (%) n (%) n (%)

Denetim Komitesi, iç kontrol ve iç denetim ile ilgili bilgi sağlayacak koşulları oluşturmuştur.

66 88,0 5 6,7 4 5,3

Tablo 4’de görüldüğü gibi, bankalardaki Denetim Komitesi’nin iç kontrol ve iç denetim ile ilgili bilgi sağlayacak koşulları oluşturduğu görüşüne araştırmaya katılanların %88,8’inin katıldığı, %5,3’ünün katılmadığı ve %6,7’sinin ise bu konuda kararsız olduğunu belirtmektedir.

Tablo 5

Usulsüzlükleri Önleyecek İletişim Kanallarının Oluşturulması

Katılıyor Kararsız Katılmıyor n (%) n (%) n (%)

Denetim Komitesi, banka içerisinde usulsüzlükleri önleyecek iletişim kanalları

oluşturmuştur. 55 73,3 15 20,0 5 6,7

Tablo 5’de görüldüğü gibi, araştırmaya katılanlar, Denetim Komitesi’nin, banka içerisinde usulsüzlükleri önleyecek iletişim kanalları oluşturmuştur görüşüne %73,3 oranında katıldıkları, %20 oranında kararsız oldukları, %6,7 oranında da katılmadıklarını belirtmektedir.

Denetim Komitesi, yönetim kurulu adına bankanın iç sistemlerinin etkinliğini ve yeterliliğini, gözetmekle sorumlu bir komitedir. Denetim Komitesi ayrıca, iç denetim biriminin bu yönetmelik ve iç politikalarla belirlenen yükümlülüklerini yerine getirip getirmediğini gözetmektedir. Denetim Komitesi, iç sistemler kapsamındaki birimlerin personelinin doğrudan kendisine ulaşabilmesini sağlayacak iletişim kanallarını oluşturmak, banka içi usulsüzlüklerin doğrudan kendisine veya iç denetim birimine ya da müfettişlere bildirilmesini sağlayacak iletişim kanallarının tesis edilmesini sağlamak, müfettişlerin görevlerini bağımsız ve tarafsız şekilde yerine getirip getirmediklerini izlemek durumundadır.

Yukarıdaki sorular değerlendirildiğinde, bankalardaki Denetim Komiteleri’nin iç kontrol ve iç denetime ilişkin görev ve sorumluluklarını etkin olarak yerine getirdikleri görülmektedir.

Hipotez 2: Bankalarındaki Denetim Komitesi Üyelerinin, iç kontrol

sistemlerini denetleyen ve iç denetim faaliyetini yerine getiren müfettiş, iç kontrolör ve iç denetçileri ve görevlerini denetlemektedirler. Hipotez 2’yi test etmek amacı ile aşağıdaki 4 soru sorulmuştur.

Tablo 6

Müfettişlerin Görevlerinin Denetlenmesi

Katılıyor Kararsız Katılmıyor n (%) n (%) n (%)

Denetim Komitesi, müfettişlerin görevlerini etkin bir şekilde

denetlemektedir. 45 60,0 18 24,0 12 16,0

Tablo 6’da görüldüğü gibi, araştırmaya katılanların %60’ı Denetim Komitesi’nin, müfettişlerin görevlerini etkin bir şekilde denetlediğini, %16’sı etkin bir şekilde denetlemediğini, %24’ü ise bu konuda kararsız olduğunu belirttikleri görülmektedir.

Tablo 7

İç Denetim Planlarına İlişkin Önerilerde Bulunulması

Katılıyor Kararsız Katılmıyor n (%) n (%) n (%)

Denetim Komitesi, iç denetim planlarına

ilişkin önerilerde bulunmaktadırlar. 55 73,3 15 20,0 5 6,7

Tablo 7’de görüleceği gibi, araştırmaya katılanların %73,3’ü Denetim Komitesi’nin, iç denetim planlarına ilişkin önerilerde bulunduğunu, %6,7’si önerilerde bulunmadığını, %6,7’si ise bu konuda kararsız olduğunu belirtmektedir.

Tablo 8

İç Denetim ve İç Kontrol Personelinin Niteliklerine İlişkin Öneriler Sunulması

Katılıyor Kararsız Katılmıyor n (%) n (%) n (%)

Denetim Komitesi, üst yönetime iç kontrol ve iç denetim personelinin nitelikleri ile ilgili önerilerde bulunmaktadır.

38 50,7 31 41,3 6 8,0

Tablo 8’de görüleceği gibi, araştırmaya katılanların %50,7’sinin Denetim Komitesi’nin, üst yönetime iç kontrol ve iç denetim personelinin nitelikleri ile ilgili önerilerde bulunduğunu, %8,0’ının önerilerde bulunmadığını, %41,3’ünün ise bu konuda kararsız olduğunu belirttikleri anlaşılmaktadır.

Tablo 9

İç Denetim ve İç Kontrol Personelinin Mesleki Eğitim Ve Yeterliliklerinin Değerlendirilmesi

Katılıyor Kararsız Katılmıyor n (%) n (%) n (%)

Denetim Komitesi iç kontrol ve iç denetim personelinin mesleki eğitim düzeyleri ve yeterliliğini değerlendirmektedir.

38 50,7 30 40,0 7 9,3

Tablo 9’da görüleceği üzere, Denetim Komitesi’nin iç kontrol ve iç denetim personelinin mesleki eğitim düzeyleri ve yeterliliğini değerlendirdiği görüşüne

araştırmaya katılanların, %50,7’sinin katıldığı, %40,0’ının karasız olduğu, %9,3’ünün ise katılmadığı belirlenmiştir.

Tablo 10

Müfettişler ve Bağımsız Denetçiler İle Düzenli Görüşülmesi

Katılıyor Kararsız Katılmıyor n (%) n (%) n (%)

Denetim Komitesi, müfettişler ve bağımsız denetçiler ile düzenli aralıklarla görüşmektedir.

38 50,7 27 36,0 10 13,3 Tablo 10’a göre, araştırmaya katılanların %50,7’si Denetim Komitesi’nin, müfettişler ve bağımsız denetçiler ile düzenli aralıklarla görüşmektedir düşüncesine katıldığını, %36,0’ı kararsız olduğunu, %13,3’ü katılmadığını belirtmektedir.

Denetim Komitesi, iç denetim planlarını inceleyerek, yönetim kuruluna, iç sistemler kapsamındaki birimlerde görev yapacak personelde aranması gereken nitelikler ile ilgili önerilerde bulunmalıdır. Ayrıca iç denetim birimlerinde görev yapacak personelin eğitim düzeylerini ve yeterliliğini değerlendirmelidirler. Yukarıdaki sonuçlar değerlendirildiğinde, Denetim Komiteleri’nin müfettişlerin görevlerinin denetimi ve iç denetim planlarına önerilerde bulunma konusunda etkin olarak çalıştıkları gözlemlenmiştir. Aynı şekilde iç kontrol ve iç denetim personelinin mesleki yeterliliği konusunda ve müfettiş, iç kontrol ve bağımsız denetçiler ile görüşmelerde de etkin çalıştıkları gözlemlenmiştir.

Hipotez 3: Bankalarındaki Denetim Komitesi Üyeleri, görevlerini yerine

getirirken bağımsızlıklık ve tarafsızlık ilkesine uygun davranmaktadırlar.

Tablo 11

Bağımsız ve Tarafsızlık İlkelerine Göre Davranılması Bankanın Kendi Denetim Komitesine

Yönelik Görüşler

Katılıyor Kararsız Katılmıyor n (%) n (%) n (%)

Denetim Komitesi üyeleri bağımsızlık ve

tarafsızlık ilkelerine uygun davranmaktadır.

Tablo 11’de, bankalarındaki Denetim Komitesi üyelerinin bağımsızlık ve tarafsızlık ilkelerine uygun davranmaktadır görüşüne, araştırmaya katılanların %76,0’ı katılırken, %20,0’ı kararsız kaldığını, %4,0’ı ise katılmadığını belirtmektedir.

Etkili bir denetim için Denetim Komitesi’nin yönetimden bağımsız olması gerekmektedir. Araştırmaya katılanlar, Denetim Komiteleri’nin bağımsız çalıştıkları hususunda görüş beyan etmişlerdir.

Hipotez 4: Bankalarındaki Denetim Komitesi Üyeleri, görevlerini yerine

getirirken yeterli mesleki bilgiye sahiptirler.

Tablo 12

Mesleki Bilginin Değerlendirilmesi

Katılıyor Kararsız Katılmıyor n (%) n (%) n (%)

Denetim Komitesi üyelerinin yeterli

düzeyde mesleki bilgisi vardır. 62 82,7 9 12,0 4 5,3

Tablo 12’de araştırmaya katılanların %82,7’sinin bankalarındaki Denetim Komitesi üyelerinin yeterli düzeyde mesleki bilgisi olduğu görüşüne katıldıkları, %12,0’ının bu konuda karasız oldukları, %5,3’ünün ise bu görüşe katılmadıkları görülmektedir.

Denetim Komitesi üyelerinin seçiminde aranan nitelikler üyelerin söz konusu görevleri süresince aranır. Atanacak Denetim Komitesi üyelerinden en az bir tanesinin, hukuk, iktisat, maliye, bankacılık, işletme, kamu yönetimi ve dengi dallarında en az lisans düzeyinde; mühendislik alanında lisans düzeyinde öğrenim görmüş ise belirtilen alanlarda lisansüstü öğrenim görmüş olması zorunludur. Bu anlamda yukarıdaki soruya verilen cevap denetim komitesi üyelerinin mesleki bilgilerinin yeterli düzeyde olduğudur.

Hipotez 5: Bankalarındaki Denetim Komitesi Üyelerinin, görevlerini etkin

bir şeklide yerine getirip getirmediğine yönelik performans kriterleri bulunmaktadır ve bu kriterler yönetim tarafından sürekli izlenmektedir.

Tablo 13

Denetim Komitesi Üyelerine İlişkin Performans Kriterinin Bulunması Katılıyor Kararsız Katılmıyor

n (%) n (%) n (%)

Denetim Komitesi üyelerine ilişkin performans kriterleri bulunmaktadır ve bunlar sürekli izlenebilmektedir.

27 36,0 33 44,0 15 20,0

Tablo 13’de araştırmaya katılanların % 44,0’ı bankalarındaki Denetim Komitesi üyelerine ilişkin performans kriterleri bulunmakta ve bunların yönetim tarafından sürekli izlenebilmektedir görüşüne kararsız kaldıkları, %36,0’ının bu görüşe katıldıkları, %20’sinin ise katılmadıkları görülmüştür.

Komite kendi etkinliğini değerlendirmek için periyodik olarak hangi işlemleri sonuçlandırdığını ve sorumluluğunu tam olarak yerine getirip getirmediğini incelemelidir.

Komite kendi etkinliğini değerlendirmek için periyodik olarak hangi işlemleri sonuçlandırdığını ve sorumluluğunu tam olarak yerine getirip getirmediğini incelemelidir. Araştırmaya katılanların verdikleri çevaplar değerlendirildiğinde, denetim komitesi üyelerinin performanslarını değerlendirme açısından bir kriterin bulunduğuna ve sürekli izlendikleri hususuna katılmadıkları görülmektedir.

Hipotez 6: BDDK ve SPK’da yer alan yasal yükümlülük olmaması halinde

Tablo 14

Denetim Komitesi’nin Kurulmasının Nedeninin Yasal Zorunluluktan Kaynaklanıp Kaynaklanmadığı

Bankanın Kendi Denetim Komitesine Yönelik Görüşler

Katılıyor Kararsız Katılmıyor n (%) n (%) n (%)

Denetim Komitesi’nin BDDK ve SPK’daki amaca göre kurulduğu, yasal yükümlülük olmaması halinde komitenin oluşturulmayacağı görüşündeyim.

17 22,7 28 37,3 30 40,0

Tablo 14’de bankalarındaki Denetim Komitesi’nin BDDK ve SPK’daki amaca göre kurulduğu, yasal yükümlülük olmaması halinde komitenin oluşturulmayacağı görüşüne, araştırmaya katılanların %40,0’ının katılmadığı, %37,3’ünün bu konuda kararsız olduğu, %22,7’sinin ise bu görüşe katıldığı görülmüştür.