Deneklerce Ortak Katılımın En Çok Olduğu Sorunlar ve Çözüm

Araştırmada muhasebe bilgi üretim sürecine etki eden muhasebecilik mesleği sorunlarına ve bu sorunların çözümüne dair anket formu ile muhasebe meslek mensuplarına yöneltilen soru/ifadelerden en fazla ortak katılımın olduğu sorunlara ve çözüm önerilerine ait beşer adet ifade aşağıda tablo halinde gösterilmiştir.

Tablolardaki sıralamalarda her bir ifadenin sahip olduğu aritmetik ortalamaya(x) göre hareket edilmiş ve sayısal olarak ortalama değeri en düşük olan yani “Kesinlikle Doğru” düzeyindeki katılımların en fazla olduğu ifadeler en üstte yer almıştır. Anket çalışmasında “Kesinlikle Yanlış” ve “Yanlış” katılım düzeylerine yer verilmemiştir. Çünkü bu katılım düzeylerinde yüksek seviyede bir katılım gözlenmemiştir.

Tablo 3.18: Muhasebe Bilgi Üretim Sürecinde Karşılaşılan Sorunlara Ait İfadelerden SMMM’lerin En Fazla Ortak Katılım Gösterdiği İfadeler

Sorular n x s.s. Sonuç

Mevzuat değişikliği çok sık yaşandığından bilgi

üretiminde sürekli bir karmaşa söz konusu olmaktadır. 84 1,64 0,071 Kesinlikle Doğru Muhasebecinin az bir hatasından dolayı resmi

kurumlarla yaşadığı sorunlar karşısında ağır bir cezaya çarptırılması muhasebe bilgi üretimini olumsuz etkilemektedir.

84 1,73 0,087 Kesinlikle Doğru Mükelleflerimin arasında muhasebecilik ücretini

zamanında ödemeyenler vardır. 84 1,74 0,920 Kesinlikle Doğru Mükelleflerimizden muhasebe ile ilgili gerekli bilgi ve

belgeyi zamanında elde etme konusunda sıkıntı

yaşarız. 84 1,86 0,763 Doğru

Genel olarak kalifiye eleman bulmakta

zorlanılmaktadır. 84 1,95 0,097 Doğru

Tablo 3.18’de meslek mensuplarının hemfikir olduğu ve muhasebe bilgi üretim sürecini etkileyen sorunların en başında mevzuat hükümlerinin çok sık değişmesinden kaynaklanan sorunlar yer almıştır. Bu sorunu, en ufak bir hatada meslek mensuplarının vergi kurumlarından ağır şekilde ceza görmesi sorunu izlemiş ve üçüncü sırada ise meslek mensuplarının muhasebecilik ücretlerini mükelleflerinden alma konusunda yaşadıkları sorunlar yer almıştır.

Tablo 3.18’de katılım düzeyinin “Doğru” seviyesinde gerçekleştiği ifadelerin muhasebe üretim sürecinde karşılaşılan mesleki sorunlar ana probleminin alt problemlerinden hangilerine ait olduğuna bakıldığında ilk iki ifadenin mevzuat ve resmi kurumlardan kaynaklanan sorunlar alt problemine, sonraki iki ifadenin mükellef ve meslektaşlardan kaynaklanan sorunlar alt problemine ve son ifadenin ise eğitim kaynaklı sorunlar alt problemine ait ifade olduğu görülmektedir. Bunlara ait katılım düzeylerinin Tablo 3.1’deki değer aralıkları tablosuna göre “Doğru” katılım

düzeyinde olduğu ancak bu değerlerin “Kesinlikle Doğru” katılım düzeyine çok yakın bir düzeyde olduğu dikkat çekmektedir.

Tablo 3.19: Muhasebe Bilgi Üretim Sürecinde Karşılaşılan Sorunlara Ait Çözüm Önerilerinden SMMM’lerin En Fazla Ortak Katılım Gösterdiği İfadeler

Sorular n x s.s. Sonuç

Mali tatil uygulaması gözden geçirilerek bu

uygulama tatil anlayışına uygun hale getirilmelidir. 84 1,49 0,064 Kesinlikle Doğru Maliye Bakanlığı veya ildeki meslek kuruluşu

tarafından muhasebe ücretleri tahakkuk sistemi ile mükelleflerden toplanıp muhasebecinin hesabına her ay aktarmalıdır.

84 1,63 0,117 Kesinlikle Doğru

Vergi ödemelerinde mükellefin eksik veya zamanında belge göndermemesinden kaynaklanan bir durum söz konusu ise cezanın muhasebeciye değil de mükellefe kesilmesi suretiyle muhasebecinin sorumluluğunun azaltılmalıdır.

84 1,63 0,065 Kesinlikle Doğru

Meslek odaları mesleki rekabeti önlemek için daha

otoriter olmalıdır. 84 1,69 0,096 Kesinlikle Doğru

Muhasebecilik faaliyetinin yürütülmesi için mükellefe düşen görevleri, vergi idaresi vb.

kurumlarla ilgili sorumlulukları ve muhasebecilik mesleğinin etik kurallarını anlatan broşürler hazırlanarak mükelleflere dağıtılmalıdır.

84 1,81 0,087 Doğru

YukarıdaTablo 3.19’de görüldüğü gibi anket uygulamasının çözüm önerileri bölümünde katılımcıların en fazla ortak görüş beyan ettiği 1,49 aritmetik ortalama, 0,064 standart sapma değeri ve “Kesinlikle Doğru” katılım düzeyi ile “Mali tatil uygulaması gözden geçirilerek bu uygulama tatil anlayışına uygun hale getirilmelidir” ifadesi olmuştur. Bu ifade ayrıca anket formunda yer alan ifade/soruların tamamında aritmetik ortalama olarak en düşük yani “Kesinlikle Doğru” katılım düzeyinin en yüksek olduğu ifade olmuştur.

Ayrıca yapılan bu çalışma ile paralel olarak Erol ve diğerleri tarafından yapılan bir araştırmada da genellikle mali tatil konusunda meslek çalışanlarının memnun olmadıkları sonucu elde edilmiştir(Erol vd., 2009:121). Mali tatilden meslek mensuplarının memnun olmamasının en önemli sebepleri; mali tatil sonrası işlerin daha yoğun olması, resmi makamların mali tatile rağmen yine de muhasebeciye isteklerini yaptırması ve tam bir tatil anlayışına uygun olmaması şeklinde sayılabilir.

Tablo 3.19’a tekrar bakıldığında muhasebe meslek mensuplarının en çok ortak katılım gösterdiği çözüm önerilerinden muhasebecilik ücretini toplama konusunda sunulan çözüm önerisi ile meslek elemanlarının kolay ve ağır bir şekilde resmi kurumlar tarafından hemen cezalandırılmaması gerektiği yönünde belirtilen çözüm önerisi eşit düzeyde 1,63 aritmetik ortalama değerleriyle “Kesinlikle Doğru”

olarak işaretlenmiş ve en fazla ortak katılımın olduğu ikinci ve üçüncü ifadeler olmuştur.

Araştırma sonuçlarından elde edilen bulgulardan anlaşılmaktadır ki; meslek elemanlarının muhasebe bilgi üretim sürecinde yaşadığı sorunlar çoğunlukla resmi makamlar ve kanun koyucular tarafından kaynaklanmaktadır. SMMM’ler resmi makamların mevzuat değişikliklerinde özellikle kendilerini ilgilendiren mali tatil gibi konularda yapılacak düzenlemelerde kendilerinin de görüşlerinin alınmasını istemektedirler.

Diğer taraftan muhasebe meslek mensupları mükelleflerden kaynaklanan sorunlar bölümünde yer alan muhasebecilik ücretini zamanında alamama, mükellefin muhasebe ile ilgili bilgi ve belgeleri zamanında göndermemesi, mesleki konularda hukuksuz istekler, muhasebeciye değer vermeme, az vergi çıkaran muhasebecinin sevilmesi vb. muhasebe bilgi üretim sürecini olumsuz etkileyen mesleki sorunların çözüme kavuşturulmasını istemektedirler.

Muhasebe bilgi üretim sürecini etkileyen muhasebecilik mesleğinin eğitim kaynaklı sorunları ise önem bakımından yukarıda belirtilen diğer mesleki sorunlardan sonra gelmektedir.

Muhasebe meslek elemanlarına yönelik düzenlenen eğitim faaliyetlerine Tablo 3.15’te de görüldüğü gibi katılımın az olduğu araştırmada meslek elemanlarının çoğunluk kısmının gösterdiği “Doğru” katılım düzeyi ile de ortaya konmuştur. Buradan hareketle meslek çalışanlarının mesleki konularda düzenlenen eğitimlere katılmaması veya eğitimlere soğuk bakması ve SMMM’ler tarafından eğitim faaliyetlerinin fazla istenmemesi hem eğitim kaynaklı sorunları önem sırasında aşağı düşürmekte hem de mevzuat değişikliklerinden kaynaklanan sorunları aksi şekilde önem bakımından en üst sıraya taşımaktadır. Çünkü her mevzuat

değişimi yeni bir eğitim faaliyetini gerektirir oysa meslek elemanları eğitimlere soğuk bakmaktadır bu sebeple de mevzuatın sık değişmesini istememektedirler.

Ancak hızlı gelişen dünyada ve ülkemizde şartlara göre mevzuatın günün koşullarına göre sık değişmesini en önemli sorunlar arasında görmektedirler. Bir başka ifadeyle mevzuat değişiminden kaynaklanan sorunların belki de muhasebe meslek mensupları tarafından muhasebe bilgi üretim sürecine etki eden mesleğin sorunları içerisinde önem bakımından en üst sıraya yerleşmesinde en büyük etken meslek mensuplarının eğitim faaliyetlerine karşı ilgisiz olmaları söylenebilir.