Tablo 4.18.
Örneklem grubunda bulunan “Eğitim durumu ile İşletme içerisindeki pozisyonunuz” değişkeni arasındaki ikili ilişki tablosu ve Ki-Kare iİlişki analizleri sonuçları.
Tablo 4.18‟de bulunan veriler incelendiğinde; anketi yanıtlayanların öğrenim durumu, iĢletme içerisindeki pozisyonuna göre dağılımın genel itibari ile normal olduğu görülmektedir. Anketi yanıtlayanlarda, Yüksek Lisans veya Doktora mezunu olanların iĢletme içerisindeki pozisyonuna bakıldığında %31,3‟lük bir oranla müdür statüsünde olduğu ortaya çıkmıĢtır.
Bunun yanı sıra Tablo 4.9 incelendiğinde „Denetçide sahip olunması gereken mesleki kriterler‟ tablosunda „Alanda Tecrübe‟ nin de büyük öneme sahip olduğu bulgusundan yola
ĠĢletmedeki pozisyonunuz _____________________ Öğrenim durumu Müdür Ġmalat Müdürü Ġmalat Müdür Yard. MüĢteri Temsilcisi Ġnsan Kaynakları Usta BaĢı Modelhane ġefi Toplam Ġlköğretim S 4 8 1 0 1 2 0 16 % 25,0% 50,0% 6,3% 0,0% 6,3% 12,5% 0,0% 100,0% Lise S 14 5 2 1 5 5 3 35 % 40,0% 14,3% 5,7% 2,9% 14,3% 14,3% 8,6% 100,0% Yüksek Okul / Üniversite S 8 7 7 11 4 6 10 53 % 15,1% 13,2% 13,2% 20,8% 7,5% 11,3% 18,9% 100,0% Yüksek Lisans Doktora S 5 2 1 0 6 1 1 16 % 31,3% 12,5% 6,3% 0,0% 37,5% 6,3% 6,3% 100,0% Toplam S 31 22 11 12 16 14 14 120 % 25,8% 18,3% 9,2% 10,0% 13,3% 11,7% 11,7% 100,0% n=120 *p<0.05 x2=42.704 P=0.001
63
çıkarak; iĢletme içerisindeki pozisyonu incelendiğinde „Ġlköğretim‟ mezunu olup da %25 lik bir oranla „Müdür‟ statüsünde olduğu sonucu görülmektedir.
ĠĢletme içerisindeki pozisyonda eğitimin ve alanda tecrübenin büyük önem taĢıdığı bulgusuna ulaĢılmıĢtır.
Yapılan istatistik çalıĢmasında, örneklem grubunda yer alan anketi yanıtlayanların öğrenim durumu ile iĢletme içerisindeki pozisyonu değiĢkenleri arasındaki iliĢki Ki-Kare testi ile, P<0,05 anlamlılık düzeyinde değerlendirilmiĢtir. ÇalıĢma sonucunda P değerinin 0,001 bulunması, anketi yanıtlayanların öğrenim durumu ile iĢletme içerisindeki pozisyonu değiĢkenleri arasında anlamlı bir iliĢkinin olduğunu göstermektedir.
Tablo 4.19.
Örnek Grubunda Bulunan “Görev alan denetçinin öğrenim durumu ile Denetçinin görev ve yetkileri (İSG Kontrolü)“ değişkenleri arasındaki Ki-Kare ilişki analizi sonuçları.
Denetçinin görev ve yetkileri ____________________________
Görev alan denetçinin öğrenim durumu ĠSG(Ġġ SAĞLIĞI VE GUVENLĠĞĠ) KONTROLU Toplam Evet Hayır Ġlköğretim S 7 6 13 % 53,8% 46,2% 100,0% Lise S 30 28 58 % 51,7% 48,3% 100,0%
Yüksek Okul / Üniversite S % 30 5 35
85,7% 14,3% 100,0%
Yüksek Lisans veya Doktora
S 13 1 14 % 92,9% 7,1% 100,0% Toplam S 80 40 120 % 66,7% 33,3% 100,0% n=120 *p<0.05 x2=16.825 P=0.001
Tablo 4.19 incelendiğinde görev alan denetmenin öğrenim durumuna bağlı olarak, denetmenin iĢletmedeki görev ve yetkilerinin sadece; ürünün üretim seyrindeki kontrol süreci olmadığı; ürünün güvenli ortamlarda üretildiğinin kontrolü de büyük önem arz ettiği sonucu gözlenmektedir.
64
Anket sonuçlarına göre; denetmenin ürün seyrindeki yetki ve sorumluluklarına baktığımızda; koleksiyon hazırlanması, üretim prosesinin oluĢturulması, termin plan ve ölçü kontrolünde önemli yüzdelik dilimlerine sahip olduğu gözlenmektedir.
Tablo 4.19‟da istatistiksel Ki-Kare analiz sonucuna göre görev alan denetmenin öğrenim durumu; yetki ve sorumlulukları iliĢkisi incelendiğinde % 85,7 payla Yüksekokul/Üniversite ve %92,9 payla Yüksek Lisans /Doktora eğitimi almıĢ olanların ĠSG (ĠĢ Sağlığı ve Güvenliği) raporlarına dikkat ettiği görülmektedir. Askılama sistemi, ürün aktarımı, makine yağı, ütüayarı, kaygan zemin gibi detaylar; ürünün firmadaki seyrinde önem teĢkil etmektedir. Örneklem grubundaki denetmenler; ürünün güvenli ortamlarda üretim yapıldığından emin olmak için ĠSG raporlarını kontrol etmektedir. Sosyal sorumluluk alanına giren tüm faaliyetler firma rekabet gücüne olumlu katkı sağlamaktadır. Tüketici araĢtırmalarında; üretim sürecinde iĢletmelerin sosyal normlara uymasını talep ettiğini göstermektedir. (RĠSKMED Akademi, 2015).
Yapılan istatistik çalıĢmasında; ankete katılan firmalardaki denetmenlerin öğrenim durumları ile denetmenin görev ve yetkilerinden (ĠSG) raporları değiĢkenleri arasındaki iliĢki, Ki-Kare testi ile, P<0,05 anlamlılık düzeyinde değerlendirilmiĢtir. ÇalıĢma sonucunda P değerinin 0,001 bulunması, denetmenin öğrenim durumu ile denetmenin görev yetkilerinde yer alan ĠSG raporları arasında anlamlı iliĢki olduğunu göstermektedir.
65 Tablo 4.20.
Örneklem grubundaki “İşletmenin mevcut işgören sayısı ile Görev alan denetçi sayısı “değişkeni arasındaki ikili ilişki tablosu ve Ki-Kare ilişki analizleri sonuçları.
Tablo 4.20 incelendiğinde iĢletmenin mevcut iĢgören sayısı ile görev alan denetçi sayısı değiĢkeni arasındaki iliĢki orantılı olduğu gözlenmektedir. ĠĢletmedeki iĢgören sayılarındaki artıĢ; üretiminartması, makine sayısının artması, kontrol edilecek alanın geniĢlemesi (ĠSG),ürünün iĢletmedeki proses noktalarının çoğalması anlamına gelmektedir. Nitekim anketi yanıtlayan 91 ve üstü iĢgören çalıĢtıran firmaların %6,7 „lik bir oranla 6 ve 7 denetmenle,%4,4 lük bir oranla 8 denetmenle çalıĢtığı gözlenmiĢtir. Bu oran daha az iĢgören sayısına sahip firmalarda ancak 4 ya da 5 denetmenle çalıĢabildikleri sonucuna ulaĢılmıĢtır.
Yapılan istatistik çalıĢmasında, örneklem grubunun içinde bulunduğu iĢgören sayısı ile denetmen sayısı değiĢkenleri arasındaki iliĢki Ki-Kare testi ile ,P<0,05 anlamlılık düzeyinde değerlendirilmiĢtir. ÇalıĢma sonucunda P değerinin 0,000 bulunması, iĢgören sayısı ile denetmen sayısı değiĢkenleri arasında anlamlı bir iliĢkinin olduğunu göstermektedir.
Görev alan denetçi sayısı? _____________________ ĠĢletmenin mevcut iĢgören
sayısı? 1,00 2,00 3,00 4,00 5,00 6,00 7,00 8,00 Toplam 20-40 S 27 16 3 0 3 0 0 0 49 % 55,1% 32,7% 6,1% 0,0% 6,1% 0,0% 0,0% 0,0% 100,0% 40-65 S 3 5 6 0 3 0 0 0 17 % 17,6% 29,4% 35,3% 0,0% 17,6% 0,0% 0,0% 0,0% 100,0% 65-90 S 3 3 0 3 0 0 0 0 9 % 33,3% 33,3% 0,0% 33,3% 0,0% 0,0% 0,0% 0,0% 100,0% 91 ve üstü S 9 8 9 6 5 3 3 2 45 % 20,0% 17,8% 20,0% 13,3% 11,1% 6,7% 6,7% 4,4% 100,0% Toplam S 42 32 18 9 11 3 3 2 120 % 35,0% 26,7% 15,0% 7,5% 9,2% 2,5% 2,5% 1,7% 100,0% n=120 *p<0.05 x2=52.725 P=0.00
66 Tablo 4.21.
Örneklem grubunun bulunduğu ”İşletmenin denetçiye ihtiyacı ile Denetçinin sahip olması gereken mesleki kriterler (Üniversite Eğitimi) “ değişkeni arasındaki ilişki tablosu ve Ki- Kare ilişki analizleri sonuçları.
Denetçinin sahip olması gereken mesleki kriterler _____________________ ĠĢletmenin denetçiye ihtiyacı ÜNĠVERSĠTE EĞĠTĠMĠ Toplam Evet Hayır Evet S 32 21 53 % 60,4% 39,6% 100,0% Hayır S 17 50 67 % 25,4% 74,6% 100,0% Toplam S 49 71 120 % 40,8% 59,2% 100,0% n=120 *p<0.05 x2=15.008 P=0.000
Tablo 4.21 incelendiğinde iĢletmelerin denetmen ihtiyacı ile üniversite eğitimi almıĢ denetmen arasındaki iliĢkinin önemi gözlenmektedir. ĠĢletmelerin üniversite eğitimi almıĢ denetmeni %60,4 „lük bir payla tercih etmesi; hazır giyim denetiminde eğitimin önemine dikkat çekmektedir.
AraĢtırmacı, sorun çözmeye odaklı, çalıĢanlarla ve yönetimle iyi iliĢkiler içinde olabilen denetmen mesleki ve teknik geliĢmelerden haberdar eğitimli bireyler olmalıdır. Doğan ve Pamukçu „Tekstil ve Hazır Giyim Sektöründe Nitelikli ĠĢ Gücü YetiĢtirme Programları‟ konulu araĢtırmasında; ihracatta önemli yere sahip tekstil ve hazır giyim sektörüne nitelikli iĢgücü için, mesleki ve akademik öğrenim programlarının önemine dikkat çekmiĢlerdir.(Doğan ve Palamutçu, 2012).
Yapılan istatistik çalıĢmasında, örneklem grubunun içinde bulunduğu iĢletmelerin; denetmen ihtiyacı ile denetçinin sahip olması gereken mesleki kriterler (Üniversite Eğitimi) değiĢkeni arasındaki iliĢki Ki-Kare testi ile P< 0,005 anlamlılık düzeyinde değerlendirilmiĢtir. ÇalıĢma sonucunda P değerinin 0,003 bulunması, iĢletmelerin; denetmen ihtiyacı ile üniversite eğitimi almıĢ denetmen; değiĢkenleri arasında anlamlı bir iliĢki bulunduğunu göstermektedir
67 Tablo 4.22.
Örneklem grubunun bulunduğu “İşletmenin denetçiye ihtiyacı ile Denetçinin sahip olması gereken mesleki kriterler(Alanda Tecrübe)” değişkeni arasındaki ikili ilişki tablosu ve Ki- Kare ilişki analizleri sonuçları.
Denetçinin sahip olması gereken mesleki kriterler ______________________ ĠĢletmenin denetçiye ihtiyacı ALANDA TECRÜBE Toplam Evet Hayır Evet S 46 7 53 % 97,0% 13,2% 100,0% Hayır S 65 2 67 % 13,4% 3,0% 100,0% Toplam S 111 9 120 % 92,5% 7,5% 100,0% n=120 *p<0.05 x2=4.457 P=0.003
Tablo 4.22 incelendiğinde; iĢletmelerin denetmen ihtiyacı ile alanda tecrübesi olan denetmen ihtiyacı; arasındaki iliĢki;%97,0‟lık bir payla değiĢkenler arasındaki iliĢkinin önemini göstermektedir. Hazır Giyim denetimli, planlı ve sürekli bir süreçtir
Dal, kalite kontrol üzerine yaptığı çalıĢmasında; ürün yelpazesi olarak oldukça karmaĢık olan hazır giyim; modelden-yardımcı malzemeye teknolojik geliĢmelerden -paketlemeye kadar uzayan bir süreçte denetmenin; kuramsal, mesleki ve teknik alanda sorun çözmeye odaklı olması gerektiğini belirtmiĢtir.(Dal, 2009).
Yapılan istatistik çalıĢmasında, örneklem grubunun içinde bulunduğu iĢletmelerin; denetmen ihtiyacı ile denetçinin sahip olması gereken mesleki kriterler (Alanda Tecrübe) değiĢkeni arasındaki iliĢki Ki-Kare testi ile P< 0,005 anlamlılık düzeyinde değerlendirilmiĢtir. ÇalıĢma sonucunda P değerinin 0,003 bulunması, iĢletmelerin; denetmen ihtiyacı ile alanda tecrübeli denetmen; değiĢkenleri arasında anlamlı bir iliĢki bulunduğunu göstermektedir.
68 Tablo 4.23.
Örneklem grubunun bulunduğu “İşletmenin denetçiye ihtiyacı ile Denetçinin sahip olması gereken mesleki kriterler(Mesleki Sertifikalar CIA ,SMMM,İSG)”değişkeni arasındaki ikili ilişki tablosu ve Ki-Kare ilişki analizleri sonuçları.
Tablo 4.23 incelendiğinde; iĢletmelerin denetmen ihtiyacı ile alanda edindiği mesleki sertifikalar değiĢkenleri arasındaki iliĢkinin önemi %79,2 „lik payla gözlenmektedir. Ülkelerin ekonomik geliĢmiĢlik ve refah düzeyinin yüksek olması istihdam oranı ile orantılıdır. Tekstil ve hazır giyim sektörünün ülke ihracatında ve istihdamında büyük öneme sahip olduğu gerçeğini göz önüne alırsak; denetmen için teknik yeterlilik mesleki öğrenim programları ile desteklenmelidir.
Denetmen için teknik yeterlilik; özellikle mal ve hizmet üreten iĢletmeler için önemlidir. Ürünün iĢlem sırasına göre zamanında ve istenilen nitelikte olmasını sağlar.(BaĢar,2000). Yapılan istatistik çalıĢmasında, örneklem grubunun içinde bulunduğu iĢletmelerin; denetmen ihtiyacı ile denetçinin sahip olması gereken mesleki kriterler (Mesleki Sertifikalar CIA, SMMM, ĠSG) değiĢkeni arasındaki iliĢki Ki-Kare testi ile P< 0,005 anlamlılık düzeyinde değerlendirilmiĢtir. ÇalıĢma sonucunda P değerinin 0,000 bulunması, iĢletmelerin; denetmen ihtiyacı ile mesleki sertifikalar; değiĢkenleri arasında anlamlı bir iliĢki bulunduğunu göstermektedir.
Denetçinin sahip olması gereken mesleki kriterler ______________________ ĠĢletmenin denetçiye ihtiyacı MESLEKĠ SERTĠFĠKALAR (CIA, SMMM, ĠSG) Toplam Evet Hayır Evet S 42 11 53 % 79,2% 20,8% 100,0% Hayır S 31 36 67 % 46,3% 53,7% 100,0% Toplam S 73 47 120 % 60,8% 39,2% 100,0% n=120 *p<0.05 x2=13.506 P=0.000
69
BÖLÜM 5
SONUÇ VE ÖNERĠLER
Hazır giyim sektöründe denetmen ihtiyacının araĢtırılması ve görev alanlarının belirlenmesi üzerine gerçekleĢtirilen araĢtırmadan elde edilen veriler Sonuç ve TartıĢma bölümünde sunulmuĢtur.